Plantengids Natuurpunt en Partners Vzw

Plantengids Natuurpunt en Partners
Vzw
Boomverkoopactie zaterdag 18 februari 2012
Inhoudstafel
1. Bosgoed en Haagplanten ...................................................................3
1.1 Hagen.......................................................................................................................... 3
1.2 Houtkanten................................................................................................................. 3
1.3 Bosplantsoen ............................................................................................................. 3
1.4 Zelf een pakketje samenstellen................................................................................. 3
1.5 Grote bomen in je tuin............................................................................................... 4
1.6 Brandhout................................................................................................................... 4
1.7 Vruchten ..................................................................................................................... 4
1.8 Zelf zin in een hapje?................................................................................................. 4
1.9 Hoe en wanneer planten?.......................................................................................... 4
1.10 Plantverordeningen ................................................................................................. 5
1.11 Bebossingstoelage .................................................................................................. 5
2. Bessenstruiken....................................................................................6
2.1 Rode Bessen .............................................................................................................. 6
2.2 Kruisbessen ............................................................................................................... 6
2.3 Zwarte Bessen............................................................................................................ 6
2.4 Kiwibessen ................................................................................................................. 6
2.5 Frambozen.................................................................................................................. 7
2.6 Braambessen ............................................................................................................. 7
3. Fruitbomen ...........................................................................................7
3.1 Welke bodem?............................................................................................................ 7
3.2 Kies de juiste plaats................................................................................................... 7
3.3 Plantafstand ............................................................................................................... 7
3.4 Hoe en wanneer planten?.......................................................................................... 7
3.5 Onderhoud en bescherming ..................................................................................... 8
3.6 Voor ieders smaak ..................................................................................................... 8
3.6.1 Appels...............................................................................................................................9
3.6.2 Peren.................................................................................................................................9
3.6.3 Pruimen.............................................................................................................................9
3.6.4 Zoete Kers.......................................................................................................................10
3.6.5 Perzikken ........................................................................................................................10
3.6.6 Allerlei.............................................................................................................................10
4. Plantenoverzicht met afbeeldingen.................................................11
5. Bronnen ..............................................................................................22
5.1 Tekst ......................................................................................................................... 22
5.2 Afbeeldingen ............................................................................................................ 22
2 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

1. Bosgoed en Haagplanten
1.1 Hagen
Volgend plantgoed uit ons assortiment is geschikt als haagplant:
- (Rode) Beuk en Haagbeuk zijn twee soorten die een dichte haag vormen. Rode beuk
enerzijds is gewoon een populaire kweekvariëteit van beuk met rode bladeren, de
Haagbeuk anderzijds staat bekend als een voedselplant voor meikevers.
- Meidoorn vormt een stekelige haag die heel geschikt is als broedplaats voor allerlei
vogels. Pas wel op: indien er boomgaarden in de onmiddellijke buurt zijn, kan de
eigenaar u wettelijk eisen dat u de haag niet tot bloei laat komen. Meidoorn wordt
immers nog steeds beschouwd als een potentiële besmettingsbron voor perevuur.
- Taxus is een altijd groene naaldboom en groeit het best op luchtige, vochthoudende
gronden. Hij is geschikt voor het aanleggen van dichte zware hagen. De Taxus is een
trage groeier als hij nog jong is, waarbij het belangrijk is dat u, tijdens deze periode,
de bodem gras- en onkruidvrij houdt. Opletten als u grazende dieren heeft want deze
plant is giftig.
- Wilde Liguster blijft mooi groen in de winter. Het is een goede groeier die zich na het
snoeien snel zal herpakken. Uitgroeiende Ligusterstruiken geven sterk geurende
bloessems. Hoewel er meerdere kweekvariëteiten bestaan, bieden wij de wilde
variant Ligustrum Vulgare aan waarop de Ligusterpijlstaar, een nachtvlinder, op
afkomt.
Wil je een gemengde of ' natuurlijke ' uitziende haag of houtkant creëren, dan kan je de hierboven
vernoemde planten combineren met een Hazelaar, Kardinaalsmuts, Rode Kornoelje, Wilde Appel,
Gelderse Roos, Vlier, Egelantier, Hondsroos en Sleedoorn. Deze planten snoei je wel best in
rusttoestand.
Aanbevolen plantafstand voor hagen: drie à vier platen per meter.
1.2 Houtkanten
Een houtkant wordt pas mooi bij een gemengde aanplant. De bomen van de houtkant moeten kappen
en terugzetten goed kunnen verdragen. Geschikte soorten voor een houtkant zijn Zomereik, Gewone
Es, Zwarte Els, Ruwe Berk en Haagbeuk. Een natuurlijk ogend geheel kan je verwezenlijken door
hier en daar een fel bloeiende struik tussen de bomen te planten. Geschikt soorten hiervoor zijn
Sleedoorn, Europese Vogelkers, Hondsroos, Gewone Vlier en Gelderse Roos. Bloeiende en
bessendragende struiken zet je steeds aan de buitenkant, bij voorkeur aan de zonzijde, fors groeiende
bomen of struiken plant je beter in het midden.
Aanbevolen plantafstand : één meter van elkaar.
1.3 Bosplantsoen
Wie een bos(je) wil aanplanten dient rekening te houden met de plantverordeningen. Bel daarom best
even naar de groen- of milieudienst van uw gemeente. Hou er rekening mee dat sommige bomen één
meter per jaar groeien en na vijftien jaar al veel schaduw kunnen geven. Zorg ook voor struikgewas
als onderbegroeiing.
Aanbevolen plantafstand: dicht opeen (één meter) en later uitdunnen.
1.4 Zelf een pakketje samenstellen
Vooraf moet je uitmaken of je een netjes geschoren haag wil, een uitbundige bloesemheg, of een echt
vogel- en nectarbosje? Veel zal afhangen van de beschikbare ruimte in je tuin.
Een geschoren haag neemt het minste plaats in, een heg laat je bloeien en vruchten dragen en neemt
dus gemakkelijk enkele meters in beslag, voor een houtkant of een struweel heb je minstens vijf meter
breedte nodig.
3 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

