Landinrichting - Gemeente Herselt

Landinrichting
ruiter- en menroutenetwerk
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk
ontwerp inrichtingsplan
april 2013

Landinrichting
ruiter- en menroutenetwerk
Colofon
Uitvoerder:
Vlaamse Landmaatschappij regio Oost
Vestiging Antwerpen
Cardijnlaan 1
2200 Herentals
Tel. 014 25 83 00
Fax 014 25 83 99
www.vlm.be
In samenwerking met de planbegeleidingsgroep “de Merode: prinsheerlijk platteland”.
Eindredactie:
Els Lavrysen
Coverfoto:
© VLM fotoarchief
Datum rapport status / revisie
april 2013 ontwerp

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Inhoudstafel
1 INLEIDING 2
1.1 REGELGEVING LANDINRICHTING ................................................................................................................... 2
1.2 HET LANDINRICHTINGSPROJECT DE MERODE, PRINSHEERLIJK PLATTELAND ....................................................... 3
1.3 PLANPROGRAMMA – INRICHTINGSPLANNEN ................................................................................................... 3
1.4 INSPRAAK EN ADVIESPROCEDURES ............................................................................................................... 3
1.5 ONDERWERP VAN HET INRICHTINGSPLAN ....................................................................................................... 4
2 GEBIEDSANALYSE 6
2.1 PROJECTSITUERING .................................................................................................................................... 6
2.1.1 Gebiedsomschrijving ( kaart 1) ........................................................................................................ 6
2.1.2 Geologie en geomorfologie ............................................................................................................. 7
2.1.3 Topografie ....................................................................................................................................... 7
2.1.4 Bodem ............................................................................................................................................. 8
2.1.5 Hydrologie ....................................................................................................................................... 8
2.1.6 Landschap en erfgoed..................................................................................................................... 9
2.1.7 Natuur en bos ................................................................................................................................ 11
2.1.8 Socio-economische aspecten ....................................................................................................... 14
2.2 JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE ASPECTEN .................................................................................................. 15
2.2.1 Overzicht relevante randvoorwaarden........................................................................................... 15
2.2.2 Ruimtelijke ordening ...................................................................................................................... 19
2.2.3 Grond- en oppervlaktewater .......................................................................................................... 24
2.2.4 Natuur ........................................................................................................................................... 26
2.2.5 Bos ................................................................................................................................................ 29
2.2.6 Landschap en cultuurhistorie ........................................................................................................ 30
2.2.7 Archeologie ................................................................................................................................... 33
2.2.8 Toerisme en recreatie ................................................................................................................... 34
2.2.9 Statuut van wegen en waterlopen ................................................................................................ 34
3 PROJECTBESCHRIJVING 36
3.1 PROBLEEMSTELLING EN DOELSTELLINGEN VAN HET INRICHTINGSPLAN ............................................................ 36
3.1.1 Probleemstelling ............................................................................................................................ 36
3.1.2 Doelstellingen ................................................................................................................................ 37
3.2 INRICHTINGSCONCEPT ............................................................................................................................... 37
3.2.1 Ruiter- en menroutenetwerk .......................................................................................................... 37
3.2.2 Ecologische en landschappelijke opwaardering ............................................................................ 38
3.2.3 Recreatieve ontwikkeling gebied de Merode ................................................................................. 39
3.2.4 Beheer en instandhouding ............................................................................................................ 39
3.3 INRICHTINGSMAATREGELEN ....................................................................................................................... 40
1. Inrichting ruiter- en menroutenetwerk ................................................................................................ 40
2.Inrichting wegen .................................................................................................................................... 41
3.Inrichting puntelementen ..................................................................................................................... 45
4.Ecologisch, landschappelijke en natuureducatieve maatregelen .................................................... 47
3.4 MAATREGELEN VIA ANDERE INSTRUMENTEN ................................................................................................ 55
3.4.1 Uitvoering module 13 op gewestwegen N127, N165 en N174 ...................................................... 55
3.4.2 Oversteekplaats ter hoogte van de Marlybrug ............................................................................... 55
3.4.3 Administratieve maatregelen door gemeenten binnen perimeter landinrichting ............................ 55
3.4.4 Maatregelen gemeenten Diest en Aarschot .................................................................................. 55
3.4.5 Quick wins ..................................................................................................................................... 56
3.4.6 Andere ........................................................................................................................................... 56
3.5 OVERZICHTSTABEL KOSTENRAMINGEN ........................................................................................................ 57
4 UITVOERINGSPROGRAMMA 62
5 FINANCIERINGSPLAN 66
BIJLAGEN 76
BIJLAGE 1: COMMUNICATIE EN DRAAGVLAK ................................................................................................. 77
BIJLAGE 2: WATERTOETS .................................................................................................................................. 78
BIJLAGE 3: PASSENDE BEOORDELING ........................................................................................................... 79
BIJLAGE 4: TOERISME VLAANDEREN: RICHTLIJNEN BEWEGWIJZERING BIJ RUITEREN EN MENNEN .. 79
KAARTEN 81
1

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
1 Inleiding
1.1 Regelgeving landinrichting
Het decreet van 21 december 1988 1 definieert het begrip ‘landinrichting’, bepaalt de principes ervan
en bakent het werkgebied af. Landinrichting wordt omschreven als ‘Het bevorderen, voorbereiden,
integreren en begeleiden van maatregelen, handelingen en werken die uitgaan van de bevoegde
overheden en gericht zijn op het vrijwaren, herwaarderen en het meer geschikt maken van gebieden,
conform de bestemming toegekend door de wetgeving op de ruimtelijke ordening.’
Landinrichting is van toepassing op de open ruimte: de landelijke gebieden, de recreatiegebieden, de
woongebieden met een landelijk karakter, de ontginningsgebieden en de met een van deze gebieden
vergelijkbare bestemmingsgebieden aangewezen op de plannen van aanleg of de ruimtelijke
uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening. De Vlaamse regering kan bij wijze van
uitzondering gronden in andere gebieden onderwerpen aan de landinrichting voor zover dit onmisbaar
is voor de uitvoering van het inrichtingsplan.
Dankzij het decreet van 22 november 1995 2 kunnen de VLM, de provinciale en gemeentelijke
overheden, de publiekrechterlijke en privaatrechterlijke rechtspersonen en particulieren belast worden
met de uitvoering van het inrichtingsplan, indien zij daarmee instemmen.
Het besluit van de Vlaamse regering van 28 mei 2004 betreffende de procedure tot opmaak van
landinrichtingsplannen 3 of kortweg het ‘BVR 28 mei 2004’, versoepelt de procedure van landinrichting .
Landinrichting biedt een antwoord op een concreet probleem, op een vraag van een gemeente, van
een provincie of van een andere instantie. De partner wordt nauw betrokken bij
landinrichtingsprojecten: participatie en samenwerking zijn van het allergrootste belang voor het
welslagen van een project.
Het BVR 28 mei 2004 wordt gewijzigd bij het besluit van de Vlaamse regering van 10 oktober 2008 4 .
Dit besluit maakt het planprogramma optioneel, zodat in bepaalde gevallen geen planprogramma
meer nodig is, en actualiseert de samenstelling van de Commissie voor Landinrichting.
Het subsidiebesluit landinrichting’ 1 regelt de subsidiëring van werken die uitgevoerd worden door de
partners (aangewezen in het decreet van 22 november 1995).
Artikel 5 van dit besluit wordt gewijzigd bij het BVR van 28 mei 2004. Deze wijziging wordt nader
bepaald in het ministerieel besluit van 12 april 2006, “houdende de subsidiëring van
landinrichtingswerken uitgevoerd door gemeenten of provincies”.
Artikel 9 van het subsidiebesluit wordt gewijzigd bij het “besluit van de Vlaamse regering van 10
oktober 2008 5 .
1 houdende de oprichting van de Vlaamse Landmaatschappij, aangevuld met het decreet van 22 november 1995
en gewijzigd bij decreten van 8 december 2000, 19 juli 2002, 7 mei 2004 en 19 mei 2006
2 houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting 1995
3 en houdende de opheffing van het besluit van de Vlaamse regering van 6 juni 1996 houdende nadere regelen
betreffende de landinrichting en houdende wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 17 maart 1998
houdende subsidiëring van landinrichtingswerken,
4 tot wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 17 maart 1998 houdende subsidiëring van de
landinrichtingswerken en tot wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 28 mei 2004 betreffende de
procedure tot opmaak van landinrichtingsplannen en houdende de opheffing van het besluit van de Vlaamse
regering van 6 juni 1996 houdende nadere regelen betreffende de lichting en houdende wijziging van het besluit
van de Vlaamse regering van 17 maart 1998 houdende subsidiëring van landinrichtingswerken
5 tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 17 maart 1998 houdende subsidiëring van de
landinrichtingswerken en tot wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 28 mei 2004 betreffende de
procedure tot opmaak van landinrichtingsplannen en houdende de opheffing van het besluit van de Vlaamse
regering van 6 juni 1996 houdende nadere regelen betreffende de landinrichting en houdende wijziging van het
besluit van de Vlaamse regering van 17 maart 1998 houdende subsidiëring van landinrichtingswerken”
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
1.2 Het landinrichtingsproject de Merode, prinsheerlijk platteland
Op 4 augustus 2000 werd de Vlaamse Landmaatschappij door de Vlaamse minister van Leefmilieu en
Landbouw belast met de voorstudie tot uitvoering van landinrichting in het gebied Zuiderkempen. De
voorstudie van het landinrichtingsproject Zuiderkempen werd in juni 2002 afgewerkt en verkreeg
gunstig advies van de Commissie voor Landinrichting op 24 juni 2002. De voorstudie werd vervolgens
aan de minister overgemaakt. De opmaak van een richtplan diende zich aan.
Op 5 juni 2003 werd via een ministeriële brief door de Vlaamse minister van Leefmilieu, Landbouw en
Ontwikkelingssamenwerking gevraagd om een planprogramma Zuiderkempen voor te leggen in het
kader van de actualisatie van de procedure landinrichting. Een aanzet planprogramma Zuiderkempen
werd op 3 november 2003 aan het kabinet van de minister voorgelegd. Het ontwerp planprogramma
werd op 8 maart 2004 op de Commissie voor Landinrichting ter informatie toegelicht. Er werd geen
advies geformuleerd. In een ministeriële brief van 15 april 2004 schaarde de Vlaams minister van
Leefmilieu, Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking zich achter de aanpak van de
planprogramma’s en vroeg om de uitvoeringsprogramma’s, de aanpak en financiering beter uit te
werken. Verder wordt gevraagd om één inrichtingsproject per planprogramma verder uit te werken in
afwachting van de goedkeuring van het nieuwe landinrichtingsbesluit. Deze goedkeuring kwam er op
28 mei 2004.
In de “Validatienota landinrichting – ruilverkaveling 2005” stemde de Vlaamse minister van Openbare
Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur in met de verderzetting van de planvorming voor het
planprogramma “de Merode: prinsheerlijk platteland” als deel van het ontwerpplanprogramma
Zuiderkempen.
Het planprogramma “de Merode: prinsheerlijk platteland” werd op 15 mei 2007 ter kennisgeving aan
de betrokken gemeenten en provincies bezorgd. De Commissie voor Landinrichting bracht op 26
maart 2007 gunstig advies uit bij het planprogramma. Het planprogramma “de Merode: prinsheerlijk
platteland” werd door de Vlaamse regering goedgekeurd op 14 december 2007.
1.3 Planprogramma – inrichtingsplannen
Bij het landinrichtingsproject ‘de Merode: prinsheerlijk platteland’ zijn zes gemeenten betrokken:
Westerlo, Herselt, Scherpenheuvel - Zichem, Laakdal, Tessenderlo en Geel.
Het planprogramma ‘de Merode: prinsheerlijk platteland’ omvat één inrichtingsproject landinrichting,
met name ‘de Merode: prinsheerlijk platteland’.
Na goedkeuring van het planprogramma wordt het inrichtingsproject landinrichting verder uitgewerkt
via meerdere inrichtingsplannen.
Volgens artikel 9 van het besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004 omvat het inrichtingsplan
de uitwerking van maatregelen, handelingen en werken die nodig zijn om het inrichtingsproject
landinrichting te realiseren. Een inrichtingsplan omvat ook een uitvoerings- en
financieringsprogramma dat de verantwoordelijke partners voor uitvoering en financiering aanwijst en
de taken op elkaar afstemt. Het financieringsprogramma brengt het kostenplaatje in beeld samen met
de financieringsmodaliteiten.
Dit rapport betreft het inrichtingsplan ‘Ruiter- en menroutenetwerk de Merode’.
1.4 Inspraak en adviesprocedures
Het inrichtingsplan wordt ingevolge het besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004 opgemaakt
door de Vlaamse Landmaatschappij, onder begeleiding van de planbegeleidingsgroep.
Het voorstel van inrichtingsplan wordt, conform de regelgeving, onderworpen aan een
adviesprocedure. Deze adviezen kunnen het inrichtingsplan aanvullen of bijsturen.
In aanloop tot de officiële adviesprocedure werd bij de opmaak van het voorstel van inrichtingsplan
‘Ruiter- en menroutenetwerk de Merode’ heel wat voorbereidend overleg gepleegd met:
- Agentschap voor Natuur en Bos
3

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
- Agentschap RO Vlaanderen
- Agentschap Wegen en Verkeer
- Toerisme Vlaanderen
- provincie Antwerpen
- provincie Limburg
- provincie Vlaams-Brabant
- gemeente Scherpenheuvel-Zichem, Diest, Aarschot
- gemeente Tessenderlo
- gemeente Laakdal, Geel, Herselt, Westerlo, Laakdal
- Natuurpunt vzw
- Toeristische diensten provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg
- abdij Averbode
- Kempens Landschap vzw
- NV De Vijvers
- Bosgroep Zuiderkempen
- Bosgroep West_Limburg
- Bosgroep Noord-Hageland
- Regionaal Landschap Lage Kempen
- Regionaal Landschap Noord-Hageland
De adviesprocedure van het inrichtingsplan vangt aan met de kennisgeving van het inrichtingsplan
aan de Commissie voor Landinrichting. Het ontwerp van inrichtingsplan ‘Ruiter- en menroutenetwerk
de Merode’ is onderworpen aan het advies van de Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen,
Limburg en Vlaams-Brabant en van de gemeenteraad van de gemeente Tessenderlo,
Scherpenheuvel-Zichem, Westerlo, Herselt, Laakdal en Geel. Daarbij kan het College van
Burgemeester en Schepenen beslissen het inrichtingsplan gedurende 30 dagen ter inzage te leggen
in het gemeentehuis; opmerkingen en bezwaren worden dan gevoegd bij het advies van de
gemeenteraad.
Op basis van deze adviezen maakt de Vlaamse Landmaatschappij onder begeleiding van de
planbegeleidingsgroep het eindvoorstel van inrichtingsplan op. Dit wordt geadviseerd door de
Commissie voor Landinrichting, waarna het, bij positief advies, ter goedkeuring aan de minister
bevoegd voor landinrichting wordt bezorgd.
1.5 Onderwerp van het inrichtingsplan
Planprogramma de Merode: prinsheerlijk platteland
Het planprogramma ‘de Merode: prinsheerlijk platteland’ vormt het kader voor de realisatie van
sommige inrichtings- en beheersgebonden acties die opgenomen zijn in het integraal plan van het
Plattelandsproject de Merode.
In het planprogramma ‘de Merode: prinsheerlijk platteland’ worden (hefboom)projecten en acties uit
het integraal plan gegroepeerd in vier verschillende thema's:
1. koesteren van natuur en landschap met de deelprojecten ‘beheer en inrichting van natuur en
landschap’ en ‘integraal waterbeheer en de bescherming van water als natuurlijke hulpbron’.
Volgende mogelijke maatregelen worden aangehaald:
- het éénmalig inrichten van de bosgebieden in het domein de Merode;
- het realiseren van ecologische en landschappelijke verbindingen tussen de verschillende
ecologisch waardevolle gebieden;
- het herinrichten van de vallei van de Grote Nete vanaf de monding van de Grote Laak tot aan
Geel-Wilders;
- het optimaliseren van de lokale waterhuishouding;
2. Het bewaren en herstellen van ons cultuurhistorisch erfgoed met het deelproject ‘versterken van
de relatie tussen de kernen en hun omgeving‘. Volgende mogelijke maatregel wordt aangehaald:
- het versterken van de relatie tussen de bewoningskernen, cultuurhistorische
aantrekkingspunten en hun omgeving.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
3. ondersteunen en stimuleren van verbrede landbouw met de deelprojecten ‘ruiling van gronden’ en
‘ondersteunen en stimuleren van verbrede landbouw’. Volgende mogelijke maatregelen worden
aangehaald:
- grondenruil, groeperen van kavels en verbeteren van de ontsluiting van de percelen;
- het optimaliseren van de externe productieomstandigheden om de diverse vormen van
verbrede landbouw te stimuleren;
4. Ontwikkelen van de regio als gastvrij platteland met de deelprojecten ‘ontwikkeling, exploitatie en
beheer van toegangspoorten en onthaalvoorzieningen’, ‘ontwikkeling van een kwaliteitsvol
recreatief netwerk’ en ‘optimaliseren van verblijfsmogelijkheden’. Volgende mogelijke maatregelen
worden aangehaald:
- het inrichten van toegangspoorten en onthaalvoorzieningen;
- het verbeteren van de kwaliteit van de bestaande fietsroutenetwerken en het uitbouwen van
wandel-, ruiter- en mountainbikeroutes;
- het duurzaam optimaliseren van bestaande en het aanleggen van nieuwe recreatieve
voorzieningen zoals straatmeubilair, infoborden en blikvangers;
- het ontwikkelen en het verbeteren van de kwaliteit van bestaande kampeerterreinen en het
ontwikkelen van nieuwe vormen van kamperen zoals hoevekamperen;
- het ontwikkelen en realiseren van speelbossen en andere recreatieve faciliteiten.
Voor de uitvoering van het planprogramma ‘de Merode: prinsheerlijk platteland’ wordt één
inrichtingsproject landinrichting gedefinieerd, dat eveneens ‘de Merode: prinsheerlijk platteland’ wordt
genoemd.
Onderwerp van het inrichtingsplan ‘Ruiter- en menroutenetwerk de Merode’
Het inrichtingsplan ‘ruiter- en menroutenetwerk de Merode’ kadert binnen het thema ‘de Merode, een
gastvrij platteland’ waarin het algemeen toeristisch-recreatief kader voor het gebied is ontwikkeld.
Binnen het plattelandsproject de Merode ligt het zwaartepunt van het recreatief netwerk in het hart van
het gebied, het voormalig domein van de familie de Merode.
Dit domein (dat vroeger grotendeels ontoegankelijk was) wordt bereikbaar gemaakt voor een groot
publiek door de realisatie van onthaalpoorten en instappunten. Door de uitbouw van een
samenhangend kwaliteitsvol recreatief netwerk worden deze onthaalpoorten met elkaar verbonden.
Eerder werden reeds een mountainbike- en wandelnetwerk uitgewerkt via de procedure landinrichting.
Het fietsroutenetwerk werd ontwikkeld door de drie bevoegde provinciale diensten. De ontwikkeling
van een ruiter- en menroutenetwerk, onderwerp van dit inrichtingsplan, is een laatste stap in de
ontsluiting van het gebied voor zachte recreanten.
Om de recreatieve ontsluiting helemaal op punt te stellen, wordt de inrichting van startplaatsen en het
aanbrengen van aankondigingsborden bij de belangrijke natuur- en bosgebieden in dit inrichtingsplan
mee opgenomen.
In het voormalige domein van de familie de Merode (oa Beeltjens-Kwarekken, Hertberg, Averbode
Bos&Heide) werden reeds maatregelen genomen om de ecologische en landschappelijke waarden te
verbeteren. De gebiedsdekkende ontwikkeling van het ruiter- en menroutenetwerk wordt aangewend
om ook in de zogenaamde ‘tussengebieden’ (tussen de grote domeinen) te zorgen voor een
opwaardering van de ecologische en landschappelijke structuur en de verhoging van de
beleefbaarheid ervan (educatieve inrichtingen).
5

