Stellenbosse Belastingbetalersvereniging Stellenbosch Ratepayers ...

Inleiding
Stellenbosse Belastingbetalersvereniging
Stellenbosch Ratepayers’ Association
399 Stellenbosch 7599; F 0866758040; info@stellenboschratepayers.org
Geagte Raadslede en Direkteure van Stellenbosch
Baie dankie vir hierdie geleentheid om ‘n voorlegging aan u almal te maak
13 Februarie 2012
So vinnige agtergrond vir die wat nie weet nie. Ek is Wim Conradie, voorsitter van die Stellenbosse
Belastingbetalersvereniging; of SBV vir kort.
Die doel van vandag se vergadering is om ‘n voorlegging vir u te maak oor ons aktiwiteite waarmee
ons, die belastingbetalers vereniging ons self mee besig is, en om hopelik ook so bietjie nader aan
mekaar te kan beweeg, om saam die dorp beter te kan dien.
Ek gaan begin om ‘n bietjie agtergrond te gee oor ons Vereniging gee en ons doelstellings. Daar na
gaan ek vir elke doelstelling voorbeelde gee waarmee ons besig is en die agtergrond daarvan. Ek
versoek asb. indien u enige vrae het om ‘n nota daarvan te maak en te hou vir die einde, waar daar
geleentheid gegee sal word vir bespreking.
Goed laat ek sommer wegval met wie en wat die Stellenbosse Belastingbetalersvereniging is:
Eerstens ons is ‘n groep mense wat werklik omgee vir die dorp. Meeste van ons bly al regtig baie,
baie jare op Stellenbosch. Die SBV is gestig omtrent so 50 jaar terug en die oudste grondwet wat ek
kon kry van ons Vereniging was goedgekeur in 1983.
As iemand wil deel word van ons Vereniging, moet hy of sy ten minste munisipale diensgelde en/of
eiendoms belasting betaal. Daarom dat ons een groep mense verteenwoordig op Stellenbosch,
naamlik die belasting betalers van die dorp. Dit is ook belangrik om te noem dat, soos almal sekerlik
weet, dat diensgelde en eiendoms belasting... direkte, asook hoofstrome van inkomste vir die
munisipaliteit is, vanaf die plaaslike burgers van die dorp. Dus glo ek probeer ons Vereniging ‘n
belangrike kern van die dorp verteenwoordig, wat beduidend noodsaaklik is vir die dorp om te
funksioneer van dag tot dag.
In ons Vereniging, is ons almal ook vrywilligers, wat ons tyd toewy sonder enige geldelike
vergoeding. Party van ons het ander voltydse werke, party is weer afgetree. En ons spandeer al
hierdie tyd aan Stellenbosch, in die dorp se belang.
Ons is ook ‘n onafhanklike organisasie met onafhanklike opinies en onpartydigheid. Daarmee bedoel
ek ons val nie onder enige ander organisasie nie, asook ons is streng polities onverbonde. Dit
beteken nie noodwendig dat ons lede nie betrokke by politiek is in ander hoedanighede nie, maar
dat ons as belastingbetalersvereniging probeer ons bes om nie betrokke te raak in politiek nie. Ons
1

aseer ons besluite streng op wat goed vir ons dorp en hoe om ons belastingbetalers se belange op
die hart te dra.
Ek het 10 doelstellings uit ons grondwet gehaal wat ek vir nou u gaan lees. Moenie bekommerd
wees as ek dit te vinnig lees nie, ons kom weer terug na elkeen van hulle.
Doelstellings
1. Beskerming van inwoners belange: die beskerming en bevordering van die regmatige belange
van alle inwoners van Stellenbosch.