Enkele mogelijkheden:
- Kleine doornloze struiken voor kleinere tuinen (decoratieve bloei en bessen):
Kardinaalsmuts, Rode Kornoelje, Wollige Sneeuwbal, Gelderse Roos en
Vuilboom
- Lentepakket met doornstruiken voor nesten: Sleedoorn, Hondsroos en Egelantier
- Herfstpakket met bessen voor vogels: Lijsterbes, Vlier, Zoete Kers, Sleedoorn en
Krentenboom
- Gemengde inlandse haag: Beuk, Haagbeuk en Wilde Liguster
- Gemengde doornloze haag: Beuk, Haagbeuk, Rode Beuk, Wilde Liguster, Rode
Kornoelje, Wilde Appel en Gelderse Roos
- Gemengde doornhaag: Meidoorn, Egelantier, Hondsroos, Sleedoorn,
Kardinaalsmuts en Gelderse Roos
1.5 Grote bomen in je tuin
Zomereik, Gewone Es, Tamme Kastanje, Kleinbladige Linde, Zoete Kers en Beuk kunnen
uitgroeien tot bomen met een grote kruin die heel de tuin kan overschaduwen. Daarnaast geven ze
ook veel bladval wat misschien niet steeds geapprecieerd zal worden door eventuele buren. Door de
kruin regelmatig te snoeien kan je de boom wel op gewenste grootte houden.
Tip: Rechte takken van de Gewone Es zijn uitstekende bezem- en schopstelen.
1.6 Brandhout
Wie een houtkachel of een open haard bezit, zal graag een snelgroeiende boom zien. Het zwaarder,
langdurig brandend, hout bij uitstek wordt geleverd door de Zwarte Els. Als de stam dik genoeg is,
zaagt u hem af aan de basis. Uit de stronk schieten bij voldoende licht nieuwe scheuten waarvan u er
twee tot vier laat doorgroeien.
1.7 Vruchten
Bessendragende struiken trekken veel vogels aan. Aanraders zijn Lijsterbes, Gewone Vlier,
Vuilboom,
Kardinaalsmuts, Europese Vogelkers en Krentenboom.
1.8 Zelf zin in een hapje?
- Gewone Vlier: sap steeds koken, anders kans op diarree. Geschikt voor wijnen,
fruitsappen, vliersiroop
- Sleedoorn: wrange smaak, niet echt eetbaar. Geschikt om op jenever te zetten
- Wilde Appel: hard en wrang van smaak
- Krentenboom: bessen kunnen rauw gegeten worden of verwerkt worden in gelei en
fruitsappen
- Hazelaar: mooie struik voor langs de rand van een grote tuin of weide. Ook
eekhoorns en de grote bonte specht zijn verzot op hazelnoten
- Tamme Kastanje: lekkere noten, net als de okkernoot wordt het wel een grote boom
1.9 Hoe en wanneer planten?
Planten kan best in de periode van half november tot einde maart. De grond mag ook niet dieper
bevroren zijn dan drie cm. Voor bosgoed moet de kuil niet zo groot en diep zijn, de wortels moeten wel
nog enige ruimte hebben. Maak de grond in de kuil wat los en giet er wat water in bij droogte. Steek
het boompje tot enkele centimeter boven de wortelzone in de grond en druk de ingegooide aarde
voorzichtig aan met de voet. Enige compost toevoegen, vooral in zandgrond, kan nooit kwaad. Giet
het eerste jaar regelmatig bij droogte.
- Indien er konijnen in de buurt rondhuppelen moet u de eerste jaren de bomen
beschermen met een netje of een afweermiddel dat u in de handel kan kopen.
Konijnen worden aangetrokken door de omgewoelde plaatsen rond de boompjes.
Vooral als er sneeuw ligt knagen ze aan de schors op of bijten ze de boompjes kapot.
4 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