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
2 Gebiedsanalyse
2.1 Projectsituering
2.1.1 Gebiedsomschrijving ( kaart 1)
Het projectgebied is gelegen op de grens van de provincie Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant.
Het is gelegen op het grondgebied van de gemeenten Scherpenheuvel-Zichem, Tessenderlo,
Laakdal, Westerlo, Geel en Herselt. De grenzen van deze gemeenten bepalen grotendeels de
grenzen van het projectgebied. De gemeente Geel wordt enkel voor het deel ten zuiden van de E313
betrokken. De perimeter van het projectgebied is dezelfde als de perimeter van het planprogramma.
Het ruiter- en menroutenetwerk werd, vergelijkbaar met de opmaak van het wandelnetwerk de
Merode, omwille van de samenhang ook opgetekend op grondgebied van de gemeenten Aarschot en
Diest. De perimeter van het plattelandsproject de Merode werd onlangs uitgebreid met een gedeelte
van Aarschot, Diest en Hulshout (zie kaart 1). Deze gemeenten vallen echter buiten het
planprogramma en kunnen dus geen beroep doen op subsidies landinrichting. Realisatie van het
netwerk buiten de perimeter landinrichting gebeurt via andere subsidiekanalen.
Dit inrichtingsplan omvat enkel de maatregelen die binnen de perimeter van het planprogramma de
Merode vallen.
Verkeersstructuur in het gebied:
In het noorden is het project begrensd door de infrastructuurbundel van het ENA langsheen de N313.
In het zuiden vormt de N10, die parallel loopt aan de E314, de grens van het projectgebied.
De autosnelwegen E313 en E314 zijn de hoofdwegen en zijn van nationaal en internationaal belang.
De secundaire wegen ontsluiten het gebied en verbinden de steden met elkaar. De belangrijkste zijn:
- de N19 die Aarschot, Herselt en Geel verbindt,
- de N127 die Diest, Veerle en Geel verbindt,
- de N10 die Aarschot, Scherpenheuvel en Diest verbindt.
Door de parallelle ligging van de Grote Nete en de Demer in oost-west richting komt het noord-zuid
verkeer telkens samen daar waar er bruggen zijn:
- over de Grote Nete: 4 bruggen: -N135 tussen Herselt en Zoerle-Parwijs, -N19 Westerlo, -N127
tussen Zammel en Veerle, - Eindhoutseweg tussen Oosterlo en Eindhout
- over de Demer: 2 bruggen: -Dijk tussen Testelt en Messelbroek, -Ernest-Claesstraat te Zichem
De spoorlijn van Leuven-Hasselt (oost-west) loopt grotendeels doorheen de Demervallei. Dit is een
belangrijke pendelas naar de grotere steden zoals Hasselt, Leuven en Brussel. Hierlangs zijn in het
projectgebied 2 stations met name Testelt en Zichem. Diest en Aarschot (met overstapmogelijkheid
naar Antwerpen) zijn de voornaamste stations van de regio maar liggen net buiten het projectgebied.
Nederzettingsstructuur
De nederzettingsstructuur in het projectgebied is een hiërarchische structuur van verspreid gelegen
dorpen die in verbinding staan met grotere steden of kernen buiten het projectgebied zoals Aarschot,
Diest en Geel of middelgrote kernen zoals Scherpenheuvel, Westerlo en Tessenderlo gelegen binnen
het projectgebied.
Met de jaren is er langs de belangrijkste wegen een sterke vorm van lintbebouwing gegroeid. Deze
lintbebouwing is het sterkst langs de noord-zuid georiënteerde wegen: -N152,-N19, -N127, -N174 en
langs de oost-west georiënteerde weg: -N10. De oostelijke grens van het projectgebied wordt bepaald
door de steeds denser wordende lintbebouwing. Deze overgang kan gezien worden als het begin van
de Vlaamse Ruit.
De verspreid gelegen kleine dorpen zoals Testelt, Messelbroek, Zichem, Bergom, Blauberg, Oosterlo,
Zammel, Vorst,… zijn aantrekkelijke woonkernen die goed ontsloten zijn via de grotere invalswegen.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Deze woonkernen bevatten heel wat kwaliteiten op vlak van erfgoed, horeca en voorzieningen en
spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van een ‘leefbaar’ platteland.
Verkeersveiligheid is bij een ruiter- en menroutenetwerk van groot belang. De verkeersstructuur en de
locaties waar belangrijke verkeersaders (zowel autowegen, spoorwegen en ook waterwegen)
gedwarst moeten worden of dorpskernen vermeden moeten worden, zullen een belangrijke invloed
hebben op de mogelijkheden van het ruiter- en menroutenetwerk.
2.1.2 Geologie en geomorfologie
De geologie bestudeert de opbouw van de aardkorst en is belangrijk omdat het een verklaring geeft
voor de huidige bodemstructuur en de grondwaterstromen.
Voor dit projectgebied zijn voornamelijk de periodes van het Tertiair en het Quartair belangrijk:
Tertiair (65-2 miljoen jaar geleden):
Tijdens het Tertiair tijdperk, zo’n 65 tot 2 miljoen jaar geleden, ligt het noorden van België in de
overgangszone van de toenmalige Noordzee en het vasteland. Die Noordzee is voortdurend in
beweging en spoelt regelmatig vanuit het noorden over het land. Tijdens de ‘transgressiefasen’ en
‘regressiefasen’ onstaan grote zandbanken met een ZW-NO oriëntatie. Zo zijn de langwerpige
heuvelruggen van het Hageland in het zuiden van het projectgebied de restanten van deze tertiaire
zandbanken. Bij de geleidelijke terugtrekking van de zee wordt in de hogere delen het ijzerrijke zand,
dat ook kleilenzen bevat, geoxydeerd zodat de heuvelruggen voor verdere erosie beschermd zijn door
een kap van ijzerzandsteen terwijl de lagere delen door de werking van water en wind uitgeruimd
worden. Deze verhevenheden in het landschap zijn het meest opvallend in de streek van Diest,
Aarschot, Leuven en Tienen, maar verlopen nog een eind verder naar het noord-oosten tot Beringen,
Kwaadmechelen en Leopoldsburg.
Quartair (2miljoen jaar geleden tot heden):
Tijdens de jongste ijstijd van het Pleistoceen installeert zich een hogedrukgebied boven Scandinavië
dat ijskoude noordenwinden naar onze streken stuurt. Deze droge luchtstromen transporteren
losliggende bodemdeeltjes (zand en leem) naar het zuiden en vullen de diep ingesneden ijstijdvalleien
van de Kleine, de Molse en de Grote Nete. Het erosief gevormde tertiaire landschap wordt zo matig
genivelleerd met een eolische laag dekzand.
Het projectgebied bevindt zich in een overgangsgebied. Zo volgt de as van de Demervallei vrij goed
de grens tussen de noordelijke Pleistocene dekzandbedekking en het zuidelijke zandleem.
Alle heuvels hebben een kap uit de formatie van Diest. Dit betekend dat ze een ijzerzandsteenkorsten
of ijzerzandsteenbanken bevatten. Sommige heuvels bestaan nog volledig uit de Formatie van Diest,
andere hebben een basis van andere Tertiaire afzettingen (bvb. Tongeriaan, Rupeliaan of het
Bolderiaan). In de depressies tussen de heuvels is deze formatie volledig weggeërodeerd.
In het laatglaciaal verandert de windrichting van het NO naar het ZW en stopt de aanvoer van vers
dekzand. De ZW-winden verplaatsen het dekzand gedeeltelijk naar de valleien. Later verstuiven deze
sedimenten tot landduinen of tot dekzandruggen met een WO-oriëntatie. Vandaar dat duingebieden
vaak aansluiten bij de randen van valleien (bv: de Asberg).
Door uitwaaiing van het zand tot op het niveau van de watertafel ontstaan er plaatselijke vennen
waarop later gemengde eiken- en berkenbossen ontstaan. In de moerassige rivierdalen ontwikkelen
de elzen- en wilgenbossen. De afgestorven bladeren komen in een waterrijk en zuurstofarm milieu
terecht en vormen er een veenlaag. Later wordt hierop lemig-kleiig alluvium afgezet. In de alluviale
vlakte van de Grote Nete vormt zich door microbiële oxidatie van het ijzerhoudend overstromingswater
een laag ijzeroer of moerasijzererts.
2.1.3 Topografie
Het reliëf van het studiegebied wordt bepaald door de rivierstelsels van de Demer (15-18m) en de
Grote Nete (11-16m), de geërodeerde massieven van het tertiair (de Diestiaanheuvels of
Diestiaanheuvels) en enkele duinrestanten.
Het reliëf is morfologisch heel bepalend voor het gebied. Het Noord-Hageland en het uiterste zuiden
van de Zuiderkempen wordt gekenmerkt door een aantal overwegend ZW-NO georiënteerde
heuvelruggen met steile, hoge en dikwijls rechtlijnige flanken, een vlakke topzone en een concave
7

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
voetvlakte met zachte hellingen. Tussen de heuvels bevinden zich vrij vlakke depressies en
beekvalleien, ingesneden door de Demer en haar kleine zijrivieren. Er komen tevens een aantal holle
wegen voor op de heuvelruggen, zonder dat ze een echt opvallend landschapskenmerk zijn. Hun
dichtheid is het grootst rond Diest, waar het als landschapselement aansluit bij de holle wegen van
Haspengouw.
De Voortberg te Testelt (gemeente Scherpenheuvel-Zichem) is een Diestiaanheuvel die geïsoleerd,
als een eiland, in de Demervallei ligt. Van op deze heuvel heeft men een mooi panoramisch zicht over
de Demervallei.
2.1.4 Bodem
De bodem is honderden jaren bepalend geweest voor het landgebruik en bijgevolg ook voor de
ontstane landschappen. Aan elke bodemsoort hangt een welbepaald landgebruik vast. Hierdoor bevat
elke bodem een stukje geschiedenis; vandaar de archeologische waarde die bodems vaak krijgen
toebedeeld. Zo werden de zandige gronden van de Zuiderkempen onderverdeeld in kleine perceeltjes
afgebakend met hagen om verstuiving te voorkomen. De landduinen waren vroeger heide of stuifduin
en zijn nu vaak bebost. In de vallei werden de gronden gebruikt als beemd of broek, zonder
bebouwing of bebossing, waardoor ze een heel open karakter hadden.
De toppen van de Diestiaanheuvels bestaan uit matig grove zanden. Het zijn bodems op autochtoon
diestiaanmateriaal: ijzerzandsteenbanken en kleibodems (verweerd diestiaanzand). De bodemkaart
duidt grote duinmassieven aan ter hoogte van de Diestiaanheuvelrij tussen Aarschot en Tessenderlo.
Duinen komen alleen voor ten noorden van de Demer en zijn een typisch landschapskenmerk van de
Centrale Kempen en de Zuiderkempen.
De heuvels en duinmassieven worden gekenmerkt door zwak ontwikkelde bodems. Typisch komen er
kleinere tot grotere vlekken kleiige zandgronden en stenige bodems voor. De permanente
grondwatertafel bevindt zich zeer diep (>10m) onder de toppen van de heuvels. De
ijzerzandsteenbanken kunnen echter wel voor tijdelijke stuwwatertafels zorgen. De bodems zijn dan
ook meestal droog tot matig nat.
Op de hellingen zijn de substraatzanden gemengd met fijnere Pleistocene zanden. Hier komen
zandige tot lemig zandige bodems met glauconiet bijmenging voor, die ontstaan zijn op verspoeld
Tertiair materiaal. De glooiingen tussen de heuvelruggen worden gekenmerkt door matig natte, matig
fijn, lemige zandgronden. De valleien en vochtige depressies bestaan overwegend uit zandleem- en
lichte zandleemgronden, met plaatselijke kleivlekjes. Profielloze natte tot zeer natte bodems zijn hier
typisch, al dan niet met een veensubstraat.
De Zuiderkempen wordt gekenmerkt door een zandige bodemtextuur. Er komt nagenoeg geen
substraat voor.
De textuur van de bodems in het Noord-Hageland varieert zeer sterk van zand tot klei en komt voor
als een mozaïek waarin zandleem of lemig zand overheersen. Overal komt verspreid zand voor. De
overheersende bodems zijn bruine bodems op lemig zand, zand en uitgeloogde bodems op
zandleem.
2.1.5 Hydrologie
Grondwater
Grondwater ontstaat waar het regenwater de kans krijgt om in de bodem te infiltreren. Grondwater kan
dus ruimtelijk verdeeld worden in infiltratiegebieden en kwelgebieden. Wanneer verstoringen optreden
wordt het volledige grondwatersysteem en de daarmee samenhangende systemen (vb. fauna en flora)
verstoord. Dit kan leiden tot verdroging, afname van biodiversiteit of tot overstromingen, aangezien het
grondwater ook als gebufferd regenwater kan beschouwd worden dat vertraagd naar waterlopen
wordt afgevoerd.
In de depressies en in de alluviale valleien van de waterlopen bevindt de permanente grondwatertafel
zich op ongeveer 125cm diepte. Buiten deze depressies ligt de grondwatertafel veel dieper en onder
de Diestiaanheuvels vaak meer dan 10 m onder het maaiveld. In de heuvels kunnen zich lokaal,
dankzij de dikke ijzerzandsteenbanken of kleilenzen, tijdelijke hangende grondwatertafels bevinden.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Het systeem van heuvels met tussenliggende depressies zorgt voor een intense infiltratiekwelwerking.
Regenwater infiltreert in de ijzerhoudende Diestiaanheuvels en komt als ijzerrijke kwel in
de tussenliggende depressies aan de oppervlakte. Ook het afstromende oppervlaktewater wordt
aangereikt met ijzer vooraleer het de depressies bereikt. De hydrologische relaties tussen de
onmiddellijk aan elkaar grenzende voedselarme Diestiaanheuvels en depressies met laagveen, dat
zowel door grondwater als door oppervlaktewater wordt gevoed, zorgen voor unieke natuurwaarden in
het projectgebied.
Oppervlaktewater
Het plangebied behoort tot het bekken van de Demer en het bekken van de Nete. De rivieren binnen
deze bekkens volgen over het algemeen het patroon van de Diestiaanheuvels. De waterscheidingslijn
tussen het Netebekken en het Demerbekken bevindt zich op de NO-ZW-georiënteerde
Diestiaanheuvelrij tussen Aarschot en Tessenderlo. Tot het Demerbekken behoren ook de Grote en
de Kleine Beek. Tot de vallei van de Grote Nete behoren de Grote en Kleine Laak, de Rode Laak, De
Wimp en de Herseltse Loop.
De Demer en de Grote Nete zijn regenrivieren met grote seizoensverschillen in wateraanvoer. De
Demer heeft af te rekenen met enerzijds de grote toevoer via allerlei beken en anderzijds met het
geërodeerde materiaal van Haspengouw. Samen met de toenemende verharding zorgt deze situatie
ervoor dat er geregeld overstromingen voorkomen. Een gelijkaardig probleem is ontstaan in de vallei
van de Grote Nete, waar door de vele waterbouwkundige werken uit het verleden (rechttrekking en
indijking) regelmatig problemen van wateroverlast zijn.
In het projectgebied blijft de bebouwing in de overstroombare gebieden eerder beperkt. Op een paar
weekendhuisjes en een paar zonevreemde woningen (villa’s of boerderijen) na is de Grote-Netevallei
en de Demervallei binnen het projectgebied nog zo goed als onbebouwd. Enkel in Testelt en Zichem
heeft men kunstmatig het terrein verhoogd en drooggelegd (Leibeken). Het dorpscentrum van Testelt
ligt als het ware gekneld tussen de Demer en de Voortberg. In Zichem zijn de stationsomgeving en de
oude spoorwegberm (’t Boemelke) drooggelegd of verhoogd. Ook de spoorweg ligt op een lage berm
net boven het peil van de overstromingen. De twee steenwegen die dwars doorheen de Demervallei
gaan en de belangrijke noord-zuid verbinding vormen zijn eveneens kunstmatig verhoogd.
Als gevolg van de versnelde waterafvoer door indijking en verbreding treedt er een algemene
verstoring van het natuurlijk watersysteem op. Te weinig water kan doordringen tot in de
grondwatertafel en te veel water wordt te snel afgevoerd.
2.1.6 Landschap en erfgoed
Landschap
Het projectgebied is gelegen op de overgang van het Hageland en de Kempen en kent een grote
landschappelijke verscheidenheid. De belangrijkste redenen hiervoor zijn de afwisseling in reliëf en de
natuurlijke, fysische structuur enerzijds en de verscheidenheid in cultuurhistorie anderzijds.
In het zuidelijke deel wordt het typisch Hagelandse reliëf in sterke mate bepaald door de
Diestiaanheuvels terwijl de typisch Kempische duinencomplexen alleen ten noorden van de Demer
voorkomen. De uitgestrekte boscomplexen in het projectgebied vormen samen met enkele
heiderelicten, een belangrijke groene verbinding tussen de valleien van de Grote Nete en van de
Demer. Deze natuurlijke overblijfselen van een rijke geschiedenis zijn in grote mate opgenomen in
het Vlaams Ecologisch Netwerk, en aangemeld als speciale beschermingszone in het kader van de
EU habitatrichtlijn..
De natuurlijke landschappelijke rijkdom wordt versterkt door de rijke cultuurhistorie van de streek.
Hierdoor is ongeveer de helft van het projectgebied gelegen in een relictzone of ankerplaats zoals
beschreven in de Vlaamse Landschapatlas. De landschappelijke waarde van de meeste
ankerplaatsen wordt bepaald door hun gaafheid, door de samenhang van de erin voorkomende
onderdelen, de hoeveelheid aaneengesloten oppervlakte bos met dreven. Daarnaast zijn uiteraard
cultuurhistorische monumenten zoals de abdij van Tongerlo of van Averbode en de basiliek van
Scherpenheuvel sterke cultuurhistorische bakens.
Het afwisselend en landelijk karakter van het projectgebied is gebaseerd op het afwisselende reliëf, de
natuurwaarden in de valleisystemen van de Grote Nete en de Demer, de bosrijke omgeving, de
9

