Wat is bemestingswijzer
Wat is bemestingswijzer
Wat is bemestingswijzer
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Welkom<br />
Themadag Blgg Akkerbouw 2007-2008<br />
‘De bodem doorgrond’
Het belang van een goede bodem
Vroeger niet anders…
Themadag ‘De bodem doorgrond’<br />
9.15 Ontvangst<br />
9.30 Welkom en inleiding Martin Vervoorn<br />
9.40 Bemestingswijzer Theo van Mierlo<br />
- organ<strong>is</strong>che stof balans<br />
- structuur<br />
- regio gemiddelden<br />
10.45 Pauze<br />
11.00 Kijkje op het verslag Alie H<strong>is</strong>sink<br />
11.15 Cropview Petra van Vliet<br />
- biomassa in beeld<br />
- perceels-identificatie<br />
- ontwikkelingen<br />
11.45 Andere ontwikkelingen Martin Vervoorn<br />
12.00 Vragen / d<strong>is</strong>cussies<br />
12.10 ‘De bodem doorgrond’
Bemestingswijzer<br />
Door: Theo van Mierlo
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>bemestingswijzer</strong> ?<br />
- Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
- Fys<strong>is</strong>che bodemkengetallen<br />
- Verdichting *<br />
- Verkruimelbaarheid *<br />
- Verslemping<br />
- Regiogemiddelden<br />
- Hoe & wat adviezen<br />
- Gewasadviezen<br />
* alleen op klei- en lössgronden
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>bemestingswijzer</strong> ?<br />
- Brochure<br />
- Bemestingsverslag<br />
- www.<strong>bemestingswijzer</strong>.nl
Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
Belang organ<strong>is</strong>che stof<br />
- Nutriënten vasthouden – afgeven (CEC)<br />
- Nutriënten levering (door mineral<strong>is</strong>atie)<br />
- Vochtvasthoudend vermogen<br />
- Voeding voor bodemleven<br />
- Bewerkbaarheid van de bodem<br />
Angst boeren…minder mest…achteruitgang<br />
bodemvruchtbaarheid (West Vlaanderen)<br />
CO2 uitstoot
Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
Aanvoer org stof<br />
- Dierlijke mest<br />
- Groenbemesters<br />
- Compost<br />
- Gewasresten<br />
Afvoer org stof<br />
Een deel van deze aanvoer <strong>is</strong> na een jaar niet meer<br />
aanwezig..wat er na een jaar na <strong>is</strong> = effectieve<br />
organ<strong>is</strong>che stof (eos)<br />
varieert van 20% (verse massa)<br />
tot 80% (veenproduct)
Levering eos<br />
Eenheid kg per hectare
Organ<strong>is</strong>che stofbalans
2% Bodemorg. stof
Hoe berekenen we de<br />
organ<strong>is</strong>che stofbalans?
Afbraakpercentage (voorbeeld polder)<br />
org. stof Ntotaal Bodemleven pH afbraak% kg org stof<br />
4,1 1730 10 7,3 2,7 3030<br />
4,1 1730 60 7,3 2,9 3190<br />
4,1 1730 150 7,3 3,1 3500<br />
pH: heel weinig /geen effect 7,1-7,3-7,6 3190<br />
1,8 1730 60 7,3 3,6 2100<br />
4,1 1730 60 7,3 2,9 3190<br />
6,3 1730 60 7,3 2,5 4100<br />
4,1 500 60 7,3 2,8 3100<br />
4,1 1730 60 7,3 2,9 3190<br />
4,1 2200 60 7,3 2,9 3250<br />
2% = 2230 kg bodemorg. stof ha/jaar<br />
2,9% = 3190 kg bodemorg. stof
Bodemleven akkerbouw
Bodemleven: Waarom nu meten?<br />
Luther op herhaling<br />
In 1517 spijkerde Luther 95 stellingen op de deur<br />
van de kapel van Wittenberg, een plek waar veel<br />
studenten kwamen. Luther wilde met deze daad<br />
het wetenschappelijke debat op gang te brengen.<br />
Praktijkcijfers <strong>is</strong> vandaag, bijna 500 jaar later, op<br />
herhaling gegaan door vier stellingen op de deur<br />
van de Wageningen UR te spijkeren. Ook zij<br />
hebben als doel het wetenschappelijke debat op<br />
gang te brengen, met name over het aanpassen<br />
van het bemestingsadvies.<br />
De vier stellingen voor Wageningen UR<br />
• Het huidige bemestingsadvies leidt tot heffingen. Het advies moet dus aangepast.<br />
• Vanuit de praktijk <strong>is</strong> er behoefte aan een prakt<strong>is</strong>che handleiding voor boeren. Cijfers<br />
alléén zijn niet voldoende.<br />
• Over de biolog<strong>is</strong>che kwaliteit van de bodem <strong>is</strong> te weinig bekend.<br />
• Onderzoeksresultaten, ook van commercieel onderzoek, moeten bij de huidig<br />
snel veranderende randvoorwaarden eerder naar buiten gebracht worden.