- Vooral aan jonge eikenbomen moet je de nodige zorg besteden. Ze zijn immer sterk
droogtegevoelig met een hoge sterfte als gevolg.
- Wortels noch takken moeten gesnoeid worden bij aanplanten van jong bosgoed.
- Zorg bij het vervoer van de bomen dat de wortels winddicht afgedekt zijn. Wind droogt
de wortels snel uit.
- Indien je de bestelling niet meteen kan aanplanten, kuil dan het plantgoed in. Graaf
een grote kuil en stop de hele bundel half onder de aarde. De boompjes kunnen zo
desnoods de hele winter doorstaan.
- Hoewel elke boomsoort zijn eigen voorkeur heeft voor een grondsoort en vochtigheid
( raadpleeg onderstaande tabel ) zullen alle inlandse soorten groeien om op het even
welke grondsoort. Groeisnelheid en ziektegevoeligheid zullen wel variëren naargelang
de grondsoort.
Op vochtige en drassige gronden vinden we Zwarte Els, Gewone Es en
allerhande soorten wilg.
Ruwe Berk en Zomereik groeien steeds goed op droge niet al te rijke
zandgrond. In een bosbestand groeien in de schaduw van deze bomen de
Vuilboom, Lijsterbes en Hazelaar. Ook de Tamme Kastanje gedijt hier
goed.
Is de bodem wat lemig en dus rijker aan mineralen dan kan je kiezen voor
Zoete Kers, Gewone Es en Esdoorn. Sleedoorn, Gelderse Roos,
Europese Vogelkers, Honds- en andere rozen gedijen ook goed in deze
gronden hier te vinden. De Beuk verkiest de wat rijpere, luchtige bosgronden,
de Haagbeuk groeit op rijkere bodems, zowel droge als natte.
Omdat de bodem in onze tuinen meestal voedselrijk is geeft de aanplanting
van bomen en struiken weinig problemen, zeker niet als uw keuze gaat naar
planten van de rijkere bodems. Toch is het altijd geraadzaam rekening te
houden met de algemene gesteldheid van de bodem in uw tuin en de
omgeving.
1.10 Plantverordeningen
- Hagen: op een halve meter van de eigendomsgrens, tenzij de haag of struiken
gemeenschappelijk zijn.
- Hoogstammige bomen: minstens op twee meter van de eigendomsgrens.
- Bosplantsoen in landbouwzones : op zes meter van de eigendomsgrens.
- Voor bebossing van percelen gelegen in landbouwzones, natuurgebieden of nieterkende
reservaten is er een vergunning vereist van de gemeente.
1.11 Bebossingstoelage
Wie een bos van minimum 0,5 ha wil aanleggen kan hiervoor een toelage ( tot 3200 € / ha ! )
aanvragen ( formulier moet minimum 3 maand voor de aanvang van de werken binnen zijn ) bij:
Agentschap voor Natuur en Bos,
Jan Menschaert
Gebroeders Van Eyckstraat 2-6, 9000 Gent
Tel 09-265 45 84 – Fax 09-265 45 88
jan.menschaert@lne.vlaanderen.be
Je kan hier ook een uitgebreide brochure aanvragen.
Men kan ook contact opnemen met de persoon die bij de aanvrager ter plaatse gaat om alle uitleg te
geven ivm bebossing van landbouwgronden en het dossier verder opvolgt:
patrick.vandevelde@lne.vlaanderen.be
Tel 09 265 45 93 - GSM 0473 96.40.22
Voor bebossing landbouwgrond: nieuwe regeling vanaf ± eind 2007 - begin 2008, voorlopig worden
geen nieuwe dossiers aanvaard. Informatie is steeds te verkrijgen.
Bij bebossing van landbouwgrond dien je eerst een toelating te vragen aan het College van
Burgemeester en Schepenen van de gemeente.
5 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