2. “Good governance”: die bevordering van menseregte, demokrasie en regmatige administrasie
3. Volhoubaarheid: die bevordering van die beginsels en praktyke van volhoubaarheid in al sy
fasette, soos in beleid, bestuur, finansies, beplanning en ontwikkeling
4. Historiese of kulturele belang: die bevordering en beskerming van areas en geboue van
historiese of kulturele belang
5. Die natuur: die bewaring, rehabilitasie en beskerming van die natuurlike omgewing; insluitende
flora, fauna en die biosfeer
6. Monitering: die monitering van die Munisipaliteit se bestuurstrukture, ampsdraers en
amptenare se handelinge in ooreenstemming met die Grondwet van Suid-Afrika, wetgewing en
regsbeginsels, en die instelling van korrektiewe maatreëls indien handelinge teenstrydig met die
Grondwet van Suid-Afrika, wetgewing of regsbeginsels is
7. Ondersteuning van munisipaliteit: die ondersteuning van die Munisipaliteit in sy regmatige
beleidsrigtings, sake en aktiwiteite wat in ooreenstemming met die Vereniging se oorhoofse
doelstellings is
8. Bewusmaking: die bevordering van opleiding en bewustheid met betrekking tot die sake in die
Vereniging se doelstellings
9. Samesnoering: die aktiewe samesnoering van alle persone wat die oorhoofse Doelstellings van
die Vereniging ondersteun
10. Deelname aanmoediging: die aanmoediging van aktiewe belangstelling en deelname aan alle
fasette van plaaslike bestuur by die inwoners van Stellenbosch
Voorbeelde van waar ons ons doelstellings toepas (Goed ek gaan nou begin om ‘n paar voorbeelde
van hoe ons elke doelstelling toepas)
Die eerste doelstelling is
1. Beskerming van inwoners belange: die beskerming en bevordering van die regmatige belange
van alle inwoners van Stellenbosch.
Die eerste voorbeeld wat ek hier gaan gebruik is
Tender 34:
Tender 34 gaan oor ‘n paar eiendomme wat die munisipaliteit uitgesit het op tender vir
ontwikkeling. Die inwoners se menings was nie voldoende in ag geneem nie, en toe dit publieke
informasie raak dat die ontwikkelings aan die gebeur is, was daar hewige ontsteltenis onder baie
inwoners. Hierdie is ‘n goeie voorbeeld waar ons Vereeniging tot die saak getree het, omdat ons vir
die inwoners se belange moes opkom.
Ons Vereniging het ook opgekom vir die armer inwoners van die dorp wat probleme met behuising
het. Behuising op Stellenbosch is tans ‘n wesenlike probleem, en het totaal en al onbekostigbaar
2

geraak vir die laer inkomste groepe. Van die eiendomme van Tender 34 was op tender uitgesit vir
hierdie laer inkomste groepe. Die tenderaars het egter nie die geldelike sin daarvan ingesien nie en
gepoog om hoë inkomste ontwikkelings te implementeer, ten spyte van wat die voorvereistes was.
Hierdie saak kom al jare aan (vanaf 2005) en die Belastingbetaler Vereniging het werklik baie tyd in
hierdie saak gespandeer. Ons hoop dat hy tans besig is om ‘n stil dood te sterf, maar moniteer maar
steeds as ‘n ontwikkelaar probeer om nuwe amptenare wol oor die oë te trek.
Die volgende voorbeeld wat ek wil gebruik is die
Paradyskloof golf landgoed ontwikkeling:
Hierdie is ‘n voorbeeld waar die inwoners se belange hoegenaamd nie in ag geneem is voordat die
tender uitgesit was nie. Die ontwikkelaar het die munisipaliteit hof toe gevat, maar eventueel
verloor. Die SBV het baie samewerking aan die munisipaliteit gegee oor die wye tydperk van die
saak. Hierdie is seker een van die SBV se grootste sukses verhale, omdat ons so goed saam met die
munisipaliteit kon gewerk het om die inwoners se belange te beskerm.
Ek wil dit net asb. duidelik maar dat die SBV nie gekant is teen ontwikkeling hoegenaamd nie. Dit is
vir ons net baie belangrik dat ontwikkeling regmatig volgens protokol uitgevoer word en dat die
inwoners se belange in ag geneem word.
Die feit dat meeste ontwikkelaars deur winste gedryf is, maak dit soms baie moeilik vir amptenare
om nie foute te begaan in die toekenning van ontwikkelings aan gretige tenderaars nie. Ons die SBV
het baie begrip daarvoor, en daarom wil ons graag help om seker te maak inwoners se belange word
te harte geneem.
Goed die volgende doelstelling van die SBV is...
2. “Good governance”: die bevordering van menseregte, demokrasie en regmatige administrasie
Daar is een saak hier waarmee ons tans besig is, en dit het te doen met die
Deursigtigheid van publieke rekords:
In die verlede was sekere munisipale rekords baie vinnig en maklik bekombaar. Hierdie het egter op
Stellenbosch onlangs verander, deur moeisame prosesse wat in plek gestel is wat effektief ons
Vereniging verhinder om die inligting te bekom wat ons nodig het om ons funksies uit te voer.