‘Vergeten‘ bodemkenmerken<br />
Fys<strong>is</strong>che eigenschappen<br />
deeltjesgrootte<br />
structuur<br />
zuurgraad<br />
Bodemvruchtbaarheid<br />
Biologie<br />
nematoden<br />
bacteriën<br />
schimmels<br />
Ook bij adviezen<br />
rekening houden met<br />
méér dan alleen chemie<br />
Hoofd elementen<br />
N,P,K<br />
S, Mg, Na<br />
Chemie<br />
Sporenelementen<br />
Cu, Co,<br />
Zn, Fe, Mn
Onderzoek bodemleven (BFI)<br />
Wetenschappelijk/internationaal bodemlevenbepaling<br />
BFI versus<br />
microscoopmetinge<br />
n e<br />
Actieve bacteriële biomassa<br />
Totale bacteriële biomassa<br />
Actieve schimmel biomassa<br />
Totale schimmel biomassa<br />
Hyphe diameter<br />
Flagellaten<br />
Amoeben<br />
Ciliaten<br />
Aantal nematoden<br />
% mycorrhizea kolon<strong>is</strong>atie<br />
Totaal schimmels t.o.v.<br />
bacteriën<br />
Actief t.o.v. totaal schimmels<br />
Actiev bact + actief schimmels<br />
Totaal bact + totaal<br />
schimmels<br />
0,64<br />
0,70<br />
0,78<br />
0,72<br />
-0,08<br />
-0,26<br />
0,00<br />
0,12<br />
-0,36<br />
0,29<br />
0,41<br />
0,02<br />
0,79<br />
0,85
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ‘bodemleven’?<br />
mineralen<br />
delen<br />
org. stof<br />
lucht<br />
water<br />
humus<br />
“De bodem leeft, bij 40% van de boeren!”<br />
Slotbijeenkomst<br />
‘Naar betere bodemkwaliteit’<br />
Ruim 100 geïnteresseerden<br />
bodemleven<br />
planten<br />
wortels<br />
bacterien<br />
overig<br />
regenwormen<br />
schimmels
Hoeveel leven <strong>is</strong> dat?<br />
Bodemleven<br />
Bacteriën<br />
Schimmels<br />
Protozoën<br />
Nematoden<br />
Springstaarten mijten<br />
Potwormen<br />
Regenwormen<br />
Biomassa in 0 – 10 cm<br />
Gewicht<br />
kg/ha<br />
3.000<br />
300<br />
100<br />
10<br />
20<br />
200<br />
700<br />
4.330<br />
Koeien<br />
600 kg<br />
5<br />
0,5<br />
0,2<br />
0,3<br />
1,2<br />
7
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>bemestingswijzer</strong> ?<br />
- Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
- Fys<strong>is</strong>che bodemkengetallen<br />
- Verdichting<br />
- Verkruimelbaarheid<br />
- Verslemping<br />
- Regiogemiddelden<br />
- Hoe & wat adviezen<br />
- Gewasadviezen
‘Vergeten‘ bodemkenmerken<br />
Fys<strong>is</strong>che eigenschappen<br />
deeltjesgrootte<br />
structuur<br />
zuurgraad<br />
Bodemvruchtbaarheid<br />
Biologie<br />
nematoden<br />
bacteriën<br />
schimmels<br />
Hoofd elementen<br />
N,P,K<br />
S, Mg, Na<br />
Chemie<br />
Sporenelementen<br />
Cu, Co,<br />
Zn, Fe, Mn
Fys<strong>is</strong>che eigenschappen<br />
Onderzoek<br />
IRS/Blgg:<br />
significant verschil<br />
in opbrengst op<br />
percelen met<br />
een goede<br />
doorlatendheid<br />
en lage<br />
indringingsweerstand<br />
I n d r i n g i n g s w e e r s t a n d
Fys<strong>is</strong>che bodemkengetallen (structuur)<br />
- Hoe snel <strong>is</strong> de grond te<br />
berijden<br />
- Hoe snel verslempt de<br />
grond<br />
- Hoe groot <strong>is</strong> de<br />
doorwortelbaarheid<br />
- Storende<br />
laag/ploegzool<br />
- <strong>Wat</strong>ervasthoudend<br />
vermogen
Fys<strong>is</strong>che eigenschappen<br />
25% <strong>Wat</strong>er<br />
25% Lucht<br />
20% anorgan<strong>is</strong>ch (minerale delen)<br />
30% organ<strong>is</strong>che stof<br />
Grond heel kort bewerkbaar maar<br />
uitstekend voor nutriënten<br />
49 % anorgan<strong>is</strong>ch (minerale delen)<br />
1% organ<strong>is</strong>che stof<br />
