kun je het MER rapport downloaden - Ademloos
kun je het MER rapport downloaden - Ademloos kun je het MER rapport downloaden - Ademloos
2.5.13. Koolstofafvang en -opslag (CCS) 2.5.13.1. Inleiding Met koolstofafvang en -opslag worden verscheidene technologische processen bedoeld die resulteren in het isoleren van koolstofdioxide (CO2) uit door de industrie uitgestoten gassen en vervolgens het transporteren en injecteren daarvan in geologische formaties. De voornaamste toepassing van de techniek van koolstofopvang en -opslag (CCS) is de vermindering van de CO2-emissies bij elektriciteitsproductie op basis van fossiele brandstoffen, voornamelijk kolen en gas. CCS kan echter ook worden toegepast in CO2-intensieve industrieën, zoals de cementindustrie, raffinaderijen, de ijzer- en staalindustrie, de petrochemie, de olie- en gasbehandelingssector en andere industrietakken. Nadat het CO2 is afgevangen wordt het getransporteerd naar een geschikte geologische formatie, waar het wordt geïnjecteerd met het oog op isolatie van de atmosfeer voor onbeperkte duur. 25 CCS is in technische zin rijp, met dien verstande dat de afzonderlijke elementen van afvang, transport en opslag van koolstofdioxide elk op zich zijn gedemonstreerd, maar dat het een uitdaging blijft om die elementen te verenigen in een compleet CCS-proces en de kosten daarvan te verlagen. 26 Een succesvolle invoering van CCS hangt af van de koolstofprijs en van de prijs van de technologie. Vanaf het tijdstip dat de prijs per ton van dankzij CCS vermeden CO2 lager ligt dan de koolstofprijs, zal er een begin worden gemaakt met CCS. Hoewel beide prijzen momenteel nog hoogst onzeker blijven, zal het klimaat- en energiepakket bijdragen tot een zekere stabilisering ervan. In het kader van het EU-emissiehandelssysteem zal CO2 dat wordt afgevangen, getransporteerd en op een veilige manier opgeslagen, als niet-uitgestoten worden beschouwd. De herziening van het systeem teneinde het voor de sectoren die deel uitmaken van het emissiehandelssysteem mogelijk te maken hun bijdrage tot het behalen van de 20%reductiedoelstelling van de Europese Unie te leveren, zal resulteren in een stevige koolstofprijs. In haar mededeling betreffende de ondersteuning van de vroegtijdige demonstratie van duurzame elektriciteitsproductie heeft de Commissie beklemtoond dat zij de effectieve demonstratie van CCS in een vroeg stadium wil ondersteunen en richt zij een oproep aan industrie en overheid om tijdig en met kracht initiatieven op te zetten. Het doel van demonstratie is te leren uit de praktische integratie van processtappen op commerciële schaal. Het juridische kader dat CCS mogelijk maakt, zal gelden voor alle demonstratieprojecten en toekomstige CCS-projecten. Nadat er demonstratieprojecten zijn opgestart, zal de prijs van de technologie in het komende decennium aanzienlijk teruglopen. Overeenkomstig de prognoses van de Commissie, neergelegd in de effectbeoordeling 27 van het voorstel voor een richtlijn betreffende 25 Zie ‘Vragen en antwoorden in verband met het voorstel voor een Europese Richtlijn betreffende de geologische opslag van kooldioxide’ (MEMO/08/36 van 23 januari 2008), meer specifiek het antwoord op vraag 1) ‘Wat is koolstofafvang en –opslag?’, te raadplegen op http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm). 26 Zie ‘Vragen en antwoorden in verband met het voorstel voor een Europese Richtlijn betreffende de geologische opslag van kooldioxide’ (MEMO/08/36 van 23 januari 2008), meer specifiek het antwoord op vraag 4) ‘Is CCS in technische zin rijp?’, te raadplegen op http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm). 27 Deze effectenbeoordeling is eveneens te raadplegen op http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm. SGS Belgium NV Juni 2009 Projectomschrijving 300 Projectnummer: 07.0309
