2009-kp - Altrecht

Alter
Gratis magazine over geestelijke gezondheid
Thema
Geluk
“Ik ben er
trots op dat ik
zulke mooie
kleren maak”
Diana: van dakloze
tot stadsgids
+
+
+
FC Altrecht: een
begrip in de
voetbalwereld
altrecht geestelijke gezondheidszorg
2009-kp
Jaargang 10 - december 2009

12 Jou vergeet ik nooit…
Inhoud
[2] Alter 5 | 09
3 Altrecht kort
4 Diana: van dakloze tot stadsgids
6 Op de koffi e bij Mode met een missie
8 5 vragen aan… PVP Lia van Muijen
9 Column Geestelijke verzorging
10 Uitgelicht:
FC Altrecht: een begrip in de voetbalwereld
13 Column Vaif
14 “ADHD is een handicap
waarmee ik heb leren leven”
16 Post
18 Fictie: Het vonnis
20 ’n stapje verder: “Door de ruimte in mijn hoofd,
kon ik weer van dingen genieten”
22 Nieuws
24 Nieuws van de Cliëntenraad
Colofon:
Alter is een uitgave van Altrecht
geestelijke gezondheidszorg
Redactie:
Wouter Langeveld (hoofdredacteur)
Simone Lensink (eindredacteur)
Bert Aben
Tresy Benders (ondersteuner
Cliëntenraad Altrecht Senior)
Karin van Laar (Altrecht Talent)
Kimberley Maes
Margriet Mannak (Familieraad)
Saphira Metekohy
Ina Veenstra (divisie WA)
Cynthia Visser
Aan dit nummer werkte verder mee:
Sjef Odekerken
Redactieadres:
Dolderseweg 164
3734 BN Den Dolder
Email: alter@altrecht.nl
Telefoon: 030 2256 207
Fotografi e:
Dick Boes, Allard Willemse
Ontwerp en opmaak:
Studio Langezaal, Zeist
Drukwerk:
Bergdrukkerij, Amersfoort
Deadline:
Alter nummer 1 verschijnt in maart
2010. De deadline voor dit nummer
is 15 februari 2010.
Overname:
Zonder toestemming van de redactie
mag niets uit dit nummer worden
overgenomen
Kopij:
Cliënten en familie die willen reageren
op artikelen, kunnen hun kopij sturen
naar alter@altrecht.nl. De redactie
behoudt zich het recht voor reacties te
weigeren, in te korten of naar een later
moment te verschuiven.

Drie gezellige
cliëntenfeesten
Kort
Voedselpakketten
De Voedselbank heeft voedselpakketten voor
mensen die voor kortere of langere tijd fi nancieel
niet rond kunnen komen. De pakketten zijn bedoeld
als tijdelijke noodhulp. Om in aanmerking te komen,
wordt gekeken naar het bedrag dat je maandelijks
overhoudt voor voeding en kleding, dus nadat vaste
lasten als huur, gas/water/licht en verzekeringen
zijn betaald. Wanneer dat bedrag onder de volgende
bedragen ligt, komt het huishouden in aanmerking
voor een voedselpakket: € 175,- voor een alleenstaande,
€ 235,- voor een gezin van twee personen, € 25,- extra
voor elk kind tussen de 0 en 13 jaar en € 50,- extra
voor elk kind tussen 13 en 18 jaar. Een huishouden
van twee volwassenen, een kind van elf en een kind
van veertien kan dus een voedselpakket krijgen als er
minder dan € 310,- per maand over is om van te leven.
Niet de Voedselbank, maar externe deskundigen
stellen vast wie een voedselpakket krijgt.
Om voor een pakket in aanmerking te komen kun je
je wenden tot Maatschappelijk Werk, Leger des Heils,
diakonie en Humanitas.
Ruim driehonderd cliënten van Altrecht hebben in november genoten
van de Cliëntenfeesten. Die werden dit jaar op drie locaties gevierd:
in de Wissel in Den Dolder, het personeelsrestaurant van Zeist en
in De Boog in Utrecht. De cliënten genoten daar van optredens van
de Boogie Band, toneelgroep Uitgesproken, de deelnemers aan de
talentenjacht ‘Altrecht’s got talent’ en het ‘verwenhoekje’ dat op de
drie locaties was ingericht. Daar kon iedereen die dat wilde zich laten
opmaken of z’n haar laten doen bij een kapster. Cliënten hadden na
de laatste editie van het cliëntenfeest, het circus twee jaar geleden,
aangegeven dat zij tijdens een feest vooral gezelligheid en lekker eten
en drinken belangrijk vinden. Dat was aanleiding om de feesten dit
keer wat kleinschaliger en intiemer aan te pakken.
Evenals twee jaar geleden, werden de organisatoren tijdens de
drie feesten bijgestaan door enkele tientallen stafmedewerkers
en leden van de cliëntenraad. Zij hielpen de cliënten bij het buffet,
stonden achter de bar of schoven gezellig aan tafel aan om een
praatje te maken. De cliënten stelden dat zeer op prijs, maar ook de
medewerkers zelf waren enthousiast. “Wij hebben maar zo weinig
contact met cliënten, het is heel goed om op deze manier te zien voor
wie wij ook al weer werken”, aldus één van hen.
Kerstmis bij Altrecht
In de kerstperiode worden bij Altrecht uiteraard verschillende vieringen en
gezellige bijeenkomsten gehouden. Hieronder een overzicht van een aantal
vieringen die worden georganiseerd door de Geestelijke verzorging.
Hou voor de actuele lijst de prikborden op de afdeling in de gaten.
ZEIST: woensdag 23 december 10.30 uur kerstviering met afdeling Den Eik in de
kapel en woensdag 23 december van 19.00 tot 20.00 uur meditatie, muziek,
gedichten in de sfeervolle kapel. Iedereen is welkom. Er wordt in Zeist met de
kerst ook gezongen. De repetities zijn op maandagavond van half 8 tot half 9
met daarna een kopje koffi e. Data: maandag 7 en 14 december. De dienst is op
21 december om 19.30 uur, samen met het koor uit Den Dolder.
NIEUWEGEIN: dinsdag 22 december, kerstviering voor cliënten van
SPBN, A&S en PPH, Cliëntenraad en andere belangstellenden. Na afl oop
chocolademelk met een verrassing. Van 10.30 tot 12.15 uur in het
RPC-gebouw, Rembrandthage 7.
UTRECHT: kerst zangavond op woensdag 23 december in de Kapel, vanaf
18.30 uur. Op kerstochtend (25 december) is er om 10.30 uur een dienst in
de kapel. Nieuw in Utrecht is de zangavond op oudejaarsavond.
Iedereen die van zingen en oliebollen houdt, is op 31 december vanaf 18.30 uur
welkom in Kapel.
DEN DOLDER: maandag 22 december, 14.00 uur, kerstviering op de Windehof
(Bilthoven). Op donderdag 24 december is er om 19.30 uur een kerstviering met
het kapelkoor in de kapel van Camper. Op vrijdag 25 december wordt er om
10.00 uur in de kapel een kerstverhaal verteld en zingen we samen kerstliederen.
Alter 5 | 09 [3]

[4] Alter 5 | 09
Diana:
van dakloze
tot stadsgids
Tekst: Saphira Metekohy & Karin van Laar
Diana is een geboren Utrechtse
en komt uit een gelukkig gezin.
In haar jongere jaren was ze,
zoals ze het zelf noemt, een
hangjongere. Tot mavo 3 heeft
ze op school gezeten, maar
toen is ze gestopt. “Achteraf
is het zonde maar op dat
moment heb je geen besef van
wat je doet. Ik dacht: ik zie wel.
Ik had er geen idee van hoe het
échte leven in elkaar stak”.