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
aanwezigheid van verscheidene kleine dorpen en enkele sterke culturele aantrekkingspolen zoals de
abdijen of het kasteel de Merode.
Net als andere plattelandsregio’s in Vlaanderen, is het projectgebied onderhevig aan verstedelijking
en gekenmerkt door het voorkomen van nieuwe landschappen. Rurbane landschappen zoals
lintbebouwing, woonlandschappen, verkavelingen, kleinere verspreid liggende KMO-zones tasten het
landelijk karakter aan. Zeer frappant is de economische as van het Albertkanaal die in het noorden
het projectgebied begrenst. Recreatielandschappen zoals het vliegveld van Schaffen, het
recreatiedomein de Vijvers, weekendverblijven…, zijn vanuit het oogpunt van landschapsauthenticiteit
te beschouwen als restruimten. Ze komen voornamelijk voor aan de randen van het projectgebied.
Hoewel twee autosnelwegen, enkele belangrijke hoofdwegen, en een spoorlijn tussen Aarschot en
Diest voor een goede ontsluiting zorgen, en hiermee mogelijkheden bieden naar uitwerking van het
plattelandsproject de Merode, wordt hierdoor de valleistructuur van de Demer verstoord.
Het gebied is zeer divers en in het verleden is er nooit een aanleiding geweest om het gebied, zoals
het nu wordt voorgesteld, als een geheel te beschouwen. Vandaar dat een sterke identiteit of een
sterke eenheid momenteel ontbreekt. Algemeen wordt de ‘landschappelijke verscheidenheid’ als een
gemeenschappelijke kwaliteit van het projectgebied beschouwd. Deze gemeenschappelijke kwaliteit
zorgt voor de samenhang van het gebied en dient bij de verdere ontwikkeling van het gebied versterkt
te worden.
Erfgoed
De bewoningsgeschiedenis van de Merode is in grote mate bepaald door zijn bodems en reliëf. Deze
factoren bepaalden waar het gebied interessant was om te wonen, te werken en te begraven. Door de
menselijke activiteit werd het landschap langzaam gevormd. Dit leverde het cultuurlandschap op. Door
de steeds verdergaande evolutie is de samenhang dikwijls verloren. Akkers, dorpen, kastelen, abdijen
maar ook oudere en andere sporen liggen verborgen in het landschap. Het gebied heeft een hoge
erfgoedwaarde, met ondermeer 11 ankerplaatsen, 25 relictzones, 20 beschermde landschappen, 23
beschermde dorps- en stadsgezichten en 1 beschermde archeologische zone. Daarnaast zijn er nog
een groot aantal beschermde gebouwen, bouwkundig erfgoed en 212 gekende archeologische sites.
Algemeen wordt gesteld dat op elke 4 ha minstens 1 archeologische site aanwezig is. Toch zijn in het
projectgebied de Merode relatief weinig archeologische sites gekend. Reden hiervoor is de stand van
kennis van het onderzoek. De gekende archeologische sites, in combinatie met de algemene
geschiedenis van het gebied en de visuele erfgoedwaarden, duiden op een archeologisch interessant
maar relatief ongekend gebied.
De toppen en steile hellingen van de Diestiaanheuvels, en de overgangszones tussen de natte
depressies en drogere zandruggen zijn uitgelezen plaatsen voor kampementen uit de steentijden (van
ca 10.000 tot 2000 v.Chr.). Voorbeelden hiervan zijn aangetroffen bij recent onderzoek in Averbode
nabij de Rietvijver en vroeger op de Weefberg. Ook zijn de Diestiaanheuvels potentiële kanshebbers
voor hoogteversterkingen uit de metaaltijden (prehistorisch aardewerk op de Asberg).
Landduinen en stuifduincomplexen waren omwille van hun hogere positie in het landschap zowel in de
prehistorie, de protohistorie, de Romeinse tijd als in het recentere verleden interessante
verblijfplaatsen en verbindingswegen. Vooral in de metaaltijden hadden de hoger gelegen ruggen een
woon- en verkeersfunctie. Een argument hiervoor zijn de grafheuvels en urnenvelden uit de late
bronstijd en de vroege ijzertijd. Zo zijn op de Asberg in Westerlo op het einde van de negentiende
eeuw lijkurnen gevonden. Deze begraafplaatsen stonden in verband met de rondliggende bewoning.
Plaggenbodems zijn door de mens opgehoogde bodems. Deze plaggen lagen in de stallen en werden
op de akkers uitgereden als bemesting. De minerale fractie (zand) in de plaggen veroorzaakte een
ophoging. Net op deze bodems lagen tot ruwweg de dertiende eeuw de meeste nederzettingen. De
plaggenophoging zorgt voor een goede bewaring. Nederzettingen uit de Metaaltijden, Romeinse tijd
en de vroege Middeleeuwen zijn hier te verwachten.
De archeologische gegevens kunnen moeilijk los worden gezien van de (cultuur-)historische
gegevens. De verschillende dorpen worden vermeld tussen de 10 de () en 13 de eeuw. Het kasteel van
Westerlo gaat dan terug op een dertiende eeuwse feodale burcht, die de omgeving domineerde. Maar
ook de abdijen van Averbode en Tongerlo, gesticht in de 12 de eeuw, hebben een grote invloed gehad
op de ontwikkeling van de landbouw en de ontginning van nieuwe gronden. Zowel Zichem, Aarschot
en Diest waren omwalde steden, waar nog steeds de sporen van zichtbaar zijn en duiden op
belangrijke economische centra, zoals lakennijverheid en ijzerzandsteenwinning (vandaar de naam de
‘Demerschool’ in de gotiek).Verschillende versterkingen zijn of waren in het gebied aan wezig: de
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
feodale burcht te Westerlo, de stadsomwallingen, Vaubancitadel en Hollandse Halve Maan te Diest,
de 19 de eeuwse omwalling in Aarschot. De boerenkrijg speelde ook hier volop: dit weerspiegelt zich in
de diverse boerenschansen als de schans te Westerlo op het Riet, twee schansen te Blaardonk,
enkele tussen Testelt en de Weefberg, bij het gehucht de Vispoel, in het Haanven en langs de
Luikerdreef te Averbode.
Het landschap van de Merode is nauw verweven met de naamdragers, de familie de Merode. Zij
kregen de macht over de streek in de loop van de 15 de eeuw. In de hierop volgende eeuwen werden
grote gebieden ontgonnen door zowel de Merodes als door de abdijen, wat verschillende malen voor
conflicten zorgde. De macht van de adel en clerus is nu nog zichtbaar in de vele (bouwkundige)
erfgoedelementen als de versterkingen en abdijen, maar ook in de molens, tiendschuren, hoeves, …
Heide verdween en werd omgezet in productiebos. Ook dreven werden aangelegd, om het gebied te
ontsluiten als om er rechtsmacht over te laten gelden. Hiervan zijn er nog sporen in de vorm van
productiehoeves (de Eijck, bierhoeve), boswachterswoningen, de dreefpatronen, maar ook
mastbossen, tramlijnen , …
2.1.7 Natuur en bos
Het ruiter- en menroutenetwerk de Merode loopt door een aantal belangrijke natuur- en
boscomplexen. Hieronder volgt voor de relevante gebieden een beschrijving van de aanwezige
natuurwaarden.
- Beeltjens-Kwarekken (Westerlo)
De Beeltjens en de hoger gelegen gronden van de Kwarekken worden voornamelijk
ingenomen door naaldhout, maar ook beuk en Amerikaanse eik komen voor. Op sommige
plaatsen zien we een betere ontwikkeling van zomereik en berk, vooral op kapvlakten. Dreven
en bestanden van oude bomen (o.a. beuk) vergroten de structuurdiversiteit. In de ondergroei
van de bossen is dubbelloof overvloedig aanwezig in de grachtkanten.
In de vochtige zones van de Kwarekken langs de Grote Nete domineren de typische vochtige
bostypes. Alluviaal bos, wilgenstruwelen en populieren zijn hier veelvuldig aanwezig. De
populierenaanplanten veroorzaken een sterke verruiging. Langs de beken en grachten in de
Kwarekken komen dotterbloem, waterviolier en slangenwortel voor. Zeggensoorten behoren
tot de ondergroei van heel wat bestanden van het vochtige bostype.
Verspreid in de Kwarekken liggen rietlandjes en graslanden (hooilanden). Deze graslanden
horen, naargelang de intensiteit van het beheer, thuis in de dotterbloemgraslanden of de
moerasspirearuigten. Hier en daar komen poelen voor. In de meeste ervan zijn grote
egelskop, grote waterweegbree en fonteinkruiden aanwezig. Daarnaast is ook de zeldzame
drijvende waterweegbree waargenomen.
Het gebied kent een rijke vogelwereld met broedvogels als ijsvogel, nachtegaal en houtsnip.
Wat betreft de zoogdieren herbergen de Kwarekken een belangrijke populatie reeën. Vos,
bunzing, wezel en eekhoorn vinden in het gebied hun habitat. Naast de inlandse gewone
eekhoorn komt hier ook de Siberische grondeekhoorn voor, die een exoot is. Egel, mol en
verschillende soorten van de familie spitsmuizen, woelmuizen, echte muizen en vleermuizen
werden waargenomen. In de loop van de jaren werden 21 soorten dagvlinders
geïnventariseerd, waaronder vuurvlindertje, geelsprietdikkopje, icarusblauwtje, hooibeestje,
koninginnepage en kleine ijsvogelvlinder.
- Langdonken (Herselt)
Dit natuurgebied ligt op de overgang tussen de arme zandgronden van de Kempen en het
'rijkere' Hageland. Het moerasgebied ligt in de vallei van de Kalsterloop. Zulke
overgangsgebieden zijn belangrijk voor heel wat zeldzame soorten. De vegetatie bestaat o.a.
uit wilgenstruwelen, elzenbroekbossen, eiken-berkenbossen, hooilanden, heide en
blauwgraslanden met de zeldzame distel Spaanse ruiter.
- Hertberg (Herselt)
Hertberg is een complex van voornamelijk dennenbossen met in het noorden en zuiden van
het gebied meerdere tientallen ha in landbouwgebruik.
11