de geologische opslag van koolstofdioxide 28 , wordt de tenuitvoerlegging van CCS op commerciële schaal verwacht vanaf ongeveer 2020 en zal het procédé vanaf dan steeds meer worden toegepast. 29 CCS wordt in dit stadium niet verplicht. Het voorstel van de Commissie maakt koolstofafvang en koolstofopslag mogelijk door een kader in te voeren om de milieurisico’s te beheren en door belemmeringen in de bestaande wetgeving weg te werken. Of CCS in de praktijk zal worden ingevoerd hangt, zoals reeds gezegd, af van de koolstofprijs en de technologische kosten. Het zal aan elke exploitant zijn om te beslissen of het in commerciële termen zinvol is om de CCStechnologie te benutten. In de effectbeoordeling met betrekking tot de voorgestelde richtlijn wordt nagegaan wat de effecten zijn van een verplichting tot CCS. Hoewel CCS dan sneller zal worden aangewend, zal dit gebeuren tegen aanzienlijke kosten, terwijl de verplichting geen duidelijke voordelen biedt, noch qua stimulansen voor de technologische ontwikkeling en verbetering van de luchtkwaliteit, noch qua snelle invoering van CCS in landen die niet tot de EU behoren. CCS verplicht maken, druist ook in tegen de marktgebaseerde aanpak van het Europese emissiehandelssysteem. Bovendien brengt het verplicht stellen van een technologie die nog op commerciële schaal moet worden gedemonstreerd, risico’s mee die momenteel niet te rechtvaardigen zijn. Deze situatie kan echter evolueren. Om de doelstelling qua vermindering van broeikasgassen na 2020 te kunnen behalen, wordt het essentieel om van CCS gebruik te maken. Rond 2014 zal er bovendien meer duidelijkheid bestaan over de technologische opties. Als de invoering van CCS op commerciële basis te traag blijkt te verlopen, zullen de beleidsmakers zich tegen die tijd opnieuw moeten buigen over een eventuele verplichte invoering van de CCS-technologie. 30 In paragraaf 2.2.5.3 wordt de CO2-afvang al besproken. Specifiek werd hierbij aandacht besteed aan het aspect van de vermindering van de CO2. In deze paragraaf wordt de techniek van verwijdering algemeen beschreven en wordt ingegaan op de stand van de techniek, met specifieke aandacht voor: • Algemene aspecten • E.ON’s specifieke activiteiten op gebied van CCS • Invloed van de naverbrandignsafvang op de efficiëntie van de elektriciteitscentrale • Invloed van de naverbrandingsafvang op de emissies. Hieronder wordt verder het proces van de CO2-afvang en -opslag met betrekking tot de door E.ON geplande elektriciteitscentrale nader toegelicht. Waar alle elektriciteitsproducenten, net zoals E.ON, volop aan het onderzoeken zijn om met CCS een hogere efficiëntie te bekomen, is het op het ogenblik van het indienen van voorliggend MER evenwel nog niet mogelijk om de finale evaluatie te maken van dit systeem en zijn effecten. Niet onbelangrijk bij dit alles is dat 28 Voorstel voor een Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de geologische opslag van kooldioxide en tot wijziging van de Richtlijnen 85/337/EEG en 96/61/EG van de Raad, de Richtlijnen 2000/60/EG, 2001/80/EG, 2004/35/EG en 2006/12/EG en Vereordening (EG) nr. 1013/2006, 23 januari 2008, COM (2008) 18 definitief (eveneens te raadplegen op http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm). 29 Zie ‘Vragen en antwoorden in verband met het voorstel voor een Europese Richtlijn betreffende de geologische opslag van kooldioxide’ (MEMO/08/36 van 23 januari 2008), meer specifiek het antwoord op vraag 6) ‘Wanneer kan CCS op grote schaal worden ingevoerd? ‘ , te raadplegen op http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm). 30 Zie ‘Vragen en antwoorden in verband met het voorstel voor een Europese Richtlijn betreffende de geologische opslag van kooldioxide’ (MEMO/08/36 van 23 januari 2008), meer specifiek het antwoord op vraag 8) ‘Wordt CCS verplicht?’ , te raadplegen op http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm). SGS Belgium NV Juni 2009 Projectomschrijving 301 Projectnummer: 07.0309
- Page 249 and 250: o Beschrijving van de aanlegfase Vo
- Page 251 and 252: een stoomturbine die zich bevindt i
- Page 253 and 254: voor de stookwaarde. Bovendien neem
- Page 255 and 256: 2.5.2.2. Brandstoffen van BAYER/LAN
- Page 257 and 258: 2.5.2.5. Diesel Diesel wordt als br
- Page 259 and 260: opwerpmachine van de kolenopslagvel
- Page 261 and 262: Deze silo’s zijn geheel gesloten
- Page 263 and 264: Figuur 2.39: Inplanting tunnel SGS
- Page 265 and 266: (zelfontbranding) en mogelijk overl
- Page 267 and 268: ongecontroleerd van de band afvalt
- Page 269 and 270: Figuur 2.40: Vereenvoudigd processc
- Page 271 and 272: - Nadelen: • De ééntreksketel w
- Page 273 and 274: kanaal. Aan deze eisen kan in grote
- Page 275 and 276: Figuur 2.42 : doeken filter type HP
- Page 277 and 278: Een tweede filtersysteem bestaat ui
- Page 279 and 280: 2.5.9. Rookgasontzwavelingsinstalla
- Page 281 and 282: • toepassing van kalk in plaats v
- Page 283 and 284: 2.5.10. Afvoer en opslag van restst
- Page 285 and 286: Hulpketel Hulpketels zijn nodig ter
- Page 287 and 288: 2.5.12. Koelwaterconcept 2.5.12.1.
