Inleiding in de Salveologie

Zenuwweefsel is het hoofdbestanddeel van het zenuwstelsel. Zenuwweefsel
bestaat voornamelijk twee celtypen: zenuwcellen (of
neuronen) en ondersteunende cellen. Neuronen zijn zeer gespecialiseerde
zenuwcellen die zenuwimpulsen genereren en geleiden. Neuronen
zijn zeer sterk vertakt en hebben veel cytoplasmatische uitlopers.
De korte uitlopers (dendrieten) kunnen reageren op stimuli. De
lange uitlopers (axonen) geleiden deze elektrische signalen. In het
zenuwweefsel zijn ook ondersteunende cellen te vinden. Deze cellen
ondersteunen, isoleren en beschermen de fragiele neuronen. De gliacel
is een voorbeeld van een ondersteunende cel.
Stap 7. Zaad- en eicellen
De zevende en laatste stap in de opbouw van kernweefsel betreft de
vorming van mannelijke zaadcellen en vrouwelijke eicellen. Beide
worden hieronder apart besproken.
Mannelijke zaadcellen worden geproduceerd door de zaadballen, ook
wel testes genoemd. Deze zaadcellen treffen we aan in sperma, ook
wel ejaculaat of semen genoemd. Naast zaadcellen bestaat sperma uit
zaadvocht. Zaadvocht, ook wel of semenplasma genoemd, is een
voedingsrijk plasma dat wordt aangemaakt in de zaadblaasjes, de
prostaat en de klieren van Cowper. Deze organen geven daarbij bepaalde
biochemische voedingsstoffen mee. Voor de prostaat is dat
bijvoorbeeld fructose en voor de zaadblaasjes citroenzuur.
Het zaadvocht zorgt niet alleen voor het transport van de zaadcellen
door de mannelijke geslachtsorganen naar buiten. Het zaadvocht
beschermt eveneens de zaadcellen ook in de veel zuurdere vagina.
Vooral de bescherming van het genetisch materiaal (het DNA)
in het kopje van de zaadcellen is belangrijk. Goed zaadvocht heeft
daartoe een zuurgraad van 7,2 tot 7,8 pH en fungeert voor de zaadcellen
daardoor als buffer in de veel zuurdere omgeving van de vagina.
In een te zure omgeving, bij een zuurgraad lager dan 6,2 pH, immobiliseren
zaadcellen erg snel. De sterke zuurgraad van de vagina komt
door het melkzuur uit de microflora aldaar. Daarom hebben vaginale
vloeistoffen ook zure smaak en sterke geur. Dit wordt veroorzaakt
138
Inleiding in de Salveologie
door een aantal basische componenten, waaronder putrescine, spermine,
spermidine en cadaverine.
Het ejaculaat is aanvankelijk een dikke substantie. Maar door een
eiwitsplitsend enzym uit de prostaat vervloeit het bij kamertemperatuur
al na tien tot dertig minuten. Hetzelfde geldt als het in de vagina
terechtkomt. En met het ontbonden zaadvocht vloeit ook het grootste
deel van de spermacellen zeer snel weer weg. Voor de overblijvende
is het traject tot aan de eicel in de eileider een ware overlevingsstrijd.
Vandaar dat voor een geslaagde bevruchting de samenstelling van
het ejaculaat belangrijk is. Deze samenstelling betreft de hoeveelheid
semen, de zuurgraad ervan, het aantal zaadcellen, zowel per milliliter
als in totaal en de kwaliteit van de zaadcellen, zoals hun vorm, beweeglijkheidsgraad
(mobiliteit) en vitaliteit.
Kwalitatief goed ejaculaat met een volume van twee milliliter
bevat 40 miljoen zaadcellen en zaadvocht met de juiste zuurgraad.
Meer dan de helft van de geëjaculeerde zaadcellen zijn levende zaadcellen
zijn met een goede mobiliteit, en meer dan een derde heeft een
normale vorm.
Spermatogenese gaat over de vorming van de zaadcellen. In de
wand van de zaadbuisjes bevinden zich primaire kiemcellen. Hieruit
ontwikkelen zich de kiemcellen of spermatogoniën die door opeenvolgende
mitose-delingen doorlopend in aantal toenemen. Vanaf de
puberteit ontstaan door mitose uit deze diploïde moedercellen de
meer volumineuze spermatocyten of zaadcelmoedercellen. Deze
spermatocyten ondergaan beide fasen van de meiose. Aldus ontstaan
uit een spermatocyt vier haploïde cellen, de spermatiden. Na vormverandering
groeien hieruit de rijpe zaadcellen of spermatozoa, elk
met de helft van het aantal chromosomen van de oorspronkelijke
moedercel. De kop van de zaadcel bevat de kern en dus ook het erfelijk
materiaal; de staart of gesel dient voor de beweging. Het totale
proces van kiemcel tot zaadcel duurt ongeveer vier maanden.
Voor de spermatogenese moet de temperatuur lager liggen dan
de lichaamstemperatuur. Te hoge temperatuur veroorzaakt misvorming
van de zaadcellen. Daarom liggen de testes in de balzak, buiten
het lichaam. Spiertjes in de balzak brengen de teelballen dichter bij
Inleiding in de Salveologie 139