1.12 Toelage voor erfbeplanting
Landbouwers die hun erf beplanten kunnen een toelage van 75 % ( excl. BTW ) met een maximum
van 2500 € krijgen van de Provinciale Landbouwkamer voor Oost-Vlaanderen. Vrijwel gans ons
aanbod van plantgoed komt hiervoor in aanmerking. Het reglement kan u aanvragen op de Dienst
Land- en Tuinbouw, Seminariestraat 2, 2de verdieping, 9000 Gent. Tel. 09/267.86.75-76.
2. Bessenstruiken 1
2.1 Rode Bessen
De Rode Bes is een winterharde struik die na enige jaren tot anderhalve meter kan uitgroeien. Hij is
ook goed geschikt om als snoer (haag) te kweken. Deze struiken verkiezen een plaatsje in de
halfschaduw hoewel ze de volle zon ook verdragen. Qua bodemsoort is een eerder luchtige bodem
wenselijk. De vruchtzetting is afhankelijk van de weersomstandigheden (koude en regen). De Rode
Bes is een vroegbloeier (maart-april) en wordt bestoven door hommels en solitaire bijen (soms ook
gewone bijen). Naar verzorging toe neem je best de kruisende takken weg en zorg je er best voor dat
de struik “open” blijft. Jaarlijks wat compost toedienen en bodembedekking kan ook geen kwaad.
2.2 Kruisbessen
Kruisbessen zijn in vergelijking met andere (klein)fruitsoorten meer schaduwtolerant. Let op voor de
felle (middag)zon want die kan aanleiding geven tot zonnebrand bij de rijpende bessen. Kruisbessen
kunnen goed onder andere fruitbomen worden geplant als struikjes, maar kunnen ook gebruikt worden
in gemengde bloemenborders, als haag, als mini-boompje bij de ingang van de tuin ,of als
'aandachtstrekkers' in de tuin. Bepaalde kruisbessen vertonen een heel mooie, intense herfstkleur.
Natuurlijk kan je ze ook als 'snoer' kweken voor optimale productie van bessen. Kruisbessen kunnen
bijna op alle gronden groeien hoewel heel natte gronden eerder ongeschikt zijn. De struiken kunnen
geplant worden vanaf eind oktober tot maart, wanneer de weersomstandigheden het toelaten. Eens
de jonge struik geplant is, mag je de takken terugknippen op ongeveer 10 cm (net boven een oog dat
naarbuiten wijst). Tijdens het daaropvolgende groeiseizoen zullen er talrijke nieuwe krachtige
scheuten ontstaan, waarvan je er een 4 à 5 behoudt zodanig dat ze telkens 30 cm uit elkaar staan,
goed gespreid over de struik. Je kan kruisbessen niet enkel eten waneer ze rijp zijn (vanaf tweede
helft juni), maar je kan ze ook onrijp plukken om er heerlijke confituren, cake of andere culinaire
gerechten mee te bereiden.
2.3 Zwarte Bessen
De Zwarte Bes is een winterharde struik die na enige jaren tot anderhalve meter uitgroeit. Hij is iets
minder geschikt om als snoer (haag) te kweken. De Zwarte Bes heeft de voorkeur voor een zonnig
plaatsje hoewel hij ook een plaatsje in de halfschaduw kan verdagen. Deze struik plant je best in een
luchtige, liefst goed vochthoudende bodem. (afdekken met mulchlaag is dus gewenst). De
vruchtzetting is afhankelijk van de weersomstandigheden (koude en regen), en is beter wanneer
meerdere struiken samen groeien. Het is een vroegbloeier (april) maar is goed koudebestand. De
bloemen verschijnen in trosjes met rood-paars aangelopen groene bloemen die bestoven worden door
hommels en solitaire bijen (en gewone bijen bij warm weer). Naar verzorging toe neem je best de
kruisende takken weg. Houd de struik goed open en dien jaarlijks wat compost toe.
2.4 Kiwibessen
Kiwibes is een neefje van de meer bekende kiwi met zijn welbekende behaarde vruchten. Issai is een
buitenbeentje doordat deze Japanse selectie eenhuizig is, met andere woorden hij heeft mannelijke
en vrouwelijke bloemen op één plant. Anderzijds is het een zwakkere groeier die veel gevoeliger is
voor droogte dan de andere rassen. Ook is hij minder winterhard en zijn de vruchten minder groot dan
1 Bron: Kruisbessen ‘Proef’tuin, online geraadpleegd op 14/10/2011. (http://www.proeftuin.eu)
6 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