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
De naaldbossen van Hertberg zijn vooral begroeid met Corsicaanse den en grove den. De
bestanden hebben een sterk homogene leeftijdsstructuur en een weinig diverse ondergroei.
Bepaalde delen van het domein Hertberg werden pas recent beplant.
Op verschillende plaatsen in het gebied schieten onder de dennen struiken op. Het gaat zowel
om Amerikaanse vogelkers als om inheemse soorten als lijsterbes en bramen. De inheemse
struiksoorten beperken zich meestal tot die soorten die verstoring goed kunnen verdragen. De
kruidlaag beperkt zich meestal tot enkele verstoringstolerante soorten als pijpenstrootje en
bramen.
Heiderelicten komen beperkt voor in enkele kernen en als ondergroei van de recent
aangeplante naaldbomen. Hoewel het een groot en aaneengesloten gebied is, is de
biologische waarde van Hertberg eerder beperkt tot de kernen met heiderelicten.
Het uitgestrekte gebied is groot genoeg om een aantal typische diersoorten te herbergen.
Eekhoorn, ree, vos en marterachtigen als wezel, hermelijn en bunzing kunnen naast havik en
bosuil waargenomen worden.
- Zammelsbroek (Geel)
Het Zammelsbroek ligt in de vallei van de Grote Nete. Het gebied bestaat in het westen vooral
uit een mozaïek van wilgenstruweel, moerasspirearuigte, populierenaanplant en open water.
Naar het oosten toe komen meer graslanden voor, die vaak begeleid zijn van houtkanten en
bomenrijen. Negatief voor het gebied is het voorkomen van nog heel wat weekendverblijven
met visvijvers.
De vrij grote plassen zijn het resultaat van turfontginning en - later - uitgraving ten behoeve
van sportvisserij. De open waters, die vaak heel wat aan kwaliteit hebben ingeboet, zijn vooral
eutroof tot semi-eutroof van aard. De betere oligotrofe plassen die soms overgaan in laagveen
bevatten nog snavelzegge, wateraardbei en drijvende waterweegbree. Ook sterzegge en
moerashertshooi komen nog voor. De graslanden behoren meestal tot het
dotterbloemverbond, maar zijn op de meeste plaatsen overgegaan in moerasspirearuigten.
Pijptorkruid, dotterbloem en moerasviooltje zijn de uitschieters. Op de hoger gelegen gronden
zijn de graslanden vaak omgezet in soortenarm cultuurland.
Het gebied herbergt heel wat belangrijke broedvogels als roerdomp, waterral, wintertaling,
blauwborst, sprinkhaan(riet)zanger, zwarte specht, buizerd en grauwe gors. Onder de
zoogdieren vallen waterspitsmuis, woelrat, dwergmuis, rosse vleermuis en steenmarter,
hermelijn en bunzing op. Amfibieën en reptielen die in het gebied voorkomen zijn
alpenwatersalamander, kleine watersalamander, kamsalamander, gewone pad, groene en
bruine kikker, hazelworm en levendbarende hagedis. Bij de insecten worden greppel- en
moerassprinkhaan, weidebeekjuffer, geelvlekheidelibel, argusvlinder en eikenpage vermeld.
- Varendonk (Laakdal)
Varendonk ligt nabij de monding van de Grote Laak in de Grote Nete.
De vochtige delen van Varendonk omvatten aanplantingen van Canadapopulieren,
moeraszones met riet en weilanden. Het meest natte deel van Varendonk bestaat uit een
natte laagte, doorsneden door ontwateringsgrachten met een rijke waterplantengroei. Het
gebied is hoofdzakelijk begroeid met mesotroof elzenbroek waarin zeggesoorten talrijk
aanwezig zijn. Kwel geeft aanleiding tot het voorkomen van waterviolier en bosbies. Ten
gevolge van de ontwatering via ontwateringsgrachten en de Leibeek langs de Grote Laak, is
het gebied onderhevig aan verdroging wat leidt tot verruiging (brandnetels, bramen, …).
De hoger gelegen drogere gronden van Varendonk worden ingenomen door zuur eikenbos en
naaldhoutbestanden van grove en Corsicaanse den. Veel van de dennenbossen vertonen een
gelijkvormige structuur en ouderdom. De ondergroei bestaat uit typische soorten uit zure,
arme zandgronden zoals blauwe bosbes, dubbelloof en zomereik. In bepaalde bestanden zet
de sterk ontwikkelde struiklaag de evolutie naar eikenberkenbos in. De randpercelen van het
deelgebied worden ingenomen door landbouw (graasweide en akker).
- Trichelbroek (Laakdal)
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Trichelbroek ligt aangrenzend ten oosten van Varendonk. Het is een weiland- en
moerasgebied nabij de Kleine en Grote Laak. Het terrein kent een ingewikkeld, licht golvend
reliëf. Een grote vijver, moerasbos, rietruigten en soortenrijke natte tot vochtige graslanden
typeren het gebied. Het geheel wordt doorsneden met (eiken)dreven en houtwallen.
Het centrale deel rond de grote vijver van Trichelbroek wordt ingenomen door vochtig meso-
tot eutroof wilgenstruweel met fragmenten van grote zeggenvegetatie. Langs de randen
bevinden zich oligotrofe delen met veenmosontwikkeling.
Tussen de Grote Laak en de open waters van Trichelbroek ligt een mozaïek van rietland,
natte moerasspirearuigten, restanten van dotterbloemgraslanden en wilgenstruwelen.
De grote waterplas vormt een belangrijke aantrekkingspool voor heel wat watervogels, mede
door het relatief ongestoorde karakter van het gebied. Zeker vermeldenswaardig is de kolonie
blauwe reiger (50-70 nesten) in een lorkenbestand en de aalscholvers die het jaar rond
aanwezig zijn. Verscheidene eendensoorten verblijven nagenoeg continu op of nabij de vijver.
- De Roost / Craeywinkel (Laakdal)
Het gevarieerd moerasgebied ‘De Roost’ situeert zich in de vallei van de Grote Laak. Het ligt
ten zuiden van het Trichelbroek. Een afwisseling van oude elzenbroeken, verlande turfputten,
bloemenrijke hooilanden, opschietend wilgenstruweel en talrijke sloten en grachten maken de
Roost tot een waardevol moerasgebied.
De Craeywinckel is een waterrijk gebied aan de Kleine Laak, waar de valleitjes van Grote
Laak en Kleine Laak zeer dicht bij elkaar liggen. Het bevat een grote veenpoel,
valleigraslandjes met lokale kwel, wilgenstruwelen en jong zuur eikenbos.
- Ossenbroeken (Laakdal)
Ossenbroeken is het bosgebied gelegen in de vallei van de Kleine Laak en de Kleinbroekloop
ten zuiden van Eindhout en ten noorden van Vorst. Het is een laaggelegen gebied. Dit
natuurgebied bestaat vooral uit Canada-aanplantingen, veel elzenbroekbos en zure
eikenbossen. Opvallend is de talrijke aanwezigheid van hazelaar, kamperfoelie en klimop.
Verspreid tussen de bossen liggen enkele extensieve graasweiden. Tussen de weiden komen
verschillende waardevolle bomenrijen en enkele oude houtwallen met o.a. sleedoorn voor.
Deze afwisseling van weiden en houtkanten zorgt voor een kleinschalig landschap met grote
actuele en potentiële waarde voor natuurontwikkeling.
- De Werft (Laakdal)
Het Vlaams natuurreservaat De Werft ligt in de vallei van de Rode Laak. Het is een bos- en
moerasgebied met interessante broekbossen, moerasvegetaties en enkele waardevolle
hooilanden.
- Gerhagen / Houterenberg / Pinnekenswijer (Tessenderlo)
Gerhagen vormt een uitgestrekt groengebied met Houterenberg en Pinnekenswijer als
waardevolle natuurkernen. In het gebied wisselen zandige stuifduinen, heiderelicten,
eikenberkenbossen, berkendennenbossen en naaldbossen elkaar af.
De bosbestanden in Gerhagen bestaan voor het grootste gedeelte uit grove en Corsicaanse
den. Het oudste huidige bos met uitsluitend Grove dennen dateert uit 1915. Op een aantal
plaatsen staan zeedennen, zoals op de Zandberg in de buurt van de VVV-toren. Door het
gewijzigd bosbeheer is er een toename in het aandeel loofhout.
Houterenberg-Pinnekenswijer is een Vlaams natuurreservaat. Het gebied bestaat vooral uit
bossen en heide met stuifzanden. De Pinnekenswiier bezit twee vennen: het “grote ven” en
het “kleine ven”. Ze worden enkel gevoed door regenwater. Het waterpeil is daarom sterk
afhankelijk van de weersomstandigheden. Deze vennen zijn zuurstofarm en nogal zuur,
omwille van het stilstaande water. Aan de rand van het gebied Pinnekenswijer werd een
gemengd bos gecreëerd, dat vooral uit eiken, berken en grove dennen bestaat. In het lager
gelegen gedeelte en in de omgeving van het beekje “de Gerhagenloop” komen, omwille van
een wat rijkere bodem, weiden en akkers voor.
- Averbode Bos en Heide (Scherpenheuvel-Zichem, Tessenderlo, Laakdal)
Averbode Bos & Heide is een uniek gebied met grote ontwikkelingskansen voor bos- en
natuurversterking en als leefgebied voor zeldzame flora en fauna. Momenteel loopt in dit
13

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
gebied een natuurinrichtingsproject waardoor de ecologische waarde sterk zal toenemen. De
werken zullen leiden tot het herstel van Europees belangrijke leefgebieden voor bedreigde
soorten en ecosystemen.
De naaldbossen worden voor een deel omgevormd tot wintereiken-beukenbossen en
zomereiken-berkenbossen en tot open naaldbos met ongelijkjarige opbouw. De bossen
worden afgewisseld met zeldzame, Europese habitats zoals natte en droge heide, duinen en
vennen. De waterhuishouding wordt hersteld en als gevolg daarvan zullen er terug vennen
verschijnen.
Een eerste deel van de werken is reeds gebeurd. De eerste kapwerken werden uitgevoerd in
de delen die omgevormd worden tot heide en vennen. Dit had een positieve invloed op de
aanwezige vennen die vroeger te leiden hadden onder droogte. Enkele bijzondere
libellensoorten als tengere grasjuffer, vuurlibel, zwervende heidelibel en koraaljuffer werden
waargenomen. Ook de boomleeuwerik en nachtzwaluw, vogelsoorten van een gevarieerd
heide- en boslandschap, zijn terug aanwezig.
- Demerbroeken (Scherpenheuvel-Zichem)
De Demerbroeken strekken zich uit in de vallei van de Demer tussen Diest en Aarschot. Het is
een erg waterrijk gebied met oude turfvijvers of baggerkuilen, sloten en plassen, zompige
ruigten, elzenbroekbossen, natte graslanden en trilvenen. Trilvenen zijn zeldzame
plantengemeenschappen met een hoge biodiversiteit.
2.1.8 Socio-economische aspecten
2.1.8.1 Landbouw
De landbouw in het projectgebied is sterk afhankelijk van het bodemtype en daarmee samenhangend
het reliëf. Het projectgebied ligt op de overgang tussen twee streken: de Zuiderkempen in het
noorden, met een eerder vlak reliëf en zandige bodems, en het Hageland in het zuiden, dat veel
heuvelachtiger is en meer leem in de bodem heeft. De valleien van de Grote Nete en de Demer
beïnvloeden dan weer de waterhuishouding.
Het agrarisch bodemgebruik is hierop afgestemd: de helft van het landbouwareaal omvat graslanden.
Op de overige landbouwpercelen wordt het bodemgebruik voornamelijk gekenmerkt door maïs.
De gemiddelde perceelsoppervlakte van de geregistreerde percelen bedraagt 1,8 ha, wat relatief laag
is. Ter vergelijking: het gemiddelde van de provincie Antwerpen is 2,3 ha. Dit lagere gemiddelde is
een indicator voor een hogere versnipperingsgraad van de landbouwpercelen in het gebied.
De landbouwbedrijven zijn voornamelijk akkerbouwbedrijven en rundveebedrijven. Tuinbouwbedrijven
en boomkwekerijen zijn minder vertegenwoordigd in aantal, maar zijn echter niet te verwaarlozen.
In vergelijking met Vlaanderen zijn er relatief veel kleine bedrijven in het gebied, zowel met betrekking
tot de bedrijfsoppervlakte als de economische omvang.
Wanneer we de landbouwtyperingskaart bekijken ligt het Merode-gebied grotendeels tussen twee
zones met een hoge waardering; ten noorden van de Grote Nete en ten zuiden van de Demer is de
waardering hoog. Het gebied daartussen heeft eerder een lage tot gemiddelde waardering. Het zijn
voornamelijk de valleien en de NO-ZW georiënteerde zandbank in het gebied die een lagere
waardering krijgen.
2.1.8.2 Recreatie
Het plattelandstoerisme zit de laatste jaren in de lift en dat is zeker ook in het projectgebied te merken.
Fietsers, wandelaars, mountainbikers en ruiters zijn de voornaamste doelgroepen die in het gebied
actief zijn.
Om een beeld te krijgen op het bestaande toeristisch-recreatieve aanbod in het projectgebied wordt
hieronder een overzicht gegeven van de bestaande routestructuren.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Bestaande routestructuren
De huidige toeristisch recreatieve structuur van het projectgebied bestaat voornamelijk uit een groot
aandeel wandel-, fiets-, mountainbike- en ruiterroutes. Daarnaast is er ook nog het
fietsknooppuntennetwerk dat voor gans het projectgebied gebiedsdekkend is.
Bestaande ruiter- en menroutes: (kaart 2)
Het projectgebied is met haar bebost en sterk afwisselend terrein uitstekend voor de beoefening van
deze recreatievorm. Er is echter een sterke noodzaak aan veilige verbindingen tussen bestaande
ruiterroutes die al werden uitgezet of in bosbeheerplannen werden afgebakend.
Benaming Initiatiefnemer Ligging
1 Ruiterroute Westerlo Gemeente Westerlo Gemeente Westerlo
2 Wolfsdonkpad* Provincie Vlaams-Brabant
Gemeenten Aarschot en
Scherpenheuvel-Zichem
3 Rillaarpad* Provincie Vlaams-Brabant Gemeente Aarschot
4 Houterenberg Agentschap Natuur en Bos Gemeente Tessenderlo
(*) gelegen buiten landinrichtingsperimeter maar omdat het ruiter- en menroutenetwerk, vergelijkbaar
met het wandelnetwerk, werd opgemaakt inclusief delen van de gemeenten Aarschot en Diest,
worden deze routes hierbij vermeld.
Er werden ook reeds ruiter- en menroutes aangeduid in kader van toegankelijkheidsreglement in
verschillende natuur- en bosgebieden oa in Beeltjens-Kwarekken, Hertberg, Averbode Bos en Hei,
Teunenberg,Gerhagen, Pinnekesweyer,…
Bestaande wandelroutes: (kaart 3)
Wandelnetwerk de Merode, ontwikkeld in kader van landinrichting in 2010.
Bestaande fietsroutes en fietsknooppuntennetwerk: (kaart 4)
Ontwikkeld door provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant.
Bestaande mountainbikenetwerk: (kaart 5)
Mountainbikenetwerk de Merode, ontwikkeld in kader van landinrichting in 2010.
2.2 Juridische en beleidsmatige aspecten
2.2.1 Overzicht relevante randvoorwaarden
Onderstaande tabel geeft een overzicht van juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
waarvan de relevantie voor het project en het plangebied werd bekeken. Juridische en
beleidsmatige randvoorwaarden die relevant werden geacht ( ) worden verder in dit rapport
besproken. Randvoorwaarden die niet relevant werden geacht ( ) komen verder niet meer
aan bod.
Tabel 1: Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden (stand van zaken: december 2012)
Juridische en
randvoorwaarden
Ruimtelijke ordening
beleidsmatige
Relevant Bespreking van de relevantie
Ruimtelijk Ordeningsrecht
Gewestplan Algemeen van toepassing
Herbevestigde gebieden van het
gewestplan
Niet relevant voor dit inrichtingsplan
BPA, APA Algemeen van toepassing
RUP Algemeen van toepassing
15

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Juridische en
randvoorwaarden
beleidsmatige
Relevant Bespreking van de relevantie
Stedenbouwkundige vergunning
Structuurplannen
Algemeen van toepassing
Vlaanderen Algemeen van toepassing
Afbakening van natuurlijke
agrarische gebieden
en
Niet relevant voor dit inrichtingsplan
Provincie Algemeen van toepassing
Gemeenten
Grond- en oppervlaktewater
Decreet integraal waterbeleid
Algemeen van toepassing
Bekkenbeheerplannen
Deelbekkenbeheerplannen
en
Grote Netebekken en Demerbekken
Watertoets Zie watertoets
Sigmaplan
Flankerende maatregelen in de grote
Netevallei
Ontwikkelingsplan Demervallei
(OPD)
Wet op de onbevaarbare waterlopen
Machtiging voor het werken aan
waterlopen
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
Flankerende maatregelen in de grote
Netevallei
Inrichten doorwaadplaats Kleine Laak
Decreet houdende maatregelen inzake het grondwaterbeheer
Bescherming waterwingebieden
Dit inrichtingsplan heeft geen impact
op waterwingebieden
Grondwaterwinning
Bodem
Dit inrichtingsplan heeft geen impact
op grondwaterwinning
Decreet betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen
Voorwaarden m.b.t. bagger- en
ruimingsspecie en uitgraven bodem
Decreet betreffende de bodemsanering
Niet relevant voor dit inrichtingsplan
Voorwaarden en procedures m.b.t.
grondverzet
Niet relevant voor dit inrichtingsplan
Bodemattest Niet relevant voor dit inrichtingsplan
Gebruiksbeperkingen en
voorzorgsmaatregelen
verontreinigde gronden
Erosiebesluit/Mid Term Review
bij
Niet relevant voor dit inrichtingsplan
Tegengaan van bodemerosie Niet relevant voor dit inrichtingsplan

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Milieubeleid en MER
Milieubeleidsplannen
Provinciale en gemeentelijke
Milieubeleidsplannen
MER-decreet
Niet relevant voor dit
inrichtingsplan
MER-(screenings)plicht
Natuur
Natura 2000
Niet relevant
inrichtingsplan
voor dit
Speciale beschermingszones
Het projectgebied overlapt met
één vogelrichtlijngebied en twee
habitatrichtlijngebieden.
Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu
Stand-still beginsel Algemeen van toepassing
VEN
In het projectgebied komen (delen
van) 8 VEN-gebieden voor.
Natuurrichtplan
Natuurrichtplan ‘Demervallei
tussen Diest en Aarschot’
Regionaal landschap Noord-
Regionale landschappen
Hageland en Regionaal
Natuurinrichting
landschap Lage Kempen
Natuurinrichtingsproject
‘Averbode Bos en Heide’
Recht van voorkoop
Niet relevant
inrichtingsplan
voor dit
Wijzigen van bepaalde vegetaties en
kleine landschapselementen:
meldingsplicht en
natuurvergunningsplicht
Vlaamse of erkende reservaten
Natuurbeleidsplannen
Gemeentelijk/Provinciaal
natuurontwikkelingsplan
Niet relevant voor dit
inrichtingsplan
In het projectgebied liggen
erkende en Vlaamse
natuurreservaten.
Niet relevant voor dit
inrichtingsplan
Bos
Bosdecreet
Algemene verbodsbepalingen Algemeen van toepassing
Bosbeheersplan
Enkele bosbeheerplannen
van toepassing.
zijn
Duurzaam Bosbeheer Algemeen van toepassing
Toegankelijkheid Algemeen van toepassing
Ontbossingen Parking Belledreef Tessenderlo
Kappingen Parking belledreef Tessenderlo
Bosgroepen
Veldwetboek
In het projectgebied
bosgroepen actief
zijn 3
Bebossing van landbouwgronden Niet relevant voor dit
17

