Kijk op vermogen 48 [PDF] - Hof Hoorneman Bankiers
Kijk op vermogen 48 [PDF] - Hof Hoorneman Bankiers
Kijk op vermogen 48 [PDF] - Hof Hoorneman Bankiers
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
KIJK OP VERMOGEN<br />
Uitgave van <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> NV | voorjaar 2012 | nummer <strong>48</strong><br />
Eigenaar Dordts Patriciërshuis, Museum aan de Maas:<br />
‘Ik houd van laagdrempeligheid, net als <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong>’<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> biedt diverse meerwaarde obligatiesmaken<br />
voor u<br />
‘Obligatiemarkten zijn heel levendig’<br />
meerwaarde in <strong>vermogen</strong>sbeheer<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde in beleggingsstijl<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde in maatwerk<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde in persoonlijke aandacht<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde in langjarige ervaring<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde in beleggingskennis<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde in beleggingshorizon<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde <strong>op</strong> lange termijn<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde in value investing<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
meerwaarde in uw beleggingsportefeuille<br />
hof•hoorneman bankiers<br />
hof•hoorneman bankiers
2<br />
Kantoren <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong><br />
Kantoor Gouda Oosthaven 52<br />
2801 PE Gouda<br />
Telefoon: 0182-597777<br />
Kantoor Blaricum<br />
Binnendoor 5<br />
1261 EG Blaricum<br />
Telefoon: 035-5436937<br />
Kantoor Arnhem<br />
Velperweg 160<br />
6824 MD Arnhem<br />
Telefoon: 026-3619690<br />
Kantoor ,s-Hertogenbosch<br />
Verwersstraat 26<br />
5211 HW 's-Hertogenbosch<br />
Telefoon: 073-7514133<br />
Kantoor Maastricht<br />
Wilhelminasingel 113<br />
6221 BJ Maastricht<br />
Telefoon: 043-3252178<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
Inhoud<br />
Presentatie nistelrode 8<br />
Beleggen in turbulente tijden, hoe doen wij<br />
dat? En waar zien wij kansen? Dat was het<br />
centrale thema tijdens het relatie-event dat<br />
plaatsvond bij Golfclub De Hooge Vorssel<br />
in Nistelrode.<br />
Jonge beleggers in Gouda 18<br />
Hoe is het om vroeg in je beleggingscarrière<br />
zo’n turbulente tijd mee te<br />
maken? Een rondetafelgesprek met<br />
Thomas Meijaard, Robin Franken en<br />
Job Graven.<br />
Dordts Patriciërshuis 20<br />
Het Dordts Patriciërshuis, Museum aan<br />
de Maas in Dordrecht is een ware belevenis.<br />
Want wie over de drempel van het<br />
authentieke grachtenpand stapt, waant<br />
zich meteen in de achttiende eeuw.<br />
En verder ...<br />
Marktverwachting 4<br />
Anonimiseren <strong>vermogen</strong> 7<br />
Kantoor Blaricum 11<br />
Value investing in de praktijk 12<br />
Obligatiesmaken 16<br />
Fund update 23<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
Voorwoord<br />
Een nieuw begin?<br />
In het eerste kwartaal van dit jaar leek het<br />
vertrouwen onder beleggers weer een beetje<br />
terug te komen. Het daadkrachtig en overtuigend<br />
<strong>op</strong>treden van het zakenkabinet Monti in Italië<br />
lijkt het bewijs dat een effectieve verandering<br />
van de begrotingspolitiek mogelijk is. Dat dit<br />
vertrouwen nog broos is, merkten we aan de<br />
terugkeer van de bezorgdheid over de financiën<br />
van een andere grote EU-lidstaat, Spanje.<br />
In onze visie zijn we echter <strong>op</strong> de goede weg,<br />
maar deze is nog wel lang en vol gevaren. Dat<br />
neemt niet weg dat juist in deze tijden er goede<br />
beleggingskansen liggen. Dit wordt nader<br />
uitgewerkt en toegelicht in een bijdrage in deze<br />
editie van <strong>Kijk</strong> Op Vermogen. Naast alert zijn <strong>op</strong><br />
kansen, is een goed risicomanagement van groot<br />
belang bij het beheer van portefeuilles. In dit<br />
nummer treft u een artikel aan over de toegevoegde<br />
waarde van obligaties bij het benutten van kansen<br />
en het beheersen van risico’s.<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> doet er alles aan<br />
om te zorgen dat we de dienstverlening naar<br />
u verder uitbreiden. Op dit moment zijn we<br />
druk bezig om cliënten via het internet toegang<br />
te geven tot hun portefeuilles. Dat is een<br />
hele klus, want niet iedereen heeft dezelfde<br />
instellingen <strong>op</strong> de computer, bovendien moet de<br />
applicatie te allen tijde voldoen aan de strengste<br />
beveiligingsmaatstaven. Benutten van kansen en<br />
Colofon<br />
<strong>Kijk</strong> <strong>op</strong> Vermogen is een uitgave<br />
van <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> NV<br />
Oosthaven 52<br />
Postbus 3155<br />
2800 CG Gouda<br />
T 0182 597777<br />
www.hofhoorneman.nl<br />
info@hofhoorneman.nl<br />
Contactpersoon <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong><br />
Marjan Beuzenberg<br />
Redactionele productie en<br />
vormgeving<br />
LVB Networks, Amersfoort<br />
Fotografie<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> NV<br />
InHOuD<br />
InHOuD<br />
het beheersen van risico’s blijven de kernwoorden<br />
bij ons <strong>vermogen</strong>sbeheer. Wij zijn u daarbij graag<br />
van dienst. Niet via callcenters of telefonische<br />
keuzemenu’s, maar rechtstreeks en persoonlijk.<br />
U bent van harte welkom.<br />
Met vriendelijke groet,<br />
Fried van ‘t <strong>Hof</strong><br />
Drukwerk<br />
Rooduijn Vorm & Druk, Den Haag<br />
© <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> NV,<br />
Gouda. Alle rechten voorbehouden.<br />
<strong>Kijk</strong> <strong>op</strong> Vermogen<br />
bevat informatie die met de<br />
meeste zorgvuldigheid is<br />
samengesteld. <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
<strong>Bankiers</strong> NV en/of een van de<br />
aan haar gelieerde ondernemingen<br />
en/of medewerkers en/<br />
of de bij deze uitgave betrok-<br />
ken redactie en medewerkers<br />
aanvaarden geen aansprakelijkheid<br />
voor mogelijke gevolgen<br />
die zouden kunnen voortvloeien<br />
uit de in deze uitgave <strong>op</strong>genomen<br />
informatie. Voor alle in<br />
deze uitgave genoemde beleggingsrendementen<br />
geldt dat de<br />
waarde van beleggingen kan<br />
fluctueren en dat rendementen<br />
uit het verleden geen garantie<br />
bieden voor toekomstig te<br />
behalen rendementen.<br />
3
4<br />
maRKtVERwaCHtInG<br />
Kansen na de crisis<br />
Zoals u zich ongetwijfeld zult herinneren<br />
begon alle narigheid in de VS, waar banken<br />
en andere partijen onverantwoord<br />
hoge hypotheken verkochten, gebaseerd<br />
<strong>op</strong> irreëel hoge waardes van onroerend<br />
goed. Toen bleek dat vele Amerikanen, die<br />
huizen met behulp van torenhoge hypotheken<br />
hadden gekocht, de rente niet meer konden<br />
betalen, moesten vele huizen door de bank<br />
per <strong>op</strong>bod worden verkocht. De huizenprijzen<br />
raakten daardoor in een vrije val, banken<br />
kwamen massaal in de problemen en daarmee<br />
was de crisis een feit. Inmiddels is er in de<br />
afgel<strong>op</strong>en vijf jaar een ho<strong>op</strong> gebeurd. Huizenprijzen<br />
zijn scherp gedaald, waardoor de<br />
huizenmarkt qua prijs weer is genormaliseerd.<br />
Banken, voor zover ze niet failliet zijn gegaan,<br />
hebben enorme bedragen afgeschreven en zijn<br />
daarbij geholpen door zowel de overheid als de<br />
centrale bank. Ook in het Verenigd Koninkrijk<br />
en continentaal Eur<strong>op</strong>a hebben overheden<br />
massaal ingegrepen om het financiële systeem<br />
voor de ondergang te behoeden.<br />
Banken likken hun wonden<br />
De centrale banken zorgden er intussen<br />
tevens voor dat banken goedko<strong>op</strong> geld konden<br />
Na de bankencrisis die begon in 2007, de Eur<strong>op</strong>ese schuldencrisis in 2011 en de enorme recessie<br />
die van dat alles het gevolg was, is het de vraag of we nu in rustiger vaarwater gaan komen met<br />
de economie en de beurs. In deze bijdrage l<strong>op</strong>en we de belangrijkste factoren die geleid hebben<br />
tot alle ellende nog eens na, om te bekijken waar we nu staan. Onze conclusie is dat de wereld<br />
er <strong>op</strong> veel punten al wat beter uitziet. Ook benoemen we de risico’s die de economie en beurs<br />
nog steeds bedreigen. Tenslotte proberen we conclusies te trekken en kansen te signaleren die de<br />
beurzen <strong>op</strong> dit moment bieden.<br />
inlenen en duur konden uitzetten. Door deze<br />
hoge rentemarge hebben banken, ook bij lage<br />
leenvolumes, goede <strong>op</strong>erationele resultaten<br />
kunnen behalen. Je ziet dan ook dat de<br />
bankensector er wereldwijd aanmerkelijk<br />
beter voor staat dan vijf jaar geleden. Ze zijn<br />
er nog niet, want er moet in veel gevallen nog<br />
behoorlijk afgeschreven worden <strong>op</strong> onroerend<br />
goed en andere bezittingen <strong>op</strong> de balans. Maar<br />
de angst dat banken massaal zullen omvallen<br />
en daarmee het financiële systeem zal instorten<br />
is wel geweken. Amper een jaar geleden<br />
was dat nog heel anders. Eur<strong>op</strong>ese banken en<br />
verzekeraars zijn inmiddels hard bezig om hun<br />
balansen gereed te maken om te voldoen aan<br />
de strengere normen in het zogenoemde Basel<br />
III-akkoord. Daarin is onder meer vastgelegd<br />
dat banken minder risico’s mogen nemen met<br />
kredietverstrekking en een hoger eigen <strong>vermogen</strong><br />
moeten aanhouden. De bankensector<br />
werkt hard en met resultaat aan het herwinnen<br />
van hun financiële soliditeit.<br />
Schuldencrisis 2.0<br />
De bankencrisis heeft ertoe geleid dat<br />
centrale banken en overheden <strong>op</strong> grote<br />
schaal hebben moeten ingrijpen om het<br />
DOOR fRIED VAN ‘T HOf<br />
financiële systeem overeind te houden. Dit<br />
ging zowel via directe steun en ingrepen<br />
door nationalisaties, als door bijdragen via<br />
steunfondsen. Daarmee werd het probleem<br />
niet <strong>op</strong>gelost, maar goeddeels verplaatst.<br />
De enorme sommen geld die hiermee<br />
gemoeid waren, moesten immers worden<br />
<strong>op</strong>gebracht. Opl<strong>op</strong>ende begrotingstekorten<br />
en onhoudbaar hoge staatsschulden<br />
waren het logische gevolg. Dat landen<br />
hiermee in de problemen kunnen komen<br />
bleek het eerst bij de zwakkere broeders in<br />
Eur<strong>op</strong>a. In het begin, medio 2011, leek het<br />
probleem zich nog tot deze zogenoemde<br />
PIIGS-landen (Portugal, Italië, Ierland,<br />
Griekenland en Spanje) te beperken. Dat<br />
leidde ertoe dat politici aanvankelijk meenden<br />
zich te kunnen permitteren om vrij<br />
halfslachtig in te grijpen. Pas toen bleek dat<br />
alle Eur<strong>op</strong>ese landen geraakt werden door<br />
deze nieuwe schuldencrisis kwamen politici<br />
echt in actie. Griekenland en Italië werden<br />
in recordtijd voorzien van een zakenkabinet,<br />
dat uitsluitend tot taak heeft om in<br />
samenwerking met de ECB, EC en het IMF<br />
(de zogenoemde Trojka) de staatsfinanciën<br />
<strong>op</strong> orde te krijgen. Ook in Spanje en andere<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
Eur<strong>op</strong>ese landen zijn drastische pakketten<br />
met bezuinigingen samengesteld. Het<br />
komt natuurlijk erg slecht uit als je moet<br />
bezuinigen <strong>op</strong> een moment dat je economie<br />
het toch al zo moeilijk heeft. Neem bijvoorbeeld<br />
Spanje. Met een werkloosheid van<br />
23% (en een jeugdwerkloosheid van 50%!)<br />
is er sprake van een noodsituatie. Daarin<br />
is het erg moeilijk om je kiezers ervan te<br />
overtuigen dat juist een versoepeling van<br />
het ontslagrecht een bijdrage levert om de<br />
werkgelegenheid te stimuleren. Met name<br />
in de perifere Eur<strong>op</strong>ese landen zullen nog<br />
jaren nodig zijn om zowel de staatshuishouding<br />
als de economie weer <strong>op</strong> de goede<br />
weg te krijgen. In elk geval is er onder politici<br />
het besef dat het absoluut vereist is om<br />
de juiste maatregelen te nemen. Bovendien<br />
is er <strong>op</strong> Eur<strong>op</strong>ees en mondiaal niveau<br />
samenwerking om deze processen per land<br />
ook te ondersteunen.<br />
Hoe gaat het met de economie?<br />