- Page 289 and 290: Het doel van deze koelcellenoren is
- Page 291 and 292: Figuur 2.50: Maatregelen voor visbe
- Page 293 and 294: De koelwaterinstallatie wordt zodan
- Page 295 and 296: uittrede snelheid via de klassieke
- Page 297 and 298: Figuur 2.52: Ligging van het gecomb
- Page 299: gedimensioneerd dat de inname snelh
- Page 303 and 304: E.ON heeft onlangs in het kader van
- Page 305 and 306: Opslag in watervoerende lagen De Bo
- Page 307 and 308: Het mogelijk tracé wordt weergegev
- Page 309 and 310: 2.5.13.4. Projecten rond CO2-afvang
- Page 311 and 312: zijn het AD700 programma en het COM
- Page 313 and 314: Rekening houden met deze gegevens k
- Page 315 and 316: 2.5.16.5. Andere mogelijke warmtele
- Page 317 and 318: 2.7. Interferentie met andere plann
- Page 319 and 320: Er wordt verwacht dat dit project g
- Page 321 and 322: schadelijke gassen toe. Als gevolg
- Page 323 and 324: is bevestigd dat alle nieuwe in de
- Page 325 and 326: 4. Algemene methodologie 4.1. Algem
- Page 327 and 328: 5. Discipline lucht 5.0. Leeswijzer
- Page 329 and 330: 5.1.5. Beschrijving van de emissies
- Page 331 and 332: De emissies ten gevolge van het pro
- Page 333 and 334: Tabel 5.4 Kenmerken van de huidige
- Page 335 and 336: Tabel 5.6: Kenmerken van het emissi
- Page 337 and 338: SGS Belgium NV Juni 2009 Discipline
- Page 339 and 340: Parameter SGS Belgium NV Juni 2009
- Page 341 and 342: overgedragen op het water. Om de st
- Page 343 and 344: De diffuse stofemissies door koleno
- Page 345 and 346: • Aanleverhoeveelheid: 25.000 ton
- Page 347 and 348: vullen van de vultrechter, en bij d
- Page 349 and 350: Evaluatie naar de totale emissies t
de geologische opslag van koolstofdioxide 28 , wordt de tenuitvoerlegging van CCS op<br />
commerciële schaal verwacht vanaf ongeveer 2020 en zal <strong>het</strong> procédé vanaf dan steeds meer<br />
worden toegepast. 29<br />
CCS wordt in dit stadium niet verplicht. Het voorstel van de Commissie maakt koolstofafvang en<br />
koolstofopslag mogelijk door een kader in te voeren om de milieurisico’s te beheren en door<br />
belemmeringen in de bestaande wetgeving weg te werken. Of CCS in de praktijk zal worden<br />
ingevoerd hangt, zoals reeds gezegd, af van de koolstofprijs en de technologische kosten. Het<br />
zal aan elke exploitant zijn om te beslissen of <strong>het</strong> in commerciële termen zinvol is om de CCStechnologie<br />
te benutten. In de effectbeoordeling met betrekking tot de voorgestelde richtlijn<br />
wordt nagegaan wat de effecten zijn van een verplichting tot CCS. Hoewel CCS dan sneller zal<br />
worden aangewend, zal dit gebeuren tegen aanzienlijke kosten, terwijl de verplichting geen<br />
duidelijke voordelen biedt, noch qua stimulansen voor de technologische ontwikkeling en<br />
verbetering van de luchtkwaliteit, noch qua snelle invoering van CCS in landen die niet tot de<br />
EU behoren. CCS verplicht maken, druist ook in tegen de marktgebaseerde aanpak van <strong>het</strong><br />
Europese emissiehandelssysteem. Bovendien brengt <strong>het</strong> verplicht stellen van een technologie<br />