Utrecht
Underground
De verhalen uit de periode dat het beeld van
Hoog Catharijne en omgeving werd bepaald
door daklozen en verslaafden bestaan nog en
mogen niet verloren gaan. Daarom lanceerde
Altrecht Talent, in samenwerking met de VVV
het project ‘Utrecht Underground’.
Voormalig dakloze en verslaafde gidsen nemen
toeristen en andere belangstellenden mee op
een wandeling door het centrum van Utrecht.
De gidsen hebben een speciale training
gevolgd. Ze vertellen vanuit eigen ervaring
en vaak op humoristische wijze, hoe het
leven op straat er in die tijd uitzag. Ze geven
de deelnemers een kijkje in hun leefwereld,
vertellen hoe ze op straat terecht zijn gekomen
en hoe ze aan hun rehabilitatie en herstel
hebben gewerkt. De organisatie heeft een
hoge ambitie met dit bijzondere project, ze
hoopt dat Utrecht Underground over twee jaar
in de Lonely Planet-gids over Nederland staat.
Geïnteresseerden kunnen wandelingen
reserveren voor groepen vanaf vier personen
via 06 - 30 12 30 69. De wandelingen kosten
5 euro per persoon.
Diana leefde haar leven en was gelukkig want ze had de
basisdingen goed voor elkaar: huisje, boompje, beestje.
Maar door omstandigheden en vervelende gebeurtenissen
raakte ze verslaafd en dakloos. Ze was alles kwijt en verloor
zelfs haar geliefde familie. Ze leefde twee jaar op straat.
Hoog Catharijne, de Singel en het Mariaklooster waren de
plekken waar ze geregeld kwam. Vooral het Mariaklooster
was voor haar een bijzondere plek. Het was meer dan alleen
een mooie tuin, het was er rustig, droog en windvrij. Ze kon
daar echt even tot rust komen. Als ze alleen in de tuin was,
verstopte ze zich wel eens als de bewaking het hek sloot,
zodat ze de nacht daar kon doorbrengen. Dat was nog altijd
beter dan een tunnel…
Inmiddels is Diana één van de gidsen van Utrecht
Underground, een bijzonder project van Altrecht Talent,
waarbij voormalige daklozen en verslaafden worden opgeleid
tot stadsgids. Zij nemen geïnteresseerden mee naar de
plekken waar zij voorheen rondhingen, hun drugs gebruikten
en overleefden.
EENZAAM BESTAAN
Diana: “Het leven op de straat is heel hard, het wereldje is
klein. Iedereen kent iedereen. Vrienden heb je niet. Je kunt
daar geen vrienden hebben, iedereen leeft voor zichzelf.
Alles wat je doet is voor jezelf en je moet alles alleen doen.
Het is een eenzaam bestaan.”
Diana leefde van dag tot dag. Toen ze midden in het
daklozenwereldje zat, besefte ze totaal niet hoe gevaarlijk het
was. Achteraf gezien weet ze natuurlijk wel dat ze bepaalde
dingen beter niet had kunnen doen. Diana had het geluk
dat ze wist hoe het leven óók kon zijn. Ze wist hoe het was
om contact met je familie te hebben en een dak boven je
hoofd. Hierdoor kon ze uit zichzelf de kracht halen om zich
er weer uit te vechten. Ze kan het zich nu dan ook niet meer
niet voorstellen om zonder familie te zijn. En ze ziet de pijn
van anderen die dat niet hebben. Naar aanleiding van een
televisiedocumentaire waaraan zij meewerkte, kwam ze weer
in contact met haar familie.
MEER NADENKEN
Na twee jaar was ze van de straat af, maar het heeft nog zes
jaar geduurd om te komen waar ze nu is. De plek die ze nu
heeft als gids bij Utrecht Underground is haar erg dierbaar.
Ze is er nog niet helemaal, zo heeft ze nog geen eigen huis.
Maar ook dat is inmiddels in zicht. Het leven op de straat
heeft Diana gevormd, in positieve zin. Het positieve eraan is
dat ze nu veel meer nadenkt over de dingen die ze doet. Ze is
verstandiger geworden en neemt haar verantwoordelijkheid
serieus. Ze wil nu bijvoorbeeld weer een opleiding gaan volgen,
een volgende grote stap.
Diana: “Het is niet gemakkelijk om te werken. Nu ik bij
Utrecht Underground als gids werk, heb ik te maken met
verplichtingen en verantwoordelijkheden en zo leer ik
steeds meer van de maatschappij. Het voelt wel zwaar,
maar na een dag werk ook heel voldaan, want het geeft me
zoveel terug!” [A]
Alter 5 | 09 [5]

+ Mode met een missie
Op de koffi e bij...
Tekst: Simone Lensink
“Het is leuk om te zien wat er hier met vrouwen gebeurt”,
vertelt Ria Kroon in het atelier van Mode met een Missie in
Utrecht. Ruim anderhalf jaar geleden stond zij aan de wieg van
dit initiatief van Altrecht Talent en ze blikt tevreden terug.
“Ik ben er trots op
dat ik zulke mooie
kleren maak”
[6] Alter 5 | 09

“Je merkt dat de vrouwen die hier komen écht veranderen.
Ze hebben baat bij de structuur die Mode met een Missie
hen biedt, hebben plezier in het werk en krijgen weer
toekomstperspectief. En daar komt bij dat we enthousiaste
reacties krijgen uit Arnhem. De kwaliteit van de kleding die we
voor hen maken is goed. Dat is ook belangrijk!”
Vier dagdelen per week werkt een aantal vrouwen in het
naaiatelier van De Boog aan de modelijn Amie-e-toi.
Het belangrijkste doel van dit initiatief is dat deze vrouwen
- die stuk voor stuk grote problemen hebben gekend - weer
perspectief krijgen en al werkend leren. Ook vrouwen die nog
nooit een kledingstuk in elkaar hebben gezet, zijn daarbij
welkom. Ria: “In het begin hadden we veel vrouwen met
weinig ervaring. Er is hier weinig verloop, dus de meeste
vrouwen die hier nu komen, zijn inmiddels behoorlijk handig.
Zij hebben aan een half woord genoeg en dat merken wij in de
productie. Daar komt nog eens bij dat een aantal vrouwen heel
gedreven is. Zij komen twee of drie dagdelen in de week…”
VEILIGE OMGEVING
Eén van hen is Melanie. Zij heeft een borderline-stoornis en
kwam in maart 2008 via haar trajectbegeleider bij Mode
met een Missie terecht. “Ik kwam hier om te leren naaien en
weer wat te doen te hebben, maar inmiddels wil ik er m’n
beroep van maken”, vertelt ze enthousiast. “Ik had ooit wel
eens naailes gehad, dus het leek een goed idee om dit eens te
proberen. Ik vond het in het begin heel spannend, maar voelde
me hier eigenlijk meteen op m’n gemak. Het is een veilige
omgeving, waar je niet alleen bezig bent met het werk,
maar waar ook ruimte is om met elkaar te praten. En je kunt
altijd vragen stellen. Dat is heerlijk.”
Inmiddels is Melanie alle dagdelen bij Mode met een Missie
te vinden en doet ze op maandagmiddag herstelwerk in het
atelier van De Boog. “Ik wil hier uiteindelijk mijn werk van
maken, door een herstelatelier aan huis te beginnen.
Daarvoor moet ik eerst een opleiding tot modinette volgen.
Daarop ben ik me nu aan het oriënteren. Ze noemen mij hier
inmiddels Ria’s assistente. Dat is toch wel een compliment!”
MEDITATIEF
“Het werk voor Mode met een Missie is heel precies.
Alles moet heel mooi worden genaaid, want de kleding wordt
voor veel geld verkocht. Maar blijkbaar werken we hier goed,
want er wordt nooit iets uit Arnhem terug gestuurd. Dat komt
ook wel omdat Ria heel kritisch is. Dat is voor ons een goede
oefening in geduld en concentratie. Voor mij is het soms zelfs
een beetje meditatief. Je moet het altijd met aandacht doen,
je gedachten erbij houden. Dat is voor alle vrouwen hier goed
om te leren.”
Een tweede kans
Stichting Mode met een Missie biedt vrouwen die in
een moeilijke periode van hun leven verkeren, door
bijvoorbeeld psychiatrische problemen, verslaving,
dak-en thuisloosheid, een zinvolle dagbesteding door
hen te laten werken in speciaal opgezette modeateliers.
Hier werken zij aan het modelabel Ami-e-toi,
dat door de jonge Nederlandse modeontwerper
Claes Iversen wordt ontworpen. De achtergronden
en levensverhalen van de vrouwen vormen voor hem
een belangrijke inspiratiebron. Vanuit de geachte
dat iedereen een tweede kans verdient, is in ieder
kledingstuk een tweedehans detail verwerkt.
Er zijn ateliers van Mode met een Missie in Arnhem,
Nijmegen, Tilburg, Amsterdam, Amersfoort en bij
Altrecht Talent in Utrecht. De vrouwen leren daar
onder begeleiding van professionele coupeuses
de fi jne kneepjes van het naaivak. Wie nog nooit
achter een naaimachine heeft gezeten, leert eerst de
basisvaardigheden. Alle vrouwen beginnen met een
proefl ap om te kijken op welk niveau ze instromen.
Vervolgens maken ze een sjaal, waarmee zij leren lange
en rechte stukken te stikken. De vervolgstap is het
werken aan een modeartikel voor Ami-e-toi.
De kleding die in de ateliers wordt gemaakt, is te koop
in de Ami-e-toi winkel in Arnhem. De opbrengsten uit
verkoop komen geheel ten goede aan het werk van
Stichting Mode met een Missie. Wie een kledingstuk
koopt, draagt dus bij aan een duurzaam ontwikkeld
product en werkt zo indirect mee aan een betere
samenleving.
Mode met een Missie in Utrecht heeft nog een paar
plaatsen vrij. Interesse? Neem dan contact op met
Ria Kroon in De Boog: 030 - 677 85 44.
De vrouwen uit Utrecht waren onlangs te gast bij de opening
van de eerste Amie-e-toi winkel in Arnhem. Melanie: “Het was
natuurlijk heel leuk om daar kleding te zien hangen die wij
hebben gemaakt. In het begin vond ik de ontwerpen wel apart.
Mijn eerste jurk vond ik net een aardappelzak… Maar nu vind
ik de meeste dingen eigenlijk wel mooi. Het wordt gemaakt
van mooie dure stoffen. Toen we in Arnhem waren, voelde ik
me eigenlijk best trots. Trots op het feit dat ik hier ben, dat ik
zoveel leer en dat ik zulke mooie kleren maak.” [A]
Alter 5 | 09 [7]