Weinig mogelijkheden voor actief bodemleven,<br />
nutriënten worden niet vastgehouden
Anorgan<strong>is</strong>che delen in de bodem<br />
cent<br />
lutum<br />
(< 0.002 mm)<br />
Silt<br />
(0.05 - 0.002 mm)<br />
Zand<br />
(2.00 - 0.05 mm)
Fys<strong>is</strong>che bodem<br />
25% <strong>Wat</strong>er<br />
25% Lucht<br />
minerale delen<br />
- lutum<br />
- zand<br />
organ<strong>is</strong>che stof<br />
- humus<br />
- plantenwortels<br />
- bodemleven<br />
Kleihumuscomplex<br />
CEC
Uit de boekenkast<br />
Uit 1936<br />
Nieuwe<br />
meetmethoden<br />
maken CEC<br />
betaalbaar
CEC eigenschappen<br />
CEC = cation exchange capacity<br />
ofwel<br />
kationen uitw<strong>is</strong>sel capaciteit<br />
ofwel<br />
capaciteit van de bodem om<br />
voedingsstoffen (K, Mg, Na, Mn, Ca) en<br />
andere elementen (Al, H) vast te houden<br />
CEC: - bemesting<br />
- structuur
<strong>Wat</strong> zit er aan de CEC ?<br />
.<br />
klei-humus complex<br />
K +<br />
Mg 2+<br />
K +<br />
Ca 2+<br />
K + H +<br />
Ca2+ Na + Al 3+<br />
Ca 2+<br />
H +<br />
Ca 2+
CEC gemiddelde bezetting<br />
15%<br />
(10-30)<br />
.<br />
1% (0-15)<br />
K +<br />
Mg 2+<br />
K +<br />
NH 4 +<br />
K + H +<br />
Ca2+ 3,5%<br />
(0-20)<br />
Na + Al 3+<br />
Ca 2+<br />
H +<br />
Ca 2+<br />
1,5% (1-15)<br />
75% (30 – 95)<br />
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>bemestingswijzer</strong> ?<br />
- Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
- Fys<strong>is</strong>che bodemkengetallen<br />
- Verdichting<br />
- Verkruimelbaarheid<br />
- Verslemping<br />
- Regiogemiddelden<br />
- Hoe & wat adviezen<br />
- Gewasadviezen
Binding kleideeltjes<br />
K + K + K +<br />
K +<br />
Veel kalium aan de<br />
kleiplaatjes<br />
Kleiplaatjes dicht op elkaar,<br />
slechte, dichte structuur<br />
Natrium zorgt er voor dat de<br />
plaatjes helemaal los van<br />
elkaar komen<br />
Ca 2+ Ca 2+ Ca 2+ Ca 2+<br />
Veel calcium aan de<br />
kleiplaatjes<br />
Kleiplaatjes op mooie afstand<br />
van elkaar, luchtige structuur<br />
en geeft een goede binding<br />
van de plaatjes<br />
Magnesium ook grotere deeltjes,<br />
maar geven minder binding dan Calcium
Ca, Mg en K aan de CEC<br />
Calcium<br />
Streefwaarde<br />
65 – 85 %<br />
Magnesium 6 - 12 %<br />
Kalium 2 - 5 %<br />
Flevoland 2007 lutum org stof pH kzk CEC Ca_CEC% K_CEC% Mg_CEC%<br />
percentiel 10 4 1,8 7,1 4,0 99 75 2,3 1,6<br />
percentiel 30 10 2,9 7,2 6,8 142 90 2,7 3,5<br />
gemiddelde 17 4,1 7,3 7,6 188 95 2,9 4,0<br />
percentiel 70 24 4,8 7,5 9,2 219 98 3,5 5,7<br />
percentiel 90 32 6,3 7,6 10,6 303 100 4,7 7,1
Ca, Mg en K aan de CEC
Ca, Mg en K aan de CEC
Verdichting (Ca en K)<br />
D.Tessier, INRA, France<br />
calcium toegediend<br />
0 - behandeling<br />
kalium toegevoegd<br />
natrium nog slechter
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>bemestingswijzer</strong> ?<br />
- Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
- Fys<strong>is</strong>che bodemkengetallen<br />
- Verdichting<br />
- Verkruimelbaarheid<br />
- Verslemping<br />
- Regiogemiddelden<br />
- Hoe & wat adviezen<br />
- Gewasadviezen
Verkruimelbaarheid<br />
Verkruimelbaarheid <strong>is</strong> een<br />
bodemeigenschap<br />
(lutum, organ<strong>is</strong>che stof , koolzure<br />
kalk en pH)<br />
maar wordt ook voor een<br />
deel door vochttoestand<br />
(weer) bepaald<br />
(gekoppeld aan uitdrogingstoestand<br />
en daarmee wanneer je<br />
het land opgaat)
Verkruimelbaarheid<br />
een cijfer…<br />
Bodemkengetallen<br />
