Voorlopig geen sloop Bremervleugel Provinciehuis - Historische ...

2
Leny Wijnands-van der Leij
Na een korte wandeling tot in het hart
van het oude stadje werden we in de
Brielse Hoofdwacht onthaald op koffie
met appelgebak. De Hoofdwacht, dat
voelt aan als ‘thuis’, en een vergelijking
dringt zich op. Een even statig gebouw
als het Haarlemse, maar van veel jonger
datum ( 877).
Drie VVV gidsen voerden ons naar de,
in verhouding tot de stad reusachtige
Sint Catharijnekerk. Het jaartal 572
wappert als een overwinningsvaan
boven de hele stad. In deze vijftiende
eeuwse kerk trouwde Willem
van Oranje voor de derde maal, met
Charlotte de Bourbon, hoewel het
huwelijk pas geldig werd toen enkele
jaren nadien zijn tweede vrouw stierf.
Daarna wandelden we door de gezellige
oude straatjes langs het laatste overblijfsel
van het Sint Brighitte Convent,
de poort en een stukje muur (alle vijf
kloosters werden verwoest door ‘die
dappere Geuzen’) langs het Merula
Weeshuis, het fraaie Zeemansasiel en
het grote Arsenaal.
Vierhonderd schepen
Niet ver van Brielle ligt Hellevoetsluis.
Een stadje dat zijn ontwikkeling in eerste
aanleg dankt aan prins Maurits, die
de ligging zo dicht bij het Haringvliet
als een ideale plek beschouwde voor
een marinehaven. Door de snel groeiende
omvang van de haven, de werven
en toeleveringsbedrijven ontstond in
de directe omgeving een nederzetting
die uitgroeide tot een stadje. En het
was niet alleen Maurits in de tachtigjarige
oorlog die oog had voor de maritieme
mogelijkheden.
Aan het eind van de zeventiende eeuw,
toen stadhouder Willem III trouwde
met de Engelse prinses Mary en
opgeroepen werd om de (katholieke)
Engelse koning Jacobus te verjagen,
was Hellevoetsluis de uitvalsbasis.
Een bomvolle touringcar reisde op 21 oktober af naar zuidelijk Zuid-Holland.
Eerst dwars door het groene hart, en vervolgens dwars door het surrealistische
decor van Rotterdam-Rijnmond naar het natuurlijker landschap waarin
de oude vestingstad Brielle ligt.
De Jaarexcursie 2006, naar
Brielle en Hellevoetsluis
Hier voer hij het Hollandse zeegat uit,
met meer dan vierhonderd schepen,
afgeladen met soldaten. In latere tijd
werd Hellevoetsluis de officiële marinehaven
van Nederland, tot 933.
Het is dan ook niet verwonderlijk,
dat hier het eerste stenen droogdok
van Nederland ontstond. Voordien
werden de houten schepen zijdelings
op de kant getrokken om te worden
gebreeuwd. Breeuwen, ook wel ‘krengen’
genoemd, was het schoonmaken
van scheepswanden van aangegroeide
wieren, algen en zeepokken, die het
schip steeds langzamer en zwaarder
maakten. Naarmate schepen groter
werden, werd de druk op de zijwanden
van een schip zo groot dat de naden
soms barstten. Maar het duurde tot in
de negentiende eeuw, eer de uitvinding
van stoomgedreven pompen leidde tot
een hanteerbaar droogdok-principe,
waardoor een schip rechtop bleef.
Dubbel droogdok
Het was de waterbouwkundige Jan
Blanken ( 755- 838) die ook het
Noord-Hollands kanaal en de havenwerken
bij Den Helder aanlegde, die
het dubbele droogdok ontwierp. De
bouw begon in 802 en duurde tot
825. Het droogdok, dat vandaag de
dag nog altijd wordt gebruikt, kent
vele technologische bijzonderheden, en
is terecht op de Werelderfgoedlijst van
industriële monumenten geplaatst. De
watergangen onder het dok kunnen
alleen met een gids worden bezichtigd.
Donker en een beetje spookachtig,
maar boeiend door het verhaal eromheen
en door het verbluffend nauwkeurige
metselwerk. Een ongelooflijk
staaltje vakmanschap uit de voor-industriële
tijd!
Zowel het bezoek aan de oude
Geuzenstad Brielle als aan de oude
marinestad Hellevoetsluis waren zeer
de moeite waard. Voor wie er niet bij
kon zijn: zeer aan te bevelen als individuele
dagtocht. U heeft werkelijk
iets heel bijzonders gemist; het is de
moeite waard om dit gemis op eigen
initiatief in te halen.
VH Nieuwsbrief nr 4 v2.indd 2 04-12-2006 09:24:11
Vera