+
[8] Alter 5 | 09
5 vragen aan...
Lia van Muijen
1:
Tekst: Sjef Odekerken
Wat is een patiëntenvertrouwenspersoon?
“Een pvp staat ‘naast’ én ‘achter’ de cliënt en geeft
ondersteuning bij het handhaven van hun rechten. Hierbij
laat de pvp zich leiden door het belang van de cliënt zoals de
cliënt dat zelf ziet. Dit is weleens een spanningsveld, want wat
de cliënt nastreeft, is niet altijd hetzelfde als wat behandelaar
of familie nastreven. Soms vraag ik mij ook weleens af of de
cliënt zijn eigen belang wel goed ziet. Maar mijn mening is
niet belangrijk en als de cliënt actie wil, dan ben ik er om hem
bij te staan. Alle vragen, wensen en klachten neem ik serieus
en de gesprekken zijn strikt vertrouwelijk. Samen met de pvp
kan de cliënt zijn stem laten horen en bewaak je rechten en
plichten, bijvoorbeeld bij situaties van dwangbehandeling.”
2:
Wanneer kan een cliënt
contact met je opnemen?
“Elke cliënt kan contact met mij opnemen met vragen,
klachten of problemen in relatie tot de instelling, in dit
geval Altrecht. Je hoeft niet altijd een klacht te hebben. Het
is ook mogelijk dat je gewoon advies wilt. In gesprekken
met de cliënt wordt altijd snel duidelijk of zijn vraag op
mijn werkterrein ligt. Als dat niet zo is, verwijs ik iemand
door. Ik ben van maandag tot en met donderdag bereikbaar
via mijn mobiele nummer (06 - 55912379). Op donderdag
ben ik aanwezig in Zeist en probeer dan zoveel mogelijk de
afdelingen te bezoeken. Met name op de gesloten afdelingen
zijn er vaak vragen rond de rechten van de cliënt.”
Wat is een patiëntenvertrouwenspersoon (pvp)?
En wat kan hij of zij voor de cliënt betekenen?
Lia van Muijen werkt al 16 jaar bij de Stichting
PVP en de laatste jaren is zij pvp-vervanger.
Vanaf dit voorjaar ook bij Altrecht, locatie Zeist.
Zij beantwoordt deze keer onze 5 vragen.
3:
Wat kun je als pvp
voor de cliënt betekenen?
“Ik probeer een bijdrage te leveren om problemen en klachten
op te lossen. Maar ik ben ook een vertrouwenspersoon. Ik bied
de cliënt een plek waar hij in vertrouwen allerlei zaken kan
bespreken. Dit lucht soms al enorm op. Het feit dat de pvp
onafhankelijk is, vinden cliënten erg belangrijk. Vaak komt
door tussenkomst van de pvp het gesprek tussen de cliënt
en behandelaars weer op gang, bijvoorbeeld over het uit de
separeer gaan of over het uitbreiden van vrijheden. De pvp is
degene die steeds wijst op de rechten van de cliënt. Daarnaast
besteed ik ook aandacht aan werkrelatie en communicatie.
Want bijna elke klacht heeft wel iets met bejegening te
maken. En hoewel er al veel ten goede is veranderd, merk ik
dat veel hulpverleners het nog steeds moeilijk vinden om te
zeggen: ‘Sorry, dat had ik anders kunnen doen’.”
4:
Kun je een voorbeeld noemen
van een succesvolle bemoeienis?
“Het voorbeeld van een ouderenafdeling ligt me nog vers in
het geheugen. Tijdens een hele warme zomer had de afdeling
besloten de bewoners bij de maaltijd geen soep vooraf meer
te geven, maar een ijsje toe. Lekker fris en makkelijker, want
er was een personeelstekort. De verandering was niet met
de bewoners besproken en één bewoner had liever toch
soep in plaats van ijs. Ik ben met de bewoner en afdeling in
gesprek gegaan en al gauw was toen de soep weer terug. Ook
herinner ik me een mevrouw die de Kerst in de separeer moest

doorbrengen omdat zij de neiging had de glazen
kerstballen te breken en op te eten. Separatie is
en blijft ingrijpend en naar een minder ingrijpend
middel moet dan ook altijd gezocht worden.
Natuurlijk werd mijn suggestie om onbreekbare
kerstballen in de boom te hangen overgenomen…”
5:
Speelt ‘geluk’ ook een rol
in je contact met cliënten?
“Door mijn werk probeer ik natuurlijk bij te dragen
aan het welzijn van cliënten. En of dat ook hun
geluk groter maakt? Tsja, dat is moeilijk te zeggen.
Door het contact leer je elkaar in elk geval beter
kennen en krijg je vaak een vertrouwensband. Het
verbaast mij elke keer weer hoe mensen met een
ernstige en vaak chronische ziekte nog zo open
kunnen staan voor het geluk. Mensen die genieten
van hun hobby’s, een leuk uitstapje, het gewone
contact met hun familie. Dat dwingt respect af.
Zelf ben ik een groot dierenliefhebber. Ik hoop dat
instellingen meer mogelijkheden gaan bieden voor
de opvang van dieren van cliënten. Want dat levert
naar mijn idee in elk geval meer geluk op!” [A]
Voor de leesbaarheid is in deze tekst gekozen voor de mannelijke
vorm. Maar overal waar ‘hij’ staat, kan ook ‘zij’ worden gelezen.
Tekst: Eva
Wat is geluk?
Er was eens een arme oude man wiens enige bezit een schitterde
schimmel was. Jarenlang hadden de mensen uit zijn dorp hem
gezegd het paard te verkopen omdat het veel zou opbrengen en
hij verder geen cent had. “Het paard is deel van mijn familie en
familie verkoop je niet”, was steevast zijn antwoord.
Op een nacht verdween het paard uit de stal en de mensen
zeiden: “Zie je nou wel, ouwe, dan had je maar niet zo dom
moeten zijn. Nou heb je helemaal niks meer. Een groter ongeluk
had je niet kunnen overkomen.” Maar de man zei: “Wie weet of
het een geluk is of een ongeluk is? Het enige dat ik weet, is dat
het paard weg is. Maar of het een ongeluk is? Wie kan er verder
zien dan zijn neus lang is?”
Een aantal weken later kwam het paard op een nacht met
twaalf andere wilde paarden terug naar de stal. Blijkbaar
was het losgebroken om zijn soortgenoten te zoeken en had
het de weg naar zijn baas teruggevonden. De mensen uit het
dorp zeiden: “Ouwe, je had volkomen gelijk. Het was helemaal
geen ongeluk, maar juist een geluk dat het beest er vandoor
ging. Want nou ben je een vermogend man.” Maar de man
antwoordde: “Wie weet of het een geluk of een ongeluk is.
Het enige dat ik weet, is dat het dier met twaalf paarden is
teruggekomen. Maar of het een geluk of een ongeluk is….?”
In dagen die volgden probeerde de zoon van de oude man de
paarden te temmen en viel daarbij van een woeste hengst.
Beide benen werden verbrijzeld. De mensen uit het dorp zeiden
“Ouwe, zo’n geluk was het inderdaad ook weer niet dat je
paard met die andere is teruggekomen. Je had helemaal gelijk.
Nu is je zoon invalide en een groter ongeluk kon je haast niet
overkomen.” De oude man verzuchtte: “Wanneer houden jullie
nou eens op met te doen alsof je vandaag weet hoe morgen zal
zijn? Het enige dat ik weet, is dat mij vandaag een ongeluk is
overkomen. Meer weet ik niet.”
Een paar maanden later brak oorlog uit in het land en alle
gezonde jonge mannen van het dorp moesten het leger in en
werden naar het front gestuurd. Niet één keerde levend terug.
En wat zeiden de mensen als ze de oude man tegenkwamen…?
[A]
Ouwehand
Geestelijke verzorger
Column +
Alter 5 | 09 [9]