De bancaire schuldencrisis leidde tot een<br />
zeer diepe recessie, die medio 2008 begon<br />
en in begin 2010 tot een einde leek te zijn<br />
gekomen. De <strong>op</strong>nieuw <strong>op</strong>laaiende schul-<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
denproblematiek leidde tot een nieuwe<br />
vertraging van de economische groei en<br />
in de perifere Eur<strong>op</strong>ese landen tot een<br />
nieuwe recessie. De vraag is nu of deze<br />
recessie aanhoudt, of van tijdelijke aard<br />
is. De Amerikaanse economie lijkt de weg<br />
naar herstel wel te hebben ingeslagen.<br />
Dat is gunstig, want - als nog steeds de<br />
grootste economie ter wereld - is de VS de<br />
aanjager van de mondiale economische<br />
groei. Binnen Eur<strong>op</strong>a speelt Duitsland<br />
die rol. Met name de Duitse exportsector<br />
groeit fors, en dat heeft <strong>op</strong> zijn beurt weer<br />
een positieve invloed <strong>op</strong> bestedingen door<br />
Duitse bedrijven en consumenten. De<br />
bezuinigingen en fiscale maatregelen in de<br />
meeste Eur<strong>op</strong>ese landen zullen echter nog<br />
jaren een remmende invloed hebben <strong>op</strong> de<br />
economie. Het blijft kortom doormodderen.<br />
Naar onze verwachting zullen inflatie<br />
en rente hierdoor voorl<strong>op</strong>ig <strong>op</strong> de huidige<br />
lage niveaus kunnen blijven. Pas zodra<br />
banken weer in staat zijn om hun volumes<br />
aan verstrekte leningen <strong>op</strong> te schroeven,<br />
zal de omlo<strong>op</strong>snelheid van geld zodanig<br />
kunnen toenemen dat inflatie weer de k<strong>op</strong><br />
<strong>op</strong> kan steken.<br />
maRKtVERwaCHtInG<br />
De vooruitzichten voor de winstgevendheid<br />
van bedrijven zijn natuurlijk onzeker<br />
in dit economische klimaat. Directies van<br />
bedrijven zijn dan ook zeer gericht <strong>op</strong><br />
kostenreducties, en uiterst voorzichtig met<br />
uitbreidingsinvesteringen, voor zover ze<br />
hiervoor al financiering kunnen krijgen.<br />
De vraag is dan ook of het recente tempo<br />
van winstherstel gecontinueerd zal kunnen<br />
worden.<br />
alles heeft zijn prijs<br />
Door de onzekere economische vooruitzichten,<br />
en met de koerscorrecties van de<br />
afgel<strong>op</strong>en jaren vers in het geheugen, zijn<br />
beleggers nog steeds voorzichtig en terughoudend.<br />
De waarderingen <strong>op</strong> beurzen zijn,<br />
in historische perspectief gezien, uiterst<br />
laag. Institutionele beleggers, zoals verzekeraars<br />
en pensioenfondsen, staan voor<br />
een dilemma. Enerzijds zien ze de risico’s<br />
in de markt en moeten ze zich voorzichtig<br />
<strong>op</strong>stellen, gegeven de huidige lage dekkingsgraden.<br />
Aan de andere kant moeten<br />
ze een hoger rendement maken dan de 1,5<br />
tot 2% rendement die ze kunnen maken <strong>op</strong><br />
solide staatsleningen en deposito’s. Deze<br />
5
6<br />
maRKtVERwaCHtInG<br />
instellingen baseren hun beleggingsbeleid<br />
<strong>op</strong> de zogenoemde rekenrente, dit is het<br />
rendement (van 4%) dat nodig is om aan<br />
toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen.<br />
Door de lage waarderingen zijn juist<br />
nu de dividendrendementen <strong>op</strong> aandelen<br />
en couponrendementen <strong>op</strong> bedrijfsobligaties<br />
zeer aantrekkelijk. Bij het geleidelijk<br />
wegebben van de zorgen over het voortbestaan<br />
van de euro zullen pensioenfondsen<br />
en verzekeraars steeds meer geld gaan beleggen<br />
in deze categorieën. Hetzelfde geldt<br />
natuurlijk voor particuliere beleggers.<br />
Conclusie: er zijn kansen na de crisis<br />
Wij blijven positief voor obligaties die zijn<br />
uitgegeven door financiële instellingen.<br />
De verbeterde balansen geven steeds meer<br />
comfort dat banken de rente en aflossingen<br />
<strong>op</strong> de leningen zullen betalen.<br />
Daarnaast willen veel banken af van hun<br />
zogenoemde perpetuele en achtergestelde<br />
leningen. Onder het genoemde Basel IIIakkoord<br />
kwalificeren deze leningen niet<br />
meer als eigen <strong>vermogen</strong> van de bank.<br />
Daarmee wordt het erg onaantrekkelijk<br />
om deze leningen, waarvoor immers een<br />
hoge rente moet worden betaald, te laten<br />
voortbestaan. Omdat deze leningen vaak<br />
ver onder de nominale waarde (dus onder<br />
de oorspronkelijke uitgifteprijs van 100)<br />
zijn genoteerd, is het aantrekkelijk voor<br />
een bank om ze in te k<strong>op</strong>en tegen een koers<br />
die ligt tussen de huidige marktwaarde en<br />
de nominale waarde van 100. Banken doen<br />
daarom steeds vaker een bod <strong>op</strong> deze leningen,<br />
het verschil tussen de inko<strong>op</strong>waarde<br />
en de nominale waarde kan immers worden<br />
geboekt als winst. En die winst kan weer<br />
worden toegevoegd aan het eigen <strong>vermogen</strong>.<br />
Deze leningen vormen daarom een<br />
belangrijk thema in onze portefeuilles.<br />
Verder zijn er ook in deze tijd vele bedrijven<br />
die een gezonde balans hebben, en<br />
die ook onder de huidige marktomstandigheden<br />
een gezonde winstontwikkeling<br />
laten zien. Zoals u weet, volgen we ook de<br />
Chinese markt <strong>op</strong> de voet. De economische<br />
groei ligt daar nog boven de 7,5% per jaar.<br />
Dat biedt kansen voor bedrijven, met name<br />
bedrijven die profiteren van de groei van<br />
de consumentenbestedingen in China zelf.<br />
We zien een verschuiving plaatsvinden<br />
in de afzetmarkten van Chinese bedrijven.<br />
Een aantal jaren geleden waren deze<br />
nog grotendeels gericht <strong>op</strong> de export, nu<br />
richten steeds meer Chinese producenten<br />
zich <strong>op</strong> de binnenlandse afzetmarkt. Wij<br />
zijn met name geïnteresseerd in productiebedrijven<br />
die erin slagen om in China<br />
een binnenlands distributienetwerk <strong>op</strong> te<br />
bouwen, bijvoorbeeld door een eigen keten<br />
van winkels <strong>op</strong> te zetten.<br />
Wij verwachten dat het wereldwijde economische<br />
herstel zich zal doorzetten. Dit<br />
geldt ook voor de kernlanden in Eur<strong>op</strong>a.<br />
In de perifere Eur<strong>op</strong>ese landen blijven de<br />
vooruitzichten moeizaam. De bovengeschetste<br />
combinatie van lage tot matige<br />
economische groei, lage rente, lage inflatie<br />
en lage waarderingen biedt voor value<br />
beleggers echter aantrekkelijke kansen. Via<br />
onze eigen research zijn we voortdurend<br />
bezig deze kansen te benutten en toe te<br />
voegen aan uw portefeuilles.<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
Anonimiseren van <strong>vermogen</strong><br />
Vermogens in Nederland nemen toe. Was in 1997 een <strong>vermogen</strong> van (omgerekend) € 9 miljoen nog voldoende om de Quote 500 te<br />
halen, in de lijst van 2011 lag de ondergrens al <strong>op</strong> € 55 miljoen. Ook wanneer u niet wordt genoemd in de Quote 500 is het kinderlijk<br />
eenvoudig een beeld van uw <strong>vermogen</strong>spositie te krijgen. Wat is daar tegen te doen?<br />
N<br />
a enig onderzoek met behulp van<br />
Google, het Handelsregister, het<br />
Kadaster en enkele andere bronnen<br />
krijgt men al snel een beeld van de<br />
<strong>vermogen</strong>spositie van een persoon.<br />
Privacy is een achterhaald begrip in dit digitale<br />
tijdperk waarin de informatie <strong>op</strong> straat ligt.<br />
Letterlijk! Niet iedereen stelt deze glasnost <strong>op</strong><br />
prijs. Om bescherming te bieden aan kinderen<br />
en kleinkinderen, of gewoon omdat onder<br />
invloed van onze Calvinistische inslag men het<br />
niet nodig vindt dat de gehele <strong>vermogen</strong>shuishouding<br />
bij bekenden en onbekenden in beeld<br />
is, is er steeds meer vraag naar de mogelijkheden<br />
om het familie<strong>vermogen</strong> te anonimiseren<br />
voor de buitenwacht. Soms is dat eenvoudig:<br />
wanneer iemand langskomt en aangeeft dat<br />
hij van plan is binnen vijf jaar miljonair te<br />
worden, en dat ook waarmaakt, kan bij het<br />
kiezen van de ondernemingsstructuur met<br />
anonimisering rekening worden gehouden.<br />
Maar meestal ligt het minder eenvoudig. De<br />
meeste relaties die wij spreken beginnen zich<br />
pas te storen aan deze ongewenste transparantie<br />
<strong>op</strong> het moment dat er al <strong>vermogen</strong> is<br />
ontstaan. Geen onbekend probleem overigens;<br />
vanuit het BDO-kantoor in ’s-Hertogenbosch<br />
alleen al werken wij voor ruim 100 klanten die<br />
als miljonair kunnen worden beschouwd. De<br />
vraag wat de mogelijkheden zijn voor anonimisering<br />
is ons dus niet vreemd.<br />
mogelijkheden anonimisering<br />
Als we de verschillende mogelijkheden voor<br />
anonimisering langsgaan, dan blijken er veel<br />
direct af te vallen:<br />
• Zelf emigreren en het <strong>vermogen</strong> gaat mee<br />
Dit leidt veelal tot ongewenst afrekenen<br />
aan de grens. Het is al langer bekend dat<br />
emigreren meer inhoudt dan de pantof-<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
fels in België onder het bed te schuiven.<br />
Of daadwerkelijk is geëmigreerd wordt<br />
ook door de Belastingdienst nauwkeurig<br />
onderzocht.<br />
• Zelf emigreren, maar het <strong>vermogen</strong> achterlaten<br />
in Nederland<br />
In dit geval blijft er meestal een holdingvennootschap<br />
met <strong>vermogen</strong> in Nederland<br />
achter. Deze moet dan een directie<br />
krijgen die in Nederland is gevestigd. Dit<br />
betekent dat de aandeelhouder het beheer<br />
over het <strong>vermogen</strong> dat in Nederland<br />
achterblijft aan anderen moet overlaten.<br />
Hiervoor is vertrouwen nodig.<br />
• Zelf in Nederland blijven en het <strong>vermogen</strong><br />
laten verhuizen naar het buitenland<br />
Dit betekent normaliter de emigratie van<br />
een holdingvennootschap met daarin veel<br />
kasgeld. Hier geldt dat de aandeelhouder<br />
het beheer aan een directie in het buitenland<br />
moet overlaten.<br />
De wens bestaat veelal om gewoon in Nederland<br />
te blijven wonen en het <strong>vermogen</strong><br />
in Nederland te beheren en niet een fiscaal<br />
vluchteling te worden, maar de zichtbaarheid<br />
<strong>op</strong> het familie<strong>vermogen</strong> te verminderen.<br />
Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden,<br />
anOnImISERInG<br />
DOOR MR. J.M. (JAAP) VAN WIJLEN, PARTNER BIJ BDO ACCOUNTANTs & BELAsTINGADVIsEURs TE ’s-HERTOGENBOsCH<br />
afhankelijk van de specifieke omstandigheden<br />
en de wensen van de relatie. Een veel<br />
voorkomende en effectieve <strong>op</strong>lossing is het<br />
werken met een stichting, in combinatie met<br />
een ‘tussengeschoven’ vennootschap tussen<br />
de holdingvennootschap en de aandeelhouder.<br />
Deze tussengeschoven vennootschap zal<br />
nimmer een zichtbare relatie met de aandeelhouder<br />
hebben. Dit, terwijl de stichting wordt<br />
gebruikt om het zicht <strong>op</strong> de aandeelhouder<br />
nog verder te verminderen, maar ook om<br />
het beheer te regelen bij overlijden van de<br />
aandeelhouder zolang de erfgenamen (nog)<br />
niet in staat worden geacht het <strong>vermogen</strong> te<br />
kunnen beheren. Dat bij een dergelijke <strong>op</strong>zet<br />
nauw overleg met bankier en notaris gewenst<br />
is, hoeft geen betoog.<br />
Begin oktober 2012 organiseren<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> en BDO Accountants<br />
& Belasting adviseurs te ‘s-Hertogenbosch een<br />
bijeenkomst. Hierin wordt ingegaan <strong>op</strong> het<br />
anonimiseren van <strong>vermogen</strong>. Indien u geïnteresseerd<br />
bent, kunt u zich hiervoor nu al aanmelden<br />
bij lucie.esveld@bdo.nl. Ook zullen we <strong>op</strong> deze<br />
bijeenkomst iets vertellen over Value Investing.<br />
Vragen hierover? Neem dan contact <strong>op</strong> met Frans<br />
Schalk, schalk@hofhoorneman.nl.<br />
BDO Accountants & Belastingadviseurs is een wereldwijd werkende accountantsorganisatie<br />
en bestaat in Nederland uit BDO Audit & Assurance voor de controlepraktijk.<br />
De overige accountancydiensten en belastingadvisering worden verricht door BDO<br />
Accountants & Belastingadviseurs. Verder is BDO actief <strong>op</strong> het gebied van corporate<br />
finance, business control, business restructuring, IT audit, IT consultancy, P&O<br />
consultancy en detachering van financiële professionals. BDO heeft in Nederland 27<br />