ij de andere rassen. De Kiwibes is een sterk groeiende klimplant. De bloemen worden ontwikkeld op
nieuwe kortloten die verschijnen in de oksels van de takken van het vorig jaar. Het duurt gemiddeld 3
tot 4 jaar voor de kiwibes goed in productie is maar blijft doorgroeien en kan wel 50 jaar productief
zijn.
2.5 Frambozen
Frambozen zijn goede winterharde planten die scheuten kunnen aanmaken van anderhalve tot vier
meter in lengte op één groeiseizoen. Deze struik wordt best tegen een muur of een draad gekweekt
om te voorkomen dat ze omvallen. Frambozen verkiezen zonnige plaatsjes maar verdragen ook een
plaatsje in de halfschaduw. Je kweekt ze best op een luchtige, liefst vrij droge bodem. (afdekken met
mulchlaag is dus gewenst). De vruchtzetting is afhankelijk van de weersomstandigheden (koude en
regen) maar vormt zelden een probleem. Frambozen zijn laatbloeiers (juni-vorst). De bestuiving
gebeurt door hommels en bijen en allerlei andere insecten. Naar verzorging toe verwijder je best het
teveel aan uitlopers en jaarlijks neem je de afgedragen takken weg. Ieder jaar dien je wat compost toe
en pas bodembedekking toe.
2.6 Braambessen
Braambessen zijn goede winterharde planten die scheuten kunnen aanmaken van anderhalve tot zes
meter lengte op één groeiseizoen. Deze struik wordt best tegen een muur of een draad gekweekt om
te voorkomen dat ze omvallen. Braambessen verkiezen een plaatsje in de halfschaduw hoewel een
plaatsje in de zon ook mogelijk is. Je plant een braambes best in een luchtige, liefst vrij goed
vochthoudende bodem. (afdekken met mulchlaag is dus gewenst). Het zijn snel vruchtbare planten
(dragen al het jaar na de aanplant) waarbij vruchtzetting izelden een probleem vormt . Het zijn
laatbloeiers (juni-vorst). De bestuiving gebeurt door hommels en bijen en allerlei andere insecten.
Naar verzorging toe kort je de te lange scheuten in en jaarlijks de afgedragen takken weg. Ieder jaar
dien je wat compost toe en pas bodembedekking toe.
3. Fruitbomen
3.1 Welke bodem?
Fruitbomen houden er zeker niet van om met hun voeten in het water te staan. Zorg er ook steeds
voor dat de grond voldoende luchtig is en dat er geen harde laag zit in de ondergrond. Zet op een
plaats waar fruitbomen gestaan hebben nooit dezelfde soort terug, wel bijvoorbeeld een appelboom in
plaats van pruimelaar.
3.2 Kies de juiste plaats
Ben je van plan om meerdere soorten aan te planten, hou er dan rekening mee dat kersen, appels,
kastanje en okkernoot de grootste bomen worden; perziken, kwee, mispel en pruimen de kleinste.
Pruimen en peren houden van veel zon, appels kunnen een weinig schaduw verdragen. Let er wel op
dat het de zon is die het uitzicht en de smaak van uw vruchten zal bepalen. Een kweepeer en mispel
staan liever iets vochtiger en kunnen best ergens een verloren hoek in de tuin vullen. Pruimen en
vooral perziken moeten beschut staan en vooral afgeschermd worden tegen oosten- en noordenwind;
aangezien ze zo vroeg bloeien, zijn ze immers gevoelig voor vorst. Zet voor een goede kruisbestuiving
dezelfde soorten bij elkaar, bijvoorbeeld appelaars bij elkaar en nooit appel - peer - pruim - appel.
3.3 Plantafstand
Halfstammen zet je op 6 meter van elkaar, hoogstammen 8 meter.
3.4 Hoe en wanneer planten?
7 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