+
[10] Alter 5 | 09
Uitgelicht
Co Hoogland is coach/trainer van FC Altrecht, de voetbalclub
van Altrecht, waarin voornamelijk patiënten maar ook
enkele familieleden en andere betrokkenen spelen. Bijna
tien jaar geleden is het nu, dat Co de club oprichtte. Na het
onverwachte overlijden van zijn vrouw raakte hij in een diepe
depressie en werd langdurig opgenomen in het Willem Arntsz
Huis. Toen hij eindelijk met ontslag kon, had hij geen idee wat
hij moest beginnen. Hij kon helemaal niks, dacht hij.
Co raakte in gesprek met de dominee van het WA Huis, die wist
dat Co een fervent voetballiefhebber was. Hij spoorde hem
aan om een voetbalclub voor mensen met een psychiatrische
achtergrond of verstandelijke beperking op te zetten. Co kreeg
drieduizend gulden, kocht kleding en een bal en benaderde
cliënten van het WA Huis. FC Altrecht was geboren en na
enkele weken trainen, werd de club tot verbazing van Co
derde op een toernooi.
STERK TEAM
De club bestaat inmiddels uit twee teams. In het eerste spelen
mensen met een psychiatrische achtergrond. “Het is een
Tekst: Ina Veenstra
FC Altrecht:
een begrip in
de voetbalwereld
Iedere maandagavond
om half zes staat één
van de spelers van
FC Altrecht al bij Co
thuis voor het raam
om samen naar de
wekelijkse training te
gaan. ‘Even wachten
nog’, wenkt Co dan,
‘het is nog niet zo ver’.
heel sterk team”, vertelt Co trots. “In een jaar tijd hebben we
zes toernooien achter elkaar gewonnen.” Het tweede team
bestaat uit mensen met een verstandelijke beperking.
Co denkt vooruit. “Als er gaten vallen in het eerste team,
schuif ik spelers uit het tweede team door naar het eerste.
Het kan zo maar gebeuren dat we nu over twintig spelers
beschikken en over vier maanden over nog maar acht.
Mensen met een psychiatrische achtergrond zijn kwetsbaar.
Ze vallen terug, worden soms weer opgenomen, of voelen zich
tijdelijk niet goed genoeg om mee te spelen.”
Wat is het geheim van het succes van FC Altrecht? Dat zit
voor een groot deel in Co. Omdat hij zelf een psychiatrische
achtergrond heeft, begrijpt hij zijn spelers als geen ander.
En hij heeft gewoon ‘feeling’ om met hen om te gaan. “Ik voel
de mensen aan, weet wat ze doormaken. En ik kan met alle
mensen met een rafelrandje overweg. Daarbij komt dat ik ook
heel goed kan organiseren. Ik pak gewoon de telefoon
om dingen te regelen. Ik loop ook geregeld winkels binnen,
leg uit dat ik trainer ben van een voetbalclub van cliënten uit

de GGZ, en vraag of ze de club willen sponsoren in de vorm
van bijvoorbeeld kleding of een bal. Ik ga bijna nooit zonder
iets weg. Als we een toernooi winnen, laat ik dat de winkeliers
ook altijd weten.”
GELUKKIGE MOMENTEN
FC Altrecht is erg belangrijk in het leven van Co. Hij voelt zich
nogal eens depressief. Maar als hij het over ‘zijn club’ heeft
veert Co op. FC Altrecht is zijn lust en zijn leven en brengt hem
gelukkige momenten. “Ik ben er hartstikke trots op dat we
met z’n allen van niets iets hebben gemaakt. Sommige spelers
willen heel erg graag voetballen, maar ze durven zich niet bij
een amateurclub aan te melden omdat ze bang zijn
als een buitenbeentje te worden gezien. Wat als je terugvalt
en je moet worden opgenomen? Daar zitten ze bij een
gewone club niet op te wachten. Onze spelers hebben een
GGZ- of VG-achtergrond, maar dat betekent niet dat we
anders behandeld of beledigd hoeven te worden.”
Maar de spelers mogen ook niemand beledigen. Co: “De eerste
de beste die rotzooi trapt en een ander onderuit haalt, geef ik
Het tweede team van FC Altrecht
aan bij de politie. Ik dol altijd met de jongens mee, maar er is
er één de baas en dat ben ik. Ik zeg altijd precies waar het op
staat, de jongens weten wat ze aan me hebben.
Ik kijk naar de capaciteiten van mijn spelers en zet hen daarop
in. Het is niet goed voor hun zelfvertrouwen als ze keer op
keer zouden verliezen. Misschien hebben ze al heel veel
moeten overwinnen om zich bij ons aan te melden. Dan moet
je hen zelfvertrouwen geven. We hebben zoveel succes dat
professionele voetbalclubs al twee maal belangstelling voor
spelers van FC Altrecht hebben getoond. Eén van hen speelt nu
daadwerkelijk bij een profclub. Kijk, daar doe ik het voor. Als ik
zie dat iemand veel talent heeft, dan bel ik een profclub of een
hoog geclassifi ceerd amateurteam. Vaak worden die spelers
dan uitgenodigd om voor te spelen. Het is toch fantastisch dat
spelers van FC Altrecht zo iets bereiken?” [A]
Alter 5 | 09 [11]

+
[12] Alter 5 | 09
Jou vergeet ik nooit...
Tekst: Tresy Benders WAAR EN WANNEER HEB JE DORIS LEREN KENNEN?
“Ik was zeventien en had al vier maanden therapie gehad bij afdeling Jeugd. Daar schoot ik niets mee
op en ik twijfelde of ik verder zou gaan. Maar het ging toen helemaal niet goed, dus niets doen was
eigenlijk ook geen optie. Uiteindelijk kwam ik op de afdeling Brinkveld bij Doris terecht.”
WAS ER METEEN DIE KLIK?
In deze rubriek laat Alter
(ex)cliënten aan het woord die
een speciale band hebben met
een Altrecht-medewerker.
In dit nummer vertelt Kimberley
over het contact dat ze had
met Doris*. Kimberley was
depressief en al zo’n vier
maanden bij Altrecht toen Doris
de behandeling overnam. Ik
spreek Kimberley in haar leuke,
met Ikea spullen ingerichte
studentenkamer. Kimberley
studeert nu zelf pedagogiek.
“Alsof er een hekje
open ging”
“Ja, vanaf het moment dat ik binnenkwam. Haar eerste woorden waren: ‘Hier is het veilig, alles wat
binnen deze muren gebeurt, blijft hier en is dus in vertrouwen.’ Dat gaf meteen een open gevoel, alsof
er een hekje openging. Het vertrouwen dat het toch wel kon helpen om te praten kwam terug. Daarbij