vestigingen en ruim 2.000 medewerkers. BDO Accountants & Belastingadviseurs te<br />
’s-Hertogenbosch, waar Jaap van Wijlen actief is, verhuist in juni 2012 naar het nieuwe<br />
kantoor <strong>op</strong> Pettelaarpark.<br />
7
8<br />
EVEnt<br />
Informatief relatie-event in Nistelrode<br />
Beleggingskansen<br />
na de crisis<br />
O<br />
nze kracht is dat wij dingen anders<br />
doen dan de massa, vertelt<br />
Frans Schalk, directeur kantoor<br />
’s-Hertogenbosch. Daarmee verklaart<br />
hij de overwegend positieve toon in<br />
de presentaties van Fried van ’t <strong>Hof</strong> en Najib<br />
Nakad tijdens de relatiebijeenkomst die <strong>op</strong> initiatief<br />
van Schalk plaatsvond. ‘Voor sommige<br />
aanwezigen kwam onze positieve insteek als<br />
een verrassing. Zij zien nog altijd het sombere<br />
Beleggen in turbulente tijden, hoe doen de Value Investors van <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> dat? Waar<br />
zien zij kansen? Dat was het centrale thema tijdens de bijeenkomst die in februari plaatsvond bij<br />
Golfclub De Hooge Vorssel in Nistelrode.<br />
van de crisis. Maar wij weten inmiddels wel<br />
beter. Ook in slechte tijden zijn er kansen, <strong>op</strong><br />
één voorwaarde: je moet je huiswerk doen. En<br />
dat doen we’, vertelt Schalk. ‘Op dit moment is<br />
het dus zo dat de massa pessimistisch is en wij<br />
contrair daaraan kansen zien.’<br />
Kennis en deskundigheid<br />
Die eigenzinnigheid heeft per saldo geleid tot<br />
een prachtig resultaat. ‘Natuurlijk gaat er wel<br />
eens iets mis’, vertelt Schalk na aflo<strong>op</strong>. ‘Maar<br />
het trackrecord van onze Value Investingstijl<br />
is buitengewoon. Najib heeft zich in zijn<br />
presentatie beperkt tot enkele van de vele<br />
voorbeelden van onderwaarderingen in de<br />
markt. Daarmee heeft hij beoogd te laten<br />
zien dat wij dingen anders zien dan anderen.’<br />
Bovendien straalde Najib Nakad, en Fried van<br />
’t <strong>Hof</strong> trouwens ook, kennis en deskundigheid<br />
uit. Schalk: ‘Enkele aanwezigen hebben<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
aan mijn collega’s en mij laten doorschemeren<br />
dat ze het verhaal van Najib wat analytisch en<br />
technisch vonden. Daar kan ik wel inkomen.<br />
Maar juist daar is een rol weggelegd voor de<br />
relatiebeheerder. Het is de kunst om de analyse<br />
van onze beleggingsspecialisten te vertalen<br />
naar begrijpelijke taal voor onze klanten.’<br />
Klare wijn<br />
Tijdens de presentatie ging Fried van ’t<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
HOF HOOrneMAn BAnKiers<br />
presenteerde in nistelrOde drie<br />
tHeMA’s wAArOp Het zicH FOcust:<br />
1. achtergestelde, veelal perpetuele leningen<br />
In zijn algemeenheid: bedrijfsobligaties. Bedrijfsobligaties<br />
zijn vaak ondergewaardeerd en bieden daardoor een<br />
aantrekkelijk rendement. Wij verwachten dat met name<br />
veel banken hun obligaties zullen terugk<strong>op</strong>en boven de<br />
marktprijs.<br />
2. Opkomende consumentenmarkt in China<br />
Terwijl de economische groei in Eur<strong>op</strong>a marginaal is, groeit<br />
de Chinese economie door. Toenemende urbanisatie en stijgende<br />
lonen leiden tot een grotere Chinese middenklasse<br />
met meer besteedbaar inkomen. Voor bedrijven die hier<br />
goed <strong>op</strong> inspelen, is het groeipotentieel groot.<br />
3. Ondergewaardeerde aandelen in vooral het<br />
Verenigd Koninkrijk (VK)<br />
In het VK is er een relatief grote small- en midcapmarkt;<br />
veel kleine bedrijven zijn beursgenoteerd. Dit maakt de vijver<br />
om in te vissen heel groot. Wij profiteren in het VK van<br />
onze regionale kennis. Wij beleggen daar al lang, kennen<br />
een aantal brokers ter plaatse zeer goed en hebben dus<br />
veel informatie en ingangen in de markt. Bovendien heerst<br />
er een Angelsaksische mentaliteit die ons zeer aanspreekt.<br />
EVEnt<br />
xxx<br />
9
10<br />
EVEnt<br />
VAlue inVesting<br />
fried van ’t <strong>Hof</strong>: ‘Ons beleggingsbeleid<br />
is er<strong>op</strong> gericht te zoeken naar<br />
ondergewaardeerde bedrijven waarbij<br />
een trigger aanwezig is voor een<br />
duidelijk <strong>op</strong>waarts koerspotentieel<br />
én die een bovengemiddeld cashrendement<br />
genereren voor onze<br />
relaties. Een trigger kan bijvoorbeeld<br />
zijn een mogelijke overname of<br />
het afstoten van een verlieslatende<br />
divisie of reorganisatie, maar ook een<br />
financiële herstructurering of coupon-<br />
of aflosdatum van obligaties. Bij die<br />
zoektocht naar potentiële investeringen<br />
blijft <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> gericht<br />
<strong>op</strong> een absoluut rendement <strong>op</strong> de lange<br />
termijn. Een beleid dat heeft gezorgd<br />
voor een uitstekend trackrecord.’<br />
<strong>Hof</strong> in <strong>op</strong> de situatie in de wereld en dan<br />
specifiek in Eur<strong>op</strong>a. Hoe is het gesteld met<br />
de crisis? Waardoor is deze veroorzaakt? En<br />
waarom heeft halfslachtig <strong>op</strong>treden van politici<br />
geleid tot het uitblijven van een overtuigende<br />
<strong>op</strong>lossing? Verder benoemde hij<br />
de meest recente ontwikkelingen en vooral<br />
ook hoe <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> daarover<br />
denkt en welke kansen zij zien. ‘Wij durven<br />
onze nek uit te steken en durven ons duidelijk<br />
uit te spreken. Onze klanten waarderen<br />
dat. Ook van de aanwezige relaties, waaronder<br />
de nodige ondernemers, hoorden wij dat<br />
zij het zeer <strong>op</strong> prijs stellen dat wij klare wijn<br />
schenken’, vertelt Schalk.<br />
Kwalitatief hoogstaand<br />
‘Klare’ wijn werd na aflo<strong>op</strong> ook geschonken<br />
aan de bar, waar de genodigden<br />
informeel met elkaar en de mensen van<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> napraatten.<br />
Schalk: ‘De nazit was typisch een geval van<br />
Brabantse gezelligheid. De locatie leende<br />
zich daar natuurlijk uitstekend voor. We<br />
hebben Golfclub De Hooge Vorssel in<br />
Nistelrode er<strong>op</strong> uitgekozen. Daar kunnen we<br />
ons presenteren <strong>op</strong> een manier zoals wij dat<br />
graag willen. Voor deze bijeenkomst is het<br />
ons gelukt om een kwalitatief hoogstaande<br />
groep mensen, waaronder veel ondernemers,<br />
te mobiliseren. De groep bestond uit<br />
relaties, prospects, fiscalisten, accountants,<br />
notarissen en dergelijke. Gelijkgestemden<br />
vooral, die elkaar vaak ook al eens eerder<br />
hebben ontmoet. Onze relaties hebben<br />
gedurende deze avond ervaren dat zij niet<br />
de enige relatie van onze bank zijn. <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> is qua omvang misschien<br />
nog betrekkelijk klein in Noord-<br />
Brabant, maar qua naam groeien we snel.<br />
We zijn <strong>op</strong> de goede weg en hebben dat met<br />
een inhoudelijke en goed georganiseerde<br />
bijeenkomst en een duidelijke presentatie<br />
aan onze relaties kunnen laten zien.’<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
Kantoor Blaricum biedt ook beleggingsadvies<br />
Goois advies met<br />
Goudse filosofie<br />
Vestiging Blaricum onderscheidt zich van de andere kantoren van <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong>. Het kantoor biedt,<br />
naast het welbekende <strong>vermogen</strong>sbeheer, als enige vestiging ook beleggingsadvies. Vestigingsmanager sijmen<br />
Plomp licht toe hoe hij en zijn collega’s dit dagelijks in de praktijk brengen.<br />
I<br />
eder mens is anders. Dat betekent dat<br />
iedere klant zijn eigen beweegreden<br />
heeft als het gaat om <strong>vermogen</strong>sbeheer<br />
en beleggen.’ Sijmen Pomp wil zijn<br />
klanten niet in hokjes st<strong>op</strong>pen. Wat hij<br />
wel doet: goed luisteren naar hun wensen en<br />
behoeftes. ‘Wij doen altijd ons best om aan<br />
specifieke wensen van klanten tegemoet te<br />
komen. Het komt bijvoorbeeld voor dat mensen<br />
<strong>op</strong> vakantie zijn geweest naar Brazilië en<br />
vervolgens heel graag een lokaal bedrijf dat<br />
ze daar zijn tegen gekomen, in hun aandelenportefeuille<br />
willen <strong>op</strong>nemen. Wij zullen zeker<br />
kijken of dat mogelijk is. Maar het risic<strong>op</strong>rofiel<br />
is en blijft daarin leidend.’<br />
wakker liggen<br />
In een uitgebreid intakegesprek wordt onderzocht<br />
welk risic<strong>op</strong>rofiel het beste aansluit bij<br />
de klant. ‘We vragen uiteraard naar zaken als<br />
inkomen en <strong>vermogen</strong> en of dit <strong>vermogen</strong><br />
straks gebruikt wordt als aanvulling <strong>op</strong> het<br />
pensioen. Maar ik vraag ook: hoe slaapt u<br />
als het wat minder gaat <strong>op</strong> de beurs? De een<br />
ligt daar direct wakker van, terwijl de ander<br />
vol vertrouwen betere tijden afwacht. Op<br />
basis van al deze informatie bepalen we welk<br />
risic<strong>op</strong>rofiel het beste past bij de relatie.’<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
Laagdrempelig<br />
Bij de totstandkoming van het beleggingsadvies<br />
hanteert Blaricum de beleggingsfilosofie die<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> gebruikt voor <strong>vermogen</strong>sbeheer.<br />
Plomp: ‘De filosofie van onze bank<br />
is gewoon erg sterk , dus value investing vormt<br />
de basis van iedere beleggingsportefeuille die<br />
wij beheren. Denk naast individuele aandelen<br />
bijvoorbeeld aan het Value Fund of het Income<br />
Fund. Vervolgens is er nog heel veel variatie<br />
mogelijk.’ Plomp kan en wil geen onderscheid<br />
maken tussen klanten die kiezen voor <strong>vermogen</strong>sbeheer<br />
en klanten die het houden bij beleggingsadvies.‘<br />
Het enige duidelijke verschil is dat<br />
advies net iets laagdrempeliger is, en daarom<br />
soms een goede eerste kennismaking met <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> en onze beleggingsfilosofie.<br />
Het komt dus voor dat klanten daarmee<br />
beginnen en later, als ze ons beter leren kennen,<br />
toch de overstap naar <strong>vermogen</strong>sbeheer<br />
maken.’<br />
Jaren terug<br />
De band die het kantoor in Blaricum met haar<br />
klanten heeft, is vaak hecht. Maar de hoeveelheid<br />
contact en de vorm daarvan varieert van<br />
persoon tot persoon. ‘Dat is dus weer heel<br />
persoonlijk. De een zit graag kort <strong>op</strong> de bal en<br />
BLaRICum<br />
dat betekent dat we misschien wel vier keer per<br />
week contact hebben. Dat zijn geen gesprekken<br />
van een uur; het kan in vijf minuten klaar<br />
zijn. Een ander zegt: “Ik wil wel <strong>op</strong> de hoogte<br />
gehouden worden, maar graag per mail. Dan<br />
kan ik zelf bepalen of en wanneer ik reageer.”<br />
Kortom, ook hierin is de voorkeur van onze<br />
klant bepalend.’<br />
Historie<br />
Eén ding hebben de klanten van vestiging<br />
Blaricum wel gemeen: het zijn relaties die vaak<br />
al jaren teruggaan. Plomp: ‘Sinds september<br />
2002 werken wij vanuit dit kantoor, eerst onder<br />
de naam De Vries & Co en sinds 2008 maken<br />
we onderdeel uit van <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong>.<br />
Mijn collega’s hebben, net als ik, een lange historie<br />
in deze branche. Daarom kennen wij onze<br />
klanten over het algemeen goed en zijn wij niet<br />
snel verrast over ontwikkelingen in de markt.’<br />
Mond-tot-mondreclame is de beste vorm van<br />
publiciteit voor Plomp en zijn collega’s. ‘Vergelijk<br />
het maar met het kiezen van een aannemer.<br />
Ze hebben allemaal een mooi verhaal, maar hoe<br />
weet je dat de man werkelijk goed werk levert?<br />
Daarvoor gebruik je graag de ervaringen van<br />
een goede vriend of vriendin. Zo werkt het in<br />
onze wereld ook.’<br />
11
12<br />
VaLuE InVEStInG<br />
fundamentals vs. waan van de dag<br />
Value Investing in de praktijk<br />
Een Value Investing-beleggingsstijl. Leuk! Maar wat houdt het eigenlijk in? En belangrijker nog: waarin onderscheidt het zich<br />
van andere beleggingsstijlen? Mark Kwakkenbos, Hoofd Aandelen bij <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong>, licht de aanpak toe aan de<br />
hand van een praktijkvoorbeeld: City Telecom.<br />
C<br />
ity Telecom is een in 1992 <strong>op</strong>gerichte<br />
aanbieder van telefonie- en breedbanddiensten<br />
in Hongkong. Het aanbieden<br />
van internationale telefonie<br />