Plant nooit een boom als de grond meer dan vijf cm diep bevroren is. Kan je de bomen niet
onmiddellijk planten, laat ze dan niet onbeschermd buiten liggen maar maak een kuil leg de wortels
van de bomen erin en bedek die met aarde, zodat ze niet uitdrogen. Het ideale planttijdstip is
november - december.
- Maak je plantgat eerder te groot dan te klein en maak de grond goed los, ook onder
de wortels.
- Plant eerst je steunpaal langs de westkant van uw boom, ongeveer zeventig cm in de
grond en ongeveer honderdtachtig cm erboven.
- Plaats de boom in de plantput. Plant hem even diep als in de kwekerij. Let erop dat de
kroon boven de steunpaal komt en dat de entplaats (verdikking) onderaan de stam
boven de grond zit. Als de entplaats onder de grond komt te zitten sterft de fruitboom
gegarandeerd.
- Gooi enkele schoppen goed verkruimelde teelaarde op de wortels, met de boom
lichtjes op en neer te bewegen schuift de grond goed tussen de wortels.
- Verder aanvullen en eenmaal de grond aandrukken met de voet, niet vasttrappen.
- Het is aanbevolen een emmer water te gieten vooraleer de put volledig te vullen.
- Met een boombindsel dat niet in de boom kan groeien maak je de boom vast aan de
paal, het bindsel plooi je in een achtvorm zodat de paal niet tegen de stam kan
schuren.
- Controleer ook of er nergens ijzerdraadjes (van het etiket) aan vasthangen. Dat snoert
de tak in met takbreuk als gevolg.
- Leg op de boomspiegel organisch materiaal (gras, mest), zo blijft het onkruid weg en
de grond droogt niet zo vlug uit.
- Bij sterk uitdrogende grond, humeuze grond, kan je verteerde champignonmest of
compost toevoegen om de bodem te verrijken.
- Plantgoed met reeds veel zijtakken kan je best al wat snoeien, zo is er minder kans
op verdroging in het voorjaar.
- Voeg voor zandige gronden enkele kilo's kalk toe in het plantgat. Vooral bij kerselaars
en pruimen is de kalk nodig voor een goede pitvorming.
3.5 Onderhoud en bescherming
Heel belangrijk om mooie bomen en vruchten te krijgen is de boomsnoei. Die begint best in de lente
(in de winter snoeien verhoogt het risico op vorstschade). Gedurende de eerste jaren vragen bomen
vooral een vormsnoei. Grote snoeiwonden kan je best afdekken met entwas. Geef op zandige
gronden de bomen om de vijf jaar enkele kilogrammen kalk die u lichtjes onderwoelt nabij de stam.
Laat uw bomen de eerste twee jaren geen vruchten dragen, dit put de boom te veel uit. Verwijder alle
uitlopers op de stam en onder de entplaats. Kippen kan men gemakkelijk in de boomgaard laten
rondlopen (ze vernietigen bovendien veel insecten) maar ze durven wel eens diepe putten maken,
zodat de wortels van de bomen bloot komen te liggen. Ben je van plan grote dieren (geit, schaap) te
houden, bescherm dan uiteraard je bomen met een degelijke boomkorf (bijvoorbeeld drie palen rond
de boom, bovenaan verbonden met elkaar en met een goede draad er rond). De hoogte van de korf
hangt af van de diersoort. Hou er rekening mee dat ook ganzen wel een schorsreepje van een jonge
fruitboom lusten. Wie over voldoende ruimte beschikt kan rond zijn boomgaard een windkering
aanleggen (anderhalve meter hoog) om wind en vorstschade te beperken. Bepaalde fruitsoorten zijn
zelf goed geschikt als windkering.
In gazons moet de stam onderaan beschermd worden tegen beschadiging van de grasmachine. Gras
neemt bovendien veel voedsel op. Extra voedsel kan langs boorgaten worden toegediend. Vergeet
ook niet een klein plannetje te maken met de aangeplante soorten. Zo vermijd je dat je je na enkele
jaren moet afvragen welke soort dat nou wel weer zou mogen zijn.
Is de boomgaard al wat opgeschoten (of meteen aan de steunpaal), kan je enkele nestkasten
ophangen (mezen, vliegenvanger). Deze vogels werken bovendien als biologische onderhoudsdienst.
Bescherm in open veld de jonge fruitbomen met kippengaas tegen vraatzucht van konijnen!
3.6 Voor ieders smaak
Bij soortkeuze keken wij voornamelijk naar soorten die vrij sterk zijn, over een zeer goed stuifmeel
beschikken en die worden aanbevolen door de kweker voor hoogstam en halfstam.
Wanneer je maar één fruitboom wil planten, kies je best voor een zelfbestuivende tenzij er in de
directe omgeving dezelfde fruitsoort staat.
8 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