lutum organ<strong>is</strong>che stof pH waardering<br />
>30% 0 7 3,5<br />
< 4 % 0 7 10<br />
> 30% 3% 7 4,5<br />
> 30 % 20% 7 10<br />
> 30% 20% 4 7,5
Voorbeeld: Flevopolder<br />
FLEVOPOLDER<br />
percentiel 30-70<br />
Lutum 11 tot 22<br />
pH van 7,3 tot 7,5<br />
Org stof 2,4 tot 3,8<br />
Kzk 5,5 tot 7,2<br />
Cijfer van 6 – 8,5
Verkruimelbaarheid:<br />
vroegheid/lengte van groe<strong>is</strong>eizoen<br />
Start seizoen:<br />
Bouwland veen: draagkracht beïnvloedt vroegheid<br />
Bouwland overig: verkruimelbaarheid bepalend<br />
Eind seizoen:<br />
Met name bij rooivruchten van belang dat ze moeten<br />
kunnen worden geoogst, waarbij de grond gemakkelijk<br />
van het product moet zijn te scheiden (zonder<br />
rooibeschadigingen)
Verkruimelbaarheid & gewassen<br />
Waardering<br />
>8<br />
Verkruimelbaarheid:<br />
hoe te verbeteren?<br />
Oplossingsrichtingen<br />
Org stof laag : groenbemesters, dierlijke mest, compost<br />
pH: : bekalkingen<br />
Lutum : vast bodemkengetal<br />
(diepere grondbewerkingen)<br />
Koolzure kalk : vast bodemkengetal... maar door toevoeging<br />
direct beschikbare Ca <strong>is</strong> de verkruimelbaarheid<br />
wel te verbeteren
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>bemestingswijzer</strong> ?<br />
- Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
- Fys<strong>is</strong>che bodemkengetallen<br />
- Verdichting<br />
- Verkruimelbaarheid<br />
- Verslemping<br />
- Regiogemiddelden<br />
- Hoe & wat adviezen<br />
- Gewasadviezen
Verslemping<br />
Verslemping: weinig binding tussen bodemdeeltjes<br />
Door inslag van regendruppels ontstaat een schifting van<br />
bodemdeeltjes. De lutum (of silt) deeltjes verstoppen de<br />
poriën tussen de zanddeeltjes of de aggregaten.<br />
Er ontstaat een slemplaag en na drogen een slempkorst.
Verslemping<br />
Nadelen<br />
- Belemmert kieming door<br />
luchtgebrek<br />
- Belemmert kieming door<br />
te grote weerstand<br />
- Na opkomst kan<br />
luchtgebrek ontstaan<br />
- Grond blijft langer nat<br />
- Grond moeilijker<br />
bewerkbaar<br />
Vooral een probleem aan het<br />
begin van het groe<strong>is</strong>eizoen
Verslemping<br />
Afhankelijk van;<br />
- Lutum; lage lutumgehalte en > 20% lutum<br />
verslempen nauwelijks.<br />
- Organ<strong>is</strong>che stof; hoger geeft minder kans op slemp<br />
Voorbeeld<br />
% lutum < 4 8 - 10 14 - 20 > 30<br />
% leem < 10 32 - 50 > 50<br />
bas<strong>is</strong>waardering 7 3 4 6<br />
bij: / % os 0,2 0,4 0,35 0,15<br />
hoe hoger het cijfer hoe minder kans op slemp<br />
(hoe stabieler de bodem)
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>bemestingswijzer</strong> ?<br />
- Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
- Fys<strong>is</strong>che bodemkengetallen<br />
- Verdichting<br />
- Verkruimelbaarheid<br />
- Verslemping<br />
- Regiogemiddelden<br />
- Hoe & wat adviezen<br />
- Gewasadviezen
Regiogemiddelden
Voorbeeld: zand<br />
gem (30-70 percentiel)<br />
NLV 115 (89-133)<br />
PAL 59 (46-86)<br />
Kgetal 33 (23-38)<br />
SLV 7 (5-8)<br />
Mg 145 (108-171)<br />
Na 10 (17-19)<br />
Mn 4 (2 – 4,3)<br />
Cu 38 (25 - 41)<br />
Co 13,6 (6,4 - 14)
Over regiogemiddelden
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>bemestingswijzer</strong> ?<br />
- Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
- Fys<strong>is</strong>che bodemkengetallen<br />
- Verdichting<br />
- Verkruimelbaarheid<br />
- Verslemping<br />
- Regiogemiddelden<br />
- Hoe & wat adviezen<br />