die nog op commerciële schaal moet worden gedemonstreerd, risico’s mee die momenteel niet<br />
te rechtvaardigen zijn. Deze situatie kan echter evolueren. Om de doelstelling qua vermindering<br />
van broeikasgassen na 2020 te <strong>kun</strong>nen behalen, wordt <strong>het</strong> essentieel om van CCS gebruik te<br />
maken. Rond 2014 zal er bovendien meer duidelijkheid bestaan over de technologische opties.<br />
Als de invoering van CCS op commerciële basis te traag blijkt te verlopen, zullen de<br />
beleidsmakers zich tegen die tijd opnieuw moeten buigen over een eventuele verplichte<br />
invoering van de CCS-technologie. 30<br />
In paragraaf 2.2.5.3 wordt de CO2-afvang al besproken. Specifiek werd hierbij aandacht<br />
besteed aan <strong>het</strong> aspect van de vermindering van de CO2. In deze paragraaf wordt de techniek<br />
van verwijdering algemeen beschreven en wordt ingegaan op de stand van de techniek, met<br />
specifieke aandacht voor:<br />
• Algemene aspecten<br />
• E.ON’s specifieke activiteiten op gebied van CCS<br />
• Invloed van de naverbrandignsafvang op de efficiëntie van de elektriciteitscentrale<br />
• Invloed van de naverbrandingsafvang op de emissies.<br />
Hieronder wordt verder <strong>het</strong> proces van de CO2-afvang en -opslag met betrekking tot de door<br />
E.ON geplande elektriciteitscentrale nader toegelicht. Waar alle elektriciteitsproducenten, net<br />
zoals E.ON, volop aan <strong>het</strong> onderzoeken zijn om met CCS een hogere efficiëntie te bekomen, is<br />
<strong>het</strong> op <strong>het</strong> ogenblik van <strong>het</strong> indienen van voorliggend <strong>MER</strong> evenwel nog niet mogelijk om de<br />
finale evaluatie te maken van dit systeem en zijn effecten. Niet onbelangrijk bij dit alles is dat<br />
28 Voorstel voor een Richtlijn van <strong>het</strong> Europees Parlement en de Raad betreffende de geologische opslag van<br />
kooldioxide en tot wijziging van de Richtlijnen 85/337/EEG en 96/61/EG van de Raad, de Richtlijnen 2000/60/EG,<br />
2001/80/EG, 2004/35/EG en 2006/12/EG en Vereordening (EG) nr. 1013/2006, 23 januari 2008, COM (2008) 18<br />
definitief (eveneens te raadplegen op http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm).<br />
29 Zie ‘Vragen en antwoorden in verband met <strong>het</strong> voorstel voor een Europese Richtlijn betreffende de geologische<br />
opslag van kooldioxide’ (MEMO/08/36 van 23 januari 2008), meer specifiek <strong>het</strong> antwoord op vraag 6) ‘Wanneer kan<br />
CCS op grote schaal worden ingevoerd? ‘ , te raadplegen op<br />
http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm).<br />
30 Zie ‘Vragen en antwoorden in verband met <strong>het</strong> voorstel voor een Europese Richtlijn betreffende de geologische<br />
opslag van kooldioxide’ (MEMO/08/36 van 23 januari 2008), meer specifiek <strong>het</strong> antwoord op vraag 8) ‘Wordt CCS<br />
verplicht?’ , te raadplegen op http://ec.europa.eu/environment/climat/ccs/eccp1_en.htm).<br />
SGS Belgium NV Juni 2009 Pro<strong>je</strong>ctomschrijving 301<br />
Pro<strong>je</strong>ctnummer: 07.0309