Wanneer je meerder fruitbomen wil planten, zorg je er dan best voor dat er per soort minstens een
bijstaat met heel goed stuifmeel. Wij raden sterk aan steeds minstens twee bomen van elke soort
(mogen verschillende rassen zijn) te planten indien je zeker wil zijn van vruchten.
3.6.1 Appels
Zelfbestuivend en tevens zeer goed stuifmeel voor kruisbestuiving
Zeer goed stuifmeel
Andere
3.6.2 Peren
- Jonathan, een gekende rode appel met zoetzure smaak
- James Grieve, sappige appel met zacht vruchtvlees
- Reine des Reinette, zure appel die men lang kan bewaren, sterke soort met grote
opbrengst
- Jacques Lebel, grote zure sappige appel, sterke soort, goede opbrengst, beperkt
houdbaar
- Transparente Jaune, zoetzure oogstappel, vroeg rijp maar zeer beperkt houdbaar
- Calville des Prairies, enkel aangeraden als hoogstam, harde dessertappel,
middelmatige opbrengst met beurtjaren
- President Roulin, grote zachte smakelijke appel, zeer goede opbrengst
- Rambour d'Hiver, enkel aangeraden als hoogstam, sappige zachte moesappel, op
latere leeftijd vruchtbaar
- Reinette de Blenheim, lekkere harde tafelappel, goede opbrengst met beurtjaren
- Goudreinette, goede bewaarappel, iets zachter van smaak dan Reine des Reinettes,
goede opbrengst
De meeste perenrassen zijn niet zelfbestuivend, sommigen zijn het deels, afhankelijk van de
weersomstandigheden. Een tweede perenboom vlakbij is dus steeds aan te raden.
Deels zelfbestuivend
Zeer goed stuifmeel
Andere
3.6.3 Pruimen
- Conférence, gekende harde vrucht met goed stuifmeel
- Légipont, enkel aangeraden voor hoogstam, sappige zoete peer
- Williams bon Chrétien, zeer goed stuifmeel
- Durondeau, enkel voor halfstam aangeraden, sappige zuurzoete peer met goede
opbrengst
- Triomphe de Vienne, grote geelbruine peer
- Beurré Hardy, zeer lekkere boterpeer, aan te raden als kruisbestuiver voor andere
peerrassen
- Comtesse de Paris, sappige peer die pas echt lekker is na warme zomer,
middelmatige opbrengst
- Clapp's Favourite, grote sappige peer met goede smaak
- Bonne Louise d’Avranches, enkel aangeraden voor halfstam
- Saint Rémy, stoofpeer met goede opbrengst
Alle pruimelaars zijn zelfbestuivend.
- Belle de Louvain, roodblauwe langwerpige pruim, goede opbrengst op latere leeftijd
- Reine Claude d'Oullins, gele ronde smakelijke pruim, grote boom. Matige opbrengst
9 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

3.6.4 Zoete Kers
- Victoria, enkel aangeraden als halfstam, rode langwerpige pruim, snelle en goede
opbrengst maar gomvorming in sommige pruimen
- Sainte Catherine, groen-gele pruim van zeer goede kwaliteit met grote opbrengst
- Anna Späth, roodblauwe ronde pruim, goede opbrengst op latere leeftijd
Steeds minstens twee bomen planten bij elkaar. Hou er rekening mee dat de productie sterk
wisselvallig is afhankelijk van het weer en de vogels. Zoete kersen zijn grote bomen en sterke
groeiers, tijdens de groeiperiode moet u geen opbrengst verwachten.
Deels zelfbestuivend
Zeer goed stuifmeel
3.6.5 Perzikken
- Bigarreau Blanc, gele kers met goede opbrengst, barst met regenwater
- Bigarreau Van, donkere kers van goede kwaliteit, zeer vruchtbaar
- Early Rivers, grote donkerrode vruchten, goede opbrengst
Perziken zijn zelfbestuivend, we bieden ze enkel aan in halfstam. Bij late vorst vriezen de bloemen
kapot en heeft men geen opbrengst. Op een beschutte plaats zetten is aanbevolen. Vogels en mieren
zijn liefhebbers van de vrucht.
3.6.6 Allerlei
- Lieveling, zeer gezonde en vruchtbare boom, rijptijd begin augustus
- Fertile de Septembre, meest vruchtbare ras
- Reine des Verges, zeer gezonde en vruchtbare boom, rijptijd september
- Kweepeer: heeft grote gele peren die enkel geschikt zijn voor gelei. Kleine boom
- Okkernoot, vergt geen onderhoud maar wordt groot
- Tamme Kastanje (Kultivar de Lyon) geeft grote noten. Wordt grote boom
- Mispel, kleine vruchtbare boom. Vereist geen speciale zorgen
- Moerbei (Morus nigra), traag groeiende kleine boom. Grootvruchtig. Wordt geleverd
in pot. Vorstgevoelig in de eerste jaren na de aanplant. Best ergens beschut planten!
10 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

4. Plantenoverzicht met afbeeldingen
1. Bosgoed en Haagplanten
boompjes tussen 50 en 90 cm
Beuk (fagus sylvatica) Buxus (buxus sempervirens)
Egelantier (rosa rubiginosa) Gewone Es (fraxinus excelsior)
Gelderse roos (viburnum opulus) Haagbeuk (carpinus betulus)
11 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