heeft zijn beste tijd gehad vanwege<br />
de sterke <strong>op</strong>komst van het gratis bellen via<br />
het internet. Hoewel de telefonie activiteiten<br />
nog steeds winstgevend zijn, richt City<br />
Telecom zich daarom inmiddels vooral <strong>op</strong> het<br />
aanbieden van breedbanddiensten: snel internet,<br />
betaaltelevisie en goedk<strong>op</strong>ere digitale<br />
telefonie. City Telecom beschikt daartoe over<br />
een eigen hoogwaardig end-to-end glasvezelnetwerk.<br />
De aanleg van dit netwerk wordt<br />
na jaren van investeren in 2012 grotendeels<br />
BreAKing news<br />
afgerond en is het meest hoogwaardige<br />
netwerk in Hongkong. Het stelt City Telecom<br />
in staat een superieur product aan te bieden<br />
tegen een competitieve prijs. Deze grote<br />
troef van City Telecom wint alleen maar aan<br />
kracht, omdat er in Hongkong geen ruimte is<br />
voor de aanleg van nog een nieuw glasvezelnetwerk.<br />
City Telecom heeft dus ook in de<br />
toekomst een zeer sterke marktpositie.<br />
markt<br />
De grootste concurrent van City Telecom is<br />
PCCW, het ‘KPN van Hongkong’. PCCW biedt<br />
net als City Telecom snel internet aan, maar<br />
minder hoogwaardig en niet tegen een lagere<br />
Na het schrijven van dit artikel heeft City Telecom besloten zijn telefonie- en breedbandactiviteiten<br />
te verk<strong>op</strong>en aan CVC Capital partners. De prijs die betaald wordt,<br />
bevestigt onze analyse van de onderwaardering van City Telecom. De overnemende<br />
partij betaalt namelijk ruim HK$ 5 miljard; substantieel meer dan de HK$ 4 miljard die<br />
City Telecom <strong>op</strong> de beurs waard geacht werd. Deze transactie heeft twee directe gevolgen:<br />
er zal enerzijds een superdividend van HK$ 2,50 per aandeel uitgekeerd worden.<br />
Anderzijds zal de rest van de <strong>op</strong>brengst aangewend worden om te investeren in de<br />
nieuwe business: het produceren en distribueren van content in Hongkong en China.<br />
Het doel van deze nieuwe business is om een markt <strong>op</strong>en te breken die door één sterke<br />
speler gedomineerd wordt, net zoals ze dat de laatste tien jaar gedaan hebben bij het<br />
aanbieden van breedband in Hongkong.<br />
prijs. De andere spelers in de markt, iCable en<br />
Hutchison, beschikken over een veel minder<br />
goed onderhouden netwerk. Daarmee zijn<br />
ze helemaal niet in staat om breedbandsnelheden<br />
aan te bieden die ook maar enigszins<br />
in de buurt komen van die van City Telecom.<br />
Hetzelfde geldt voor eventuele nieuwe toetreders<br />
tot de markt: benodigde initiële investeringen<br />
zijn zo hoog dat het weinig zin heeft<br />
om als nieuwe aanbieder van breedband te<br />
beginnen in Hongkong. Deze marktomstandigheden,<br />
in combinatie met het hoogwaardige<br />
glasvezelnetwerk, zorgen ervoor dat City<br />
Telecom in een uitstekende positie verkeert<br />
om in de toekomst marktaandeel te winnen.<br />
Onderwaardering<br />
Een gouden bedrijf, nietwaar? Waarom handelt<br />
dit bedrijf dan <strong>op</strong> een zo lage koers? Dat<br />
komt door de omvang en de onbekendheid<br />
van de onderneming. Bovendien heeft het te<br />
maken met de voordelen van Value Investing<br />
ten <strong>op</strong>zichte van andere beleggingsstijlen.<br />
Het verschil zit hem in twee dingen: bedrijfssegmentatie<br />
en (<strong>op</strong>erationele) kasstromen.<br />
Waar mainstream beleggers vaak kijken naar<br />
resultaten <strong>op</strong> bedrijfsniveau – omzet van het<br />
bedrijf en de ontwikkeling daarvan, bruto- en<br />
nettomarges van het hele bedrijf, en dergelijke<br />
– kijken wij als Value Investors, omdat<br />
wij vaak veel dieper de bedrijven ‘induiken’,<br />
naar ieder onderdeel van het bedrijf separaat.<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
2000<br />
1500<br />
1000<br />
500<br />
0<br />
0,5<br />
0,4<br />
0,3<br />
0,2<br />
0,1<br />
0,0<br />
Totale omzet City Telecom<br />
Omzet internationale telefonie<br />
Omzet breedband<br />
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011<br />
Graek 1: Bedragen luiden in miljoen Hongkong dollar (HKD)<br />
dividend per aandeel<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
0<br />
0.08<br />
0.06<br />
2006 2007 2008 2009 2010 2011<br />
Grafiek 2: Bedragen luiden in HKD per aandeel<br />
0.19<br />
0.2<br />
0.3<br />
VaLuE InVEStInG<br />
13
14<br />
VaLuE InVEStInG<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
2005<br />
<strong>op</strong>erationele kasstromen<br />
investeringen<br />
Als een bedrijf verschillende activiteiten heeft,<br />
heeft het geen zin heeft om al die activiteiten<br />
<strong>op</strong> een ho<strong>op</strong> te gooien en het gemiddelde daarvan<br />
te berekenen. Iedere activiteit van een bedrijf<br />
heeft een eigen omzetontwikkeling, eigen<br />
marges en een eigen segmentresultaat. Door<br />
deze apart te analyseren, ontstaat een veel beter<br />
beeld van de waarde van een bedrijf. Dit is goed<br />
uit te leggen aan de hand van City Telecom.<br />
Grafiek 1 (zie pagina 13) toont de omzetontwikkeling<br />
<strong>op</strong> groepsniveau, maar ook die van<br />
de twee bedrijfssegmenten: internationale telefonie<br />
en breedband. In 2007 – ten tijde van de<br />
eerste aanko<strong>op</strong> door <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong><br />
– vertoonde City Telecom als groep al jaren een<br />
nagenoeg gelijkblijvende omzet (zie gele lijn).<br />
Duidelijk is te zien dat onderliggend toen al<br />
een aanzienlijke verschuiving plaatsvond. De<br />
omzet in internationale telefoondiensten nam<br />
geleidelijk af, terwijl de breedbandomzet sterk<br />
groeide. Een mainstream belegger ziet hierin<br />
2006 2007 2008 2009 2010 2011<br />
Graek 3: Bedragen luiden in miljoen HKD<br />
vaak slechts een bedrijf met een licht stijgende<br />
omzet, terwijl wij als Value Investors een complete<br />
verschuiving van het businessmodel zien;<br />
een duidelijke trend richting het aanbieden van<br />
breedband, waar het bedrijf een zeer sterke<br />
marktpositie heeft.<br />
Verder vinden wij als Value Investors de ontwikkeling<br />
van de kasstromen erg belangrijk. Waar<br />
financiële markten zich in 2007 voornamelijk<br />
bezighielden met de beperkte winst van City<br />
Telecom, zagen wij de kasstromen als een<br />
betere indicator van hoe het bedrijf zich in de<br />
toekomst kon ontwikkelen. Operationele kasstromen<br />
– de cash die binnenkomt vanuit de<br />
verk<strong>op</strong>en van de telecomdiensten verminderd<br />
met alle kosten die gemaakt zijn bij de directe<br />
verk<strong>op</strong>en, zoals personeelskosten – zijn in dit<br />
geval leidend, omdat ze een beter beeld geven<br />
van de inkomsten <strong>op</strong> de langere termijn (zie<br />
grafiek 3, hierboven).<br />
Door ons te richten <strong>op</strong> de resultaten van de<br />
verschillende bedrijfssegmenten en <strong>op</strong>erationele<br />
kasstromen konden wij als Value<br />
Investors beter zien dat City Telecom eigenlijk<br />
veel meer waard is dan wat de huidige markt<br />
ervoor wil betalen.<br />
trigger<br />
Value Investors hebben altijd last van één<br />
probleem; het is niet duidelijk of en wanneer<br />
de onderwaardering er precies uit komt. Het<br />
kan morgen zijn, maar met een beetje pech<br />
houd je een aandeel jaren aan, zonder dat de<br />
onderwaardering verdwijnt. Daarom zoeken<br />
wij naar een trigger. Dit kan een evenement<br />
of ontwikkeling zijn die ervoor zorgt dat de<br />
rest van de markt doorkrijgt dat het aandeel<br />
daadwerkelijk ondergewaardeerd is. Denk<br />
bijvoorbeeld aan een verdubbeling van de<br />
productiecapaciteit, het veranderen van<br />
de bedrijfsstructuur of versterking van de<br />
merknaam. In het geval van City Telecom is<br />
dat het investeren in en completeren van het<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
Koersverlo<strong>op</strong> vs. cashflow/nettowinst<br />
miljoen HKD HKD per aandeel<br />
8<br />
800<br />
7<br />
700<br />
6<br />
600<br />
5<br />
500<br />
4<br />
400<br />
3<br />
300<br />
2<br />
200<br />
1<br />
100<br />
0<br />
0<br />
koers City Telecom<br />
2007<br />
Aanko<strong>op</strong><br />
(Q3 2007)<br />
hoogwaardige glasvezelnetwerk. Het afronden<br />
hiervan heeft voor ons een tweeledige<br />
trigger. Allereerst zorgt het ervoor dat meer<br />
klanten toegang hebben tot het netwerk van<br />
City Telecom, dit biedt dus mogelijkheden<br />
tot hogere omzet. Ten tweede zorgt het<br />
afronden van het netwerk ervoor dat een<br />
groter deel van de <strong>op</strong>erationele kasstromen<br />
in de vorm van dividend is uit te keren aan<br />
aandeelhouders.<br />
Cashflow<br />
Dividend is erg belangrijk. Maar wanneer<br />
betalen bedrijven eigenlijk dividend? En waar<br />
komt dat geld vandaan? Grafiek 2 (zie pagina<br />
13) maakt dit inzichtelijk. Een bedrijf heeft<br />
inkomsten uit de <strong>op</strong>erationele kasstromen.<br />
Een deel hiervan wordt gebruikt voor investeringen,<br />
in dit geval in een breedbandnetwerk.<br />
Bij een gezond bedrijf is het verschil hiertussen<br />
positief. Het verschil is vrij besteedbare<br />
kas. Het bedrijf kan dit geld aanwenden<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
nettowinst City Telecom<br />
2008<br />
grafiek 4: de waan van de dag regeert<br />
2009<br />
om andere bedrijven over te nemen, schuld<br />
af te lossen of om dividend uit te betalen.<br />
Aangezien City Telecom geen schuld <strong>op</strong> de<br />
balans heeft staan en geen overnamestrategie<br />
heeft, volgt logischerwijs de conclusie<br />
dat als bij City Telecom het verschil tussen<br />
kasstromen en investeringen groter wordt,<br />
het bedrijf meer dividend uitbetaalt. Door het<br />
afronden van het glasvezelnetwerk, waar jarenlang<br />
in geïnvesteerd moest worden, l<strong>op</strong>en<br />
de investeringen terug, terwijl de kasstromen<br />
toenemen. Dit leidt tot verdere toename van<br />
het dividend (zie grafiek 2) en wekt de interesse<br />
bij andere investeerders <strong>op</strong>.<br />
Conclusie<br />
Op basis van de huidige aandelenkoers van<br />
HKD 4,80 (d.d. 20 maart 2012) handelen de<br />
aandelen <strong>op</strong> ongeveer elf keer de verwachte<br />
jaarwinst van 2012. Dit gaat gepaard met een<br />
dividendrendement van 6,3 procent. Deze<br />
waardering doet geen recht aan de unieke<br />
<strong>op</strong>erationele kasstromen City Telecom<br />
Gedeeltelijke verko<strong>op</strong><br />
(eind Q1 2010)<br />
2010<br />
Aanko<strong>op</strong> na<br />
de forse koersdaling<br />
als gevolg van de crisis<br />
(augustus, Q3 2011)<br />
Aanko<strong>op</strong> ADR (Amerikaanse notering)<br />
i.v.m. betere verhandelbaarheid<br />
(eind Q3 2011)<br />
VaLuE InVEStInG<br />
Gedeeltelijke verko<strong>op</strong><br />
(eind Q4 2010)<br />
2011<br />
marktpositie in deze meer en meer consoliderende<br />
sector. De winstgroei hangt in de<br />
komende jaren sterk af van de mate waarin<br />
City Telecom in staat is marktaandeel te<br />
winnen en in welke mate het de gemiddelde<br />
inkomsten per klant <strong>op</strong> peil kan houden.<br />
Sinds de eerste aanko<strong>op</strong> door <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> in 2007, heeft City<br />
Telecom zich, conform verwachting, fundamenteel<br />
sterker ontwikkeld. Desondanks<br />
daalde de koers als gevolg van de crisis in<br />
2008-2009. In 2009 herstelden de aandelenmarkten.<br />
Het aandeel City Telecom laat zien<br />
dat het koersverlo<strong>op</strong> <strong>op</strong> sommige momenten<br />
niet overeenkomt met de onderliggende<br />
ontwikkelingen van de onderneming en<br />
financiële markten dus veelal handelen in de<br />
waan van de dag (zie grafiek 4 hierboven). Al<br />
met al zijn wij erg tevreden over dit bedrijf<br />
en verwachten wij dat City Telecom ook in de<br />
toekomst nog mooie rendementen <strong>op</strong>levert.<br />
15
16<br />
OBLIGatIES<br />
De obligatiesmaken van<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong><br />
De ene obligatie is de andere niet. En toch scheren we ze vaak over één kam. Onterecht. Zo bewijst het spectrum dat <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> klanten biedt. ‘Het universum waaruit wij selecteren kent diverse smaken. Wij zoeken daarin naar de<br />
best mogelijke investeringen.’<br />
O<br />
bligatiebeleggingen heten saai te<br />