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
inrichtingsplan
Landbouw
Decreet houdende de bescherming van water tegen de verontreiniging van nitraten uit agrarische
bronnen (Mestdecreet)
Niet relevant voor dit
Bemestingsnormen
inrichtingsplan
MTR-verordening
Randvoorwaarden m.b.t. ruilen en/of
herverkaveling van gronden in
landbouwgebruik
Landschap en cultuurhistorie
Decreet betreffende de landschapszorg
Beschermde landschappen
Ankerplaatsen (definitief aangeduid)
en erfgoedlandschappen
Landschapsatlas:
ankerplaatsen
relictzones en
Decreet tot bescherming van monumenten, stads- en dorpsgezichten
Beschermde monumenten, stads- en
dorpsgezichten
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
Niet relevant voor dit
inrichtingsplan
In totaal zijn er 13 beschermde
landschappen
In het projectgebied zijn er nog
geen erfgoedlandschappen
Er zijn 10 ankerplaatsen en 21
relictzones in het projectgebied.
Er zijn 13 beschermde
dorpsgezichten en tal van
beschermde monumenten in het
projectgebied.
Archeologie
Decreet houdende bescherming van het archeologisch patrimonium
Meldingsplicht Algemeen van toepassing
Stedenbouwkundige vergunning –
advies erfgoedconsulent
Toerisme en recreatie
Beleid toerisme en recreatie
Algemeen van toepassing
Toerisme Vlaanderen Algemeen van toepassing
Provinciale beleidsplannen toerisme
en recreatie
Jacht
Algemeen van toepassing
Jachtdecreet
Wegen en waterlopen
Niet relevant
inrichtingsplan
voor dit
Statuut van wegen waterlopen
Mobiliteitsbeleid
Algemeen van toepassing
Decreet betreffende de mobiliteitsconvenants
Mobiliteitsplannen
Niet relevant
inrichtingsplan
voor dit
Raamplan onderliggend wegennet
Niet relevant
inrichtingsplan
voor dit
Raamplan R4-oost
Niet relevant
inrichtingsplan
voor dit

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
2.2.2 Ruimtelijke ordening
2.2.2.1 Ruimtelijke ordeningsrecht
De gewestplannen zijn bodembestemmingskaarten die de functies van het volledige grondgebied
vastleggen (bv. woongebied, industriegebied, ambachtelijke zone, agrarisch gebied,...). Ze blijven
gelden zolang ze niet vervangen worden door ruimtelijke uitvoeringsplannen. De bestemmingen van
het gewestplan of ruimtelijk uitvoeringsplan zijn het belangrijkste criterium voor het al dan niet
toestaan van een stedenbouwkundige vergunning.
1. Gewestplan
Kaart 6 Gewestplan
Voor het projectgebied gelden volgende gewestplannen :
- op het grondgebied van de gemeente Scherpenheuvel-Zichem: het gewestplan “Aarschot-Diest”,
goedgekeurd bij Koninklijk Besluit (KB) van 7 november 1978.;
- op het grondgebied van de gemeente Tessenderlo: het gewestplan “Hasselt-Genk”, goedgekeurd
bij Koninklijk Besluit van 3 april 1979;
- Op grondgebied van gemeenten Herstelt, Laakdal, Geel en Westerlo: “Herentals-Mol”,
goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 28 juli 1978.
In het kader van voorliggend inrichtingsplan zullen maatregelen uitgevoerd worden in gebieden met
volgende gewestplanbestemmingen:
- 0100 woongebied
- 0101 woongebied met cultureel, historische en/of esthetische waarde
- 0102 woongebied met landelijk karakter
- 0105 woonuitbreidingsgebied
- 0200 gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut
- 0230 abdijgebieden
- 0400 recreatiegebieden
- 0401 gebieden voor dagrecreatie
- 0402 gebieden voor verblijfrecreatie
- 0500 parkgebieden
- 0600 bufferzones
- 0701 natuurgebied
- 0702 natuurgebied met wetenschappelijke waarde of natuurreservaten
- 0800 bosgebieden
- 0900 agrarische gebieden
- 0901 landschappelijk waardevolle gebieden
- 0910 agrarische gebieden met ecologisch belang
- 1100 ambachtelijke bedrijven en kmo's
- 1504 bestaande waterwegen
Voor de maatregelen uitgevoerd in de bestemmingen waarbinnen landinrichting niet bevoegd is, wordt
een uitzonderingsaanvraag aan de bevoegde minister aangevraagd.
2. Bijzonder plan van aanleg (BPA)
Op gemeentelijk niveau gebeurt de concretisering van het ruimtelijke beleid voornamelijk onder de
vorm van gemeentelijke plannen van aanleg. Het Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) ordent en geeft
bestemmingen aan voor een gedeelte van het grondgebied.
19

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
De stand van zaken van deze plannen is terug te vinden in het gemeentelijk plannenregister.
Indien de gemeente een definitief goedgekeurd gemeentelijk ruimtelijk structuurplan heeft, wordt er
een RUP opgemaakt in plaats van een BPA. Een RUP wordt opgemaakt ter realisatie van het
gemeentelijk ruimtelijk structuurplan.
3. Stedenbouwkundige vergunning
In het decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening en bijbehorende
uitvoeringsbesluiten is aangeduid welke werken vergunningsplichtig zijn. De bestemmingen van het
gewestplan of ruimtelijk uitvoeringsplan zijn het belangrijkste criterium voor het al dan niet toestaan
van een stedenbouwkundige vergunning. Daarnaast kunnen via stedenbouwkundige verordeningen
op Vlaams, provinciaal of gemeentelijk niveau aanvullende voorwaarden van toepassing zijn.
2.2.2.2 Structuurplannen
1. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen werd op 23 september 1997 door de Vlaamse Regering
goedgekeurd.
Dit inrichtingsplan strekt zich uit over (delen van) gemeenten die behoren tot het buitengebied.
De ruimtelijke structuur van het buitengebied wordt bepaald door de natuurlijke structuur, de
agrarische structuur, de bosstructuur, de nederzettingenstructuur en de infrastructuur. De
wisselwerking tussen deze structuren leidt tot de landschappelijke structuur.
In het buitengebied wordt de ruimtelijke ontwikkeling bepaald door het fysisch systeem. Versnippering
van de open ruimte dient te worden tegen gegaan.
De natuurlijke structuur is het samenhangend geheel van de rivier- en beekvalleien, van de
natuurgebieden, van de boscomplexen en van andere gebieden waar de voor de natuur
structuurbepalende elementen tot uiting komen. Aangevuld door de ecologische infrastructuur,
gevormd door lijn-, punt-, en vlakvormige natuurelementen, door geïsoleerde natuur- en bosgebieden,
door parkgebieden en door landbouwpercelen. In deze gebieden wordt het behoud, het herstel en de
ontwikkeling van de natuur gestimuleerd. In het projectgebied zijn verschillende rivier- en
beekvalleien samen met de bosgebieden belangrijke elementen van de natuurlijke structuur: onder
andere de vallei van de Grote Nete, Demervallei, Diestiaanheuvels.
De bosstructuur bestaat uit het samenhangend geheel van gebieden waar bossen omwille van socioeconomische,
ruimtelijke en ecologische doelstellingen met het oog op het duurzaam functioneren
van de bosstructuur worden behouden en ontwikkeld. In het projectgebied zijn belangrijke
bosgebieden gesitueerd.
Er wordt gestreefd naar het zoveel mogelijk behouden en ontwikkelen (versterken) van de diversiteit
en herkenbaarheid van de landschappen in Vlaanderen.
Uitgangspunt bij de ontwikkeling van toeristisch-recreatieve activiteiten in het buitengebied is het
recreatief medegebruik met respect voor de draagkracht van het gebied. Paden en routes worden
met elkaar verbonden en uitgerust als een samenhangend toeristisch-recreatief product. Het publieke
karakter en de toegankelijkheid van deze paden en routes moeten maximaal gegarandeerd blijven.
2. Ruimtelijk Structuurplan Provincie Vlaams-Brabant
Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaams-Brabant werd op 7 oktober 2004 bij ministerieel besluit
goedgekeurd en gepubliceerd in het Belgisch staatsblad op 16 november 2004. Het Provinciaal
ruimtelijk structuurplan Vlaams Brabant is in werking getreden op 1 december 2004.
De provincie werd opgedeeld in 4 grote deelruimten. Het projectgebied de Merode: Prinsheerlijk
platteland overlapt gedeeltelijk met ‘Demernetwerk’. Deze deelruimte vormt de schakel met de
provincies Limburg en Antwerpen en de overgang tussen Kempen en Hageland. Het gebied kent
enerzijds een grote verstedelijkingsdruk en bezit anderzijds een kwalitatief hoogstaande open ruimte.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
De beboste heuvelflanken en –ruggen en de Demer bepalen het beeld van deze regio en geven er
een identiteit aan.
Het netwerk van rivier- en beekvalleien vormt de natuurlijke ruggengraat van de provincie. Het is
essentieel dit netwerk te versterken of te herstellen en de verbindende rol ervan te ondersteunen.
Het Demernetwerk behoort tot de door de provincie geselecteerde en verder te ondersteunen
toeristisch-recreatieve netwerken, knooppunten en gebundelde lijnelementen.
3. Ruimtelijk structuurplan Provincie Antwerpen
Het Ruimtelijke Structuurplan Provincie Antwerpen werd op 10 juli 2001 goedgekeurd door de
Vlaamse Regering.
Het Netegebied is een kwetsbaar en verweven gebied rond beide Netes. Deze hoofdruimte is sterk
verbonden met de provincie Antwerpen en bepaalt voor een groot deel de eigenheid ervan. Hiervoor
geldt een beleid van beheersing van de verschillende activiteiten in functie van de beperkte
draagkracht van het gebied. Bijkomende activiteiten worden beperkt tot wonen in en nabij enkele
kernen, (verbrede) landbouw, toerisme en recreatie. Bedrijvigheid of grootschalige voorzieningen zijn
hier niet aangewezen.
De gewenste landschappelijke structuur is de gewenste samenhang tussen alle landschappen in de
provincie. Zoals ook bij de gewenste ruimtelijk-natuurlijke structuur wordt deze samenhang sterk
gedragen door het Schelde-, Rupel- en Netebekken. In het oosten van de provincie gaat het om
grotere complexe landschappen, gedragen door de beide Netes.
Het systeem van de beide Netes heeft een grote dichtheid aan natuurverbindingen.
De provincie heeft een belangrijke rol in het uitwerken van perspectieven voor het recreatief
medegebruik. Recreatief medegebruik is een uitgangspunt voor het geheel buitengebied maar de
intensiteit en aard van de recreatieve activiteiten hangen samen met de ligging in een bepaalde
deelruimte en het ontwikkelingsperspectief dat ervoor is geschetst. Ook de draagkracht van een
bepaald gebied moet mee in rekening worden genomen. Voor een goede uitwerking van dit principe is
gebiedsgericht overleg noodzakelijk.
Toerisme en recreatie stoppen niet aan de gemeente-, provincie- of landsgrenzen. De relaties tussen
Antwerpen en de omliggende binnen- en buitenlandse provincies worden projectmatig uitgewerkt. De
vertaling vindt meestal plaats in de vorm van een route of een netwerk. Deze grensoverschrijdende
werking moet worden gespreid over meerdere thema’s. Op het vlak van de netwerken zijn nog
ontbrekende schakels in te vullen en dit vooral in de richting van Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en
Limburg.
4. Ruimtelijk structuurplan Provincie Limburg
Het ruimtelijk structuurplan werd op 12 februari 2003 door de Vlaamse minister van Ruimtelijke
Ordening goedgekeurd.
De Demer en haar vallei wordt gezien als kwetsbare natuurlijk systeem dat de
ruimte structureert. Zij moet worden beschermd tegen bebouwing en versnippering. Bij het
ontwikkelen van activiteiten zijn de valleien met hun bijbehorende bodem, reliëf en hun natuurlijke en
recreatieve mogelijkheden maatgevend.
Vele open ruimte gebieden, onder andere het gebied van de Grote Nete, zijn geheel of gedeeltelijk in
de provincie Limburg zijn gelegen. Zij worden maximaal verbonden tot een samenhangend netwerk.
De provincie wenst een afgewogen invulling uit te werken voor haar open ruimte gebieden,
waar zowel de economische functies (landbouw, fruitteelt, toerisme en recreatie en ontginningen)
als de natuurlijke en landschappelijke waarden (cultureel erfgoed, natuurlijke rijkdommen)
worden onderkend en veiliggesteld.
21

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Gemeentelijke Ruimtelijke Structuurplannen
1. Westerlo
De gemeente Westerlo beschikt over een goedgekeurd gemeentelijk ruimtelijk structuurplan.
De vallei van de Grote Nete, die van oudsher sterk structurerend optreedt en een extensief gebruik
kent, zal ook voor de toekomst als kwetsbaar en structurerend natuurconcentratiegebied worden
gevrijwaard. Dit wil zeggen dat randvoorwaarden moeten worden gesteld aan het recreatief
medegebruik, dat uitgewerkt moet worden via aangepast routing. Het beboste stuifzandcomplex
Asberg-De Beeltjens wordt ook aangeduid als natuurconcentratiegebied met mogelijkheden voor
gepaste vormen van recreatief medegebruik. Naast de hoofdfunctie natuur en bos is, gezien de
aansluiting op de kern van Westerlo, aandacht nodig voor de verschillende bosfuncties: educatieve,
sociale en ecologische. De vallei van de Grote Nete vormt als het ware een zuidelijke
landschappelijke poort tot de gemeente.
Er worden bovenlokale, lokale en recreatieve fietsroutes geselecteerd. Bij de twee eerste ligt de
nadruk op een snelle en veilige fietsverbinding. Bij de recreatieve fietsroutes ligt de nadruk op de
afwezigheid van autoverkeer, de rust en de omgevingskwaliteit.
Recreatief medegebruik met respect voor de draagkracht van natuur- en landschapswaarden moet
één van de pijlers bij de verdere evolutie van toerisme en recreatie blijven.
Het uitwerken van een ruiter- en menroutenetwerk wordt in het structuurplan niet specifiek vermeld.
2. Geel
De gemeente Geel beschikt over een goedgekeurd gemeentelijk ruimtelijk structuurplan.
Het is de bedoeling een binding te realiseren tussen de diverse fiets- en wandelroutes enerzijds en de
attractiepunten van de gemeente anderzijds. De attractiepunten zelf moeten enerzijds beschermd
worden, en anderzijds verder versterkt worden in hun eigenheid, hun toeristisch-recreatief nut en hun
samenhang met het gemeentelijk en regionale toeristisch-recreatieve netwerk. De toegankelijkheid
van bestaande groene ruimten moet bevorderd worden en er moet gezocht worden naar nieuwe
groene speelruimten die tegemoet komen aan de noden en werken van de jeugdwerkinitiatieven.
Geel heeft van oudsher een agrarische traditie, die behouden blijft. In de toekomst wil Geel een
duidelijk beleid voeren dat het evenwicht zoekt tussen natuur, landschap en landbouw.
De Kleine, Grote en Molse Nete zijn de belangrijkste natuurlijke structuren. Deze valleien moeten
beschermd worden tegen verdere bebouwing. Alle beekvalleien krijgen een natuurverbindingsfunctie
te vervullen. Bij de Grote en de Molse Nete primeert duidelijk de natuurwaarde in de valleien.
In een ruim gebied van Geel krijgt de agrarische bestemming voorrang. Op andere plaatsen staat dan
weer de verweving van natuur en landbouw voorop. In de valleigebieden van de Netes en in de
omgeving van de natuurreservaten is natuur de hoofdfunctie.
Het uitwerken van een ruiter- en menroutenetwerk wordt in het structuurplan niet specifiek vermeld.
3. Laakdal
De gemeente Laakdal beschikt over een goedgekeurd gemeentelijk ruimtelijk structuurplan.
Gebieden met natuurlijke waarde vormen belangrijke natuurcomplexen. Een eerste complex omvat
de bossen van de droge zandgronden in het zuiden van de gemeente. Een tweede complex omvat de
beek- en riviervalleien van Kleine laak, Grote Laak, Rode Laak en Grote Nete. Het versterken van de
natuurwaarde is er aan de orde. Daarbij wordt getracht de gebieden met een hoge natuurwaarde te
verbinden tot een aansluitend netwerk. De band met gebieden buiten de gemeente kan worden
versterkt.
In aansluiting met de kernen kan de lokale sport- en recreatiestructuur worden uitgebouwd.
Recreatief medegebruik is een uitgangspunt voor geheel het openruimtegebied. De intensiteit en de
aard van de activiteiten hangt samen met de ligging en het ontwikkelingsperspectief van het gebied.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Achter-de-Bergen en ten zuiden van Veerle Heide wordt het recreatief medegebruik van de
bosgebieden gestimuleerd. Er wordt gekozen voor een kwalitatief hoogstaand wandeltraject, dat
landschap en natuur in zijn facetten verkent. Bij de uitbouw van wandel- en fietsroutes in en buiten de
kernen wordt maximaal gebruik gemaakt van bestaande voetwegen en kerkwegels. Een aantal in
onbruik geraakte verbindingen kunnen opnieuw in ere worden hersteld. Nieuwe verbindingen kunnen
worden gerealiseerd om een aansluitend netwerk te creëren.
De landschapsstructuur van Laakdal wordt onder andere bepaald door de bosgebieden op zandige
heuvelruggen, de groene valleigebieden, het landelijk gebied met in hoofdzaak grondgebonden
landbouw en de dorpskernen. Behoud en versterking van de herkenbaarheid van de landschappen
staat centraal.
4. Tessenderlo
De gemeente Tessenderlo beschikt over een goedgekeurd gemeentelijk ruimtelijk structuurplan.
De bossen van Gerhagen vormen de belangrijkste toeristische aantrekkingspool binnen de gemeente.
Er wordt naar gestreefd om deze boszone te laten functioneren als poort tot ‘de bossen van de
Merode’. Gerhagen en omgeving wordt ook naar voor geschoven als zwaartepunt van een
kwaliteitsvolle open ruimte: het is een herkenbaar en waardevol natuurgebied, waar
natuurontwikkeling centraal staat. Nieuwe infrastructuren in de bossen rond Gerhagen moeten
afgewogen worden ten opzichte van de aanwezige natuurwaarden. Voornamelijk de randen van
Gerhagen komen in aanmerking. De gemeente probeert de verdere toeristisch-recreatieve
ontwikkeling van het gebied Gerhagen zoveel mogelijk te kaderen binnen het ‘de Merode-project’.
Hierbij stelt de gemeente volgende ontwikkelingspersectieven voorop:
- Verbeteren van de oversteekbaarheid voor mens en dier van de Turnhoutsebaan
- Duidelijke groene, herkenbare, verkeersluwe inrichting van het segment van de Turnhoutsebaan
dat de bossen van Averbode doorkuist
- De Turnhoutsebaan wordt ingericht als toegangspoort tot de ‘de Merode-bossen’.
De recreatie in Averbode Bos en Heide wordt geoptimaliseerd in functie van de zachte recreant:
wandelaars, fietsers en ruiters. De zachte recreatie wordt voornamelijk voorzien rond de omgeving
van de abdij van Averbode en het recreatiedomein De Vijvers (Averbode). Er worden recreatieve
verbindingen voorzien naar de Demervallei ten zuiden en ten westen van Averbode Bos en Heide,
naar Gerhagen ten oosten en Hertberg en Elsschot ten noorden. De orthogonale padenstructuur zal
op termijn verdwijnen of enkel voor het beheer gebruikt worden. Vier historische dreven, met name
de Luikse Dreef, de Oude Mechelse Baan, de Prinsendreef en de Bierhoefdreef worden
geherwaardeerd als oriëntatieassen voor de zachte recreant.
De gemeente ondersteunt de uitbouw van het provinciale ruiterroutenetwerk en is voorstander van
een verbinding met het Brabantse ruiterroutenetwerk via de ontwikkeling van een bijkomende route
doorheen de bossen van Gerhagen over het grondgebied van Tessenderlo, via de gemeente Herselt.
5. Scherpenheuvel-Zichem
De gemeente Scherpenheuvel-Zichem beschikt over een goedgekeurd gemeentelijk ruimtelijk
structuurplan.
De gemeente wordt getypeerd als een groene, cultuurhistorische gemeente. Door het open maken en
open houden van wandelwegen en voetwegen als verbinding te stellen binnen en tussen woonkernen
wordt op deze manier een fijnmazig net van verbindende voetwegen ook voor de eigen inwoners ter
beschikking gesteld.
De Demer en de Averbodebossen zijn de dragers van de natuurlijke structuur op regionaal niveau.
De natuur- en groenstructuur moet dan ook zoveel mogelijk verbonden worden via andere
gemeentelijke groenstructuren.
Scherpenheuvel-Zichem stelt onder andere volgende doelstellingen op toeristisch-recreatief vlak:
23

