Onderzoek reclame invloed

Resultaten onderzoek: Reclame-invloed op jonge kinderen
Een aantal maanden geleden heeft uw basisschool meegewerkt aan een onderzoek naar
reclame-invloed op eetgedrag bij jonge kinderen. Waarom wordt hier onderzoek naar gedaan?
Hoewel overgewicht bij kinderen een steeds groter probleem wordt in Nederland, worden
kinderen elke dag geconfronteerd met commercials voor ongezonde producten als ze televisie
kijken. Deze commercials kunnen ervoor zorgen dat kinderen zich bewust worden van deze
ongezonde producten en vervolgens meer geneigd zijn om ongezonde producten te eten. Wij
wilden graag onderzoeken of kinderen die dit soort reclames zien inderdaad meer gaan eten
dan kinderen die dit soort reclames niet zien, omdat dit meer inzicht kan geven in de invloed
van de media op het probleem van overgewicht bij kinderen.
Aan het onderzoek hebben 121 kinderen uit groep 5, 6, 7 en 8 van drie verschillende
basisscholen in Nederland deelgenomen. Van De Triangel hebben er in totaal 59 kinderen
deelgenomen. De kinderen hebben eerst 20 minuten naar een stuk van een film gekeken
(March of the Penguins) die twee keer onderbroken werd door een reclameblok. De helft van
de kinderen kreeg in deze reclameblokken alleen neutrale reclames te zien (bijvoorbeeld over
speelgoed) terwijl de andere helft van de kinderen reclames voor ongezonde producten
(bijvoorbeeld over snoep) te zien kreeg. Tijdens het kijken van de film konden de kinderen
chips en M&M’s eten. Na het kijken van de film hebben ze allerlei vragen beantwoord over
hun eetgedrag, hun lichaamstevredenheid, en het aantal uren dat ze televisie kijken. Om bij de
kinderen die deelnamen aan dit onderzoek te kunnen bepalen of zij een gezond gewicht
hebben, is tevens van elk kind het lichaamsgewicht en de lengte gemeten. Aan de hand van
deze waarden is de BMI-waarde bepaald. Met deze BMI-waarde is vervolgens bepaald of er
sprake is van ondergewicht, normaal gewicht, overgewicht of ernstig overgewicht.
Kinderen met overgewicht hebben een verhoogde kans om ook op latere leeftijd (ernstig)
overgewicht te hebben. Overgewicht brengt veel gezondheidsrisico’s met zich mee en
veroorzaakt vaak sociaal-emotionele problemen. Niet alleen bij volwassenen, ook bij
kinderen. De belangrijkste gezondheidsrisico’s van overgewicht: hart- en vaatziekten,
diabetes type 2 (ouderdomsdiabetes, dit veroorzaakt vaak ook andere gezondheidsklachten) en
gewrichtsproblemen. Sociaal-emotionele gevolgen kunnen zijn: onzekerheid, gevoelens van
minderwaardigheid, gepest worden, neerslachtigheid, eenzaamheid en gedragsproblemen,
zoals pesten en agressief gedrag.

Hoe vaak komt overgewicht nu eigenlijk bij jonge kinderen voor? In onderstaande tabel 1
kunt u de percentages per gewichtsklasse zien van de leerlingen van De Triangel die
meededen aan het onderzoek en vergelijken met de percentages van het totale aantal
leerlingen dat meedeed aan het onderzoek.
Gewichtsklasse Ondergewicht Normaal
gewicht
Overgewicht Ernstig
overgewicht
Uw school 6.8% 86.4% 6.8% 0%
Alle Scholen 5.9% 79.0% 10.9% 4.2%
Tabel 1 Percentage kinderen per gewichtsklasse
Bij de kinderen is verder nagegaan in hoeverre er sprake is van ontevredenheid met het eigen
lichaam. Ontevreden zijn met je lichaam kan tal van negatieve gevolgen hebben, zoals
onzekerheid en dieetgedrag op jonge leeftijd. In tabel 2 wordt het percentage kinderen van De
Triangel dat tevreden was, slanker wilde zijn, of dikker wilde zijn afgezet tegen de
gemiddelde percentages van alle scholen samen. Meisjes bleken over het algemeen
ontevredener te zijn over hun lichaam dan jongens.
Lichaamstevredenheid Tevreden Slanker willen
zijn
Dikker/breder
willen zijn
Uw school 50.0% 41.4% 8.6%
Alle scholen 45.4% 44.5% 10.1%
Tabel 2 Percentage kinderen dat tevreden is, dikker of dunner wil zijn
Overgewicht komt bij kinderen in Westerse landen steeds meer voor. Er zijn tal van oorzaken
die bijdragen aan overgewicht bij jonge kinderen. Onder andere televisie kijken speelt een
belangrijke rol. Kinderen bewegen minder en gaan meer snoepen als zij televisie kijken.
Steeds meer tijd zitten kinderen achter de televisie. Maar door al dat zitten en staren raken ze
hun energie niet kwijt en worden ze duf. De percentages van het aantal uren dat de kinderen
televisie kijken wordt getoond in tabel 3.

