kun je het MER rapport downloaden - Ademloos

technologie ook toepassen in een grotere demonstratie-eenheid van 30 tot 60 MW. E.ON gaat
er vanuit dat de technische vooruitgang zal resulteren in een aanzienlijke verbetering van het
rendement van de CCS waardoor het mogelijk zal zijn de technologie op grote schaal te
implementeren vanaf 2020.
Samengevat kan worden aangegeven dat ‘post combustion’ (CO2-afvang uit rookgas) een
technologie is die technisch aanwezig is, maar nog niet beschikbaar is in de gewenste schaal
en voor het doel om CO2 af te vangen bij de elektriciteitsproductie. De belangrijkste uitdaging is
om de investeringskosten van een CO2-afvanginstallatie te reduceren en de warmtebehoefte
voor regeneratie van de wasvloeistof (bijvoorbeeld MEA) te verlagen. Hierbij speelt het
onderzoek naar alternatieve wasvloeistoffen met een lagere warmtebehoefte voor regeneratie
eveneens een belangrijke rol. De huidige technische status van de MEA is een
demonstratieproject dat momenteel in het CASTOR-project wordt uitgevoerd bij de
kolengestookte Esbjerg-centrale van Elsam. De demonstratie wordt uitgevoerd in een
deelstroom van 5.000 m 3 /h. Dit komt overeen met 5% van de totale rookgasstroom. Het MEAsysteem
is momenteel commercieel verkrijgbaar voor (kleine) industriële installaties, maar er
moet nog een significante opschaling plaatsvinden. Alvorens over te gaan tot verwijdering
dienen ook de vraagstukken ten aanzien van transport en opslag opgelost te zijn.
20.4.10.3. CO2-opslag
Het VITO onderzocht in opdracht van E.ON de mogelijkheden om de opslag van CO2 in de
ondergrond van Vlaanderen uit te voeren. Een mogelijke tweede optie voor de CO2-opslag is de
bouw van een pijplijn van Antwerpen naar Rotterdam. Voor alle opties heeft Antwerpen een
ideale ligging (ook in het kader van de toekomstvisie voor mogelijk CO2 transport naar de
Noordzee)
A. Geologische studie uitgevoerd door VITO
De geologische studie uitgevoerd door VITO toont aan dat verschillende diepe watervoerende
lagen aanwezig zijn in de ondergrond van de provincies Antwerpen en Limburg, in het oosten
van België (het Kempisch Bassin). Berekeningen tonen aan dat de injectiviteit van de potentiële
reservoirs voldoende hoog is om de nodige injectiehoeveelheid te halen. Het meeste potentieel
voor opslag is terug te vinden in het Bundsandstein reservoir: slechts 7% van de totale
capaciteit van dit reservoir volstaat om alle opgevangen CO2 van de geplande
elektriciteitscentrale, gedurende de 40 jaar dat de centrale operationeel is, op te slaan.
B. Mogelijke tweede optie: pijplijn naar Rotterdam
De haven van Rotterdam ontwikkelt in het kader van het Rotterdam Climate Initiative (RCI), een
transportsysteem voor CO2, dat opslag aan wal en offshore (bijvoorbeeld in lege olie- en
gasvelden, Enhanced Oil Recovery) mogelijk maakt. Het transport van CO2 over een afstand
van verschillende honderden km wordt reeds toegepast in de VS en in Europa. Met betrekking
tot de toepassing van CCS in de elektriciteitssector, worden afstanden van 50 tot 200 km als
redelijk en haalbaar geacht. Algemeen vertegenwoordigen transportkosten slechts 5 tot 15%
van de totale kosten van CCS systemen. Een mogelijke pijplijn van Antwerpen naar het
Kempens bekken (eerste optie) zou, afhankelijk van het injectiepunt, circa 40 tot 80 km lang
zijn. Een pijplijn van Antwerpen naar Rotterdam (mogelijke tweede optie), zou circa 90 km lang
SGS Belgium NV Juni 2009 Niet-technische samenvatting 853
Projectnummer: 07.0309