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
- Realiseren van een toeristisch-recreatief netwerk of het realiseren van aangename verbindingen
tussen de toeristisch-recreatieve aantrekkingspolen met aandacht voor de belevingswaarde: de
verschillende toeristisch-recreatieve polen in de gemeente verbinden via een aantrekkelijk
wandel- en fietsroutenetwerk.Opwaarderen van het cultuurshistorisch- en groen patrimonium in
functie van recreatief medegebruik
- Open maken en open houden van wandel- en voetwegen als ‘recreatieve’ verbinding tussen en
binnen de woonkernenUitbouwen van recreatieve routes in functie van het recreatief medegebruik
van de Demervallei en de Averbodebossen.
- Het uitwerken van een ruiter- en menroutenetwerk wordt in het structuurplan niet specifiek
vermeld.
6. Herselt
De gemeente Herselt beschikt over een goedgekeurd ruimtelijk structuurplan.
Doelstellingen betreffende natuur zijn onder andere het vrijwaren van de open ruimte, duurzaam
behoud en uitbouw van de bestaande natuur- en boscomplexen, waterlopen en valleien als dragers
van de natuurlijke structuur. Hertberg wordt aangeduid als natuurconcentratiegebied, waar andere
functies, zoals recreatief medegebruik, ondergeschikt zijn aan de hoofdfunctie natuur en bos en
afgestemd moeten zijn op de kwetsbaarheid van het gebied.
Uitgangspunt bij de ontwikkeling van de toeristisch-recreatieve activiteiten, is het recreatief
medegebruik met respect voor de draagkracht van de gebieden. Binnen de jeugdwerking bestaat de
behoefte aan speelruimten in een groene omgeving (zoals speelbossen), die bij voorkeur aansluiten
bij het betrokken woonweefsel.
Het uitwerken van een ruiter- en menroutenetwerk wordt in het structuurplan niet specifiek vermeld.
2.2.3 Grond- en oppervlaktewater
2.2.3.1 Het Decreet Integraal Waterbeleid
Het decreet betreffende het integraal waterbeleid van de Vlaamse regering van 18 juli 2003 is
afgestemd op de Europese Kaderrichtlijn Water en legt de doelstellingen, principes en structuren vast
voor een vernieuwd duurzaam waterbeleid.
Integraal waterbeheer tracht het behoud en herstel van het watersysteem te verzoenen met het
gebruik ervan door de mens, rekening houdend met de behoeften van de komende generaties. Een
watersysteem beperkt zich niet tot een waterloop, maar wordt gedefinieerd als “een samenhangend
en functioneel geheel van oppervlaktewater, grondwater, waterbodems en oevers, met inbegrip van
de daarin voorkomende levensgemeenschappen en alle bijbehorende fysische, chemische en
biologische processen, en de daarbij behorende technische infrastructuur”.
Via het decreet worden een aantal instrumenten (nl. de watertoets, oeverzones en de
instrumentenmix verwerving van onroerende goederen voor oeverzones en overstromingsgebieden,
aankoopplicht en vergoedingsplicht) ingevoerd. Doelstellingen die in het decreet worden geformuleerd
zijn: een betere kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater, bescherming van alle
natuurelementen in en om het water en duurzaam omgaan met de watervoorraden.
2.2.3.2 Bekkenbeheerplannen
Het decreet integraal waterbeleid voorziet in de indeling van Vlaanderen in stroomgebieden, bekkens
en deelbekkens. Per niveau worden beheerplannen opgesteld waarin de principes van het integraal
waterbeleid worden toegepast. Het zijn beleidsplannen met acties, maatregelen, middelen en
termijnen om de doelstellingen van het integraal waterbeleid te bereiken. Onderdelen ervan kunnen
bindend zijn voor entiteiten, die belast zijn met taken van openbaar nut.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Het ruiternetwerk ligt volledig in het stroomgebied van de Schelde. Het ligt in twee bekkens (het
grootste gedeelte in het Netebekken, de rest in het Demerbekken) en vijf deelbekkens (Wimp,
Bovenlopen Grote Nete, Middengebied Grote Nete, Grote Laak en Winterbeek-Ossebeek).
2.2.3.3 Watertoets
Art. 8 van het decreet integraal waterbeleid beschrijft de watertoets als instrument voor een duurzaam
waterbeheer. De overheid die over een vergunning, plan of programma moet beslissen, toetst dit af
aan de bepalingen in de watertoets (erosiegevoeligheid, infiltratiegevoeligheid, …). Op basis van het
toetsingskader kan een vergunning, plan, … geweigerd worden of kunnen voorwaarden en
aanpassingen opgelegd worden. Op die manier wordt ervoor gezorgd dat geen schadelijke effecten
ontstaan of zoveel mogelijk worden beperkt, hersteld of gecompenseerd.
Wanneer een vergunningspichtige activiteit een schadelijk effect veroorzaakt op de kwantitatieve of
kwalitatieve toestand van het grond- of oppervlaktewater, kan die vergunning slechts worden gegeven
omwille van dwingende redenen van groot maatschappelijk belang. In dat geval legt de overheid
gepaste voorwaarden op om het schadelijke effect zoveel mogelijk te beperken, te herstellen of te
compenseren.
Bijlage 2. bevat de watertoetselementen voor dit inrichtingsplan (in opmaak, wordt toegevoegd bij
eindvoorstel inrichtingsplan).
2.2.3.4 Sigmaplan
In de periode 2001-2005 werd in opdracht van de afdeling Zeeschelde de planstudie voor de
actualisatie van het Sigmaplan uitgevoerd.
Het geactualiseerde Sigmaplan omvat zowel veiligheids- als natuurlijkheiddoelstellingen voor het
Zeescheldebekken. De onderliggende reden is dat er heel wat synergie bestaat tussen de veiligheid
en de natuurlijkheid in het gebied, ondermeer voor wat betreft de effecten en de geografische ligging
van de projectgebieden. Verder omvat het geactualiseerde Sigmaplan ook flankerende maatregelen
voor landbouw en plattelandsrecreatie. Dit flankerende beleid is erop gericht de negatieve effecten
van de planprojecten te compenseren en de positieve effecten ervan te versterken.
Met het geactualiseerde Sigmaplan ijvert de Vlaamse overheid voor meer ruimte voor de rivier,
meteen ook de kerngedachte waarrond het plan is opgebouwd. Het geactualiseerde Sigmaplan is
immers het resultaat van een jarenlang proces, een geslaagde samenwerking tussen de Vlaamse
overheid, wetenschappelijke instellingen, universiteiten en studiebureaus. Tijdens het planproces
hebben de projectpartners ook diverse belanghebbenden betrokken bij het planproces. Inwoners van
het gebied en belangengroepen werden op geregelde tijdstippen geïnformeerd over de plannen en
kregen inspraak. Er werd ook uitgebreid overleg gepleegd met de betrokken gemeenten en
provincies.
Niet alle projecten in het goedgekeurde plan “het meest wenselijk alternatief” kunnen omwille van
budgetaire beperkingen in 2010 in uitvoering gebracht worden. Een fasering van de projecten is
bijgevolg een noodzaak.
Vallei Grote Nete
In de Vallei van de Grote Nete tussen Nijlen en Geel, krijgt de kronkelende rivier opnieuw meer ruimte,
via een combinatie van de aanleg van een winterbedding en gecontroleerde
waterbergingsgebieden (dit zijn GOG's zonder ringdijk). De winst is dubbel: de kans op
overstromingen vermindert en er kan geleidelijk aan weer waardevolle natte natuur groeien, in de
vorm van wetland.
In een gebied van ruim 1300 hectare wordt nog gezocht naar de meest geschikte locaties om deze
doelstellingen te realiseren. Dat gebeurt op een grondige en doordachte manier, met
wetenschappelijke studies, modellen en een landbouweffectenrapport (LER). Ook worden er kansen
geboden voor natuurgerichte recreatie, via fiets- en wandelroutes langs weilanden, bezaaid met
kastelen en hoevewinkels.
25

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Voor de Grote Nete tussen Itegem (Hellebrug) en Geel (Oosterlo) is de “Herinrichting van de vallei”
één van de projecten die gepland staan om ten laatste in 2015 op te starten. In het deelgebied
Zammelsbroek is er de noodzaak om dit project sneller te laten opstarten. Het is daarom dat er
afspraken zijn gemaakt tussen nv Waterwegen en Zeekanaal, Afdeling Zeeschelde en VMM –
afdeling Operationeel Waterbeheer om een ontwerpstudie te lanceren voor herinrichtingwerken langs
de Grote Nete vanaf de monding van de Grote Laak tot en met Geel-Wilders. Dit gezamenlijke project
beoogt een betere bescherming van ondermeer Geel-Oosterlo, de camping Netevallei, maar herstelt
tevens de relatie tussen rivier en vallei. Te Geel-Zammel betekent dit het herstel van de oude
overstromingsgebieden .
De nv Waterwegen en Zeekanaal, afdeling Zeeschelde heeft hiervoor het studiebureau IMDC
aangesteld om een ontwerpstudie, milieueffectenrapportage, technisch ontwerp en MER te laten
uitwerken. Deze opdracht heeft betrekking op dijkwerken op linker- en rechteroever van de Grote Nete
te Geel, inrichtingwerken voor het creëren van een overstromingsgebied “Zammelsbroek en
buitenbroek” en het terug watervoerend maken van de Molenlaak.
Demervallei
De Demervallei is een uitgestrekte regio met vele functies. Een duurzame ontwikkeling van de
Demervallei vraagt een vastomlijnde visie en een planmatige aanpak. Daarom werd het overleg over
de Demervallei ingebed in de bestaande werkstructuur van het Sigmaplan. De Demer behoort immers
ook tot het stroomgebied van de Schelde. Waterbeheer en natuurontwikkeling zijn de hoofdthema’s,
net zoals in de andere gebieden van het Sigmaplan. De overlegstructuur van het Sigmaplan is
helemaal op maat van complexe processen, met veel actoren en belangen. Want ook in de andere
Sigmaprojecten vormt het vaak een hele uitdaging om veiligheid, natuur, recreatie en economische
ontwikkeling met elkaar te combineren. Ook bepaalde maatregelen uit het Sigmaplan kunnen nuttig
zijn in de Demervallei. Denk maar aan het flankerende landbouwbeleid. De partners van de
Demervallei kunnen leren uit de kennis en ervaring opgedaan in de Sigmagebieden.
Volgens het scheepvaartreglement (art. 93) mogen de dijken momenteel niet gebruikt worden
door ruiters en menners: "voor paarden of voertuigen die niet voor de jaagdienst gebruikt
worden is het verboden te rijden op jaagpaden en dijken."
Omwille van de toekomstige ontwikkelingen in kader van het Sigmaplan en omwille van het
bovenvermelde scheepvaartregelement, kunnen de ruiter- en menroutes momenteel niet
uitgestippeld worden in de zone rond de Nete en de Demer. Wel werden routes “op lange
termijn” aangeduid (zie kaart 12a). Deze routes geven een idee van hoe de route zou kunnen
lopen, maar deze zullen verder uitgewerkt worden in de SIGMA-projecten die momenteel lopen
(rekening houdend met het scheepvaartreglement). Deze routes worden in eerste instantie niet
mee ingericht en bewegwijzerd op terrein, dit zal later ter uitvoering van de SIGMA-projecten
gebeuren.
2.2.4 Natuur
2.2.4.1 Europese vogel- en habitatrichtlijn
Kaart 7 : Speciale beschermingszones (Natura 2000)
De Europese Vogel- (79/409/EEG) en Habitatrichtlijn (92/43/EU) vormen de pijlers van het
natuurbeleid in Europa. De Vogelrichtlijn heeft het behoud van de vogelstand, de bescherming en het
beheer van alle op het grondgebied van de Europese Unie in het wild levende vogels en hun habitats
tot doel. De Habitatrichtlijn beoogt de instandhouding van natuurlijke habitats en van soorten (fauna
en flora) van communautair belang.
In het kader van deze richtlijnen hebben de lidstaten van de Europese Unie zich verplicht tot het
nemen van communautaire maatregelen om een duurzame bescherming van de biodiversiteit te
verzekeren en een samenhangend ecologisch netwerk van natuurgebieden te vormen, Natura 2000
genaamd. De Vlaamse overheid implementeert deze Europese richtlijnen in de afbakening van
speciale beschermingszones: de vogel- (SBZ-V) en habitatrichtlijngebieden (SBZ-H).
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Het projectgebied overlapt met het vogelrichtlijngebied SBZ-V ‘De Demervallei’ (BE2223316) en met
de habitatrichtlijngebieden SBZ-H ‘Bovenloop van de Grote Nete met Zammelsbroek, Langdonken en
Goor’ (BE2100040), en SBZ-H ‘Demervallei’ (BE2400014)
Bij plannen, programma’s en vergunningsplichtige activiteiten die effecten kunnen hebben op de
habitats en soorten van een speciale beschermingszone moet uit de passende beoordeling blijken of
de natuurlijke kenmerken van het gebied niet aangetast zullen worden. In het geval dat aantasting
verwacht wordt zal het project of plan niet kunnen doorgaan, tenzij in geval van groot openbaar belang
en indien er bovendien geen alternatieven mogelijk zijn. In dit geval is volwaardige compensatie (naar
aard en omvang) verplicht. De compensatie moet gerealiseerd zijn op het moment dat het betrokken
gebied de schade ondervindt. Indien een MER vereist is, zal de passende beoordeling hierin
geïntegreerd worden. Naar vorm is de passende beoordeling een “schriftelijk verslag dat met redenen
omkleed argumenten aanlevert waarom kwaliteit en/of integriteit van een speciale beschermingszone
al dan niet kan worden aangetast, en op basis waarvan een gemotiveerde beslissing over de activiteit,
plan of programma kan worden getroffen”. De passende beoordeling zal mogelijke effecten
beschrijven die direct, indirect, secundair of cumulatief kunnen zijn en die kunnen optreden op korte,
middellange of lange termijn, permanent of tijdelijk. Het gaat niet enkel om effecten die met zekerheid
zullen optreden, ook de kans op effecten is van belang, conform het voorzorgsbeginsel.
Een passende beoordeling die de effecten van de in het inrichtingsplan voorgestelde maatregelen
beschrijft, is in opmaak. Hierover werd met ANB reeds overlegd. De passende beoordeling wordt
bijgevoegd bij het eindrapport (bijlage 3).
2.2.4.2 Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en uitvoeringsbesluiten
1. Algemeen
In het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu van 21 oktober 1997 (B.S.
10/01/1998) – verder het Natuurdecreet genoemd – gewijzigd door het decreet van 19 juli 2002
(B.S. 31/08/2002), worden de doelstellingen voor het natuurbehoud vastgelegd. Het beleid inzake
natuurbehoud en de vrijwaring van het natuurlijk milieu richt zich met name op ‘de bescherming, de
ontwikkeling, het beheer en het herstel van de natuur en de natuurlijke milieus’, maar ook op ‘de
handhaving of het herstel van de daartoe vereiste milieukwaliteit’ en op ‘het scheppen van een zo
breed mogelijk maatschappelijk draagvlak’ daarvoor. Via dit Natuurdecreet moeten internationale
verdragen inzake natuurbehoud en natuurbescherming worden ingepast in het Vlaams beleid.
Het Natuurdecreet stelt dat minimaal de bestaande kwaliteit en kwantiteit in natuur dient behouden te
blijven (stand-still principe). Men dient preventief op te treden en te vermijden dat aantasting en
schade aan natuur en natuurlijk milieu wordt toegebracht (voorkomingbeginsel). Indien toch
schadelijke gevolgen optreden, die niet vermeden kunnen worden, moeten kwalitatief en kwantitatief
evenwichtige maatregelen genomen worden ter vervanging en herstel van natuur (compensatie).
2. Gebiedsgericht beleid
Kaart 8 : Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN)
Voor het verwezenlijken van het Natuurdecreet is een gebiedsgericht beleid onontbeerlijk. Het decreet
bepaalt dat de Vlaamse Regering het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en het Integraal Verwevings-
en Ondersteunend Netwerk (IVON) dient af te bakenen. De procedure voor afbakening van VEN en
IVON wordt vastgelegd in het uitvoeringsbesluit.
Het VEN, met hoofdfunctie natuur, wordt opgedeeld in Grote Eenheden Natuur (GEN) en Grote
Eenheden Natuur in Ontwikkeling (GENO). In het projectgebied werden (grote) delen van de
bosgebieden, de natuurgebieden en de reservaatsgebieden (als GEN) en delen van de agrarische
gebieden met ecologisch belang (als GENO) afgebakend als VEN 1ste fase.
In VEN-gebied zijn volgende verbodsbepalingen van toepassing:
- gebruik van bestrijdingsmiddelen;
- wijzigen van vegetatie, met inbegrip van meerjarige cultuurgewassen en KLE’s;
- wijzigen van het reliëf van de bodem;
27