Hazelaar (corylus avelana) Hondsroos (rosa canina)
Kardinaalsmuts (eueonimus europaea) Krenteboom (amelanchier lamarkii)
Meidoorn (crateagus monogyna) Rode kornoelje (cornus sanguinea)
12 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

Sleedoorn (prunus spinosa) Europese Vogelkers prunus padus
Taxus (taxus baccata) Vuilboom [spork] (rhamnus frangula)
Wilde Liguster (ligustrum vulgare) Wollige Sneeuwbal (viburnum lantana)
13 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

Zoete Kers (prunus avium) Zomereik (quercus robur)
Zwarte Els (alnus glutinosa) Kleinbladige Linde (tilia cordata)
Tamme Kastanje (Castanea Sativa) Wilde Appel (Malus Sylvestris)
14 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

N/A
Wintereik (Quercus petraea) Rode Beuk
N/A
15 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

2. Loofbomen
Hoogte: 2 à 3 m, omtrek 6 tot 8 cm
Beuk (fagus sylvatica) Gewone Es (fraxinus excelsior)
Kleinbladige Linde (tillia cordata) Lijsterbes (sorbus aucuparia)
Haagbeuk (carpinus betulus) Ruwe berk (betula pendula)
16 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

Zomereik (quercus robur) Zwarte Els (alnus glutinosa)
Gewone Iep (ulmus campestris)
17 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

3. Fruitbomen
Omtrek halfstam: 6 à 8 cm, omtrek hoogstam: 8 à 10 cm
APPELS
N/A
N/A
Jacques Lebel
Calville des
Prairies
Reine de
Reinettes
Président
Roulin
Oogstappel
(transparante
jaune)
Beurré Hardy
Bon Chrétien
Williams
Conférence
James Grieve
N/A Jonathan
N/A Keiing
PEREN
Reinette de Blenheim
Bonne Louise d'Avranches
Comtesse de Paris
Durondeau
18 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

N/A
N/A
N/A
Légipont
Clapp’s
Favourite
Victoria
Sainte
Catherine
Belle de
Louvain
Lindekers
(early Rivers)
Bigarreau
Van
N/A Lieveling
N/A
Reine des
Verges
Saint Rémy
N/A Triomphe de Vienne
PRUIMEN
KERSEN
Reine Claude d' Oullins
Anna Spath
N/A Bigarreau Blanc
PERZIKKEN
Fertille de Septembre
19 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

4. Bessenstruiken*
N/A
Mispel:
struik van 2
jaar
Okkernoot:
struik van 2
jaar
Moerbei
(nigra) in pot
Rode Bes:
Jonkheer van Tets
Rode Bes: Rotet
Kruisbes: Martlet
ANDERE
BESSEN
Kweepeer:
struik van 2 jaar
Tamme Kastanje:
Kultivar de Lyon
Doornloze Braam:
Chester Thornless
Kiwibes: Issai
Kruisbes:
Mucurines
20 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

N/A
Framboos:
Meeker
Zwarte Bes:
Titania
Framboos:
Heritage
4. Klimplanten
N/A N/A Hop (Humulus Lupulus)
N/A Klimop (Hedera Helix) N/A Kamperfoelie (Lonicera)
N/A
Wilde Wingerd (Parthenocissus
N/A
Quinquefolia)
Blauwe Regen
N/A Buitendruif Wit N/A Buitendruif Blauw
21 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011

5. Bronnen
5.1 Tekst
- Kruisbessen ‘Proef’tuin, online geraadpleegd op 14/10/2011. (http://www.proeftuin.eu)
- Plantgids voor fruitbomen, online geraadpleegd op 14/10/11. (http://www.natuurpunt-zuidwaasland.be/boomplantactie/plantgids-fruit.html)
- Plantgids voor bomen, struiken, houtkanten, bosgoed en hagen, online geraadpleegd op
14/10/11. (http://www.natuurpunt-zuid-waasland.be/boomplantactie/plantgids-andere.html)
- Natuurpunt Gent Plantgids, 2011, 8 pg’s, online raadpleegbaar op (www.natuurpuntgent.be)
5.2 Afbeeldingen
- http://www.natuurpunt-zuid-waasland.be/boomplantactie/afb-bpl.html, online geraadpleegd op
18/10/2011. (gebruik met toestemming)
- Oleg Polunin, Bomen en struiken van Europa. Herkenningsgids met meer dan 1000 illustraties
in kleur, Zomer & Keuning, Wageningen, 1978, 214 p.
- (*) http://www.proeftuin.eu/, online geraadpleegd op 18/10/2011. (gebruik met toestemming)
22 Plantengids Natuurpunt & Partners Vzw
Versie 2011