- Gewasadviezen
Hoe & wat adviezen<br />
www.<strong>bemestingswijzer</strong>.nl<br />
N bemestingsadvies = N behoefte – N aanvoerposten<br />
N behoefte<br />
- Gewasbehoefte<br />
- Correctie voor ras of teelttype<br />
- Correctie voor opbrengst<br />
N aanvoer<br />
- N-leverend vermogen<br />
- N-mineraal<br />
- N uit dierlijke mest/groenbemesters/oogstresten
Pauze
Kijkje op het verslag<br />
Door: Alie H<strong>is</strong>sink
Kijkje op het verslag
Kijkje op het verslag
Organ<strong>is</strong>che stofbalans<br />
• Benodigde metingen, inclusief bodemleven<br />
•Balans<br />
• Uitgangspunten aanvoer<br />
o.b.v. bouwplan
Verdichting o.b.v. CEC<br />
• CEC-meting<br />
• Individuele bezetting<br />
• V<strong>is</strong>uele weergave<br />
• Korte toelichting bij<br />
resultaat
Verkruimelbaarheid &<br />
verslemping<br />
• Rapportcijfer
Toelichting bij verslag<br />
AchterGRONDinformatie<br />
Opmerkingen m.b.t perceel op verslag<br />
Algemene toelichtingen op apart vel<br />
(per order/envelop)
Pakketten<br />
Bas<strong>is</strong> mét Bemestingswijzer<br />
Sporen Mn, B, Cu, Zn<br />
Pakketten bouwland<br />
Bas<strong>is</strong> klei mét Bemestingswijzer<br />
Beperkt<br />
Bezettingen Ca, Mg, K, Na<br />
Exclusief monstername en advies<br />
2006<br />
36,00<br />
42,00<br />
27,50<br />
17,50<br />
-<br />
2007<br />
40,00<br />
49,50<br />
27,50<br />
10,00<br />
20,00<br />
Bodemleven<br />
CEC- bezettinge<br />
ACTIE
Cropview ®<br />
Door: Petra van Vliet
Cropview ® (Blgg met Vexcel)<br />
• biomassa in beeld<br />
• perceels-identificatie<br />
• ontwikkelingen
Het begin: biomassa-index kaart
Inzoomen op deze kaart
Vegetatie Index kaarten<br />
- Vegetatie Index<br />
kaarten van percelen<br />
- Kaarten geven een<br />
ruimtelijk detail van<br />
2 meter!
Resultaat<br />
perceelsgegevens<br />
verdeling biomassa index<br />
datum satellietopname
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> cropview ?<br />
Biomassa-index kaarten van een perceel<br />
Meerdere tijdstippen per jaar:<br />
indruk van groei van gewas door het<br />
seizoen
Hoe werkt cropview?<br />
satelliet<br />
uw velden<br />
satelliet foto<br />
Process
Hoe werkt cropview?<br />
veel chlorofyl,<br />
veel reflectie
Hoe werkt cropview?<br />
minder chlorofyl,<br />
minder reflectie
Meerdere beelden per seizoen<br />
14-05-2006 08-06-2006 17-07-2006<br />
inzicht in<br />
groei van<br />
het gewas
Problemen cropview<br />
Bewolking<br />
Satelliet moet wel<br />
overdag overkomen
Waarom cropview?<br />
- verschillen in groene biomassa binnen<br />
perceel worden zichtbaar<br />
- inzicht in de groei van het gewas<br />
EN daar kan je dan op reageren !<br />
bijvoorbeeld met bijbemesten
Perceelsvariatie door de tijd heen<br />
juni 2005
Perceelsvariatie door de tijd heen<br />
mei 2006
Perceelsvariatie door de tijd heen<br />
juni 2006
Perceelsvariatie door de tijd heen<br />
juli 2006
Perceelsvariatie door de tijd heen<br />
feb. 2007
Perceelsvariatie door de tijd heen<br />
april 2007
Perceelsvariatie door de tijd heen<br />
juli 2007
Perceelsvariatie door de tijd heen<br />
- gewasrotatie<br />
- rassenkeuze e.d.<br />
maar er <strong>is</strong> ook<br />
Variatie in het perceel zelf
Voorbeeld: wintertarwe perceel 2007<br />
Voorvrucht (2006):<br />
wintertarwe<br />
uien<br />
peterselie<br />
suikerbieten<br />
Beeld van 8 april 2007:<br />
Duidelijk effect van<br />
voorvrucht op de<br />
wintertarwe biomassa-index<br />
DE BOER ZAG ZELF<br />
GEEN VERSCHILLEN IN<br />
HET PERCEEL !