* De naam van Doris is om privacy-redenen gefi ngeerd.
komt ook dat Doris een zachte uitstraling heeft,
dat is vertrouwenwekkend. Sowieso vond ik het
heel fi jn dat ze een vrouw was.”
WAARIN VERSCHILT DORIS VAN
ANDERE HULPVERLENERS?
“Wat zij heel goed doet, is dat ze op gelijk niveau
gaat staan: ‘Vertel maar gewoon, ’t is niet erg.’
Dat is heel warm. Anderen gebruiken vaak een
meer zakelijke manier om persoonlijke dingen aan
te pakken. Dat vind ik niet fi jn. Ik had bij haar het
gevoel dat ik een mens tegenover me had zitten,
niet een soort robot die als therapeut fungeert.”
WAT KON ZIJ WAT ANDEREN
NIET LUKTE?
“Wat zij op een knappe, subtiele manier en toch
doortastend heeft gedaan, is vertrouwen winnen.
Al heel snel wilde ik écht contact met haar te
hebben. Ze stond heel dichtbij, maar wel op een
professionele afstand. Ze zei altijd: ‘Ik sta naast je
en niet tegenover je.’ En dat voelde ook zo.”
OMSCHRIJF JE CONTACT
MET DORIS EENS…
“Ze bleef wel heel duidelijk mijn therapeute, maar
dan vanuit een heel warm contact. Ze leefde mijn
leven mee en dat zorgde voor een intens contact.
Het eerste kwartier van de therapie ging vaak
over andere dingen dan mijn problemen. Ze was
betrokken, maar niet alleen bij de dingen waar ik
voor kwam. Ik was depressief, en daar hielp ze me
mee. Maar ze liet me ook dingen zien waar ik blij
mee was of hielp me met vragen die ik had over
mijn studie. Zij heeft immers hetzelfde gestudeerd.
We hebben bijvoorbeeld een keer een discussie
gehad over of Freud wel of niet goed was. Dat was
erg leuk.”
WAT HEB JE DANKZIJ HAAR
BEREIKT?
“Ze heeft de fundamenten gelegd van waaruit ik
geleerd heb mezelf gelukkig te kunnen maken.
Ik kon destijds niets positiefs in mezelf zien. Ik had
een hekel aan mezelf. Ze liet me zien dat er twee
delen in me waren: de zelfstandige, bijna volwassen
Kimberley en de kleine, kwetsbare Kimberley.
Er kwam meer balans tussen die twee en dat
vormde de basis om gelukkiger te worden.” [A]
98% ellende,
2% geluk
Wie al eens blogs van Vaif op website van Altrecht
heeft gelezen, weet dat Vaif weinig geluk ervaart in het
leven. Vaif ervaart 98% van het leven als ellende en
2% als geluk. Erg weinig hè, 2%.
Als ik nu, zonder aan de andere blogs te denken, moet
schrijven over geluk en een boodschap mee moet geven
aan de lezers, moet ik eerst eens voor mijzelf duidelijk
krijgen wanneer ik geluk beleef. Geluk moet je per dag
zoeken in de kleine dingen om je heen, zoals:
> Een leuke, lieve kaart die in je bus valt
> De bos bloemen die je jezelf cadeau geeft
en die mooi bloeit
> Iemand die onverwacht op bezoek komt
> Toevallig je lievelingslied horen op de radio
> Blij zijn met iets grappigs wat je huisdier doet
> De aanwezigheid van een echte vriend
aan wie je alles aan kwijt kunt
> Een sneeuwklokje dat je in januari/februari
in bloei ziet staan
> Iemand die voor je kookt
Geluk zit in kleine dingen, die je iedere dag weer
moet zien te vinden. Als je volledig wilt leven, moet je
hiervoor openstaan. Het is niet makkelijk, maar soms
kun je dan de kleine dingen die geluk geven ineens zien.
Toon Hermans schreef ooit het volgende gedichtje:
Geluk is geen kathedraal
Misschien een klein kapelletje
Geen kermis luid en kolossaal
Misschien een carrouselletje
Geluk is geen zomer van smetteloos blauw
Maar nu en dan een zonnetje
Geluk dat is geen zeppelin
’t is hooguit ’n ballonnetje
[A]
Vaif is één van de webloggers op de website van Altrecht.
Kijk op www.altrecht.nl voor meer columns van haar hand.
Column +
Tekst: Vaif
Alter 5 | 09 [13]

+
Interview
Marjolein:
“ADHD is een
handicap waarmee
ik heb leren leven”
[14] Alter 5 | 09
Tekst: Simone Lensink

“Ik ga iedere avond rond acht uur naar bed. Dan ga ik lekker in het donker naar de radio luisteren,
zodat ik niet word afgeleid. Of ik overdenk de dag, luister naar de regen tegen de ruiten of de
wind in de bomen. ’s Morgens sta ik om half zeven op, laat de honden uit en duik er om acht uur
weer in tot een uur of tien. Zo dwing ik mezelf niets te doen.”
Marjolein (54) heeft ADHD, een aandachtsstoornis met
hyperactiviteit, weet ze sinds enkele jaren. Langzaam beginnen
de puzzelstukjes van haar leven op hun plaats te vallen.
Terwijl ze vertelt, loopt ze naar de schommel die midden in
haar huis hangt. Ze is gespannen voor het interview en de
cadans van het schommelen ontspant haar.
“Als kind al was ik zo druk, dat ik af en toe werd vastgebonden
op m’n stoel. Gek genoeg vond ik dat gedwongen nietsdoen
eigenlijk wel prettig. Ik ben nu afgekeurd en hoef dus niks
meer. Maar door mijn stoornis kán ik het gewoon niet,
nietsdoen. Ik word soms doodmoe van mezelf.”
NIETS ONTGING ME
Marjolein woont al 25 jaar in een oud spoorwachtershuisje in
Utrecht. Heel toepasselijk, want zij was de eerste vrouwelijke
conducteur bij de NS. Ze heeft tien jaar op de trein gewerkt.
“Die functie paste heel goed bij mij, want niets ontging me.
Als ik problemen met reizigers zag aankomen, ging ik in de
buurt zitten waardoor ik moeilijkheden kon voorkomen.
Omdat ik ziek werd, moest ik stoppen met deze baan.”
Er is veel misgegaan in Marjolein’s leven. Er moest ook zo
veel. Als kind al: huiswerk maken, blokfl uitles, korfbal, judo,
balletles. Niets maakte ze af. Dat lukte niet door haar tekort
aan aandacht en concentratie. Ze had het gevoel dat ze
voortdurend faalde. Via de Ulo en de Mavo belandde ze op
de INAS (opleiding assisterende functies) en dat diploma
haalde ze. “Dat gaf me een fantastisch gevoel. Eindelijk was
er iets gelukt! Vol goede moed begon ik aan een opleiding
voor bezigheidstherapeute. Maar dat redde ik niet, want het
ondereel psychopathologie, was veel te confronterend.”
“Ik was getrouwd, maar ook m’n huwelijk liep mis. Er volgde
een aantal open relaties. Ik kreeg een dochter, die ik de eerste
negen jaar grotendeels alleen opvoedde. Het is moeilijk om
samen te leven met iemand die steeds uit balans is. Mensen
zijn bang, weten niet hoe ze met me moeten omgaan. Ik heb
altijd voor mijn dochter gezorgd en we hebben zelfs twee
pleegkinderen gehad. Ik nam altijd veel te veel op me, kon
geen grenzen stellen. Het probleem was dat ik gewoon niet
duidelijk kon maken wat ik wilde, omdat ik het zelf niet wist.
Doordat ik denk dat ik van alles en nog wat moet, raak ik het
zicht op mezelf steeds meer kwijt.”
ANDERE KWALITEITEN
Op haar veertigste raakt Marjolein het overzicht in haar
leven zo ver kwijt dat ze moest worden opgenomen in de
Bernard Lievegoed Kliniek. Tien jaar later raakt Marjolein weer
‘overspannen’, zoals ze het zelf noemt. Haar toenmalige vriend,
die zelf psychische problemen had, sloeg de spijker op de kop
toen hij zei: ‘Jij hebt gewoon ADHD’. Ze kwam in behandeling,
kreeg medicatie en gesprekken. “Ik kom nog steeds bij een
psychiater van Altrecht en ga geregeld naar De Boog, het
dagactiviteitencentrum van Altrecht Talent.
Door de behandeling leer ik mezelf in deze maatschappij
steeds beter begrijpen. ADHD is een handicap waarmee ik heb
leren leven. Doordat ik heb geaccepteerd dat ik ADHD heb,
ben ik andere kwaliteiten van mezelf gaan zien.”
Marjolein schenkt opnieuw thee in. Ze geeft de honden eten
en komt dan weer zitten om verder te praten. “Ik haal mijn
inspiratie uit mensen. Ik ben lid van Stichting ‘Vrienden op de
fi ets’ en stel mijn huisje open voor rondtrekkende fi etsers die
een slaapplaats zoeken. Dat is voor mij een prachtige manier
om in contact te komen met mensen en naar hun verhalen te
luisteren. Ik heb een boekje gemaakt ‘Zoet, zuur of hartig’, een
soort vriendenboekje. Er staan vragen in als ‘Hoe zag het huis
van je kindertijd eruit?’ of ‘Waar moet je heel erg om lachen?’.
De bedoeling is dat de vragen mensen tot nadenken stemmen
en dat zij hun reactie in het boekje schrijven. Mensen die bij
mij overnachten, geef ik dit boekje.”
VALLEN EN OPSTAAN
“Mijn leven is vallen en opstaan, dingen leren, zien en
begrijpen en m’n handicap aanvaarden. Ik heb ontzettend veel
geluk met mezelf. Ik heb geleerd het negatieve om te zetten in
iets positiefs. Als je vanuit het juiste perspectief kijkt, dan zie
je: ik heb het zo slecht nog niet.”
[A]
Meer informatie over overnachten bij Marjolein is te vinden op haar website
www.oudspoorhuis.nl
Alter 5 | 09 [15]

