Inleiding in de Salveologie

in strengen of velden van epitheliale cellen, rijkelijk doorschoten
door een capillairnetwerk. De adenohypofyse bevat ongeveer driekwart
van de massa van de hypofyse. In de hypofysevoorkwab worden,
op basis van hun kleuringseigenschappen met standaardhistologische
technieken, twee soorten cellen onderscheiden: chromofobe
en chromofiele cellen. Chromofobe cellen - chroma betekent
kleur - vormen ongeveer de helft van de epitheelcellen van de voorkwab
en liggen vaak in groepjes bijeen. Zij tonen geen of weinig
secreetkorrels en hebben een kleine hoeveelheid lichtgekleurd cytoplasma.
Chromofobe cellen zijn een heterogene populatie. Die bestaat
ten minste uit: een populatie van reserve cellen (stamcellen),
zojuist gedegranuleerde chromofiele cellen (dus tijdelijk chromofobe
cellen) en niet-epitheliale cellen, waaronder de folliculostellate cellen,
als hypofysaire verscheiningsvorm van dendritische cellen uit
het mono-nocleaire fagocyten-systeem (MPS).
Chromofiele cellen bevatten specifieke granula, die met bepaalde
kleurstoffen selectief kunnen worden onderscheiden in acidofiele
en basofiele cellen, op basis van de kleuringseigenschappen van
hun secretieproduct (granula). Zij produceren de hormonen prolactine
en het groeihormoon, beiden eiwitten. Het groeihormoon regelt de
groei van lange pijpbeenderen, zolang de epifysaire schijven nog niet
verbeend zijn. Ook op de groei van spierweefsels is dit hormoon van
invloed.
De basofiele cellen, meestal solitair gelegen, kleuren de granula
met basische kleurstoffen. Zij produceren de thyreotroop-, gnadatroop-
en corticotroop-hormonen. Vanwege het glycoproteine karakter
van deze hormonen kleuren deze cellen ook pas-positief.
De adenohypofyse produceert eveneens het stimulerend schildklierhormoon
of thyroïd-stimulerend hormoon (TSH). Het TSH reguleert
onder andere de stofwisseling. Dit hormoon stimuleert de
schildklier tot productie van het hormoon thyroxine. Door het terugkoppelingssysteem
stimuleert een tekort aan thyroxine in het bloed
de hypofyse tot afgifte van TSH.
Ook produceert de adenohypofyse het eerder genoemde bijnierhormoon
(ACTH). ACTH speelt een rol bij lichamelijke afweerpro-
98
Inleiding in de Salveologie
cessen zoals stress, allergie, ontstekingen. Het ACTH stimuleert de
bijnierschors tot afgifte van glucocorticiöden.
Tot besluit van deze opsomming produceert de adenohypofyse
eveneens de drie gonadotrope hormonen: LTH (prolactine), LH (lutheiniserend
hormoon) en FSH (follikel-stimulerend hormoon) Deze
hormonen werken onder andere op de geslachtklieren (gonaden) en
zijn (mede-) verantwoordelijk zijn voor de regulatie van de voorplanting
en de secundaire geslachtskenmerken die de mensheid in al haar
verschijningsvormen zo fleurig maakt.
Hypothalamus
De hypothalamus is bij de gewervelde dieren een uiterst belangrijk
regelcentrum voor het constant houden van het ‘milieu intérieur’. Het
integreert alle autonome en hormonale processen in het lichaam, zoals
bijvoorbeeld de regeling van de lichaamstemperatuur, de koolhydraathuishouding,
de water- en zouthuishouding, de groei en de
voortplanting.
De aanduiding hypothalamus is een samenvoeging van het
Griekse hypo, wat onder betekent, en thalamos, wat vertrek of kamer
betekent in het Grieks. De hypothalamus, of dus de 'onderkamer', is
onderdeel van de tussenhersenen. De hypothalamus bevat regelcentra
voor de werking van de hypofyse en het autonoom zenuwstelsel. Dit
orgaan vormt de bodem van het derde ventrikel, en bestaat uit een
mediaal deel dat bijzonder celrijk is, en een lateraal deel, dat zeer
vezelrijk is, en dat de verbinding met het verlengde merg vormt.
De hypothalamus maakt deel uit van het limbisch systeem, samen
met onder andere de hippocampus en de amygdala. De amygdala
dankt haar naam aan haar amandelvormige structuur en wordt gevormd
door vijf afzonderlijk functionerende kernen, diep in de temporale
kwab van de hersenen.
De hypothalamus ontvangt informatie vanuit het limbisch systeem,
vanuit de hersenschors, en, via opstijgende banen door het ruggenmerg,
vanuit drie soorten receptoren, te weten de extero-, intero-,
en propriosensoren. Het mediale deel van de hypothalamus ontvangt
rechtstreeks informatie met betrekking tot de toestand van het interne
milieu, zoals temperatuur, osmotische druk en de concentratie van
Inleiding in de Salveologie 99