Inleiding in de Salveologie

Het niet goed functioneren van de amygdala, bijvoorbeeld door een
ontwikkelingsstoornis, een beschadiging of een onbalans in de neurotransmitterhuishouding,
wordt in verband gebracht met onder andere
verschillende angst- en stemmingsstoornissen, depressie en autisme.
Ook bij drug- en alcoholverslavingen speelt de werking van de
amygdala een belangrijke rol. Hiernaast zijn er duidelijke sekseverschillen
in functionaliteit gevonden, die ondersteund worden door
neuro-anatomische verschillen. Hiermee wordt bevestigd wat velen
allang (menen te) weten, namelijk dat vrouwen een rijker gevoelsleven
hebben dan mannen.
Emoties vormen tevens de sleutels naar ons geheugen. Via een
bepaalde emotie kan er zomaar een deurtje opengaan, of juist dicht.
Onderbewustzijn
Evenals de emoties beïnvloedt ook de inhoud van ons onderbewustzijn
via het autonome zenuwstelsel de elementen in de derde gezondheidspijler.
Ons tussenbewustzijn maakt op twee momenten
even heel kort contact met het onderbewustzijn: vlak voor het in
slaap vallen en direct na het wakker worden. Op deze momenten
kunnen we via het tijdelijke contact met ons onderbewustzijn een
boodschap doorgeven aan ons fysieke lichaam. Om dit te kunnen
begrijpen is enige kennis nodig van de werking van ons onderbewustzijn.
Wanneer wij een gecompliceerde handeling voor de allereerste
keer uitvoeren, dan hebben wij daarvoor al onze aandacht nodig.
Maar naarmate we hierin meer bedreven raken, neemt ook de vereiste
hoeveelheid aandacht af. Op een gegeven moment kunnen we een
dergelijke gecompliceerde handeling uitvoeren, terwijl onze aandacht
elders is. Het overbekende voorbeeld hiervan gaat natuurlijk over het
strikken van veters.
Deze afnemende noodzaak van aandacht zien we niet alleen
terug bij onze fysieke gedragingen, maar ook bij onze gedachten en
gevoelens. Aanvankelijk vragen nieuwe gedachten en gevoelens om
de volle aandacht. Zodra echter de zogenaamde gewenning optreedt,
dan volstaat een steeds kleinere hoeveelheid aandacht.
In de volksmond zijn we bij de volledige afwezigheid van aan-
106
Inleiding in de Salveologie
dacht onbewust. Hiermee wordt dan iets doen, denken of voelen
zonder enige aandacht bedoeld. Wanneer we onszelf als een buitenstaander
zouden kunnen bestuderen, dan zouden we versteld staan de
hoeveelheid interne- en externe gedragingen die wij aandachtloos
uitvoeren. Dit zijn allemaal automatische patronen die wij als vanzelf
uitvoeren.
Onze ingesleten patronen betreffen de wijze waarop wij waarnemen,
denken en voelen en de wijze waarop wij hier uiting aan geven,
inclusief ons handelen, dat wil zeggen ons doen en laten. Sommigen
trachten ongewenste ingeslepen patronen rechtstreeks te vervangen
door gewenste alternatieve patronen. Dit is bijvoorbeeld het
doel van het zogeheten neurolinguïstisch programmeren. De grote
vraag is wat we hier als mens van leren. Leren heeft te maken met
aandacht. Ongewenste patronen kunnen we ook onze volle aandacht
geven. Dit is de weg die bijvoorbeeld de Zenmeesters bewandelen.
Onze aandacht schijnt dan als een warme, liefdevolle zon op die aspecten
van ons zijn waar zich mogelijk ongezonde patronen hebben
vastgezet. De trillingswarmte maakt deze patronen weer los, zodat
we hier voortaan andere, bewuste keuzes kunnen gaan maken. Zenmeesters
tonen ons zo een weg naar het bovenbewustzijn.
In ons tussenbewustzijn beschikken we over talloze patronen die we
aandachtloos kunnen uitvoeren. Het leeuwendeel van ons volprezen
intellect betreft het automatisch uitvoeren van gedachtepatronen waar
we zelf part nog deel aan hebben. We zeggen vaak zomaar iets, terwijl
we eerlijk gezegd geen idee hebben hoe we daartoe zijn gekomen.
En over de ontstaansgeschiedenis van onze gevoelens hoeven
we het al helemaal niet te hebben. We vinden iets of iemand gewoon
leuk, maar waarom? Sommige mensen gaan dit dan snel achteraf
rationaliseren. Ze bedenken dan vlug redenen die dit gevoel onderstrepen.
Maar ons gevoel is veel te snel voor ons denken, dus liggen
er nooit bewuste gedachten ten grondslag aan een emotie, maar
hooguit voorgebakken gedachtenpatronen. Gevoel is per definitie
irrationeel.
Wij zitten dus feitelijk tjokvol met ingesleten patronen. Sommige
van deze patronen zijn nog toegankelijk voor onze dagelijkse
Inleiding in de Salveologie 107