Alter
Gratis magazine over geestelijke gezondheid
Thema
Verandering n
“Ik wil dit +
fi jne gevoel
vasthouden”
Post
[16] Alter 5 | 09
Poli XL: Eerst lekker
in je vel, dan afvallen
+
+
“Ik onderneem
weer van alles...”
altrecht geestelijke gezondheidszorg
2009-ko
Jaargang 10 - september 2009
Over de
nieuwe Alter
Kerstfeest
Beste redactie,
Ik was verrast door de mooie nieuwe vormgeving/uiterlijk van de Alter. Gefeliciteerd
met jullie nieuwe jasje. Ziet er heel goed uit. Sowieso is jullie blad lekker goed
leesbaar. Ga zo door zou ik zeggen. En heel goed dat jullie de vooroordelen te lijf gaan
door Alter niet alleen binnen Altrecht en bij abonnees te verspreiden maar ook bij
huisartsen en zo. Hartstikke goed !! Dusseh… complimenten!
Carolien Epping
Het is vandaag 27 juli 2009. Dat betekent dat over vijf maanden het
kerstfeest al weer voorbij is. Wat mij betreft is dat geen ramp.
Het kerstfeest is niet alleen in theologisch opzicht een noodoplossing.
Iedereen probeert de duisternis te verdrijven. De middenstand loopt
voorop. Tuicentra beginnen al in september met de verkoop van
kerstballen.
Waar ik een hekel aan heb gekregen is het woord: ‘gezellig’. Geef mij
maar een mooie zomeravond. Wanneer je de donkere dagen rond
’t kerstfeest wil doorkomen, dan kun je het beste maar een beetje
meedoen. Het heeft geen zin om tegen de stroom op te roeien.
Ergernis is een overwinning voor de duisternis.
Gelukkig houd ik wel van eten. Op eerste kerstdag kook ik zelf en op
tweede kerstdag ga ik meestal naar mijn moeder. Ze kookt heel degelijk
en lekker, bovendien is het fi jn om er even uit te zijn. En op 27 december
is het dan zover: kerstfeest is weer voorbij. We krijgen dan nog de
jaarwisseling, maar dat vind ik niet zo erg. De sprong naar het lengen
van de dagen ligt in het verschiet en vuurwerk is daarom op zijn plaats.
Als alles mee zit zal het in het jaar 2010 wel weer net zo gaan.
Jan Wouters
Geachte mevrouw Lensink,
Wat heeft u veel geschreven voor het septembernummer van Alter. Met veel
mensen ging het veel beter. Het fi ctieve verhaal bood tegenwicht. Zo gaat het
ook maar al te vaak. Het blad ziet er heel verzorgd uit. Met het dunne papier
oogt het wat professioneler. Veel schrijfplezier met het Kerstnummer.
Jan Wouters

Een dagje
Texel
DE HEENWEG
We rijden door een zonovergoten landschap
in de vroege morgen, met overal schapen
rustend in het gras. Als we aankomen aan
zee, komt er een warme, zwoele zeelucht
over ons heen. Vogels dansend in de lucht,
kraaiend voor hun voedsel dat ze, ijverig
van de opengehouden kinderhanden vol
met brood oppikken. De wind op de boot is
krachtig en het dek is overvol met mensen
die genieten van het uitzicht.
ER ZIJN
We gaan de bus in met warm, aangenaam
weer. Meer dan twintig graden. We picknicken
in het gras; buiten in het zand, met
naast ons alleen rustig weggetje waar
niemand langskomt. Daarna - als afwisseling
- maken we een tochtje door de stad met
een koel drankje op een terras en tenslotte
puffen we uit in een café onder het genot
van een smeltend softijsje. Maar we hebben
nog niet alles gedaan, dus een museum tot
slot. Over de Ark van Noach. In een groot
nagemaakt schip staan de fi jne details over
de Ark, een verhaal uit het oude testament.
TERUG
Hierna gingen we terug op de boot.
Voor de veiligheid bleef iedereen bij het
busje, behalve ik. Maar ook ik ging na het
maken van een paar foto’s vlug terug
naar het busje, zodat we niet weer op
de parkeerplaats moeten wachten of er
misschien nog iemand van de groep ergens
opduikt. Een busrit van twee uur voor ons.
Terwijl we uitkijken naar een maal, gaan we
over een kronkelweg langs volle terrasjes en
aantrekkelijke restaurants. Ons eindpunt is
aan het einde van de dijk, een optrekje dat
veel lijkt op een clubhuis met vier torens
eromheen. We hebben er wel goed geslapen,
midden in de duinen met overal de gezonde
zeelucht om ons heen.
Cyntia Visser
Wachten op het
nieuwe jaar
Onder de geur van dennegroen staat de kerststal. De engelen zingen
liederen voor het pasgeboren kind. Het kind ligt in doeken gewikkeld
in een kribbe met stro. De os en de ezel houden de stal warm met hun
adem. Marian houdt haar adem in. Jos is er niet. Jos wordt verpleegd
op de opnameafdeling. Hij is in psychose.
Jos kijkt naar het plafond. Stenen engelen vliegen door de kamer.
Ze zingen niet. Hun glimlach blijft onveranderd zoals gebruikelijk is
bij stenen beelden. Jos denkt aan het kind. Het stenen kind dat in een
stenen voederbak ligt. Het is er koud. De os en de ezel ademen niet
zoals dat gaat met stenen beelden. Marian kijkt treurig. Een traan rolt
bewegingsloos over haar wang.
Genoeg. Een verpleegkundige kijkt om de deur en vraagt of Jos komt
eten. In de eetzaal staan prachtige gerechten op tafel. Geëmailleerde
schalen met geglazuurde gerechten. Marian voelt weer een traan
over haar wang lopen. Het kind lacht en Marian troost zich met de
gedachte dat de dokter heeft gezegd dat het waarschijnlijk wel weer
goed komt met Jos. Als je aanleg hebt voor psychose kan het soms
beter zijn om verpleegd te worden als je ook daadwerkelijk in de war
raakt van zo’n enerverende gebeurtenis als het vaderschap.
Na het bidden genieten de medecliënten van het kerstdiner.
Jos denkt aan Marian die het stenen kind tegen haar borst legt.
Na het eten vertelt de verpleging Marian dat Jos met Nieuwjaar
waarschijnlijk weer zal eten. Het kind drinkt weldadig. Marian laat nu
haar tranen de vrije loop. Het nieuwe jaar is gelukkig niet ver meer.
Bert Aben
Alter 5 | 09 [17]

Fictie
[18] Alter 5 | 09
Tekst: Bert Aben
De stofdoek gaat bijna geruisloos door de kamer. Iedere
dag weer. De huishoudelijke hulp loopt zachtjes door de
huiskamer van onze afdeling. Ze knikt vriendelijk en ik
kan het weer niet laten. “Waarom ben je eigenlijk niet
met de opleiding voor verpleegkundige begonnen?”

Het vonnis
“Ik vind dit ook leuk werk” zegt ze met een glimlach.
En ze vervolgt: “Je mag alles eten maar je hoeft niet alles te
weten”, en bestraffend wijst ze met haar vinger. Ze maakt een
beweging of ze me een draai om m’n oren wil geven. Dan loopt
ze naar de werkkast, waarschijnlijk om een verdere discussie te
ontlopen. Even later stoft ze met de industriële zuiger door de
gang. Ik loop naar mijn kamer. Misschien kan ik morgen weer
een gezellig praatje met haar aanknopen.
Het wordt vandaag best wel spannend. Krijg ik dan eindelijk te
horen dat ik naar huis mag of moet ik nog zes weken wachten?
In het verpleegkantoor zie ik dat de psychiater (Hans) op het
beeldscherm kijkt. Dat zal het Elektronisch Patiënten Dossier
(EPD) wel zijn. De verpleegkundigen schrijven daarin hoe het
met me gaat. Ik denk dat het de afgelopen periode best aardig
is gegaan. Ik volg mijn therapie goed en ik kan best goed uit
mijn bed komen. Het overleg met de verpleegkundigen loopt
soepel.
RUIMTEMANNETJE
We gaan in de spreekkamer zitten. De lichtgroene wanden
worden langzaamaan roze. De koffi e smaakt naar kruidenthee.
De lamp aan het plafond zweeft door de ruimte en landt op
de tafel. Hans kijkt geïnteresseerd toe hoe een luikje boven
de lamp opengaat en een soort ruimtemannetje met een
automatisch opstijgende ladder naar buiten komt.
Het mannetje ontvouwt een rol perkament en zegt: “In naam
der koningin ontvouw ik hierbij het vonnis inzake patiënt
Bert Aben, een patiënt die wel erg populair doet tegen het
personeel. Het moet nu maar eens afgelopen zijn met die
grapjes tegen de huishoudelijke hulp.“
* Dit is een fi ctief verhaal. Dat betekent dat gelijkenis met bestaande personen of situaties op louter toeval berust.
Hans wil nu zelf aan zijn eigen gesprek beginnen en maakt het
kereltje duidelijk dat hij weer moet vertrekken met zijn ufo.
Maar het manneke neemt daar geen genoegen mee. Hij tovert
een Jedi-zwaard tevoorschijn en hakt Hans in stukken terwijl
hij als een brullende leeuw ‘Feel the Force’ schreeuwt.
ONEERBIEDIG
Op dat moment gaar de deur open. De grote industriële
stofzuiger komt naar binnen en zuigt de restanten van Hans
op. Heel oneerbiedig allemaal. Dan richt de stofzuiger z’n arm
op mij om me een draai om mijn oren te geven. Snel als ik ben,
maak ik een ontwijkende beweging. Ik krijg toch nog een fl inke
haal langs mijn schedel. Het bloed loopt er uit.
Ik geef een luide schreeuw en deins achteruit. Met een smak
val ik met mijn hoofd op de grond. Het is nu aardedonker. Er is
nog een klein lichtje op de wand waar ik de ufo zie verdwijnen.
Het lichtje blijft helder. Ik voel aan de pijnlijke plek op mijn
hoofd en bedenk met gemengde gevoelens van angst en
nieuwsgierigheid dat ik het vonnis niet heb gehoord.
PLEISTER
Er zit bloed aan mijn hand. Ik veeg mijn hand af aan mijn
pyjama. Het licht gaat aan en de verpleegkundige loopt naar
de wastafel om een nat washandje voor mijn hoofd te halen.
“Je bent nog niet eerder uit je bed gevallen, Bert. Was je zo
uitbundig omdat je vandaag met ontslag mag? Ik zal even een
pleister voor je halen.” [A]
Alter 5 | 09 [19]

