Duurzame Melkveehouderij - Kop in 't Zand - Spade

8
Organischestofbalans, ook op melkveebedrijven
Uit onderzoek blijkt het voor melkveehouders te lonen om met
name van hun maïspercelen een organischestofbalans op te
stellen. Dit brengt het verschil in jaarlijkse aanvoer en afbraak
van organische stof (afvoer) in beeld. Zo kun je op jaarbasis
zien of er extra organische stof nodig is. Ook kun je maatregelen
doorrekenen op hun positieve of negatieve bijdrage aan
de balans.
Rekenvoorbeeld snijmaïsperceel
Effectieve organische stof (kg/ha)
Aanvoer Afvoer
40 m³ rundveedrijfmest 1.200 Afbraak 2.625
Gewasresten 660
Totaal zonder groenbemester 1.860 Totaal 2.625
Groenbemester, goed geslaagd 850
Totaal met groenbemester 2.710
Ook de aanvoer van compost
verhoogt het organischestofgehalte
in de bodem.
Zandgrond met 3% organische stof, bouwvoor 25 cm,
40 m 3 rundveedrijfmest per jaar, groenbemester winterrogge.
Uit de berekening in de voorgaande tabel blijkt dat er een groenbemester
nodig is om de afvoer van organische stof op een snijmaïsperceel
voldoende te compenseren. De aanvoer van organische stof uit een
groenbemester is afhankelijk van de mate waarin de groenbemester
geslaagd is. Om genoemde hoeveelheid e.o.s. uit een groenbemester te
behalen moet er 2.500-3.000 kg drogestof aan gewasopbrengst staan.
In de praktijk wordt dit meestal niet gehaald en beperkt de aanvoer
zich tot 100-400 kg e.o.s. per ha.
Aanvoerbronnen zijn gewas(resten) en organische meststoffen.
Niet alle verse organische stof is bruikbaar om het gehalte
bodemorganische stof op peil te houden. Verse organische
stof die binnen één jaar verteert, levert wel voedingsstoffen
en is goed voor het bodemleven, maar draagt niet bij aan het
organischestofgehalte. Daarom wordt bij een organische stof
balans gerekend met effectieve organische stof, de organische
stof die na één jaar nog aanwezig is (e.o.s.).
Opstellen van een balans
TIP!
• Zaai eens gras als
groenbemester
onder maïs.
Stap 1. Aanvoer van organische stof
Voor de bijdrage van verschillende bronnen zijn normen
bekend (zie www.handboeksnijmais.nl, hoofdstuk 3.4).
Bereken voor elke aanvoerpost (mest, gewasresten,
groenbemester, compost, enzovoort) hoeveel effectieve
organische stof op perceelsniveau wordt aangevoerd.
Stap 2. Bepaal de afvoer van organische stof
De hoeveelheid organische stof die wordt afgebroken, hangt
af van grondsoort, organischestofgehalte, bouwvoordikte,
bewerkingsintensiteit, vocht, temperatuur en pH. Vuistregel:
jaarlijks breekt 2-3% van de organische stof af in de
bouwvoor. Dit komt overeen met ongeveer 2.000-3.000 kg
organische stof per ha. Op gronden met een organischestofgehalte
van 2% of lager en lage mestgiften is de afbraak
soms maar 750 kg per ha. Een laboratorium als Blgg
AgroXpertus kan de afbraaksnelheid nauwkeurig bepalen.
Stap 3. Maak de organischestofbalans
Bereken het verschil tussen aanvoer van (effectieve) organische
stof en afbraak van organische stof in de bodem.
Stap 4. Interpretatie
Als de balans op nul uitkomt, blijft de toestand van de
bodem gelijk. Bij een positieve balans wordt voorraad opgebouwd.
Als de balans negatief uitpakt, teert de bodem in op
organischestofvoorraad: die verschraalt. Bedenk dan een
maatregel om de balans in orde te krijgen via extra aanvoer
van organische stof.
Ondergewerkt
maïsstro levert
fl ink wat
organische stof.