het rapport Prijsvorming in de varkensvleesketen.

More documents

Recommendations

Info

1.115 1.11 1.105 1.1 1.095 1.09 1.085 1.08 1.075 1.07 1.065 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Figuur 6: Verhouding tussen productie en consumptie (ton /ton) in EU in periode 2004-2009; Bron: AMI Marktbilanz Vieh und Fleisch 2010 3 . Van het prijsmechanisme gaat een beperkte prikkel uit op het aanbod dat het marktevenwicht weer kan herstellen. Omdat de vaste kosten in de varkenshouderij hoog zijn, vindt er in Nederland (bijna) nooit een tijdelijke productiestop plaats in reactie op lage marktprijzen. Dit geldt ook meer en meer voor andere Europese landen met uitzondering van gecombineerde akkerbouw-vleesvarkensbedrijven in Oost Europa die bij hoge voerprijzen de neiging hebben om minder varkens te produceren en het voer op de markt te verkopen. De opbrengstprijs voor vleesvarkens is doorgaans hoger dan de variabele kosten. De productiebeslissing (inseminatie) is bovendien afhankelijk van prijsverwachtingen – de prijs over negen maanden - en niet van actuele marktprijzen. Daarnaast kan maar beperkt in de tijd worden geschoven met de leverantie van slachtrijpe vleesvarkens. Dit komt omdat de varkens blijven groeien en het slachtgewicht van invloed is op de prijs. Ook slachterijen kunnen nauwelijks voorraad vormen, omdat varkensvlees een vers product is. In het vervolg van deze notitie beschrijven wij de wijze van prijsvorming en marge en inkomens van de belangrijkste ketenpartijen. 3 Zie voetnoot 1; Cijfers hebben betrekking op EU-25 in de periode 2004-2006 en op EU-27 vanaf 2007. 6
3 Prijsvorming in varkensketen 3.1 Prijsvorming. Prijzen op markten tussen diverse schakels in de varkensketen worden voor een belangrijk deel op weekbasis bepaald. In essentie bestaat er een spotmarkt 4 door de gehele keten heen. - De basisprijs die varkensboeren ontvangen wordt wekelijks door de slachterijen vastgesteld waarbij in de marge over toeslagen (kwantum) nog te onderhandelen valt. Het is opvallend dat slachterijen achteraf een overzicht van de opbrengsten naar de primaire ondernemers sturen en dat laatstgenoemden niet zelf een rekening sturen naar de slachterij voor de afgenomen dieren. Er bestaan geen tot weinig contracten die op toekomstige leveringen betrekking hebben. De prijs bestaat uit een basisprijs aangevuld met toeslagen voor criteria als aantal varkens per levering, gewicht, kwaliteit vlees et cetera. De prijssystemen verschillen van slachterij tot slachterij. We hanteren in NL wel gelijke methoden (meting slachtgewicht, vleespercentage; omgaan met slachtafwijkingen; voorheen ook transportkosten), maar de economische waardering per onderdeel verschilt tussen slachterijen (en binnen slachterijen tussen marktconcepten). Dat is veel transparanter dan in Duitsland, waar in het verleden wel 200 ‘Preismasken’ (waarderings- en uitbetaalsystemen) gebruikt werden. Varkenshouders plannen de productie zodanig dat zij de vleesvarkens op een vaste dag in de week aanleveren. Dit verschilt per varkenshouder waardoor de aanvoer binnen een week redelijk constant is. De tussenhandel krijgt een vaste nominale beloning voor bemiddeling en transport van dieren. De slachterijen kopen vleesvarkens en gaan vervolgens op zoek naar outlets voor te slachten / de geslachte varkens. In dit stadium besluiten zij pas hoe zij de delen van de karkassen over potentiele klanten verdelen. Slachterijen hebben op de korte termijn weinig invloed op de hoeveelheid aangevoerde varkens en de kwaliteit ervan. o Er vindt nauwelijks productie onder contract plaats (Janssens et al. 2011). Er bestaan wel voergeldcontracten (productiecontracten) tussen varkenshouders en de veevoederindustrie. o Er wordt in de varkenshouderij overwegend gehandeld op basis van mondelinge overeenkomsten die niet schriftelijk vastgelegd worden. o Toeslagen vormen een essentieel bestanddeel van de prijsvorming. Zij kunnen voor biggen oplopen tot 15 euro per big op een basisprijs (roepprijs) van 25 euro per big. Toeslagen worden gebruikt om varkenshouders te prikkelen kwaliteit te leveren en om varkenshouders te binden. Toeslagen spelen een veel kleinere rol bij vleesvarkens. - Supermarktketens organiseren tenders voor de toelevering van vers vlees (EC 2011). Er bestaan weinig langetermijncontracten op schrift. Voor vers vlees worden wel raamcontracten afgesloten om een lange termijn relatie op te bouwen en te bestendigen. Er worden in deze contracten indicaties opgesteld voor het volume en het assortiment. Dit gebeurt echter niet tot in detail. In het algemeen wordt in de raamcontracten geen prijs vastgelegd, uitzonderingen bestaan er wel. Dit gebeurt op weekbasis. Voor promoties worden korte termijn tenders georganiseerd. Promoties betreffen 40% van de omzet aan vers vlees (Hoste et al. 2004; EC 2011). Supermarkten en leveranciers blijven tot aan de levering onderhandelen over de prijs en andere leveringsvoorwaarden (ibid.). o Leveranciers ervaren late betalingen als een probleem dat de liquiditeit van de onderneming in gevaar brengt. o Omdat er weinig contractueel vastligt, ook in termen van klachtenprocedures, bestaan er weinig mogelijkheden voor leveranciers om bij de klant of bij derden in beroep te gaan. - Supermarkten zetten consumentenprijzen zodanig dat zij hun omzetdoelen halen en hun marktaandeel veilig stellen ten opzichte van hun concurrenten. Dit geldt niet alleen voor de reguliere prijzen, maar ook voor de prijzen van producten die in promoties ingezet worden. De prijszetting bij supermarkten wordt in sterke mate door de volgende factoren bepaald (Hoste et al. 2004): o Supermarkten streven naar maximalisatie van de omzet en houden het marktaandeel ten opzichte van de concurrenten scherp in de gaten; 4 Een spotmarkt is hierbij gedefinieerd als: A commodities or securities market in which goods are sold for cash and delivered immediately. Contracts bought and sold on these markets are immediately effective. Het begrip spotmarkt dient niet gelezen worden als de restmarkt (zie bijvoorbeeld de elektriciteitsmarkt) waarbij de restpieken en dalen opgevangen worden. Het woord “ immediately” is hierbij rekbaar gedefinieerd namelijk dat tussen prijsafspraak en levering een periode van maximaal een week zit. 7
Page 1 and 2: Prijsvorming in de varkensvleeskete
Page 3 and 4: 270 245 220 195 170 145 120 95 70 4
Page 5: 2 Theorie Er zijn in beginsel drie
Page 9 and 10: 4 Marktfalen Er is iets mis met de
Page 11 and 12: 4.4 Tendering Onder bepaalde voorwa
Page 13 and 14: Figuur8: Inkomensontwikkeling 6 van
Page 15 and 16: 6 Toegevoegde waarde Een van de opl
Page 17 and 18: aanbod van relatief kleine omvang (
Page 19: Referenties Backus, G.B.C., J.A. Bo

het rapport Prijsvorming in de varkensvleesketen.

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?