+
’n stapje verder
“Door de ruimte
in mijn hoofd,
kon ik weer van
dingen genieten”
[20] Alter 5 | 09
Anouk werd eind 2003, toen nog
maar twaalf jaar oud, aangemeld
bij het UMC omdat ze de eetstoornis
anorexia nervosa had. Inmiddels is ze
achttien en zit in het eindexamenjaar
van het VWO. Haar eetstoornis
heeft ze onder controle, hoewel de
eetgestoorde gedachten haar leven
nog altijd beïnvloeden. Na vele jaren
van verschillende soorten therapie, is
Anouk een grote stap verder.
Tekst: Kimberley Maas

“Bij het UMC hadden ze destijds een
aparte afdeling eetstoornissen. Later
is dit samengegaan met de afdeling
Rintveld van Altecht. Ik ging mee
met die verhuizing. Achteraf kan ik
zeggen dat ik mijn leven te danken
heb aan de behandeling daar.
Ik was erg anorectisch en op een gegeven moment kreeg
ik ook last van dwangklachten. Dit hield in dat ik vaste, vrij
extreme rituelen voor mezelf had opgesteld, veelal gerelateerd
aan de eetstoornis. Deze problemen belemmerden mij in mijn
behandeling voor anorexia. Ik kon hierdoor niet maximaal van
de behandeling profi teren.
Ik kreeg individuele therapie gericht op de dwangklachten,
maar ook dat was niet genoeg. Uiteindelijk volgde een
crisisopname op Rintveld. Dit was voor de anorexia, maar
ook om mijn ouders te ontlasten. Het was voor hen ook erg
zwaar om met mijn dwangklachten om te gaan. Na mijn
opname kreeg ik deeltijd- en ambulante therapie. Ik heb daar
eerst geleerd wat normaal was om te eten. Ook werd ik goed
begeleid door een diëtist en in de groep leerden we praten
over angsten, over waarom je het afvallen nodig hebt en hoe
het verder met je gaat, bijvoorbeeld op school en in het gezin.”
VOORUITGANG
“In de therapie merkte ik vooral lichamelijk al vrij snel
verbetering. Ik kwam aan, had het niet meer altijd koud, kon
normaal lopen, had niet meer constant hartkloppingen en
had meer energie voor andere dingen, zodat ik na school niet
meer direct mijn bed in hoefde. Omdat ik meer at, ontstond
er meer ruimte in mijn hoofd om weer van sociale dingen te
genieten: afspraken met vriendinnen bijvoorbeeld. Ineens ging
ik weer dingen ervaren. Toen ik zo’n laag gewicht had, zweefde
ik tussen half dood en half levend. Alles ging een beetje aan
me voorbij en dat veranderde gelukkig. Voor mij was het ook
belangrijk dat ik door de groeps behandeling mijn sociale
vaardigheden kon versterken. Ik werd minder teruggetrokken
en leerde me te uiten: ik kon dingen die me dwarszaten delen
‘Ik ga gewoon
wat meer eten
en dan komt het
wel weer goed’
met anderen. Later ben ik ook ergens
anders nog een jaar opgenomen
geweest, waar ik de achterliggende
problemen van de eetstoornis heb
aangepakt. Daar leerde ik meer
aandacht voor mezelf vragen,
zelfvertrouwen, van me af bijten en
sterker in mijn schoenen staan. Daardoor gaat het op allerlei
gebieden nu gewoon veel beter met me.”
EN NU...
“Op dit moment ben ik niet meer in behandeling. Ik weet
wel dat ik eigenlijk nog in behandeling zou moeten, omdat
vooral de gedachten (die door de eetstoornis komen) mijn
leven nog veel beïnvloeden. Maar eerst wil ik graag genieten
van wat ik al heb bereikt, voor zover dat kan. Ik zit in zes vwo
en doe eindexamen. Ik doe veel met vriendinnen, maak graag
reizen en geef gastlessen over eetstoornissen, ter preventie.
Verder heb ik een gezond gewicht en ik eet goed op de
automatische piloot. De eetstoornis beïnvloedt mijn leven
nog behoorlijk, maar ik bied er zoveel mogelijk weerstand
aan. Zo zorg ik zorg dat het me zo min mogelijk belemmert
in ‘normale’ dingen. Natuurlijk lukt dit niet altijd. Na mijn
examen wil ik een brede studie kiezen: het liefst bestuurs- en
organisatiewetenschappen op de Universiteit Utrecht.
Later wil ik me dan meer specialiseren op internationaal
gebied. Ook wil ik ooit graag een jaar naar Afrika om
ontwikkelings werk te doen. Maar mijn grootste wens blijft:
volledig kunnen leven zonder dat mijn eetstoornis mijn dag
overheerst. Tegen andere cliënten in deze situatie zou ik willen
zeggen: grijp de hulp aan die je aangeboden wordt. Het lijkt
misschien in eerste instantie niet zo hardnekkig. ‘Ik ga gewoon
wat meer eten en dan komt het wel weer goed.’ Maar met de
jaren slijt het er snel in: ikzelf had achteraf gewild dat ik mijn
problemen eerder serieus had genomen. Ik weet inmiddels, en
dat geldt voor iedereen: je bent het waard om zelf je leven uit
te stippelen en niet om geleefd te worden.” [A]
Alter 5 | 09 [21]

Nieuws
[22] Alter 5 | 09
Nieuwe blogs op Altrecht-site
De website van Altrecht - www.altrecht.nl
- biedt ruimte aan cliënten, behandelaren
en ervaringsdeskundigen die blogs willen
bijhouden. Deze persoonlijke verhalen zijn
informatief, confronterend of grappig en in
ieder geval altijd interessant. Ze laten de
ggz zien vanuit een ander perspectief.
Vaif is één van de nieuwe bloggers die onlangs op de site aan de slag ging.
Over haar motivatie vertelt zij: “Ik hoop dat de blogs ook door hulpverleners,
verpleegkundigen en andere medewerkers van Altrecht worden gelezen.
Want mijn blogs over automutilatie zijn niet alleen bestemd voor
cliënten. Ik kan mij voorstellen dat hulpverleners in hun werk vaak worden
geconfronteerd met automutilatie en als hulpverlener moet je daar ook iets
mee. Misschien voelen zij zich machteloos en hebben het idee dat het niet
toereikend is wat zij te bieden hebben.”
Altrecht trakteert
jubilerend Anoiksis
“Wat een leuke middag, en heerlijke hapjes.” “Kan ik m’n
wenkbrouwen laten epileren en een gezichtsmassage krijgen?”
Onlangs vierden zo’n veertig Utrechtse leden van cliëntenvereniging
Anoiksis hun vijftienjarig bestaan met een gezellig feestje bij Altrecht
Talent locatie De Boog.
De middag werd Anoiksis aangeboden door Altrecht, dat hiermee
aansloot bij een landelijk initiatief van de Schizofrenie Stichting om
Anoiksis in het zonnetje te zetten. Judith Vuyk, afdelingspsychiater
bij SPB Utrecht en nauw betrokken bij de Schizofrenie Stichting, was
gastvrouw.
De gasten konden een workshop percussie volgen van Jaap Pluygers,
directeur van de Slagwerkschool Midden-Nederland of een workshop
bij Karin Wichers van ‘Mijn Juweel’ (één van de vaste activiteiten van
Altrecht Talent). Beide workshops trokken veel belangstelling.
Bij de verwenzorg, bestaande uit twee kapsters en een schoonheids-
De blogs zijn ook interessant voor familieleden of
naasten van cliënten, omdat ze een kijkje bieden in
de manier waarop psychiatrische patiënten in het
leven staan én de manier waarop behandelaren
bij Altrecht hun werk ervaren. Het is overigens
ook mogelijk om op de blogs te reageren. Reacties
worden door de webmaster doorgestuurd naar de
blogger voor wie het bericht bedoeld is. We doen
dit om te voorkomen dat de bloggers vervelende
berichten in hun mailbox krijgen.
ERVARING DELEN
Behalve op de blogs, kun je ook op het forum
van de Altrecht-site je mening kwijt. Het forum
is bedoeld om ervaringen te delen en cliënten
een mogelijkheid te bieden met anderen van
gedachten te wisselen. Op het forum worden
ggz-gerelateerde onderwerpen als ‘Wat stop jij in
je crisiskit?’, ‘De schoonheid van je onvermogen’ en
‘Sekszorg. Is seks een zorg?’ besproken. We nodigen
ook de lezers van Alter van harte uit om deel te
nemen aan deze discussies.
specialiste, stonden de gasten zelfs in de rij. In twee uur tijd werden
vijftien mensen geknipt en gekapt en acht kregen een heerlijke
gezichtsbehandeling. Ook konden alle gasten gratis literatuur en
voorlichtingsboeken meenemen over schizofrenie, ter beschikking
gesteld door de Schizofreniestichting.
De middag werd afgesloten met een uitgebreide high tea, verzorgd
door Frank Wilmink en cliënten die de horeca-opleiding volgen bij
Altrecht Talent.

