kun je het MER rapport downloaden - Ademloos

afdichtingseigenschappen van de onderste Krijt afzettingen. Momenteel zijn er onvoldoende
gegevens om na te gaan of het onderste Krijtgesteente dienst kan doen als een geschikte
afdichtende laag voor CO2 in noordoostelijk Limburg. In een eerste stap kan dit nagegaan
worden door de permeabiliteit en de capillaire ingangsdruk te meten in gesteentemonsters uit
de kernen, en door chemische experimenten op de interactie tussen CO2 en het
hoofdgesteente.
Opslag in de steenkoollagen
CO2 kan ook geadsorbeerd worden in steenkoollagen en worden geïnjecteerd in de
zandsteenlichamen binnen het steenkoolterrein van het Boven Carboon. Dit zou in combinatie
met steenkoollaag methaanwinning (ECBM) kunnen worden gedaan. In bepaalde
omstandigheden zou tot 400 Mton CO2 kunnen geborgen worden, verpreid over verscheidene
gebieden. Ondanks deze hoge capaciteit, is opslag in de steenkool hier geen optie, wegens de
lage injectiviteit van de steenkoollagen.
Besluit
De geologische studie uitgevoerd door VITO toont aan dat verschillende diepe watervoerende
lagen aanwezig zijn in de ondergrond van de provincies Antwerpen en Limburg, in het oosten
van België (het Kempisch Bassin). Berekeningen tonen aan dat de injectiviteit van de potentiële
reservoirs voldoende hoog is om de nodige injectiehoeveelheid te halen. Het meeste potentieel
voor opslag is terug te vinden in het Bundsandstein reservoir: slechts 7% van de totale
capaciteit van dit reservoir volstaat om alle opgevangen CO2 van de geplande
elektriciteitscentrale, gedurende de 40 jaar dat de centrale operationeel is, op te slaan.
B. Tweede optie: pijplijn naar Rotterdam
Een mogelijke tweede optie voor de CO2-opslag is de bouw van een pijplijn van Antwerpen naar
Rotterdam. De haven van Rotterdam ontwikkelt in het kader van het Rotterdam Climate
Initiative (RCI), een transportsysteem voor CO2, dat opslag aan wal en offshore (bijvoorbeeld in
lege olie- en gasvelden, Enhanced Oil Recovery) mogelijk maakt. Het transport van CO2 over
een afstand van verschillende honderden km wordt reeds toegepast in de VS en in Europa. Met
betrekking tot de toepassing van CCS in de elektriciteitssector, worden afstanden van 50 tot
200 km als redelijk en haalbaar geacht. Algemeen vertegenwoordigen transportkosten slechts
5 tot 15% van de totale kosten van CCS-systemen. Een mogelijke pijplijn van Antwerpen naar
het Kempens bekken (eerste optie) zou, afhankelijk van het injectiepunt, circa 40 tot 80 km lang
zijn. Een pijplijn van Antwerpen naar Rotterdam (mogelijke tweede optie), zou circa 90 km lang
zijn. Voor het transport van CO2 naar Rotterdam, kan de route genaamd ‘de
Buisleidingenstraat’ gebruikt worden. Deze route is een initiatief van de Nederlandse overheid
om plaats voor te behouden voor verschillende pijpleidingen. In deze route is voldoende ruimte
voor een bijkomende CO2-pijplijn. Een toelatingsprocedure is de basis voor de bouw van een
pijpleiding. De formaliteiten hangen af van de geldende wetgeving. Vandaag bestaat evenwel
nog geen algemeen geldende regelgeving in Europa. Op basis van de toekomstige EU-Richtlijn
met betrekking tot CCS, wordt een wetgevend kader gevraagd voor pijpleidingen. In België en
Nederland zijn een aantal pijpleidingsprojecten gepland, gebouwd en beheerd op basis van
internationale standaarden. Op basis van de omzetting van de CCS richtlijn in nationale
wetgeving of de bepaling van de wetgever welke nationale wet van toepassing zal zijn op het
transport van CO2, zullen de algemene voorwaarden voor de aanvraagprocedure bepaald
worden.
SGS Belgium NV Juni 2009 Projectomschrijving 306
Projectnummer: 07.0309