Aantal uren tv kijken 0-30
minuten
30-60
minuten
1-2 uur > dan 2 uur
Uw school 27.1% 30.5% 23.7% 18.6%
Alle scholen 22.5% 32.5% 30.0% 15.0%
Tabel 3 Percentages van het aantal uren dat kinderen tv kijken
Zoals hierboven al werd genoemd, snoepen kinderen meer tijdens het televisie kijken, wat
ervoor kan zorgen dat ze dikker worden. Tijdens het onderzoek konden de kinderen chips en
M&M’s eten als ze naar de film en reclames keken. Over het algemeen aten jongens meer dan
meisjes tijdens het onderzoek. Ook werden jongens meer beïnvloed door de reclames voor
ongezonde producten, het bleek dat ze meer aten wanneer ze reclames voor ongezonde
producten zagen dan wanneer ze de neutrale reclames zagen. Meisjes aten iets minder als ze
de reclames voor ongezonde producten zagen dan wanneer ze de neutrale reclames zagen. In
de onderstaande tabel 4 wordt getoond hoeveel de kinderen van De Triangel gemiddeld aten
van het snackvoedsel ten opzichte van het totale aantal kinderen dat meedeed aan het
onderzoek. De voedselinname wordt getoond in kilocalorieën (een kind tussen de 9 en 13 jaar
oud heeft gemiddeld ongeveer 2100 calorieën per dag nodig). Natuurlijk is het niet gezond als
het grootste gedeelte van de kilocalorieën dat een kind binnenkrijgt op een dag van snoep en
snackvoedsel komt.
Voedselinname (kcal) Jongens Meisjes
Uw school 395 181
Alle scholen 406 209
Tabel 4 Hoeveelheid voedselinname tijdens het film kijken
In dit verslag heeft u kunnen lezen hoe de kinderen van uw school met verschillende
gezondheidskwesties met betrekking tot lichaamstevredenheid, televisiekijken en eetgedrag
omgaan, vergeleken met de gemiddelde groep kinderen die aan het onderzoek deelnamen. Er
is een belangrijke rol weggelegd voor de ouders van het kind, maar ook voor de school, om
kinderen een gezond eetpatroon aan te leren, rekening te houden met de invloed van televisie
kijken en de kinderen voldoende te laten bewegen. De resultaten uit dit onderzoek kunnen
eventueel aanleiding zijn om, bijvoorbeeld via voorlichting aan de ouders, het een en ander
onder de aandacht te brengen of te verbeteren. Op de Radboud Universiteit Nijmegen worden

de resultaten van het onderzoek uitgebreid geanalyseerd en in de vorm van wetenschappelijke
artikelen gepubliceerd.
Graag danken wij u nogmaals hartelijk voor de medewerking aan ons onderzoek.
Met vriendelijke groeten,
Kirsten Geurken (onderzoeksassistent) Radboud Universiteit Nijmegen
Elsa van Leeuwen (onderzoeksassistent) Faculteit SocialeWetenschappen
Yannicke Rutters (onderzoeksassistent) Orthopedagogiek Gezin en Gedrag
Drs. Doeschka Anschutz (projectleider) Postbus 9104 6500 HE Nijmegen
Dr. Tatjana van Strien (projectleider) Telefoonnr. : 024 3615787
Prof dr. Rutger Engels (hoogleraar afdeling) E-mail: d.anschutz@pwo.ru.nl