Literatuuronderzoek coachingsprojecten - vrijwillige inzet voor en ...

Vraaggerichte en praktijkgerichte leeromgeving
Een krachtige loopbaangerichte leeromgeving onstaat niet alleen wanneer de leerling de kans krijgt
om in de school en in de praktijk een dialoog te voeren met zijn begeleiders over zijn loopbaan, maar
ook wanneer de leeromgeving vraaggericht en praktijkgericht is. Vraaggericht wil zeggen dat de
leerling mede-zeggenschap krijgt in zijn leerproces, vooral doordat het keuzemogelijkheden worden
geboden. Praktijkgericht wil zeggen dat de leerling de kans krijgt om vele en verschillende stages te
lopen in het bedrijfsleven. Vraaggericht onderwijs draagt op zichzelf niet bij aan het inzetten van
loopbaancompetenties, maar praktijkgericht wel. Als leerlingen meer stages volgen, blijken zij hun
loopbaan meer in banen te kunnen leiden (loopbaanvorming) en meer te netwerken. Zij reflecteren
niet vaker op hun loopbaan dan leerlingen die geen stage lopen. Hievoor moet de dialoog in de
praktijk of op school worden georganiseerd.
Loopbaanleren en studierichting
Leerlingen die de dialoog voeren over hun loopbaan, beschikken over een sterker ontwikkelde
arbeidsidentiteit dan leerlingen die dit niet kunnen doen. Leerlingen in technische en economische
studierichtingen blijken over een zwakkere arbeidsidentiteit te beschikken dan leerlingen uit andere
studierichtingen. In deze studierichtingen is er sprake van een zwakke leeromging als het gaat om
loopbaanleren. Deze conclusie wordt ondersteund door een ander onderzoek naar verschillende
opleidingstrajecten. Hierin wordt geconcludeerd dat er over het algemeen de minste aandacht is
voor professionele identiteitsontwikkeling in de cognitieve en technische georienteerde
opleidingsprogramma’s.
Ervaringen
“In de coachingsgroepen wordt gereflecteerd op ervaringen uit de praktijk. Er komen vragen aan de
orde als: ‘Wie ben je eigenlijk?’ De coach confronteert de leerlingen met hun gedrag, benoemt
patronen en legt de relatie met de droom van de leerling. De kerncompetenties worden besproken
met betrekking tot wat leerlingen doen en waarom ze dit doen. De waarom-vraag gaat over de
drijfveren van de leerling. Als je wilt dat leerlingen leren keuzes te maken, moet je uit de
oppervlakkigheid blijven. Het gaat niet om ‘wat vind je leuk?’ maar: ‘wat vind je zo interessant dat je
er moeite voor wilt doen?’ Als een droom betekent dat leerlingen zich in situaties moeten begeven
die ze moeilijk vinden, is het belangrijk om de leerlingen dichter bij de droom te brengen. Het
streven is om leren spanned te maken, een uitdaging te laten zijn. Als coach zoeken we grenzen op
en dagen we leerlingen uit om een stapje verder te gaan dan wat ze zeggen te durven. Voor ons is
het een voorwaarde dat een coach zich kan verbinden aan leerlingen en dat leerlingen zich ook
verbinden aan hun coach. Wij zoeken de verbondenheid niet in veiligheid, maar door leerlingen uit
te dagen hun grenzen op te zoeken. We laten leerlingen dingen doen, zo nodig sturen we de leerling.
Als een leerling iets niet durft, nemen wij het niet over. We sturen de leerling op pad, maar willen
wel met de leerling meegaan op deze weg”. (Bron: M. Kuijpers, F.Meijers & J.Bakker. Krachtige
loopbaangerichte leeromgevingen in het (V)MBO: Hoe werkt het? September 2006.)
6