zijn. Maar niets is minder waar.<br />
Dat stelt Mark de Bruijne, senior<br />
portfolio manager bij <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
<strong>Bankiers</strong>. ‘Ik snap wel waar het<br />
idee vandaan komt. De meeste mensen die in<br />
obligaties beleggen zijn gewend dat te doen<br />
in staatsobligaties of zeer veilige bedrijfsobligaties.<br />
Historisch gezien schommelen<br />
deze minder hard dan aandelen en tot aan<br />
de crisis bewogen ze doorgaans tegengesteld<br />
daaraan. Meestal ko<strong>op</strong> je ze voor een<br />
bepaalde lo<strong>op</strong>tijd, weet je hoeveel couponrente<br />
je elk jaar ontvangt en lossen ze aan het<br />
einde van de lo<strong>op</strong>tijd tegen 100 procent af.<br />
De hoofdsom komt nagenoeg altijd terug. In<br />
die zin zijn ze veilig. Maar ze compenseren<br />
doorgaans de inflatie onvoldoende, waardoor<br />
er geen ko<strong>op</strong>krachtbehoud is.’<br />
Doel<br />
Creditanalist Jeroen Ko<strong>op</strong>manschap vult<br />
aan: ‘Wat is saai? Obligatiemarkten zijn juist<br />
levendig, net als de verschillende soorten<br />
obligaties die verkrijgbaar zijn.’ Inderdaad,<br />
drie cAtegOrieën Beleggers<br />
er zijn obligaties van het zogenaamd saaiere<br />
soort verkrijgbaar, maar er is ook een markt<br />
voor obligaties met rendementen en een beweeglijkheid<br />
die je ook bij aandelen ziet. ‘Het<br />
ligt er maar net aan in hoeverre je bepaalde<br />
risico’s accepteert en welk doel je hebt. Streef<br />
je naar <strong>vermogen</strong>sbehoud, heb je een inkomensbehoefte<br />
of zoek je extra rendement?<br />
Het maakt niet uit. Voor elk type belegger<br />
hebben wij wel een vorm in huis’, vertelt De<br />
Bruijne.<br />
Obligatiefonds<br />
‘<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> biedt obligatiebeleggers<br />
twee manieren van beleggen:<br />
in beleggingsfondsen of discretionair in<br />
individuele obligaties’, aldus Ko<strong>op</strong>manschap.<br />
De Bruijne zet de keuzemogelijkheden <strong>op</strong> een<br />
rij. Daarbij houdt hij zorgvuldig een volgorde<br />
aan die begint bij een betrekkelijk behoudend<br />
risico, waarna het risico verder <strong>op</strong>lo<strong>op</strong>t. ‘Het<br />
Obligatiefonds is bestemd voor beleggers die<br />
streven naar kapitaalbehoud en een inkomen<br />
in de vorm van een aantrekkelijke rentevergoeding.<br />
Het Obligatiefonds is een alternatief<br />
voor afl<strong>op</strong>ende deposito’s. Het effectief ren-<br />
1. Kapitaalbehoud<br />
Keuze: Obligatiefonds, van Classics 00 staat tot Classics 1 Investment Grade<br />
2. Inkomen<br />
Keuze: Income fund, Classics 1<br />
3. Rendement<br />
Keuze: Phoenix fund, Value fund, alle discretionaire value portefeuilles<br />
dement komt momenteel uit <strong>op</strong> 3,1 procent.’<br />
Volgens De Bruijne belegt het Obligatiefonds<br />
in ongeveer 45 kredietwaardige senior<br />
leningen (minimaal rating BBB-) van ondernemingen<br />
zoals Adecco, ING Bank en DSM.<br />
Bij sommige bankobligaties beleggen we in<br />
leningen met een onderpand, de zogenoemde<br />
covered bonds (rating AAA of AA). ‘Banken<br />
blijven <strong>op</strong> deze leningen eigenlijk nooit in<br />
gebreke.’ De rentegevoeligheid van de totale<br />
portefeuille is vrij beperkt doordat de gemiddelde<br />
resterende lo<strong>op</strong>tijd van de obligaties<br />
met gemiddeld drie jaar kort is.<br />
Income Fund<br />
‘Het Income Fund is een goede keuze voor<br />
fondsbeleggers die <strong>op</strong> zoek zijn naar inkomen<br />
en een iets hoger rendement beogen’,<br />
zegt De Bruijne. Het Income Fund belegt<br />
volgens hem in bedrijven met een lagere<br />
kredietwaardigheid dan de bedrijven waarin<br />
het Obligatiefonds belegt. ‘Een door ons<br />
geliefde categorie is onder meer die van<br />
kabel bedrijven. Bedrijven in deze categorie<br />
hebben doorgaans wel schulden, maar daar<br />
staan de nodige bezittingen tegenover. Zoals<br />
een kabelnetwerk, een klantenbestand en een<br />
mooie cashflow die de schulden doorgaans<br />
meer dan voldoende compenseren. Ook<br />
heeft het fonds de nodige achtergestelde<br />
bankleningen in portefeuille.’ Ko<strong>op</strong>manschap<br />
voegt toe dat de ‘categorie’ achtergestelde<br />
bankleningen nog verder is onder te verdelen<br />
in diverse smaken. ‘<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong><br />
richt zich in het Income Fund vooral <strong>op</strong> de<br />
zogenoemde Lower Tier-2 en Upper Tier-2<br />
leningen. Op het vlak van risico bevinden<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
deze leningen, waarvan de gemiddelde resterende<br />
lo<strong>op</strong>tijd gemiddeld vijf tot zeven jaar<br />
bedraagt, zich tussen de gewone obligaties<br />
en aandelen. Het verschil tussen de Upper<br />
Tier-2 en de Lower Tier-2 leningen is dat de<br />
coupon <strong>op</strong> de Lower Tier-2 lening niet mag<br />
worden overgeslagen.’<br />
Phoenix Fund<br />
Volgens De Bruijne is het Phoenix Fund<br />
ideaal voor ondernemende beleggers die een<br />
hoger rendement nastreven. Het fonds belegt<br />
hoofdzakelijk in (nagenoeg) failliete bedrijven<br />
(distressed debt) of hoogrenderende<br />
obligaties van financiële instellingen – junior<br />
achtergestelde leningen – met een verwacht<br />
rendement van ongeveer 15 procent per jaar.<br />
‘Denk bijvoorbeeld aan IJslandse banken en<br />
Lehman Brothers’, waarvan de faillissementen<br />
nu worden afgewikkeld. Deze failliete<br />
banken hebben leningen in portefeuille die<br />
gewoon doorl<strong>op</strong>en. De rentebetalingen en aflossingen<br />
die klanten <strong>op</strong> deze leningen doen,<br />
komen ten goede aan de schuldeisers van die<br />
failliete banken. Sommige schuldeisers wachten<br />
deze vaak langdurige procedure niet af en<br />
verk<strong>op</strong>en hun claims aan investeerders, zoals<br />
wij. Het aardige van deze claims of obligaties,<br />
is dat ze vaak tegen een aanzienlijke korting<br />
te verkrijgen zijn. Het is aan ons om in te<br />
schatten of er nog een hoeveel geld uit die<br />
claims te halen valt. Stel dat een oorspronkelijke<br />
lening van 100 naar schatting zal uitkomen<br />
<strong>op</strong> ongeveer 40. Wij proberen die dan<br />
te k<strong>op</strong>en <strong>op</strong> zeg 25.’ Ko<strong>op</strong>manschap voegt<br />
nog toe dat dit soort beleggingen anders is<br />
dan de andere en daardoor weinig correlatie<br />
vertoont met andere beleggings categorieën.<br />
‘Het Phoenix Fund zorgt zodoende voor<br />
diversificatie in de portefeuille.’<br />
Value Fund<br />
‘Het Value Fund is bestemd voor ondernemende<br />
beleggers die een hoger rendement<br />
nastreven. Het fonds belegt in obligaties én<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
aandelen. De obligaties in portefeuille, met<br />
doorgaans een iets hogere volatiliteit, zijn<br />
overwegend afkomstig uit de vijver waarin<br />
ook het Income Fund en het Phoenix Fund<br />
vissen’, laat De Bruijne weten.<br />
Discretionair<br />
Ook als De Bruijne de individuele ‘obligatiesmaken’<br />
benoemt, houdt hij een <strong>op</strong>l<strong>op</strong>end<br />
risico als volgorde aan. ‘Beleggers kunnen<br />
investeren in “Classics 00 Staat”. Deze zijn<br />
bestemd voor beleggers die streven naar<br />
kapitaalbehoud. Het gaat hierbij om kortl<strong>op</strong>ende<br />
(1-1,5 jaar) staatsobligaties van landen<br />
met een AAA-rating in onze portefeuilles,<br />
nu alleen Duitsland en Nederland. De<br />
“Classics 00” passen eveneens bij beleggers<br />
die streven naar kapitaalbehoud. Dit mandaat<br />
omvat staats- en bedrijfsobligaties met<br />
een rating van minimaal AA. Dat houdt in:<br />
Nederlandse en Duitse staatsobligaties plus<br />
bedrijfsobligaties van zeer kredietwaardige<br />
bedrijven, zoals Shell.’ Beleggers die streven<br />
naar kapitaalbehoud en een iets hoger rendement,<br />
kunnen investeren in ‘Classics 0’.<br />
‘Dit zijn zeer kredietwaardige bedrijfsobligaties<br />
met een minimale rating van A-, zoals<br />
van Shell, Total, de farmaceutische industrie<br />
en bepaalde financiële instellingen. Het<br />
OBLIGatIES<br />
AAA Hoogste kredietwaardigheid, zeer hoge capaciteit om aan financiële verplichtingen te voldoen<br />
AA+<br />
AA financieel zeer sterk, hoge capaciteit om aan financiële verplichtingen te voldoen<br />
AA-<br />
A+<br />
A financieel sterk, maar licht gevoelig voor slechte economische omstandigheden<br />
A-<br />
BBB+<br />
BBB<br />
Genoeg financiële middelen om aan de verplichtingen te voldoen, maar gevoeliger<br />
voor slechte economische omstandigheden<br />
BBB- Laagst algemeen geaccepteerde rating voor veilige investeringen<br />
BB+ Hoogste rating voor speculatieve investeringen<br />
BB Minder kwetsbaar <strong>op</strong> de korte termijn, maar grote voortdurende onzekerheden in<br />
BB- bedrijfs-, financiële en economische omstandigheden<br />
B+<br />
B<br />
B-<br />
Kwetsbaarder voor slechte bedrijfs-, financiële en economische omstandigheden, maar<br />
kan momenteel aan de financiële verplichtingen voldoen<br />
CCC+<br />
CCC<br />
CCC-<br />
Momenteel kwetsbaar en afhankelijk van gunstige bedrijfs-, financiële en economische<br />
omstandigheden om aan de financiële verplichtingen te voldoen<br />
CC Momenteel zeer kwetsbaar<br />
C<br />
Een bankroet is aangevraagd of een vergelijkbare actie is ondernomen, maar de<br />
betalingen voor de financiële verplichtingen gaan door<br />
D Betalingen <strong>op</strong> financiële verplichtingen worden niet voldaan<br />
rendement hier<strong>op</strong> is momenteel ongeveer<br />
1,6 procent.’ Volgens De Bruijne is ‘Classics<br />
1 Investment Grade’ bestemd voor beleggers<br />
die streven naar kapitaalbehoud en een<br />
iets hoger rendement. ‘Qua beleggingsregels<br />
identiek aan het Obligatiefonds, maar dan<br />
met tien of twintig titels afhankelijk van het<br />
geïnvesteerde <strong>vermogen</strong>.’ Tot slot de nog altijd<br />
vrij defensieve ‘Classics 1’, die bestemd<br />
is voor beleggers die <strong>op</strong> zoek zijn naar inkomen.<br />
‘Classics 1 belegt in diverse individuele<br />
obligaties met verschillende ratings, waarbij<br />
de gemiddelde rating <strong>op</strong> investment grade<br />
moet uitkomen. Het rendement is momenteel<br />
ongeveer 4,4 procent en het trackrecord<br />
omvat ruim tien jaar.’<br />
Vol<strong>op</strong> keuze<br />
Ko<strong>op</strong>manschap: ‘Je ziet, bij ons is voor<br />
iedereen wel wat te vinden. Voor de defensieve,<br />
behoudende belegger tot de belegger<br />
die voor een hoger rendement gaat en zelfs<br />
kiest voor distressed debt. Het universum<br />
waaruit wij selecteren is erg groot. Wij<br />
zoeken daarin naar de beste mogelijkheden,<br />
zodat we met ons aanbod aansluiten <strong>op</strong> de<br />
behoeften van onze klanten. We bieden dus<br />
vol<strong>op</strong> keuze en saai is het allerminst.’<br />
17
18<br />
JOnGE BELEGGERS<br />
Jonge beleggers in turbulente tijden<br />
‘Ik heb een eigen visie<br />
ontwikkeld’<br />
Hoe is het om vroeg in je beleggingscarrière zo’n turbulente tijd mee te maken? Een rondetafelgesprek met<br />
de talenten Thomas Meijaard, Robin franken en Job Graven van <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong>.<br />
I<br />
n crisistijd beginnen met je beleggingscarrière.<br />
Ga er maar aan staan. Robin Franken<br />
(26) en Thomas Meijaard (24) gingen<br />
in 2011 aan de slag bij <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
<strong>Bankiers</strong>. Robin startte in januari 2011<br />
nadat hij de master Quantitative Finance<br />
(Econometrie) had afgerond. ‘Ik wilde niet de<br />
kwantitatieve kant <strong>op</strong>, maar met de voeten <strong>op</strong><br />
de grond blijven. Zo kwam ik terecht bij <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong>. Ik was nog nat achter de<br />
oren, maar door zoveel mogelijk mee te kijken<br />
met mijn ervaren collega’s heb ik in korte tijd<br />
enorm veel geleerd.’<br />
Thomas Meijaard (24) startte in september bij<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong>. Met zijn studie Internationale<br />
Betrekkingen is hij een beetje een<br />
vreemde eend in de bijt, maar zeker een goede<br />
aanvulling <strong>op</strong> het beleggingsteam. ‘Ik houd<br />
me vooral bezig met het smallcap Hongkong-<br />
gedeelte van het Value-mandaat. De Chinese<br />