Effect van voorvrucht in<br />
wintertarwe (2007) op N-voorraad<br />
kg N/ha<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
115<br />
65<br />
78<br />
Monstername: 24-4-07<br />
196<br />
142<br />
126<br />
134<br />
139<br />
89<br />
89<br />
141<br />
189<br />
wintertarwe zaauien peterselie suikerbieten<br />
voorvrucht<br />
0-30 cm<br />
30-60 cm<br />
60-90 cm
Bemestingsadviezen<br />
Voorvrucht (2006):<br />
wintertarwe<br />
uien<br />
peterselie<br />
suikerbieten<br />
N-advies<br />
150 kg N/ha<br />
120 kg N/ha<br />
140 kg N/ha<br />
130 kg N/ha
Van satelliet naar plaatsspecifieke<br />
bemesting<br />
Doel:<br />
- Homogener gewas van goede kwaliteit<br />
- Goede opbrengst<br />
- Optimaal benutten van de rijkdom van de bodem<br />
- Behoud bodemvruchtbaarheid
Resultaat 2007<br />
Vergelijking satellietbeeld (links) met opbrengst (rechts):<br />
wintertarwe<br />
11 juni 2 aug.
Voorspellen opbrengsten wintertarwe
Cropview ® -gevolgen<br />
percentage<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Frequentieverdeling opbrengsten<br />
zaauien (49 proefrooiingen)<br />
gemiddelde opbrengst<br />
77000 kg/ha<br />
95<br />
Opbrengstklasses in 1000kg/ha<br />
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> er aan de hand?<br />
Percentage<br />
verschillen in opbrengsten<br />
50<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
Frequentieverdeling opbrengst<br />
consumptieaardappelen (44 proefrooiingen)<br />
gemiddelde opbrengst<br />
53400 kg/ha<br />
< 47.5 47.5-50 50-52.5 52.5-55 55-57.5 57.5-60 60-62.5 62.5-65 >65<br />
Opbrengstklassen in 1000kg/ha
Variatie in het perceel<br />
Waarom de verschillen in opbrengsten?<br />
- Bodemfactoren<br />
chem<strong>is</strong>ch (nutriënten?)<br />
fys<strong>is</strong>ch (verdichting?)<br />
biolog<strong>is</strong>ch (ziektes, aaltjes?)
Variatie in het perceel<br />
Andere mogelijke oorzaken:<br />
- Management<br />
strooifout<br />
zaai/pootfouten<br />
- Gewas<br />
voorvrucht
Cropview ® -gevolgen<br />
Voorbeeld: strooifout gezien door satelliet 2005<br />
Satellietbeeld van 23 juni 2005<br />
Foto van 7 september 2005
Chem<strong>is</strong>che variatie<br />
Nutriënten (chemie)<br />
- Direct Plant beschikbare elementen<br />
(Nmin, P, K, S, Mg, Na, B, Cu, Co, Zn, Mn (Se, Si, Mo, Fe, Ca)<br />
- Nalevercapaciteit bodem<br />
Frequentieverdeling opbrengst<br />
consumptieaardappelen (44 proefrooiingen)<br />
(Ca, K, Mg, Na die van klei humus complex (CEC) afkomen)<br />
(N-totaal NLV, PAL S-totaal SLV)<br />
Percentage<br />
50<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
gemiddelde opbrengst<br />
53400 kg/ha<br />
< 47.5 47.5-50 50-52.5 52.5-55 55-57.5 57.5-60 60-62.5 62.5-65 >65<br />
Opbrengstklassen in 1000kg/ha
Percentage<br />
Fys<strong>is</strong>che variatie<br />
50<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
Frequentieverdeling opbrengst<br />
consumptieaardappelen (44 proefrooiingen)<br />
gemiddelde opbrengst<br />
53400 kg/ha<br />
< 47.5 47.5-50 50-52.5 52.5-55 55-57.5 57.5-60 60-62.5 62.5-65 >65<br />
Opbrengstklassen in 1000kg/ha<br />
Fys<strong>is</strong>che eigenschappen bodem<br />
- Org stof (o.a. vochttoestand)<br />
- Ca-CEC /koolzure kalk (structuur)<br />
- Textuur (klei, slib, sloef, leem)<br />
- pH<br />
- …
Percentage<br />
Biolog<strong>is</strong>che variatie<br />
50<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
Frequentieverdeling opbrengst<br />
consumptieaardappelen (44 proefrooiingen)<br />
gemiddelde opbrengst<br />
53400 kg/ha<br />
< 47.5 47.5-50 50-52.5 52.5-55 55-57.5 57.5-60 60-62.5 62.5-65 >65<br />
Opbrengstklassen in 1000kg/ha<br />
Bodembiologie<br />
- Schadelijk bodemleven<br />
(diagnost<strong>is</strong>ch onderzoek)<br />
