het rapport Prijsvorming in de varkensvleesketen.

More documents

Recommendations

Info

70.0% 65.0% 60.0% 55.0% 50.0% 45.0% 40.0% Figuur 10:. Solvabiliteit (verhouding eigen vermogen / totaal vermogen) van primaire varkensbedrijven (bron LEI-Binternet) 5.2 Europa 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Nederlandse varkenshouders scoren echter niet slecht ten opzichte van andere Europese collega’s. Een harde onderbouwing van deze stelling is moeilijk te geven door enerzijds grote verschillen in bedrijfsstructuur en bedrijfsomvang tussen bedrijven met varkens in de verschillende EU landen. Aanwijzingen zijn er wel voor deze stelling in bijvoorbeeld de Europese studie ‘ Production costs and margins of pig fattening farms – 2008 Report’ (EC, 2009). Daaruit blijkt dat de toegevoegde waarde in de Nederlandse vleesvarkenshouderij hoger is dan de gerealiseerde toegevoegde waarde in Spanje, Duitsland, Polen en Hongarije. De netto toegevoegde waarde per fte in Nederland is vergelijkbaar met die in Denemarken (60,000 euro). Soortgelijke resultaten van bedrijven met zeugen of gesloten bedrijven zijn niet verschenen. Een ander aanwijzing is dat de roep om EU steun vaak uit verschillende EU landen tegelijk komt als primaire bedrijven slechte financiële jaren achter de rug hebben Ook in België en Frankrijk worden momenteel acties ondernomen. In België is voorgesteld om kostprijsontwikkelingen op primaire bedrijven door te vertalen in marktprijzen. In mei 2011 heeft de Franse Minister van Landbouw een vrijwillig convenant ondertekend met producenten, verwerkers en distribiteurs van varkens-, rundvee- en vleeskuikenketens met als doel om de volatiliteit van de prijzen in de veehouderij te verminderen (agriculture.gouv.fr). 5.3 Risico afdekking tegen lage inkomens Risico afdekking op de korte termijn is mogelijk. FS-innovators hebben voor de periode 2002-2009 onderzocht wat de mogelijkheden zijn om varkensvoerprijzen met varkensprijzen te hedgen. De zogenaamde hedging effectiveness in deze periode was zeer laag (namelijk 13%) en erg onstabiel. Een optie is om afzonderlijk de voerprijsgrondstoffen (mais, tarwe, sojabonen) en de varkensprijzen te hedgen op de termijnmarkt. Een groot probleem hierbij is dat de huidige termijnmarkt voor varkensvlees in Frankfurt een groot basisrisico kent door de zeer beperkte handel. Doordat varkenshouders, zeker de grotere bedrijven wekelijks leveren is het risico dat ze alleen te maken hebben met lage prijzen en de hoge prijzen missen zeer klein. Dit kan geheel anders liggen als in de toekomst vleesvarkenshouders besluiten om bedrijfs all-in-all-out toe te passen. Dit resulteert dan in 3 keer aankopen van biggen per jaar en circa 6 keer afleveren per jaar (twee keer per ronde). Een veevoederbedrijf probeert dit risico voor de varkenshouder op te vangen door in contracten op te nemen dat de gemiddelde prijs over een periode van 17 weken zal gelden als uitbetalingsprijs. De mengvoerindustrie in Nederland maakt gebruik van termijnmarkten voor de grondstoffen van het veevoer. In deze zin worden de korte termijnontwikkelingen op de veevoergrondstoffenmarkt al afgevlakt. Ook een varkenshouder kan een deel van de prijsrisico afdekken door contracten op de termijnmarkt af te sluiten. 14 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
6 Toegevoegde waarde Een van de oplossingsrichtingen waaraan de primaire producenten denken is het creëren van toegevoegde waarde. Op dit moment is varkensvlees een commodity. Dit geldt voor de levende varkens en voor het varkensvlees in het schap. Er wordt in beperkte mate toegevoegde waarde gecreëerd met biologisch vlees, beter-leven kenmerk vlees, kant-en-klaar en/of gekruid vlees. De toegevoegde waarde komt in beginsel de schakel ten goede die de toegevoegde waarde produceert en/of vermarkt. - Het snijden en kruiden van vlees en het samenstellen van barbecue pakketten zijn activiteiten die de vleesverwerkende industrie ten goede komen en wellicht