markt dus. Ik ben economisch, politiek,<br />
cultureel en sociaal onderlegd en heb tijdens<br />
mijn studie een half jaar Mandarijn in China<br />
gestudeerd. Mijn keuze voor <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
<strong>Bankiers</strong>? Ik ben altijd breed geïnteresseerd<br />
geweest en dacht dat dit werk voor mij intellectueel<br />
de grootste uitdaging zou zijn.’<br />
Lastige start<br />
Job Graven (32) werkt al vanaf september<br />
2009 bij <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong>. Hij bracht<br />
de meeste ervaring van de drie mee. Hij deed<br />
die <strong>op</strong> bij pensioenuitvoeringsorganisatie<br />
PGGM Investments. ‘Ik ben in een interessante<br />
tijd in Gouda begonnen: terwijl iedereen<br />
economische groei verwachtte en deze in 2010<br />
en de eerste helft van 2011 in eerste instantie<br />
ook zichtbaar werd, bevinden we ons nu toch<br />
weer in onzekere tijden. In de correctie van<br />
2011 werd voor mij de kracht van value investing<br />
nog duidelijker en zag ik welke bedrijven<br />
het niet goed deden. Met name cyclische<br />
bedrijven met veel schulden, gecombineerd<br />
met hoge <strong>op</strong>erationele vaste kosten.’ Thomas<br />
tekende zijn contract ook in een periode van<br />
economisch herstel. ‘Ik startte echter bij <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> toen de eurocrisis net<br />
was uitgebroken. Daardoor maakte ik meteen<br />
al een vrije val van de beurzen mee. Het voordeel<br />
was dat ik snel zag dat er in deze lastige tijden<br />
met value investing veel waarde te behalen<br />
valt. Meer dan in tijden van hoogconjunctuur.<br />
Met name voor de langere termijn.’<br />
Fondsen beheren<br />
Mensen leren het snelst door te doen. Job,<br />
Robin en Thomas kregen bij <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
<strong>Bankiers</strong> al vrij snel vrijheid en verantwoordelijkheid.<br />
‘Maar we zijn ons er bewust van dat<br />
we met geld van klanten omgaan’, zegt Thomas.<br />
‘We overleggen met – en vragen raad<br />
aan – onze ervaren collega’s; Najib Nakad en<br />
Mark Kwakkenbos zijn de rotten in het vak.’<br />
Op den duur zouden Thomas en Robin graag<br />
een eigen portefeuille beheren, net als Job.<br />
Robin: ‘Ik wil niet alleen voorzetten geven,<br />
maar ook scoren.’ Thomas stemt hiermee in:<br />
‘Doordat ik nu ook bedrijven aanreik, krijg<br />
ik een idee hoe leuk dat moet zijn.’ Job sluit<br />
zich bij hen aan. ‘Dat kl<strong>op</strong>t. Wat is er mooier<br />
dan veel te leren van verschillende sectoren?<br />
Omdat ik mijn werk zo leuk vind en me verantwoordelijk<br />
voel, ben ik er veel mee bezig.<br />
Zelfs <strong>op</strong> vakantie. Ik kijk dan niet continu<br />
naar de koersen, maar zorg er wel voor dat<br />
ik <strong>op</strong> de hoogte blijf.’<br />
Corrigeren<br />
De talenten werken hard bij <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
<strong>Bankiers</strong>, maar dan wel in een ontspannen<br />
sfeer. Thomas zegt: ‘Dat is de juiste combinatie,<br />
want de boog kan niet altijd gespannen<br />
zijn. Het is net als met sporten: je moet<br />
goed uitgerust zijn om te kunnen focussen<br />
en scoren.’ Hij is net als zijn collega’s blij<br />
met de kennis die hij nu <strong>op</strong> kan doen. ‘Dat<br />
was nooit zo snel gegaan als ik in een andere<br />
tijd was begonnen’, stelt hij. ‘Juist omdat<br />
er wordt meegekeken door ervaren collega’s<br />
kom je er snel achter wanneer je een<br />
denkfout maakt en die kun je dan meteen<br />
corrigeren. In tijden van hoogconjunctuur<br />
valt een denkfout minder snel <strong>op</strong>.’ Robin: ‘In<br />
deze tijd starten is alsof je voortdurend in<br />
de laatste tien minuten van een voetbalwedstrijd<br />
zit, terwijl de strijd nog onbeslist is.’<br />
Geduld<br />
Veel beleggers vinden het moeilijk om<br />
rationeel te blijven in crisistijd, zo weet<br />
Job. ‘Maar wij professionals blijven onze<br />
sommetjes maken. Soms denk ik wel eens:<br />
een aandeel staat zo laag, dat kan bijna niet<br />
waar zijn. Maar dan ga ik wel mee, omdat ik<br />
weet dat de wereld niet instort. De koersen<br />
zullen ooit weer gaan stijgen. Mijn doel is<br />
natuurlijk met een aandeel te komen dat<br />
door het dak gaat. Zijn collega’s minder<br />
enthousiast en zien we er vanaf, dan blijf ik<br />
het aandeel wel in de gaten houden. Stel dat<br />
ik achteraf alsnog gelijk krijg.’<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
V.l.n.r. Job, Robin en Thomas<br />
naam: Job graven (32)<br />
Behaalde: Master in Finance & investments<br />
in dienst sinds: september 2009<br />
eerder: werkzaam bij pggM<br />
Focus: portfoliohouder <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> eur<strong>op</strong>ean Value Fund<br />
naam: robin Franken (26)<br />
Behaalde: Master in Quantative Finance (econometrie)<br />
in dienst sinds: Januari 2011<br />
eerder: werkstudent bij laaken Asset Management<br />
Focus: <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> eur<strong>op</strong>ean Value Fund<br />
naam: thomas Meijaard (24)<br />
Behaalde: Master internationale Betrekkingen<br />
in dienst sinds: september 2011<br />
eerder: studeerde een half jaar Mandarijn in china<br />
Focus: chinese markt en het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> emerging Markets Fund<br />
De grootste les die Job de afgel<strong>op</strong>en 2,5<br />
jaar heeft geleerd, is geduld te hebben en<br />
vast te houden aan de beleggingsprincipes<br />
‘ondernemingen met sterke marktposities<br />
en kasstromen, een gezonde balans en een<br />
aantrekkelijk dividendrendement’. Volgens<br />
JOnGE BELEGGERS<br />
het motto: keep calm, seek value. ‘De parameters<br />
van een goed bedrijf zijn tijdens een<br />
crisis niet anders. Soms zie je een mooie<br />
kans, andere keren ben je gewoon te laat.<br />
Dan is het zaak geduld te hebben, vaak doet<br />
een kans zich nog wel eens voor.’<br />
19
20<br />
muSEum<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
Ondernemer stelt huis en verzameling tentoon<br />
Dordts Patriciërshuis gunt een<br />
kijkje in de achttiende eeuw<br />
Een museum wil Laurens Gooshouwer het Dordts Patriciërshuis, Museum aan de Maas in Dordrecht niet noemen. Liever een<br />
belevenis. Want wie over de drempel van het authentieke grachtenpand stapt, waant zich meteen in de achttiende eeuw.<br />
A<br />
ls belangrijke handelsstad heeft<br />
Dordrecht in de Middeleeuwen<br />
veel rijkdom vergaard, en dat is in<br />
de binnenstad nog steeds goed te<br />
zien. Dordrecht telt ruim duizend<br />
monumenten. Dat zijn minstens duizend<br />
redenen om deze stad, die als een van de<br />
eersten stadsrechten verwierf, te bezoeken.<br />
Daar hoort ook het Dordts Patriciërshuis,<br />
Museum aan de Maas bij. Het voormalige<br />
patriciërshuis is gelegen aan de Wolweversha-<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
ven en is in bezit van Laurens Gooshouwer. De<br />
Dordtenaar, ondernemer en <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
<strong>Bankiers</strong>-klant is sinds 2000 de 22e eigenaar<br />
van het prachtige grachtenpand. Voordat hij<br />
het vorig jaar <strong>op</strong>enstelde voor publiek woonde<br />
hij er met zijn gezin.<br />
Oude staat<br />
Regelmatig hoort Gooshouwer in zijn kantoor<br />
<strong>op</strong> de eerste verdieping ‘hoefgetrappel’. ‘Als ik<br />
dan door het spionnetje kijk, zie ik pasge-<br />
muSEum<br />
trouwde stelletjes die zich voor het patriciërshuis<br />
laten fotograferen.’ Maar wie al blij wordt<br />
van het exterieur van het Dordts Patriciërshuis<br />
komt met het interieur helemaal aan zijn<br />
trekken. Schilderijen, meubels en gebruiksvoorwerpen<br />
te over. En de oude elementen<br />
van de woning zijn behouden gebleven. Van de<br />
ornamenten aan het plafond tot aan de bedstede<br />
in de dienstbodekamer <strong>op</strong> zolder. ‘Een<br />
kleurenonderzoek gaf inzicht in wat de originele<br />
kleuren van het huis zijn’, legt Gooshou-<br />
21
22<br />
muSEum<br />
wer uit. ‘Door de jaren heen hadden bewoners<br />
het huis naar hun stijl aangepast. Zo waren<br />
de balken in de keuken geel geverfd. Dankzij<br />
het kleurenonderzoek kwamen we erachter<br />
dat de oorspronkelijke kleur van de balken<br />
ossenbloedrood is.’<br />
maaskamer<br />
Pronkstuk vindt Gooshouwer de Maaskamer.<br />
Een ronde kamer met een bijzonder<br />
uitzicht <strong>op</strong> de rivieren de Oude Maas, de<br />
Beneden Merwede en de Noord. Hij is gebouwd<br />
rond 1780 in de Lodewijk XVI-stijl,<br />
die zich kenmerkt door strakke lijnen, zowel<br />
in de bouwstijl als in de meubels. De overige<br />
vertrekken <strong>op</strong> de benedenverdieping zijn<br />
toen in deze stijl gemoderniseerd. ‘Wij hadden<br />
hier de kinderkamer’, lacht hij. ‘Nu kunnen<br />
gezelschappen er eten en/of vergaderen<br />
en stellen trouwen.’<br />
Collectie<br />
Gooshouwer ontdekte bij de verhuizing naar<br />
het meer dan drie eeuwen oude pand twee<br />
werken van de relatief onbekende schilder<br />
Cornelis Kuipers, en een passie was geboren.<br />
Hij ging <strong>op</strong> zoek naar meer schilderijen van<br />
Kuipers. De schilderijen hangen nu onder<br />
andere in de ontvangstkamer en woonka-<br />
mer van het Patriciërshuis. ‘Ik ontdekte dat<br />
Kuipers heel verschillende schilderijen heeft<br />
geschilderd’, vertelt Gooshouwer. ‘Maar hij<br />
heeft er niet veel gemaakt.’ Daarom besloot<br />
de ondernemer zijn verzameling uit te breiden<br />
met meubels uit de tijd van Lodewijk<br />
XVI. De details hier<strong>op</strong> – slingers, bloemmotieven,<br />
urnen, parelranden en dergelijke zijn<br />
weer terug te vinden in de omlijstingen <strong>op</strong><br />
de wanden en spiegels, zodat een harmonisch<br />
geheel ontstaat.’ Vervolgens schafte<br />
Gooshouwer nog zilveren gebruiksvoorwerpen,<br />
speldendoosjes, theedozen en andere<br />
zaken aan.<br />
museum<br />
Tegen zijn echtgenote, die de verzameling<br />
steeds verder zag groeien, zei Gooshouwer:<br />
‘voor later als we een museum beginnen.’<br />
Maar ‘later’ werd eerder dan verwacht. Het<br />
gezin besloot elders te gaan wonen – met<br />
meer tuin – en het grachtenpand werd<br />
versneld als ‘museum’ ingericht. Bij de<br />
inrichting van het Dordts Patriciërshuis<br />
hebben we hulp gekregen van conservatoren<br />
van het Dordrechts Museum en Huis<br />
van Gijn, die ons ook een aantal schilderijen<br />
in bruikleen hebben gegeven’, vertelt<br />
Gooshouwer.<br />
Overeenkomsten<br />
Zover als de historie van het pand gaat de<br />
relatie tussen Gooshouwer en <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
<strong>Bankiers</strong> niet terug. Maar toeval<br />
kunnen we het bijna niet noemen. ‘Ik werkte<br />
bij Deloitte in de tijd dat de voorgangers van<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong> de jaarstukken van<br />
hun holding door ons lieten controleren. Ik<br />
was in die tijd nog jong en had nog geen <strong>vermogen</strong><br />
om te beleggen. Wel ben ik vanaf die<br />
tijd de Value Investingstijl blijven volgen. En<br />
toen ik later wat <strong>vermogen</strong> had <strong>op</strong>gebouwd,<br />
was de keuze voor <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong><br />
snel gemaakt. Vanwege de langetermijnvisie<br />
en de bovengemiddelde rendementen. Maar<br />
ook de sfeer en overeenkomsten maken dat<br />
ik me thuis voel. We werken beiden vanuit<br />
een prachtig pand en zijn laagdrempelig. De<br />
eigenaren van <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> <strong>Bankiers</strong><br />
gaan zelf met hun relaties in gesprek, net als<br />
ik hier doe. Al krijg ik daarbij gelukkig wel<br />
hulp van een klein legertje vrijwilligers.’<br />
Bij deze editie van <strong>Kijk</strong> <strong>op</strong> Vermogen vindt<br />
u een presentje: een boekenlegger van<br />
het Dordts Patriciërshuis. Het museum is<br />
ge<strong>op</strong>end <strong>op</strong> woensdag t/m zondag van 13.00<br />
tot 17.00 uur en <strong>op</strong> afspraak. Informatie is<br />
te vinden <strong>op</strong> www.dordtspatriciershuis.nl<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012
Value-posities verbeterd<br />
in afgel<strong>op</strong>en maanden<br />
S<br />
inds de laatste <strong>Kijk</strong> <strong>op</strong> Vermogen is de economische situatie in<br />
de wereld aanzienlijk veranderd. In Eur<strong>op</strong>a is de dreiging<br />