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
- uitvoeren van werkzaamheden die rechtstreeks of onrechtstreeks het grondwaterpeil verlagen,
alsook maatregelen die de bestaande ontwatering en afwatering versterken;
- wijzigen van de structuur van de waterloop.
Het ruiternetwerk maakt deel uit van de VEN-gebieden ‘Goor-Asbroek’, ‘Demervallei ten oosten van
Aarschot’, ‘Langdonken’, ‘Vallei van de Grote Nete benedenstrooms’, ‘Vallei van de Drie Beken’,
‘Bossen van Averbode’, ‘Gebroekten Grote Nete’, en ‘Grote Nete Schaapswees-Kwarekken’.
Het IVON omvat natuurverwevingsgebieden en natuurverbindingsgebieden waar natuur, landbouw en
bosbouw nevengeschikt zijn aan elkaar. Alle gebieden die van belang zijn voor de migratie van
planten en dieren tussen de gebieden van het VEN en/of natuurreservaten en die strook- of lijnvormig
zijn met een aaneenschakeling van kleine landschapselementen worden aangeduid als
natuurverbindingsgebieden. De natuurverwevingsgebieden werden nog niet aangeduid.
Ontheffing verbodsbepalingen VEN:
In voorliggend inrichtingsplan worden enkele maatregelen voorgesteld binnen het Vlaams Ecologisch
Netwerk (VEN).
Maatregelen overlappend met VEN:
- maatregel 2.1.3: Inrichting ruiterpad Luikerdreef
- maatregel 2.2.1: Inrichting brug Kleine Laak-Laakdal
- maatregel 2.2.3: Plaatsing afsluiting Domein de Vijvers
- maatregel 2.2.5: Verbeteren duiker Leengoedhol
- maatregel 2.2.6: Inrichting brug Ossebeek
- maatregel 2.4.2: Inrichting trage weg Eindhout (lange termijn)
- maatregel 4.1.1: Landschapsherstel thv Vispoel
- maatregel 4.1.3: Ecologische inrichting doorwaadplaats Kleine Laak
- maatregel 4.1.4: Inrichting poel Veerle Heide
- maatregel 4.1.5: Vernatuurlijken vijvers Langdonken
- maatregel 4.1.6: Plaggen Langdonken met verwijdering opschot
- maatregel 4.1.7: Vernatuurlijken recreatievijver langsheen Kalsterloop
- maatregel 4.1.9: Ontgronden voormalige akker Langdonken
- maatregel 4.1.10: Duurzame bosontwikkeling in boscomplexen Ossebroeken-Swinnebroeken,
Raambroekse bossen, Veerle heide (bosrandenbeheer en verjongingsbeheer)
- maatregel 4.2.4: Faunatoren Zammel (exacte locatie nog te bepalen)
3. Natuurrichtplan
In een natuurrichtplan wordt, samen met de verschillende gebruikers en eigenaars, gezocht naar de
juiste maatregelen op de juiste plaats. De juiste maatregelen om de natuur op die plek te beschermen
of verder te ontwikkelen, maar ook de juiste maatregelen om de rechten van bewoners en gebruikers
niet te schaden.
Het doel van een natuurrichtplan is de natuur versterken; deze doelstelling wordt vastgelegd in de
zgn. gebiedsvisie, het streefdoel voor natuur. Het natuurrichtplan legt ook vast welke maatregelen
voor elk gebied het meest geschikt zijn om dat doel te realiseren.
Op 5 februari 2008 werd het natuurrichtplan voor het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN), de speciale
beschermingszones (SBZ) en de groene bestemmingsgebieden van de ‘Demervallei tussen Diest en
Aarschot’ door Minister Crevits goedgekeurd. Dit bevindt zich deels in het zuiden van het
projectgebied ‘de Merode’.
4. Regionale landschappen
Een regionaal landschap wordt in het Natuurdecreet gedefinieerd als ‘een duurzaam
samenwerkingsverband, ingesteld op voorstel van een provincie of drie of meer aaneengesloten
gemeenten gericht op overleg en samenwerking met de betrokken doelgroepen ter bevordering van
het streekeigen karakter, van natuurrecreatie en natuureducatie, van recreatief medegebruik, van het
natuurbehoud en van het beheer, het herstel, de aanleg en de ontwikkeling van kleine
landschapselementen’ (art. 54).
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Het projectgebied overlapt in het zuiden met het regionaal landschap ‘Noord-Hageland’ en in het
oosten met het regionaal landschap ‘Lage Kempen’.
5. Natuurinrichtingsprojecten
Artikel 47 van het Natuurdecreet definieert het instrument natuurinrichting. Met natuurinrichtingsprojecten
worden maatregelen en inrichtingswerkzaamheden beoogd die gericht zijn op een optimale
inrichting van een gebied met het oog op het behoud, het herstel, het beheer en de ontwikkeling van
natuur en natuurlijk milieu in het VEN, de speciale beschermingszones en in groen-, park-, buffer-,
bos- en bosuitbreidingsgebieden en de ermee vergelijkbare gebieden, aangeduid op de plannen van
aanleg of de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening.
De procedure, de maatregelen en de uitvoering van natuurinrichtingsprojecten worden in het
uitvoeringsbesluit van 23 juli 1998 (B.S. 10/09/1998), gewijzigd door het besluit van 2 februari 2007
(B.S. 08/03/2007), geregeld.
In het projectgebied wordt het natuurinrichtingsproject ‘Averbode Bos en Heide’ gerealiseerd in het
kader van het plattelandsproject de Merode: prinsheerlijk platteland.
6. Vlaamse en erkende natuurreservaten
Een belangrijke pijler voor het Vlaams gebiedsgericht natuurbeleid vormen de verschillende natuur- en
bosreservaten. In natuur- en bosreservaten wordt een natuurstreefbeeld behouden of ontwikkeld, via
een aangepast beheer, vastgelegd in een beheerplan.
Het Besluit van de Vlaamse Regering van 29 juni 1999 (B.S. 19/09/1999), gewijzigd bij het Besluit van
de Vlaamse Regering van 27 juni 2003 (B.S. 12/09/2003) regelt de vaststelling van de voorwaarden
voor de erkenning van natuurreservaten en van terreinbeherende natuurverenigingen en de
toekenning van subsidies.
De Vlaamse Regering kan terreinen die van belang zijn voor het natuurbehoud erkennen als
natuurreservaat. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen Vlaamse natuurreservaten
(eigendom / huur / beheer Vlaamse Gewest, ANB) en erkende natuurreservaten (eigendom /
huur / beheer andere overheden of private rechtspersonen, o.a. natuurverenigingen).
In het projectgebied zijn de erkende natuurreservaten ‘Zammelsbroek’ (Geel), ‘Langdonken’ (Herselt),
‘Demerbroeken’ (Scherpenheuvel-Zichem), ‘Zaartloopvallei’ (Westerlo), ‘Roost-Craeywinkel’ (Laakdal),
‘Netevallei-Schaapswees’ (Westerlo) en de Vlaamse natuurreservaten ‘Werft’ (Laakdal) en
‘Houterenberg-Pinnekenswijer’ (Tessenderlo) gelegen.
2.2.5 Bos
2.2.5.1 Het Bosdecreet en uitvoeringsbesluiten
Het bosdecreet van 13 juni 1990 (B.S. 28.09.1990) heeft tot doel het behoud, de bescherming, het
beheer, het herstel van de bossen en van hun natuurlijk milieu en de aanleg van bossen te regelen.
Het is van toepassing op zowel openbare als privébossen.
1. Algemene verbodsbepalingen
In openbare bossen gelden een aantal verboden, waarvoor machtiging van ANB nodig is om deze uit
te voeren.
2. Bosbeheerplannen – Duurzaam bosbeheer
Het Bosdecreet bepaalt dat voor alle domeinbossen door ANB een bosbeheerplan wordt opgesteld.
Voor alle andere openbare bossen wordt door de eigenaar een bosbeheerplan opgesteld dat moet
worden goedgekeurd door het Bosbeheer. Alle openbare bossen worden beheerd door ANB.
Voor elk privébos groter dan 5 ha en voor alle openbare bossen moet een bosbeheerplan opgesteld
worden. Er zijn twee types bosbeheerplannen, nl. het uitgebreid bosbeheerplan en het beperkt
bosbeheerplan. Elk privaat bos groter dan 5 ha moet beschikken over een beperkt beheerplan. Elk
privaat bos groter dan 5 ha en gelegen in het VEN en elk openbaar bos moet beschikken over een
uitgebreid beheerplan. Voor private bossen gelegen buiten het VEN kan op vrijwillige basis een
uitgebreid beheerplan opgesteld worden.
29

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Er zijn een aantal bosbeheerplannen binnen het projectgebied: een beperkt bosbeheerplan
Eindhoutberg, een bosbeheerplan uit 1993 voor twee deeltjes, één in Averbode Heide en in één in
Averbode Bos; een bosbeheerplan uit 2007 voor een deel ten oosten van de Turnhoutsebaan in
Tessenderlo en een bosbeheerplan voor de eigendommen van de Abdij van Averbode (2002). Verder
werd er recent een uitgebreid bosbeheerplan opgemaakt voor de bossen van Westerlo, Herselt en
Laakdal (Sterschots, Beeltjens, Kwarekken, Gemeentebossen Westerlo, Varenbroek, Hertberg Oost
en Hertberg West). Het recreatief medegebruik kwam hierin aan bod. De paden die in voorliggend
inrichtingsplan als ruiternetwerk zullen gebruikt worden, zijn opgenomen als ruiterpad in dit uitgebreid
bosbeheerplan.
3. Toegankelijkheid van bossen
Bossen kunnen gelijktijdig verschillende functies vervullen, onder meer economische, sociale,
educatieve, wetenschappelijke, ecologische, organismebeschermende evenals milieubeschermende
functies. De sociale en educatieve functie van het bos bestaat onder meer uit de toegankelijkheid van
het bos voor het publiek met het oog op recreatie en vorming. Behoudens een aantal gevallen zijn alle
bossen steeds toegankelijk voor het publiek (uitsluitend op de boswegen). Bossen kunnen voor
bepaalde of onbepaalde duur, geheel of gedeeltelijk ontoegankelijk worden. Dit dient langs de
boswegen te worden aangeduid.
4. Bosgroepen
Door de wijziging aan het Bosdecreet op 18 mei 1999 (B.S. 23/07/1999) is er een decretale basis
gelegd voor het instellen van een regeling rond bosgroepen. Er werd een artikel aan het decreet
toegevoegd, waarin de doelstellingen van een bosgroep worden opgesomd.
Het Besluit van de Vlaamse Regering van 27 juni 2003 (B.S. 10/09/2003) regelt de erkenning en de
subsidiëring van bosgroepen en de wijze waarop leden van het Bosbeheer kunnen meewerken in
erkende bosgroepen.
Een bosgroep is een vrijwillig samenwerkingsverband tussen verschillende boseigenaars. In deze
samenwerking staat de beheersvrijheid van de eigenaar centraal. De bosgroep kan optreden als
organisator van gezamenlijke beheerswerken en houtverkoop. Daarnaast is de bosgroep een bron
van allerlei bosbouwkundige informatie onder de vorm van individueel advies, cursussen en excursies.
Bosgroep Zuiderkempen
De Bosgroep Zuiderkempen werd in 2003 opgericht. Ze is actief in 8.000 ha bos gelegen in de
gemeenten Balen, Geel, Grobbendonk, Heist-op-den-Berg, Herentals, Herenthout, Herselt, Hulshout,
Laakdal, Meerhout, Mol, Olen en Westerlo.
Bosgroep West-Limburg
In 1997 werd door het Vlaams Gewest samen met de provincie Limburg de bosgroep West-Limburg
opgestart. Deze Bosgroep is actief in de 9 000 ha bos van 6 Limburgse gemeenten: Tessenderlo,
Ham, Beringen, Leopoldsburg, Heusden-Zolder en Lummen.
Bosgroep Noord-Hageland
In 2003 werd de Bosgroep Noord-Hageland vzw opgericht. Ze is actief in 8.600 ha bos gelegen in de
gemeenten Aarschot, Begijnendijk, Bekkevoort, Diest, Haacht, Holsbeek, Keerbergen, Lubbeek,
Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Tielt-Winge en Tremelo.
2.2.6 Landschap en cultuurhistorie
Kaart 9 : Beschermde landschappen en dorpsgezichten, ankerplaatsen en relictzones
Decreet betreffende de landschapszorg
- Beschermde landschappen
Landschappen kunnen beschermd worden omwille van hun historisch, esthetisch of wetenschappelijk
belang. Het decreet van 16 april 1996 (B.S. 21/05/1996) houdende de bescherming van
landschappen, heft de wet op het behoud van monumenten en landschappen van 7 augustus 1931 op
en regelt de bescherming van landschappen en de instandhouding, het herstel en het beheer van de
in het Vlaams Gewest beschermde landschappen. Het landschapsdecreet is inmiddels gewijzigd door
het decreet van 8 december 2000, van 21 december 2001 en van 19 juli 2002 betreffende de
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
landschapszorg. Door deze laatste wijzigingen is het beheer van beschermde landschappen
versoepeld: er is geen verplichting meer tot het oprichten van een beheerscommissie en het opstellen
van een beheersplan.
Bij beschermde landschappen zijn de eigenaars, erfpachthouders, opstalhouders en vruchtgebruikers
ertoe gehouden door de nodige instandhoudings- en onderhoudswerken, het in goede staat te
behouden en het niet te ontsieren, te beschadigen of te vernielen. Niemand, met inbegrip van
gebruikers en personen die dieren onder hun hoede hebben, mag het beschermde landschap
ontsieren, beschadigen of vernielen.
Het uitvoeringsbesluit van 3 juni 1997 houdende algemene beschermingsvoorschriften, advies- en
toestemmingsprocedure, instelling van een register en vaststelling van een herkenningsteken voor
beschermde landschappen, gewijzigd door het Besluit van de Vlaamse regering van 4 april 2003
regelt de verdere voorschriften.
Voor beschermde landschappen geldt een vergelijkbare adviesregeling als bij de monumenten. De
meeste ingrepen zijn reeds vergunningsplichtig in het kader van de wetgeving rond de ruimtelijke
ordening. Deze instanties, de gemeente of de diensten ruimtelijke ordeningen moeten dan het
bindend advies inwinnen van de cel monumenten en landschappen. Dit advies is bindend voor zover
het negatief is of voorwaarden oplegt. Indien de geplande werken of handelingen niet
vergunningsplichtig zijn, moet een toelating gevraagd worden aan de cel monumenten en
landschappen.
In het projectgebied komen onderstaande beschermde landschappen voor:
Beschermd landschap
Objectnr
OA000458 De lindeboom op de grote markt
OA001018 Kapel sint bavo en omgeving
OA001092 Tuin van de dekenij sint lambertus
OA001158 Omgeving kapel o.l.v. ten eik
OA001257 De omgeving van de abdij van tongerlo
OA001449 De langdonken
OA001593 Het zammelsbroek, fase i : het zammelsbuitenbroek
OA001904 Kerkhof rond de sint-lambertuskerk
OB000723 Landschap gevormd door de sint-pieterskerk, het omliggende oude kerkhof en de oude
afsluit...
OB000726 Landschap gevormd door de basiliek van onze-lieve-vrouw en omgeving
OB000729 Geboortehuis van ernest claes
OB000734 Hoeve 'lobos' met omgeving
OB000736 Omgeving van het elzenklooster
De gemarkeerde beschermde landschappen zijn relevant voor voorliggend inrichtingsplan
- Ankerplaatsen/erfgoedlandschappen
In 2001 werd de landschapsatlas uitgegeven door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Afdeling Monumenten en Landschappen. In deze atlas zijn punt-, lijn- en vlakvormige relicten
opgenomen.
Deze atlas is het resultaat van de inventarisatie van de traditionele landschappen. Relicten van
traditionele landschappen getuigen van structuren en elementen van landschappen uit het verleden
die nog niet door grootschalige ingrepen zijn uitgewist. Deze relicten waren kenmerkend voor de
traditionele landschappen en vertonen momenteel nog steeds een functionele of structurele
samenhang in het landschap.
Op de atlas worden relictzones aangeduid. Relictzones zijn gebieden met een grote dichtheid aan
punt-lijnrelicten, zichten en ankerplaatsen en zones waar de connectiviteit tussen waardevolle
landschapselementen belangrijk is voor de gehele landschappelijke waardering.
Sommige relicten vormen complexen van zeer verschillende aard die echter historisch en genetisch
samen horen en een geheel vormen. Deze worden samengevoegd tot een aparte categorie die
ankerplaats genoemd wordt.
31