supermarktketens als het vlees onder huismerk vermarkt wordt. - De meerwaarde van biologisch en beter-leven vlees komt in beginsel de boer ten goede, omdat deze hiervoor activiteiten uitvoert of juist nalaat. Voor de landbouw geldt dus dat zij na dient te denken over de vraag of zij varkens kan produceren die aan het eind van de keten meerwaarde opleveren: varkens met een beter kwaliteit in termen van vlees (smaak) of imago (duurzaam, gezond, regionaal, ambachtelijk). De bewerking van vlees komt industrie en/of detailhandel ten goede. Bij ontwikkelen van nieuwe producten en markten voor varkensvlees ligt het accent vaak op de markt voor verse producten. Hierbij dient gerealiseerd te worden dat in de Nederlandse situatie slechts 25 kg vlees van een dier van 118 kg levend gewicht als vers vlees geconsumeerd wordt. Circa 55 kg komt via bewerking van vlees beschikbaar voor humane consumptie terwijl bijna 50 kg nog aangewend wordt buiten de humane consumptie (botten, bloed, …). Voor de prijsvorming is het dus van essentieel belang om na te gaan of van een vers product met toegevoegde waarde (bijvoorbeeld het Beter leven kenmerk of milieukeur) ook via vleesbewerking en/of alternatieve aanwending van overige producten een meerprijs in de markt gerealiseerd kan worden. Stel dat een vleesvarken 5 Euro per stuk meer kost op het primaire bedrijf doordat extra eisen gesteld worden aan de houderij: • Indien alleen het vers vlees verwaard kan worden zal de meerprijs op consumentenniveau dan minimaal 20 cent per kg extra ( 5 euro/25 kg) moeten opleveren als verondersteld wordt dat in de keten geen extra kosten gemaakt hoeven te worden voor dit marktsegment. Dit is vaak wel het geval waardoor in de praktijk de vuistregel gehanteerd wordt dat een kostenstijging op boerderijniveau zich vertaalt met een factor 5 op retailniveau (Ingenbleek et al, 2006). • Indien zowel vers vlees als het bewerkte vlees verwaard kan worden zal de meerprijs op consumentenniveau minimaal 7 cent per kg extra (5 euro/70 kg) bedragen. De mogelijkheden voor marktintroductie van nieuwe concepten nemen dus sterk toe indien niet alleen het vers vlees maar ook andere onderdelen van het dier beter verwaard worden (de zogenaamde vierkantsverwaarding). De creatie van een onderscheidend varken vergt afstemming tussen primaire producenten onderling en tussen primaire producten en andere schakels van de keten. De kwaliteit van het product dient bewaakt te worden. Dit betekent dat de autonomie van de spelers kleiner wordt en er vrijheid opgegeven dient te worden. Een tweede kenmerk is dat er vaak meer coördinatie noodzakelijk is in de keten om vraag en aanbod af te stemmen (zoals eerder vermeld is voorraadvorming vrijwel niet mogelijk bij varkens(vlees)). Ook dit zal de autonomie van de spelers in de keten verkleinen. Zoals in het bovenstaande vermeld is een optimale verwaarding van het hele dier van groot belang (vierkantsverwaarding) indien het onderscheidend varken tot een forse stijging van de productiekosten op de primaire bedrijven leidt. De biologische varkensvleessector is een voorbeeld waar dit geslaagd is met de nodige steun vanuit de politiek en van diverse ketenpartijen. De prijzen van Iberico en Parma ham zijn stabiel van af-boerderijniveau tot aan consumentenniveau. Dit is mogelijk, omdat de keten de productie beheerst en garandeert dat er sprake is van schaarste (aanbod gelijk of lager dan de koopkrachtige vraag). 15
Page 1 and 2: Prijsvorming in de varkensvleeskete
Page 3 and 4: 270 245 220 195 170 145 120 95 70 4
Page 5 and 6: 2 Theorie Er zijn in beginsel drie
Page 7 and 8: 3 Prijsvorming in varkensketen 3.1
Page 9 and 10: 4 Marktfalen Er is iets mis met de
Page 11 and 12: 4.4 Tendering Onder bepaalde voorwa
Page 13: Figuur8: Inkomensontwikkeling 6 van
Page 17 and 18: aanbod van relatief kleine omvang (
Page 19: Referenties Backus, G.B.C., J.A. Bo

het rapport Prijsvorming in de varkensvleesketen.

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?