van een Grieks faillissement voorl<strong>op</strong>ig weggenomen, in de<br />
Verenigde Staten lijkt de economie <strong>op</strong> te pikken aan de hand<br />
van sterke werkgelegenheidscijfers en in China is het gevaar<br />
van een harde landing – een scenario waarbij de economische groei<br />
onder de 7% duikt – in onze ogen nu definitief van de baan. Deze<br />
ontwikkelingen hebben een klimaat gecreëerd waarin onze beleggingen<br />
het zeer goed gedaan hebben.<br />
Een aantal maanden geleden had iedere belegger in Eur<strong>op</strong>a twee<br />
grote angsten: een Grieks faillissement en langdurig hoge rentelasten<br />
voor Italië, Spanje en Portugal. De meeste van deze angsten<br />
zijn gelukkig voorl<strong>op</strong>ig weggenomen. Allereerst heeft de Griekse<br />
regering een deal gesloten met het IMF en de Ministers van Financiën<br />
van de EU; ze hebben beloofd hun staatsschuld terug te brengen<br />
tot 120,5% in 2020, in ruil voor leningen van in totaal 130<br />
miljard euro. Hierdoor kan Griekenland voorl<strong>op</strong>ig al haar rekeningen<br />
en rente betalen. Ten tweede heeft de Eur<strong>op</strong>ese Centrale Bank<br />
tot tweemaal toe onbeperkt leningen uitgegeven tegen een zeer<br />
lage rente van 1% (de zogenaamde LTRO I en LTRO II); in totaal<br />
is er meer dan 1.000 miljard euro uitgeleend. De ECB had geho<strong>op</strong>t<br />
dat de Eur<strong>op</strong>ese banken dit geld zouden gebruiken om staatsleningen<br />
van probleemlanden <strong>op</strong> te k<strong>op</strong>en. Doordat meer mensen<br />
geïnteresseerd zijn in staatsobligaties van landen als Italië, Spanje<br />
en Portugal, zouden deze landen een lagere rente kunnen vragen<br />
en hoeven ze dus minder rentelasten af te dragen; zo houden ze<br />
meer geld over om in hun economie te steken. Wij hebben gezien<br />
dat dit model lijkt te werken, met name in Italië. De combinatie<br />
van de LTRO’s met prudente binnenlandse hervormingen heeft de<br />
rente <strong>op</strong> Italiaanse obligaties in de afgel<strong>op</strong>en maanden sterk doen<br />
afnemen. Hoewel er nog enige angst is voor de situatie in Portugal,<br />
zijn wij van mening dat een faillissement hier bij lange na niet teweeg<br />
zal brengen wat wij in Griekenland hebben gezien. In Eur<strong>op</strong>a<br />
lijken we dus weer <strong>op</strong> de goede weg.<br />
Ook in de rest van de wereld lijkt het allemaal wel voor de wind<br />
te gaan. De Amerikaanse economie blijft ons maand <strong>op</strong> maand<br />
verbazen met mooie werkgelegenheidcijfers. De werkeloosheid is<br />
afgenomen tot 8,2% in februari en er worden steeds minder uitkeringsaanvragen<br />
ingediend. Dit zal een positief effect hebben <strong>op</strong><br />
het besteedbaar inkomen en het consumentenvertrouwen, welke<br />
<strong>op</strong> hun beurt weer een positieve invloed hebben <strong>op</strong> productie. Het<br />
lijkt er dus <strong>op</strong> dat de Verenigde Staten uit het diepe dal aan het<br />
klimmen zijn.<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR NaJaaR 2011 2012<br />
FunD uPDatE<br />
Hoewel er nog steeds mensen<br />
sceptisch zijn over China,<br />
zien wij hier weinig<br />
reden toe. Er wordt<br />
in onze ogen veel<br />
te veel nadruk<br />
gelegd <strong>op</strong> een<br />
speech van<br />
Premier Wen<br />
Jiabao waarin<br />
hij aangegeven<br />
heeft dat de<br />
‘verwachting’<br />
van Chinese<br />
economische<br />
groei in 2012<br />
7,5% zal zijn. Dit is<br />
echter geen verwachting,<br />
dit is een absolute<br />
bodem die niet geraakt zal<br />
worden. <strong>Kijk</strong> bijvoorbeeld naar<br />
de afgel<strong>op</strong>en jaren: toen heeft deze<br />
‘verwachting’ <strong>op</strong> 8% gestaan, terwijl de uiteindelijke economische<br />
groei ten minste 9,2% bedroeg. Wij verwachten dan ook dat de<br />
economische groei tussen de 8%-8,5% zal liggen; een prachtig<br />
percentage, zeker omdat dit de Chinese overheid de mogelijkheid<br />
zal geven de economie om te vormen van exportgedreven naar<br />
consumptiegedreven. Binnenlandse consumptie wordt steeds<br />
meer gestimuleerd en onze posities in Hongkong hebben hier erg<br />
mooi van meegeprofiteerd.<br />
Al met al waren de afgel<strong>op</strong>en maanden goed voor de Value -<br />
portefeuilles van <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong>. Het verbeterende sentiment in<br />
Eur<strong>op</strong>a en China en de aantrekkende economie in de VS hebben<br />
ervoor gezorgd dat onze value-posities het erg goed gedaan hebben.<br />
Hoewel wij blij zijn met het resultaat van de afgel<strong>op</strong>en maanden<br />
vinden wij nog steeds dat er veel onderwaardering in de markt<br />
te vinden is en voorzien dus ook zeer interessante aankomende<br />
maanden voor value-beleggers.<br />
23
10<br />
24<br />
FunD uPDatE<br />
Net als de andere <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> beleg-<br />
Emerging Markets Fund Phoenix F<br />
gingsfondsen profiteerde ook het <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> Value Fund van het positieve<br />
sentiment. Het rendement van het fonds<br />
300% Value Fund<br />
160%<br />
bedroeg tot en met februari 14,4%. <strong>Hof</strong><br />
<strong>Hoorneman</strong> Value Fund profiteert van<br />
het positieve beurssentiment aan zowel<br />
225%<br />
300%<br />
Value Fund<br />
120%<br />
aandelen- als obligatiezijde.<br />
In de portefeuille hebben vooral herwegingen<br />
van bestaande posities plaats-<br />
150%<br />
225%<br />
80%<br />
gevonden. Aan aandelenzijde zijn de<br />
75%<br />
40%<br />
wegingen in Binck Bank, Interserve en<br />
150%<br />
EMF<br />
Le Saunda <strong>op</strong>gehoogd. Aan obligatiezijde<br />
MSCI EM<br />
zijn de wegingen in de 13% Lloyds perpetuele<br />
lening, 6,5% Enterprise Inns 2018 IF<br />
0%<br />
75%<br />
0%<br />
en de 5,125% Ageas perpetuele lening Eurostat 25<br />
VF<br />
verhoogd. Lloyds is voornemens om dit<br />
jaar weer coupons te gaan betalen <strong>op</strong> de<br />
0%<br />
achtergestelde leningen. Over de over-<br />
Income Fund Value Fu<br />
geslagen maar nog in te halen coupons<br />
200%<br />
300%<br />
hebben ze overigens nog geen medede- aan het feit dat er nog voor vier jaar aan ring niet zo goedko<strong>op</strong> meer is. De positie<br />
ling gedaan. Commerzbank heeft een coupons moet worden ingehaald.<br />
in Greencore is geheel verkocht. Er lijkt<br />
lue Fund<br />
bod uitgebracht <strong>op</strong> de 5,321% Dresdner De weging 150% in<br />
Obligatie<br />
ASMI is verlaagd.<br />
Fonds<br />
De<br />
225%<br />
wel waarde te zitten in de onderneming,<br />
UT2 2016 lening van 82,5% in aandelen. belangrijkste reden is dat het moeilijk is maar het ontbreekt aan een katalysator<br />
Op dit bod zijn we niet ingegaan omdat<br />
dit geen recht doet aan de kwaliteit van<br />
om de waarde van het belang van ASMI in<br />
100%<br />
ASM Pacific 115% eruit te halen, terwijl <strong>op</strong> basis<br />
<strong>op</strong> korte tot middellange termijn terwijl 150%<br />
de onderneming naar ons idee teveel<br />
dit instrument en voorbij wordt gegaan van het <strong>op</strong>erationeel resultaat de waarde- schuld <strong>op</strong> de balans heeft.<br />
1-10<br />
1-10<br />
23-04-10<br />
23-04-10<br />
23-04-10<br />
18-06-10<br />
18-06-10<br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
15-10-10<br />
17-12-10<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
8-04-11<br />
6-06-11<br />
6-06-11<br />
5-08-11<br />
5-08-11<br />
30-09-11<br />
30-09-11<br />
28-11-11<br />
28-11-11<br />
16-01-12<br />
16-01-12<br />
5-03-12<br />
5-03-12<br />
Ook het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Eur<strong>op</strong>ean Value<br />
Fund wist te profiteren van het positieve<br />
sentiment. Het rendement van het <strong>Hof</strong> EVF<br />
<strong>Hoorneman</strong> Value Fund bedroeg tot en met<br />
februari 9%.<br />
In de portefeuille hebben vooral herwegingen<br />
van bestaande posities plaatsgevonden. Aan<br />
aandelenzijde zijn de wegingen in Augusta<br />
Technologies, GFT Technologies, STMicroelectronics,<br />
Bayer en Ageas verhoogd.<br />
Nieuw aangekocht in de portefeuille is Cape<br />
plc, een wereldspeler <strong>op</strong> het gebied van<br />
niet-mechanische industriële services, met<br />
een sterke focus <strong>op</strong> plant <strong>op</strong>erators en E&C<br />
contractors binnen de olie en gas, power<br />
generation, chemical, mineral en mining<br />
sectoren. De onderneming levert onder meer<br />
steiger<strong>op</strong>lossingen (toegangstechniek) en<br />
onderhoudsservices aan olieplatformen en<br />
elektriciteitscentrales. De splitsing tussen<br />
nieuwbouw en onderhoud is 50/50 en de<br />
contractvormen kenmerken zich door een<br />
laag risic<strong>op</strong>rofiel. De onderneming kent<br />
nauwelijks schuld, keert een goed dividend<br />
uit en heeft een bovengemiddeld groeiprofiel.<br />
De weging in ASM International is verlaagd,<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
6-06-11<br />
5-08-11<br />
30-09-11<br />
28-11-11<br />
16-01-12<br />
EMF<br />
MSCI EM Phoenix<br />
0%<br />
5-03-12<br />
80%<br />
40%<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
110%<br />
50%<br />
105%<br />
0%<br />
100%<br />
31-03-09<br />
10-07-09<br />
13-11-09<br />
29-01-10<br />
23-04-10<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
95%<br />
eur<strong>op</strong>ean Value Fund<br />
90%<br />
300%<br />
225%<br />
150%<br />
75%<br />
0%<br />
31-03-09<br />
31-03-09<br />
dec-09<br />
10-07-09<br />
feb-10<br />
13-11-09<br />
29-01-10<br />
apr-10<br />
23-04-10<br />
jun-10<br />
18-06-10<br />
aug-10<br />
20-08-10<br />
okt-10<br />
15-10-10<br />
dit na een uitstekende performance. De<br />
investment case, met de negatieve waarde<br />
voor de front-end activiteiten blijft intact. De<br />
positie in Greencore is in zijn geheel verkocht<br />
na een goede koersperformance. Er zit nog<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
6-06-11<br />
5-08-11<br />
30-09-11<br />
28-11-11<br />
16-01-12<br />
5-03-12<br />
31-03-09<br />
10-07-09<br />
13-11-09<br />
31-03-09<br />
29-01-10<br />
10-07-09<br />
23-04-10<br />
13-11-09<br />
18-06-10<br />
29-01-10<br />
20-08-10<br />
23-04-10<br />
15-10-10<br />
18-06-10<br />
17-12-10<br />
20-08-10<br />
11-02-11<br />
15-10-10<br />
8-04-11<br />
17-12-10<br />
6-06-11<br />
11-02-11<br />
5-08-11<br />
8-04-11<br />
30-09-11<br />
6-06-11<br />
28-11-11<br />
5-08-11<br />
16-01-12<br />
30-09-11<br />
5-03-12<br />
28-11-11<br />
16-01-12<br />
5-03-12<br />
dec-10<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
feb-11<br />
8-04-11<br />
apr-11<br />
6-06-11<br />
jun-11<br />
aug-11<br />
okt-11<br />
waardepotentieel in de onderneming, maar<br />
gecorrigeerd voor de forse schuldpositie is de<br />
resterende upside onvoldoende.<br />
Fun<br />
Eur<strong>op</strong>ean Value Fund Obligatie<br />
10-07-09<br />
13-11-09<br />
29-01-10<br />
23-04-10<br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
6-06-11<br />
5-08-11<br />
5-08-11<br />
30-09-11<br />
30-09-11<br />
28-11-11<br />
28-11-11<br />
IF<br />
Eurostat 25<br />
16-01-12<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
dec-11<br />
16-01-12<br />
5-03-12<br />
OF<br />
IBOXX<br />
feb-12<br />
EVF<br />
5-03-12<br />
75%<br />
0%<br />
115%<br />
110%<br />
105%<br />
100%<br />
95%<br />
90%<br />
31-03-09<br />
31-03-09<br />
dec-09<br />
10-07-09<br />
10-07-09<br />
feb-10<br />
13-11<br />
13-11
Na een zeer sterke maand januari was februari<br />
een tweede maand van koersstijgingen met<br />
5,0% groei voor het fonds versus 3,7% groei<br />
voor de index. De oorzaak van dit voortdurende<br />
relatieve <strong>op</strong>timisme lijkt gevonden te<br />
kunnen worden in een hernieuwd <strong>op</strong>timisme<br />
ten aanzien van een mogelijke kering van het<br />
economisch momentum. Hierin weken de<br />
emerging markets geenszins af van andere<br />
economieën. Rusland presteerde duidelijk<br />
bovengemiddeld met een stijging van 7,3%,<br />
gedeeltelijk geholpen door een 2% valutastijging,<br />
terwijl Polen het slechtst presteerde met<br />
2,1% stijging, met een daling van 0,5% in de<br />
lokale valuta.<br />
Binnen de portfolio van het fonds heeft de<br />
positie in Prince Frog het beste gepresteerd.<br />
Hier ligt geen specifiek nieuws aan ten grondslag.<br />