Hierdie is ‘n baie kommerwekkende saak vir die belasting betalers. Goeie en regmatige regering het
nodig om oop en deursigtig te wees. Op ander munisipaliteite is sulke rekords steeds maklik en
vinnig bekombaar, maar nie op Stellenbosch nie.
Ons hoop van harte dat ons nie dalk ‘n te groot doring in die sy was ernste met sekere sake nie, dat
dit die oorsaak van sulke vertraginde prosesse wat in plek gestel is. Wees asb. verseker dat ons
enigste behoefte is om na die dorp se belange om te sien.
Goed die volgende doelstelling van ons is...
3. Volhoubaarheid: die bevordering van die beginsels en praktyke van volhoubaarheid in al sy
fasette, soos in beleid, bestuur, finansies, beplanning en ontwikkeling
Hier is verskeie voorbeelde waar die SBV homself betrokke maak. Die belangrikste ene is seker die
3

GOP (Geïntegreerde Ontwikkelings Plan) / IDP:
Die IDP is ‘n meesterdokument wat amper oor alles in die administrasie heers. Dus is dit nie nodig
om te beklemtoon hoe belangrik hierdie dokument is nie.
Die belasting betalers se lede het al in die verlede baie tyd spandeer om kommentaar te gee aan die
IDP. Hierdie is vir ons ‘n baie belangrike dokument en ons wil graag dat dit op ‘n goeie
volhoubaarheid standaarde gebou word.
Die SDF (Spacial Development Framework of dalk ook meer bekend as wat die “urban edge” bepaal)
is ‘n subgedeelte daarvan, wat ons kommer dra dat dit nog nie na jare gefinaliseer is nie.
Ook met volhoubaarheid kyk ons die
Verkeer:
Verkeer is tans ‘n wesenlike probleem op Stellenbosch wat vele frustrasie vir baie inwoners
veroorsaak. Alle aanduidings is dat dit net gaan erger word vorentoe. Verkeer word grootliks
behandel in die CITP plan (Comprehensive Integrated Transport Plan), wat ook ‘n sub afdeling van
die IDP is. Dit is dus belangrik om goeie aandag hieraan te skenk.
Die SBV probeer adviseer en konsulteer dmv briewe en kommentaar op pad opgraderings.
Die SBV se lede is ook betrokke by die NMT inisiatief (Non-Motorised Transport), as ‘n moontlike
alternatief op verkeersprobleme.
Nog ‘n onderwerp onder volhoubaarheid is
Vullis verwydering:
Stellenbosch se stortings terrein is tans besig om in ‘n berg te ontstaan. Die SBV het ook
kommentaar gelewer op moontlik uitbreiding. Ons hoop regtig dat hierdie nie ‘n groot probleem in
die nabye toekoms raak nie.
Goed die volgende doelstelling is...
4. Historiese of kulturele belang: die bevordering en beskerming van areas en geboue van
historiese of kulturele belang
Die SBV doen vele werk op hierdie gebied. Stellenbosch het waarlik ‘n ryke geskiedenis en ons wil
graag hierdie nalatenskap vir ons volgende generasie ook behou.
Ons het bv. onlangs ontwikkelings van besighede in die Laan teengestaan, om die Laan se historiese
karakter probeer beskerm.
Ons dorpskern het ook ‘n ryke erfenis van historiese belang, wat baie toeriste trek en daarom fokus
ons op dit ook mooi te hou.
Voorbeeld sake wat tans ook ons aandag het is:
- sypaadjies wat deur baie besighede oorgeneem word en die stapruimtes vir toeriste versper.
- Oor-gebruik van advertensie borde, wat die dorp onsmaaklik laat lyk
- Onversorgde areas met bv. onkruid wat groei
4

Goed die volgende doelstelling is...
5. Die natuur: die bewaring, rehabilitasie en beskerming van die natuurlike omgewing; insluitende
flora, fauna en die biosfeer
Areas waar die SBV betrokke is hier is onder andere
Riviere: Ons is deel van inisiatiewe wat die riviere skoonmaak en wend ook eie fondse aan vir die
saak.