‘Comfort room’
als alternatief
voor separeer
In het kader van het terugdringen van separatie,
heeft afdeling Barentsz, centrum voor forensische
jeugdpsychiatrie, een alternatief ontwikkeld: de ‘comfort
room’, of zoals de cliëntengroep zelf liever zegt: de ‘chill
room’. Deze speciaal ingerichte kamer is beschikbaar
voor jongeren bij wie de onrust oploopt en die behoefte
hebben zich even terug te trekken.
Teamleider Bob Wiggers: “Het landelijk afgesproken
beleid - 10% minder separatie op jaarbasis - maakt het
nodig om alternatieven te ontwikkelen. Op Barentsz
hebben we de chill room bedacht. Doel van de kamer
is om deze aan te bieden aan jongeren als onrust en
agressie dreigen op te lopen. Op het moment dat we dit
signaleren, stellen we aan de jongere voor zich een poosje
op de kamer terug te trekken, in alle rust even weg van de
vaak drukke groepsdynamiek. We hebben de chill room nu
ruim een maand in gebruik en het lijkt goed te werken.”
REGIE
De chill room heeft geen regels. “In principe kan de
jongere zelf bepalen wat hij of zij daar doet. Een beetje
lezen, televisie kijken of rustig kletsen met een vriend
of vriendin. We hopen dat deze manier van vroegtijdige
afzondering de opbouw van agressie stopt zodat de
jongere weer rustig wordt en terug kan naar de groep.
Tot nu toe lijkt dat inderdaad het effect. Het is namelijk
belangrijk dat de associatie die jongeren bij de chill
room hebben positief is. Ze moeten het niet ervaren
als opgelegde straf. Het gebruik moet vrijwillig blijven.
Afspraken over afzondering leggen we van tevoren vast
in een crisispreventie actieplan. Door dit samen toe te
passen als dat nodig is, houdt de jongere zelf de regie
over wat er gebeurt.”
Nieuwe brochure Familiebeleid
‘Familiebeleid Altrecht en wat te doen als u vindt dat het beter kan’ is de titel
van een nieuwe brochure van de Familieraad. De brochure is samengesteld in
overleg met de Raad van Bestuur van Altrecht. Hiermee geeft de Familieraad
het startsein voor de implementatie van het familiebeleid binnen Altrecht.
Wanneer iemand een psychisch of psychiatrisch probleem heeft, is dat voor
de familie een ingrijpende gebeurtenis. Met deze brochure wil Altrecht
familieleden zo goed mogelijk informeren en betrekken bij de behandeling.
De hulpverleners van Altrecht, de familie en cliënten hebben elkaar immers
nodig.
In de brochure is belangrijkste informatie te vinden, zoals de Richtlijnen
familiebeleid, informatie over de Familieraad en de Familievertrouwenspersoon,
welke weg te volgen als u als familie niet tevreden bent over
de contacten met de hulpverleners en de zorg die uw familielid krijgt.
De brochure wordt afgesloten met een hoofdstuk ‘nuttige informatie’:
ondersteuning voor familie, informatie over familieorganisaties
en een aantal handige websites.
‘Richtlijnen familiebeleid’ vormt
het hart van de brochure. Het
uitgangspunt van de richtlijnen
is dat familie met aandacht en
zorgvuldigheid wordt benaderd.
Met als doel: familie informeren en
betrekken bij de behandeling om zo
een stabiele situatie te realiseren.
De richtlijnen vormen niet alleen een
checklist voor de familie, maar zijn dat
ook voor de hulpverleners. De Centrale
Cliëntenraad is nauw betrokken
geweest bij het opstellen van de
Richtlijnen familiebeleid.
FAMILIEBELEID, WAT HOUDT HET IN?
A. Het Familiebeleid van Altrecht houdt het volgende in:
> Richtlijnen
> Familieraad (FR)
> Klachtenregeling:
- Familievertrouwenspersoon (FVP)
- Klachtencommissie volgens een formele procedure
B. Ondersteuning van familie en direct betrokkenen:
> Indigo, psycho-educatie en trainingsaanbod
> Website www.familievan.nl, o.a. e-mailcoaching
> Samenwerking met de verschillende familieorganisaties
C. Brochure ‘Familiebeleid Altrecht en wat te doen als u vindt
dat het beter kan’. Informatie voor familieleden en direct
betrokkenen.
Alter 5 | 09 [23]

+
[24] Alter 5 | 09
Nieuws van de Cliëntenraad
Dat betekent dat de Cliëntenraden Nieuwegein, Utrecht,
Woerden, Zeist en Den Dolder zijn omgevormd tot divisieraden.
Op deze manier kunnen we effectiever samenwerken met
Altrecht en zitten we bovenop de besluiten die bij Altrecht
worden genomen. Zo hebben we meer invloed en kunnen nóg
beter werken aan een goede behandeling voor cliënten.
ZIN OM MEE TE DOEN?
Als cliënt weet je als geen ander hoe de zorgverlening van
Altrecht uitpakt. Je ervaart immers zelf hoe het gaat. Wij
kunnen je het beste vertegenwoordigen als je jouw ideeën,
adviezen en suggesties met ons deelt. Dat kan telefonisch of
per e-mail. Op internet www.altrecht.nl/clientenraad vind je
de contactgegevens van de Cliëntenraad waar je moet zijn.
’T IS HIER FANTASTISCH!
Ken je het spraakmakende programma van Ursul de Geer
nog? Hij ging op zoek naar Nederlanders op hun vakantiebestemming
en peilde hun ervaringen.’t is hier fantastisch’ is
een nieuw project van de Cliëntenraad. Hiermee willen we de
aandacht vestigen op de omstandigheden waarin cliënten bij
De Cliëntenraad van Altrecht heeft sinds 1 november
een nieuwe werkwijze. Elk organisatie onderdeel van
Altrecht heeft nu een eigen Cliëntenraad.
De Cliëntenraad
gaat anders werken
Altrecht verblijven. Denk daarbij niet alleen aan de uitstraling
van de gebouwen, het onderhoud, de hygiëne en de veiligheid
maar ook aan de manier waarop je als cliënt wordt benaderd
en het aanbod aan activiteiten. Het moet schoon, gezellig en
veilig zijn met voldoende voorzieningen die aansluiten bij jouw
behoeften. Wil je jouw ervaringen met ons delen? Dat kan door
te mailen naar Ma.Groeneveld@altrecht.nl of te bellen met
030 - 225 61 84 (bereikbaar op dinsdag en donderdag).
IN BEWEGING
Eén van de onderwerpen waarover de Cliëntenraad zich zorgen
maakt, is het aanbod aan activiteiten op gesloten afdelingen.
Deelname aan activiteiten is voor cliënten een belangrijke
stap in hun herstel. Maar dan is het wel van belang dat er
voldoende aanbod is. Waar bestaat het aanbod uit? En sluit dit
aan bij de behoefte van de cliënt?
Een werkgroep gaat dit de komende tijd onderzoeken. Wil je iets
kwijt over dit onderwerp? Graag! Dit kan door te mailen aan:
Ma.Groeneveld@altrecht.nl of te bellen met: 030 - 225 61 84
(bereikbaar op dinsdag en donderdag). [A]