Positieve marktontwikkelingen hebben<br />
er simpelweg voor gezorgd dat de onderwaardering<br />
in dit bedrijf voor meer investeerders<br />
zichtbaar werd. Het minst presterende<br />
aandeel was dat van Lai Fung. Dit aandeel reageerde<br />
negatief <strong>op</strong> een aangekondigde uitgifte<br />
van aandelen.<br />
De voornaamste verko<strong>op</strong> in het EMF in<br />
februari was het terugbrengen van de weging<br />
De meeste beurzen hebben de <strong>op</strong>gaande lijn in<br />
februari weten door te trekken. De verbeterde<br />
economische vooruitzichten in de Verenigde<br />
Staten en het vooruitzicht dat er een afspraak<br />
in de maak is om de Griekse staatsschuld<br />
gedeeltelijk of geheel te herstructureren spelen<br />
hierbij een grote rol. Daarnaast ijlt het effect<br />
nog na van de mogelijkheid die Eur<strong>op</strong>ese<br />
banken hebben gekregen om drie jaar lang<br />
goedko<strong>op</strong> geld (tegen 1%) te lenen bij de ECB.<br />
Van de tweede gelegenheid om goedko<strong>op</strong> geld<br />
te lenen, hebben eind februari 800 commerciële<br />
banken gebruik gemaakt voor een bedrag van<br />
529 miljard euro, ruim 40 miljard euro meer<br />
dan in december. Een groot deel van dit geld<br />
zal naar verwachting door banken gebruikt<br />
worden om staatsleningen te k<strong>op</strong>en. Dit zal een<br />
drukkend effect hebben <strong>op</strong> de hoogte van de<br />
rente <strong>op</strong> Italiaanse en Spaanse staatsobligaties.<br />
Per saldo een licht positieve ontwikkeling voor<br />
de liquiditeitspositie van de banken en voor de<br />
obligatiemarkten.<br />
Ook het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Income Fund wist te<br />
profiteren van het positieve sentiment en steeg<br />
met 6,2% in februari. Het rendement van het<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Income Fund bedraagt year-<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
emerging Markets Fund<br />
300%<br />
225%<br />
150%<br />
75%<br />
0%<br />
31-03-09<br />
10-07-09<br />
13-11-09<br />
29-01-10<br />
23-04-10<br />
50%<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
income 0% Fund<br />
17-12-10<br />
to-date 9,3%. In de afgel<strong>op</strong>en maand zijn twee<br />
nieuwe posities toegevoegd aan de portefeuille<br />
van het 0% fonds. Allereerst een zogenaamde LT2<br />
lening van de Co<strong>op</strong> bank. De Co<strong>op</strong> bank is een<br />
gediversifieerde, redelijke saaie, maar degelijke,<br />
Britse bancaire onderlinge die zichzelf de meest<br />
duurzame bank van Eur<strong>op</strong>a mag noemen. Co<strong>op</strong><br />
bank heeft verhoudingsgewijs goede kredieten<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
FunD uPDatE<br />
Emerging Markets Fund Phoenix F<br />
in India naar een serieuze onderweging. Wij Het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Emerging Markets<br />
hebben hiertoe besloten omdat de waarderin-<br />
Income Fund<br />
gen in India aanzienlijk waren in combinatie<br />
Fund heeft in februari een performance van<br />
5,0% laten zien. Dit leidt tot een year-to-date<br />
Value Fun<br />
met een 200% zeer sterke performance in de maand<br />
januari en de maand februari tot het punt van<br />
performance van 14,3%.<br />
300%<br />
verko<strong>op</strong>. Hierdoor waren de waarderingen<br />
150%<br />
onacceptabel scherp voor ons geworden.<br />
225%<br />
100%<br />
200%<br />
180%<br />
160%<br />
300% 140%<br />
120%<br />
225%<br />
100%<br />
150% 80%<br />
75%<br />
31-03-09<br />
31-03-09<br />
31-03-09<br />
10-07-09<br />
13-11-09<br />
29-01-10<br />
23-04-10<br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
6-06-11<br />
6-06-11<br />
Eur<strong>op</strong>ean Value Fund Obligatie<br />
10-07-09<br />
13-11-09<br />
29-01-10<br />
23-04-10<br />
31-03-10<br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
31-03-11<br />
5-08-11<br />
5-08-11<br />
30-09-11<br />
30-09-11<br />
28-11-11<br />
28-11-11<br />
EMF<br />
MSCI EM<br />
16-01-12<br />
16-01-12<br />
5-03-12<br />
IF<br />
Eurostat 25<br />
5-03-12<br />
verstrekt en de solvabiliteit en liquiditeit zijn 95% <strong>op</strong><br />
orde. Ten tweede een LT2 lening EVF van Bayerische<br />
Landesbank. Van de Bayerische Landesbank 90% zit<br />
al een tier 1 lening in portefeuille. Het voordeel<br />
van beide LT2 leningen is dat de couponbetaling<br />
niet overgeslagen kan worden, tenzij de<br />
betreffende bank failliet verklaard wordt.<br />
8-04-11<br />
6-06-11<br />
5-08-11<br />
IF<br />
30-09-11<br />
IBOXXMJA<br />
28-11-11<br />
31-03-12<br />
16-01-12<br />
5-03-12<br />
160%<br />
120%<br />
150%<br />
75%<br />
80%<br />
40%<br />
0%<br />
0%<br />
115%<br />
110%<br />
105%<br />
100%<br />
31-03-09<br />
31-03-09<br />
dec-09<br />
10-07-09<br />
10-07-09<br />
25<br />
feb-10<br />
13-11<br />
13-11-0
0<br />
23-04-10<br />
26<br />
FunD uPDatE<br />
Het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Obligatie Fonds heeft<br />
tot en met februari een resultaat behaald van<br />
2,5% tegen de benchmark 3,5%. Het verschil<br />
is vooral toe te schrijven aan het koersherstel<br />
van Zuid-Eur<strong>op</strong>ese bedrijfsleningen.<br />
De portefeuille van het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
Obligatie Fonds bevat echter nagenoeg geen<br />
Zuid-Eur<strong>op</strong>ese bedrijfsleningen met uitzondering<br />
van Repsol en Coca-Cola Hellenic. Dit<br />
is een bewuste keuze en het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
Obligatie Fonds blijft vooralsnog vasthouden<br />
aan de strategie van het beleggen in relatief<br />
kortl<strong>op</strong>ende bedrijfsleningen uit de eurolanden<br />
die er het beste voorstaan.<br />
In de afgel<strong>op</strong>en maand is de F&C 2016 EVF<br />
obligatie verkocht nadat ratingbureau S&P de<br />
kredietwaardigheid heeft verlaagd. De wegingen<br />
in de Lloyds 2016 en de SNS 2016 zijn<br />
verhoogd. Verder is de weging in Gecina verhoogd<br />
met de toevoeging van de 2016 lening<br />
naast de reeds in de portefeuille <strong>op</strong>genomen<br />
2014 lening. Nieuw in de portefeuille zijn de<br />
Enel 2018 obligatie en de Co<strong>op</strong> bank 2017<br />
obligatie. Het Italiaanse Enel is een solvabele<br />
internationaal <strong>op</strong>ererende energiemaatschappij.<br />
De onderneming heeft sterke marktposities<br />
en is bezig het energienetwerk uit te<br />
ue Fund Obligatie Fonds<br />
23-04-10<br />
-03-12<br />
18-06-10<br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
15-10-10<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
6-06-11<br />
5-08-11<br />
30-09-11<br />
28-11-11<br />
IF<br />
Eurostat 25<br />
16-01-12<br />
5-03-12<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
phoenix Fund<br />
160%<br />
120%<br />
80%<br />
40%<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
6-06-11<br />
Phoenix Fund<br />
5-08-11<br />
30-09-11<br />
28-11-11<br />
16-01-12<br />
5-03-12<br />
150%<br />
75%<br />
0%<br />
31-03-09<br />
10-07-09<br />
13-11-09<br />
29-01-10<br />
23-04-10<br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
17-12-10<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
Obligatie Fonds<br />
115%<br />
110%<br />
105%<br />
100%<br />
breiden in onder meer Zuid-Amerika. De<br />
Co<strong>op</strong> bank is een gediversifieerde, redelijke<br />
saaie maar degelijke, Britse bancaire onderlinge<br />
die zichzelf de meest duurzame bank<br />
van Eur<strong>op</strong>a mag noemen. Co<strong>op</strong> bank heeft<br />
verhoudingsgewijs goede kredieten verstrekt<br />
en de solvabiliteit en liquiditeit is goed.<br />
EM Phoenix<br />
0%<br />
300%<br />
225%<br />
150%<br />
31-03-09<br />
10-07-09<br />
13-11-09<br />
Value Fund<br />
29-01-10<br />
23-04-10<br />
18-06-10<br />
20-08-10<br />
15-10-10<br />
17-12-10<br />
11-02-11<br />
8-04-11<br />
95%<br />
90%<br />
6-06-11<br />
5-08-11<br />
dec-09<br />
30-09-11<br />
feb-10<br />
28-11-11<br />
apr-10<br />
16-01-12<br />
jun-10<br />
5-03-12<br />
aug-10<br />
okt-10<br />
dec-10<br />
11-02-11<br />
feb-11<br />
8-04-11<br />
apr-11<br />
6-06-11<br />
jun-11<br />
5-08-11<br />
aug-11<br />
30-09-11<br />
28-11-11<br />
okt-11<br />
16-01-12<br />
dec-11<br />
5-03-12<br />
Na de zeer goede start van het nieuwe jaar<br />
liep de koers van Phoenix in februari licht<br />
verder <strong>op</strong>. Year-to-date bedraagt het rendement<br />
inmiddels ruim 20%. In de portefeuille<br />
is de nog aanwezige cash gebruikt voor de<br />
aank<strong>op</strong>en van claims in IJslandse bancaire<br />
faillissementen. Het resterende belang in<br />
de achtergestelde lening van Paragon is<br />
gehalveerd. Een lening van een uitstekende<br />
debiteur, alleen zijn er <strong>op</strong> de huidige koers<br />
hoger renderende alternatieven te vinden.<br />
Fun<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
OF<br />
feb-12<br />
VF<br />
IBOXX
Ook het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Real Estate Value<br />
Fund wist te profiteren van het positieve<br />
sentiment. Het rendement van het <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
Real Estate Value Fund bedroeg tot en<br />
met februari 5,2%.<br />
De eerste vastgoedbedrijven die we volgen<br />
en deels ook in portefeuille hebben, hebben<br />
de jaarcijfers gepubliceerd. Deze waren<br />
overwegend in lijn met de verwachtingen. De<br />
meeste bedrijven weten het dividend <strong>op</strong> peil<br />
te houden. Bij de waardering van het vastgoed<br />
valt <strong>op</strong> dat kwaliteit zich goed staande houdt,<br />
terwijl alles van (iets) mindere kwaliteit <strong>op</strong><br />
zijn best qua waardering gelijk blijft. In de portefeuille<br />
zijn geen nieuwe posities <strong>op</strong>genomen<br />
en er zijn ook geen posities verkocht. Wel is de<br />
weging in Primary Health Pr<strong>op</strong>erties verlaagd<br />
en zijn de wegingen in British Land, Cambridge<br />
Industrial Trust, Corio, Hammerson en<br />
Vastned Retail <strong>op</strong>gehoogd.<br />
Het positieve sentiment <strong>op</strong> de beurzen heeft<br />
ook geresulteerd in hogere koersen van de achtergestelde<br />
obligaties van financiële instellingen.<br />
De koers van de Obligatie Recovery Note<br />
is hierdoor weer <strong>op</strong>gel<strong>op</strong>en tot boven de uitgiftekoers<br />
en noteert medio maart rond 104%. In<br />
de portefeuille is ingegaan <strong>op</strong> de tender <strong>op</strong> de<br />
UT2 lening van Commerzbank. De obligatie is<br />
omgeruild naar aandelen Commerzbank. Deze<br />
aandelen zijn vervolgens met een kleine winst<br />
ten <strong>op</strong>zichte van de omruilkoers verkocht.<br />
Verder is nog een aantal posities verkocht die<br />
recent sterk zijn <strong>op</strong>gel<strong>op</strong>en. Gegeven de nog<br />
korte resterende lo<strong>op</strong>tijd van de recovery note<br />
van nog geen twee maanden worden daar waar<br />
mogelijk koerswinsten veiliggesteld.<br />
KIJK OP VERMOGEN | HOf HOORNEMaN baNKIERs | VOORJaaR 2012<br />
<strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong><br />
real estate Value Fund<br />
120,0%<br />
112,5%<br />
105,0%<br />
97,5%<br />
90,0%<br />
FunD uPDatE xxxx<br />
VpV Obligatie recovery note ii<br />
58,000.00<br />
56,000.00<br />
54,000.00<br />
52,000.00<br />
50,000.00<br />
<strong>48</strong>,000.00<br />
46,000.00<br />
44,000.00<br />
42,000.00<br />
HHBREVF<br />
HHBREVF<br />
EPRA<br />
1/16/12 2/1/12 2/13/12 2/27/12 3/5/12 3/19/12 4/2/12 4/16/12<br />
Intrinsieke Waarde (IW) - Stichting VPV Obligatie Recovery Note II<br />
IW<br />
27
De <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Rekening!<br />
Steeds online toegang tot, en inzicht in uw <strong>vermogen</strong>spositie.<br />
Met de <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Rekening kunt U<br />
online beleggen en sparen!<br />
- Zonder transactiekosten beleggen in alle <strong>Hof</strong> <strong>Hoorneman</strong> Beleggingsfondsen.<br />
- Geld <strong>op</strong> deze rekening aanhouden zolang u nog niet wilt beleggen; U ontvangt<br />
dan ieder kwartaal rente.<br />
- Steeds online toegang tot en inzicht in uw <strong>vermogen</strong>spositie.<br />
<strong>Kijk</strong> voor verdere informatie <strong>op</strong> onze site, www.hofhoorneman.nl of neem<br />
contact <strong>op</strong> met onze relatiebeheerders <strong>op</strong> 0182 - 59 77 62.