- ‘Goed’ bodemleven<br />
(bacteriën, schimmels, van belang<br />
voor vrijkomen nutriënten, structuur,<br />
ziektewerendheid…)
Cropview ontwikkelingen<br />
- Linken van satellietbeeld met opbrengsten<br />
wintertarwe (relatief eenvoudig)<br />
zaaiuien<br />
aardappelen<br />
suikerbieten<br />
grasland<br />
- Verklaren van verschillen in een perceel
Vergelijking<br />
satellietbeeld - opbrengst<br />
Beeld 5 aug<br />
Zaaiuien<br />
Proefrooiing 13 sept<br />
45000-55000<br />
55000-65000<br />
65000-75000<br />
75000-85000<br />
85000-95000
Vergelijking<br />
satellietbeeld - opbrengst<br />
Opbrengst in kg/ha<br />
100000<br />
90000<br />
80000<br />
70000<br />
60000<br />
50000<br />
40000<br />
Vergelijking satellietbeeld (5 aug) - opbrengst (13 sept)<br />
Zaaiuien<br />
y = 404697x + 13201<br />
R 2 = 0.1261<br />
spuitspoor<br />
0.13 0.14 0.15 0.16 0.17 0.18<br />
Biomassa index<br />
(ruwe data)
Variatie in opbrengst<br />
45000-55000<br />
55000-65000<br />
65000-75000<br />
75000-85000<br />
85000-95000<br />
Zaaiuien<br />
kg/ha<br />
opbrengst min max<br />
vlak 1 87685 83960 92867<br />
vlak 2 52131 46794 57924<br />
vlak 3 79799 71516 84441
Variatie door bodemchemie?<br />
Vlak nr NLV P-PAE P-AL Mg Mn Koper Borium Zink<br />
1 50 2.33 52 61 0.8 83 301 122<br />
2 33 1.72 53 56
Variatie door fys<strong>is</strong>che factoren?<br />
45000-55000<br />
55000-65000<br />
65000-75000<br />
75000-85000<br />
85000-95000<br />
Vlak nr %OS %lutum CEC<br />
1 2.8 22 183<br />
2 2.4 24 158<br />
3 2.6 23 162<br />
Conclusie:<br />
Vlak 1 hoger %OS
Variatie door fys<strong>is</strong>che factoren?<br />
penetrologger metingen<br />
Conclusie:<br />
Verdichte laag in<br />
spuitspoor in vlak 2<br />
Spuitspoor
Variatie door biolog<strong>is</strong>che factoren?<br />
Aaltjesmonsters genomen op 6 april 2007<br />
45000-55000<br />
55000-65000<br />
65000-75000<br />
75000-85000<br />
85000-95000<br />
Conclusie:<br />
geen aaltjesproblemen in de vlakken
Dus: Variatie in opbrengst<br />
45000-55000<br />
55000-65000<br />
65000-75000<br />
75000-85000<br />
85000-95000<br />
Lagere opbrengsten in<br />
vlak 2 door verdichte laag in<br />
spuitspoor.
Prec<strong>is</strong>iemonsters<br />
Nu & Later: gerichte monstername<br />
Standaard<br />
Jaar 1<br />
Plek<br />
Jaar 2<br />
Plek<br />
Jaar 3<br />
Standaard<br />
Jaar 5
Gerichte bodembemonstering<br />
jaar 1<br />
grondmonster A<br />
hele perceel<br />
(X a , Y a ) t/m (X z , Y z )
Gerichte bodembemonstering<br />
jaar 2<br />
grondmonster B<br />
(X b , Y b )
Gerichte bodembemonstering<br />
jaar 3<br />
grondmonster C<br />
(X c , Y c )<br />
meerdere grondmonsters<br />
met plaatsbepaling
Gerichte grondmonsters<br />
Met GPS worden coördinaten van de<br />
bemonsteringsplekken vast gelegd.<br />
Ieder deel krijgt eigen advies.<br />
Door gerichte grondbemonstering:<br />
OPBOUW VAN HISTORIE en steeds meer<br />
kenn<strong>is</strong> van het perceel !<br />
Prec<strong>is</strong>iegrondmonsters
Perceelscoördinaten vastleggen<br />
op de BOA<br />
Perceel intekenen<br />
Coördinaten van perceel<br />
liggen dan vast
Maar ook<br />
prec<strong>is</strong>iemonsters vastleggen<br />
Prec<strong>is</strong>iemonster<br />
op dit deel
Meerdere vlakken binnen een<br />
perceel bemonsteren
Dataverwerking binnen Blgg<br />
admin<strong>is</strong>tratief<br />
systeem<br />
BOA<br />
GIS<br />
systeem
DUS: van Cropview naar<br />
plaatsspecifieke bemesting<br />
Doelen:<br />
- Homogener gewas van goede kwaliteit<br />
- Goede opbrengst<br />
- Optimaal benutten van de rijkdom van de bodem<br />
- Behoud bodemvruchtbaarheid<br />
Hoe?<br />
- Via prec<strong>is</strong>iebemonstering vastgelegd met GPS
Cropview ® (Blgg met Vexcel)