Papegaai berg: Ons het al vele ondersoeke, kommentaar en briewe geskryf oor Papegaaiberg. Sake
wat onder die SBV se aandag is, was bv. die uitbreiding van die begraafplaas, poging om
papegaaiberg as beskermde gebied te verklaar.
Stellenbosch berg: Van ons lede is gereeld besig by die skoonmaak en uitroeiing van indringer
plante.
Wynland biosfeer: Van ons lede is op die wynland biosfeer stuur komitee.
6. Monitering: die monitering van die Munisipaliteit se bestuurstrukture, ampsdraers en
amptenare se handelinge in ooreenstemming met die Grondwet van Suid-Afrika, wetgewing en
regsbeginsels, en die instelling van korrektiewe maatreëls indien handelinge teenstrydig met die
Grondwet van Suid-Afrika, wetgewing of regsbeginsels is
Een van die grootste doele wat ons as onafhanklike organisasie doen is monitering van
dorpsgebeure. Omdat baie van ons al etlike jare hier op Stellenbosch is, het ons goeie agtergrond
van vele van die sake wat gebeur op die dorp.
Ek dink ons het dus ‘n baie groot bydrae wat ons aan amptenare kan maak om ‘n goeie en realistiese
konteks te kan kommunikeer oor sake wat oor lang jare verloop.
Elke liewe saak waarby ons eventueel betrokke raak, was erns oorspronklike deur een of meer van
ons lede waargeneem, gerapporteer aan ons bestuur en verder ondersoek en geëskaleer soos nodig.
Ons het regtig ‘n ryk vangnet van informasie deur ons netwerk van waarnemers.
En ons kan dit positief aanwend tot hulp van die munisipaliteit
En dit bring my sommer klaar by ons volgende doelstelling:
7. Ondersteuning van munisipaliteit: die ondersteuning van die Munisipaliteit in sy regmatige
beleidsrigtings, sake en aktiwiteite wat in ooreenstemming met die Vereniging se oorhoofse
doelstellings is
Ons wil u graag ondersteun. Natuurlik ondersteun in u regmatige uitvoering van om die dorp en sy
inwoners te dien.
8. Bewusmaking: die bevordering van opleiding en bewustheid met betrekking tot die sake in die
Vereniging se doelstellings
Ons het so ‘n paar mediums waardeer ons bewusmaking promoveer.
5

Onder andere is daar ons webwerf. Dan stuur ons nuusbriewe uit en plaas so nou en dan berigte in
plaaslike koerante soos die Eikestad.
Ons netwerk ook met vele ander instansies wie ek nie nou almal gaan opnoem nie.
Die belangrikste medium is natuurlik u. Deur sake aan u te kommunikeer, kan ons beter die dorp
help.
9. Samesnoering: die aktiewe samesnoering van alle persone wat die oorhoofse Doelstellings van
die Vereniging ondersteun
Indien u uself kan vereenselwig by hierdie doelstellings, mag u aansoek doen vir lidmaatskap. So
probeer ons graag almal wat hiermee kan vereenselwig laat lede word.
Hoe meer lede ons is, hoe beter kwaliteit versekering kan ons toepas vir al die inwoners van die
dorp.
10. Deelname aanmoediging: die aanmoediging van aktiewe belangstelling en deelname aan alle
fasette van plaaslike bestuur by die inwoners van Stellenbosch
Deur verskillende kommunikasie mediums probeer ons inwoners oortuig om betrokke te raak. Ons
motiveer ook al ons lede om te stem tydens elke verkiesing, alhoewel ons geen party voorskryf nie.
Goed, hierdie was al ons doelstellings en so ‘n paar voorbeelde van waarby ons betrokke is.
Ter afsluiting:
Die belastingbetalersvereniging is baie afhanklik van goeie samewerking. Ek hoop u oortuig oor die
voordeel daarin om oop te wees vir samewerkings. As ons nie met elkeen van julle mag
kommunikeer nie, is ons hande basies afgekap om in die belang van die belasting betalers op te tree.
Ek voel regtig ons het baie wat ons kan bied, en saam kan ons ‘n reuse verskil maak.
Dankie vir u tyd. Ons is nou oop vir enige vrae. Ek sal my bes probeer om alle vrae sommer self te
beantwoord, maar as ek self nie die antwoord weet nie, sal ek sommer een van my bestuurslede net
vrae om namens my te antwoord.
Goed die tafel is nou oop vir vrae.
6