Andere ontwikkelingen<br />
Door: Martin Vervoorn
<strong>Wat</strong> gaan we doen ?<br />
- Blik vooruit<br />
- N-org &<br />
N onderzoek<br />
- CEC en bemesting
N onderzoeksvormen<br />
- N-totaal<br />
- totale hoeveelheid N = 99% organ<strong>is</strong>ch gebonden N<br />
- bas<strong>is</strong> van N-leverend vermogen (NLV)<br />
- N-min in veldvochtige grond<br />
(voorheen N plus-onderzoek)<br />
- N-min in droge grond<br />
(N-min-PAE)<br />
- DON = opgeloste organ<strong>is</strong>che N<br />
- totale opgeloste N – N-min = DON
N onderzoeksvormen<br />
Organ<strong>is</strong>che gebonden N<br />
= in organ<strong>is</strong>che stof zit N<br />
= te meten met Ntotaal (TSC)<br />
= 10.000 kg N per hectare<br />
= niet plant beschikbaar<br />
N<br />
N<br />
N N<br />
N<br />
N N<br />
N N<br />
N N<br />
N N<br />
N<br />
N N<br />
N<br />
N N<br />
N<br />
N<br />
N N<br />
schimmels<br />
bacteriën<br />
- C/N verhouding<br />
- Org stof soort<br />
- Temperatuur<br />
- Vochtvoorziening<br />
Minerale N<br />
= ammoniak en nitraat<br />
= te meten met PAE<br />
= 100 kg N per hectare<br />
= vrijwel direct plant beschikbaar<br />
Alle N die tijdens<br />
het groe<strong>is</strong>eizoen<br />
NH 4 +<br />
NO3- NO3- NH + N H 4 4<br />
vrijkomt = N-mineraal
N onderzoeksvormen<br />
Organ<strong>is</strong>ch<br />
gebonden N<br />
N<br />
N<br />
N N<br />
N<br />
N N<br />
N N<br />
N N<br />
N N<br />
N<br />
N N<br />
N<br />
N N N<br />
N<br />
N N<br />
Groenbemester/ Dierlijke mest/ gewasresten<br />
schimmels<br />
bacteriën<br />
Organ<strong>is</strong>che N<br />
N<br />
N<br />
N<br />
N<br />
N<br />
schimmels<br />
bacteriën<br />
Minerale N<br />
NH 4 +<br />
NO3- NO3- N H +<br />
4<br />
NH 4 +
Meer met CEC<br />
.<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K + K +<br />
K-PAE
2 maand later<br />
.<br />
K +<br />
K +<br />
Regen<br />
Opname in gewas
OF<br />
.
Maand later<br />
.<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
Regen<br />
K + K +<br />
Opname in gewas<br />
K +<br />
K +<br />
K +
Maand later<br />
K +<br />
K +<br />
K + K + K +<br />
K + K + K +<br />
.<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K + K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +<br />
K +
Meer uit analyses<br />
PAE<br />
TSC<br />
P-AL<br />
• Voorraad<br />
• Beschikbaar<br />
• GPS<br />
nog maar 3 !<br />
Beter i.v.m. interacties
Meer uit analyses<br />
“<br />
TSC ®<br />
N-totaal<br />
S-totaal<br />
Organ<strong>is</strong>che stof<br />
Anorgan<strong>is</strong>che stof (kzk)<br />
Lutum (klei%)<br />
CEC<br />
CEC-bezetting (Ca, Mg, K, Na)
Vragen ?
“De bodem doorgrond”
Geld uit de grond met project<br />
Spade<br />
Minder gebruik van kunstmeststoffen, beschermingsmiddelen,<br />
beregening… en toch een uitstekende gewasopbrengst?<br />
Het project Spade (MinVROM, MinLNV, LTO en NAJK) bewijst<br />
dat dit kan door specifieke aandacht voor bodem en biodiversiteit! I<br />
het project wordt alle kenn<strong>is</strong> op het vlak van bodembeheer en<br />
agrobiodiversiteit verzameld, naar de praktijk vertaald en (grat<strong>is</strong>)<br />
beschikbaar gesteld.<br />
Vervul jij de spilfunctie?<br />
Het project werkt met diverse KENNISMAKELAARS door het hele<br />
land om kenn<strong>is</strong> over te dragen aan boeren en tuinders en<br />
prakt<strong>is</strong>che adviezen van de hand te doen.<br />
Interesse? Stuur een e-mail naar dhr. Peter van Rijsingen, projectleider Spade,
Een bodem leggen…<br />
Na al deze boeiende, diepgaande<br />
en vernieuwende informatie <strong>is</strong> het<br />
tijd om een stevige bodem te leggen<br />
zodat u deze informatie in de<br />
praktijk kunt gaan toepassen.<br />
EET SMAKELIJK!!!
Change language