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Het decreet van 28 januari 2004 houdende maatregelen tot behoud van erfgoedlandschappen vult het
bestaande landschapsdecreet van ’96 aan. Hierdoor wordt een tweede vorm van bescherming van
landschappen mogelijk.
De meest waardevolle landschappen van Vlaanderen, de ankerplaatsen uit de Landschapsatlas, met
hun belangrijkste waarden kunnen verankerd worden in de ruimtelijke ordening. Hierdoor wordt
uitvoering gegeven aan de bepalingen van het Europese landschapsverdrag (art. 5 en 6).
Door aanduiding van de ankerplaatsen bij besluit van de Vlaamse Regering wordt een juridisch kader
geschept voor het behoud van typische kenmerken en waarden van waardevolle landschappen door
algemene decretale voorschriften. Wanneer de bepalingen uit de ankerplaatsen worden opgenomen
bij de opmaak van de ruimtelijke uitvoeringsplannen spreekt men van erfgoedlandschappen.
De aanduiding als ankerplaats kan enkel een verfijning van de ruimtelijke bestemming inhouden en
kan een ruimtelijke bestemming niet onmogelijk maken en vormt geen beoordelingsgrond voor
vergunningen. Enkel de aanduiding als erfgoedlandschap vormt een beoordelingsgrond voor
vergunningen via de bepalingen in het RUP.
Bij de definitieve aanduiding van ankerplaatsen zoals voorzien in het decreet geldt voor
administratieve overheden een zorgplicht. Na de aanduiding van erfgoedlandschappen geldt deze ook
voor privépersonen.
Dit betekent dat binnen deze ankerplaatsen geen maatregelen genomen mogen worden die
schadelijke gevolgen kunnen hebben op het landschap. Uitzondering hierop vormen de maatregelen
van groot openbaar belang of deze maatregelen waarvoor er geen alternatieven zijn. Op basis van het
decreet zullen er mitigerende en compenserende maatregelen genomen moeten worden om de
schade te beperken of te herstellen.
In feite geldt een zorgplicht voor landschap die vergelijkbaar is met deze uit het decreet op
natuurbehoud (geen schade toebrengen aan het landschap). Daarnaast is er een passende
beoordeling vergelijkbaar met deze in de habitatrichtlijn (document met daarin ingreep in relatie tot het
landschap). In deze beoordeling dienen de waarden en typische kenmerken van het landschap zoals
opgenomen bij aanduiding van de ankerplaats als toetsingskader.
In het projectgebied komen onderstaande ankerplaatsen en relictzones voor:
Objectnr Ankerplaatsen
A10055 Zammels Broek en Trichelbroek
A10054 Abdij van Tongerlo
A12002 Langdonken
A10069 Domein de Merode
A10068 Bijltjes en de Kwarekken
A10070 Hertberg
A20017 Demervallei tussen Aarschot en Zichem
A27001 Asdonk, Grote Beek en Kleine Beek
A20054 Bedevaartsoord van Scherpenheuvel
A17003 Abdij en bos van Averbode en Gerhagen
Relictzones
R10106 Bosgebied Olen
R10108 Domein abdij en kasteel van Tongerlo
R10122 Bos- en akkercomplex Meerhout - Olmen en rug Eindhout - Zittaart
R10133 Open akker Trichelhoek
R10109 Vallei van de Wimp
R10114 Bos- en akkercomplex Hulshout - Westerlo
R10113 Open akkergebied Bernum - Buggeneinde - Locht
R10134 Bos- en beemdencomplex Houtvenne, Herselt en Veerle
R10061 Vallei van de Tappelbeek-Hulstenbeek, kasteeldomeinen en bos-akkergebieden
R10096 Vallei van de Grote Nete
R20065 Hellingsbossen van Noord-Haspengouw
R20066 Dikkenbos
R20064 Demervallei Vlaams-Brabant
R20062 Rode Berg - Steenheuvels - Molenheide - Meetshoven
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
R20061 Kasterloop - Herseltse Beek
R20100 Arendschot -Ekelenberg
R12701 Averbodebos
R17001 Vallei van de Kleine en Grote Laak
R27001 Vallei van Zwart Water, Grote-, Kleine- en Middelbeek
De gemarkeerde ankerplaatsen en relictzones zijn relevant voor voorliggend inrichtingsplan
2.2.6.1 Decreet tot bescherming van monumenten, stads- en dorpsgezichten
Het decreet van 22 februari 1995 (B.S. 05/04/1995) tot wijziging van het decreet van 3 maart 1976 tot
bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten regelt de bescherming, de
instandhouding, het onderhoud en het herstel van in het Nederlandse taalgebied gelegen
monumenten en stads- en dorpsgezichten.
Hierdoor kunnen beperkingen worden opgelegd aan de rechten van de eigenaar(s) van monumenten
en stads- en dorpsgezichten. Zoals bepaald in het decreet zijn de eigenaars en vruchtgebruikers van
een beschermd monument of van een in een beschermd stads- of dorpsgezicht gelegen onroerend
goed, ertoe gehouden, door de nodige instandhoudings- en onderhoudswerken, het in goede staat te
behouden en het niet te ontsieren, te beschadigen of te vernielen.
Dit betekent niet dat geen ingrepen aan de onroerende goederen mogelijk zijn. Deze ingrepen moeten
wel afgewogen worden ten opzichte van de waarde(n) waarvoor het goed beschermd werd. De
meeste ingrepen zijn reeds vergunningsplichtig in het kader van de wetgeving rond de ruimtelijke
ordening. Deze instanties, de gemeente of de diensten ruimtelijke ordeningen moeten dan het
bindend advies inwinnen van de cel monumenten en landschappen. Dit advies is bindend voor zover
het negatief is of voorwaarden oplegt.
Indien de geplande werken of handelingen niet vergunningsplichtig zijn, moet een toelating gevraagd
worden aan de cel monumenten en landschappen.
Als hulp bij de instandhouding en het onderhoud biedt de overheid verschillende financiële
tegemoetkomingen om de eigenaars of vruchtgebruikers te helpen.
In het projectgebied komen onderstaande beschermde dorpsgezichten voor:
Objectnr Beschermd dorpsgezicht
OB000962 Dorpskern Testelt
OB001108 Watermolen (pater Richard van de Wouwerstraat 15) en onmiddellijke omgeving
OL001025 Windmolen met omgeving
OL001065 "Kerkhoeve" of "kleine hoeve" met haar omgeving
De omgeving gevormd door het park met inbegrip van de boswachterswoning en
OA001968 hovenierswoning
OA002379 Het erf van de Kaaibeekhoeve (met inbegrip van de omwalling)
OA002434 Omgeving van hoeve Rundershoek 15
OA002439 De omgevende aanleg van dreven van "kapelleken van Schollaert"
OA002566 Steine hoeve en omliggende percelen
OA002568 De Sint-Niklaaskerk met haar omgeving, het oudste gedeelte van de Schoolstraat
OA002704 Oudste gedeelte van de Schoolstraat
OL001239 Kerkhof rondom st. Luciakerk
De gemarkeerde beschermde dorpsgezichten zijn relevant voor voorliggend inrichtingsplan.
2.2.7 Archeologie
2.2.7.1 Decreet houdende bescherming van het archeologische patrimonium
Het decreet van 30 juni 1993 gewijzigd bij decreet van 18 mei 1999, 28 februari 2003 en 10 maart
2006 (B.S. 15.09.1993, 08.06.1999, 24.03.2003 en 07.06.2006) houdende bescherming van het
archeologisch patrimonium.
33

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Het archeologisch erfgoed is als volgt te definiëren: “Het geheel van alle mogelijke overblijfselen en
voorwerpen – wat hun bewaringstoestand, omvang of aard ook moge zijn – die in of op de bodem of
onder water aanwezig zijn en van ons verleden getuigen”. De aard van ons archeologisch erfgoed
heeft als gevolg dat elke ingreep in de bodem, hoe klein dan ook, leidt tot het onherroepelijk uitwissen
van archeologische informatie. Onze bewoningsgeschiedenis is vrijwel uitsluitend via het
archeologisch bodemarchief gedocumenteerd. Dit maakt het archeologisch bodemarchief zo uniek en
kwetsbaar. Archeologische opgravingen en prospecties met ingreep in de bodem worden daarom aan
voorschriften onderworpen.
Het decreet van 30 juni 1993 (B.S. 15/09/1993) houdende de bescherming van het archeologisch
patrimonium, gewijzigd door het decreet van 18 mei 1999, 28 februari 2003 en 10 maart 2006 ((B.S.
15.09.1993, 08.06.1999, 24.03.2003 en 07.06.2006)) bekrachtigt het algemeen belang van de
ontdekking, de bescherming en het behoud van het archeologisch erfgoed evenals de uitvoering van
archeologische opgravingen.
Eén van de belangrijkste opdrachtgevers van werkzaamheden die het bodemarchief aantasten, is de
overheid. Daar het tevens één van haar taken is om dit collectief geheugen goed te beheren, is
voorzien dat werkzaamheden, indien nodig, steeds gekoppeld worden aan archeologisch onderzoek.
Artikel 5 van het decreet (uitgewerkt in het uitvoeringsbesluit van 20 april 1994) voorziet dat voor alle
werkzaamheden op basis van artikel 127 van het decreet van 18 mei 1999 betreffende de organisatie
van de ruimtelijke ordening, een advies bij het Agentschap Onroerend Erfgoed moet worden
ingewonnen. Dit advies is bindend voor zover het voorwaarden oplegt, die bij de uitvoering van de
werken gerespecteerd moeten worden.
Tevens onderstreept het decreet dat alle toevalsvondsten binnen de drie dagen aan het Agentschap
gemeld moeten worden, de gevonden monumenten dienen tot nader order in onveranderde toestand
bewaard blijven. Aan de rechten van eigenaar of vinder wordt niet verzaakt. Wel wordt verwacht dat
de vondsten voor onderzoek tijdelijk ter beschikking worden gesteld. Wie echter nalaat een
toevalsvondst te melden, verliest elk recht op inspraak inzake de onderzoeksmodaliteiten.
Het decreet houdt ook de mogelijkheid in bepaalde archeologische zones te beschermen.
Binnen het grondgebied van Aarschot is een beschermde archeologische zone aanwezig, “de
primitieve parochie van Weerde” (Aarschot), één van de weinige bewaard gebleven verlaten
Karolingische nederzettingen. Deze site heeft een zeer hoog wetenschappelijk archeologisch belang,
is van grote historische waarde en dient behouden te worden als een getuige enerzijds en met het oog
op toekomstig onderzoek anderzijds.
2.2.8 Toerisme en recreatie
Het toeristisch-recreatief beleid volgt in grote lijnen een aantal trends. Er is een toename van het
belang van ‘zachte’ recreatie, o.a. in de vorm van plattelandstoerisme. ‘Authenticiteit’ van landschap
incl. erfgoedwaarden en streekidentiteit krijgen terug meer belangstelling. Het wordt dan ook steeds
belangrijker om een regio een duidelijk en begrijpbaar ‘profiel’ te geven, teneinde de toerist/recreant
een meer ‘verkoopbaar’ product te presenteren. Het projectgebied ligt op de grenzen van drie
toeristische regio’s het Hageland, de Zuiderkempen en de Limburgse Kempen.
Het toeristisch-recreatief beleid wordt op gewestelijk niveau gevoerd door Toerisme Vlaanderen, die
een partnership heeft met de provinciale toeristische diensten: Toerisme Vlaams-Brabant, Toerisme
Provincie Antwerpen (TPA) en Toerisme Limburg. Deze laatste ontwikkelen de strategische
beleidsplannen toerisme en recreatie waarin voor elke regio de strategische doelstellingen voor de
periode 2008-2013 worden geformuleerd. Lokaal wordt het beleid gevoerd door de VVV’s en de
gemeentelijke toeristische diensten.
2.2.9 Statuut van wegen en waterlopen
2.2.9.1 Buurtwegen
Een echte definitie van het begrip “buurtweg” geeft de wetgever niet (wet van 10 april 1841).
Praktisch komt het er op neer dat alle wegen welke werden opgenomen in de atlas der buurtwegen
als buurtweg dienen beschouwd.
Ook die wegen welke sedert 1845 werden erkend of aangelegd conform de wet op de buurtwegen
behoren tot de buurtwegen.
- Atlas der buurtwegen
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
De atlassen van de Buurtwegen werden opgemaakt in opvolging van de wet van 10 april 1841. Deze
wet op de buurtwegen is nog steeds van kracht. Bedoeling was een inventarisatie te maken van alle
"openbare" wegen en "private wegen met openbare erfdienstbaarheid".
De wetgever wilde in 1841 ondubbelzinnig aanduiden welke kleine wegen een openbaar karakter
hadden. Wie eigenaar was (of is) van de bedding (gemeente of aangelanden [eigenaar van een stuk
grond dat grenst aan een weg, dijk of rivier]) speelt eigenlijk geen rol. Al deze buurtwegen zijn
aangeduid in de zogenaamde atlas van de buurtwegen.
De atlas maakt een onderscheid in buurtwegen en voetwegen (sentiers). Voetwegen zijn smalle
wegen, soms maar 1 meter breed en de bedding behoort gewoonlijk toe aan de aangelanden.
- Nieuwe buurtwegen
Vooraf dient opgemerkt dat de rechtbanken het er over eens zijn dat er openbare wegen bestaan die
niet werden opgenomen in de atlas der buurtwegen. Wegen die niet tot de buurtwegen behoren
kunnen dus toch een openbaar karakter hebben. De gemeenten kunnen, mits de procedure van de
wet op de buurtwegen te volgen, nog steeds nieuwe buurtwegen erkennen.
Daarnaast kunnen er nieuwe wegen buiten de legger ontstaan door verjaring. Indien gedurende
minstens 30 jaar een weg door eenieder wordt gebruikt verkrijgt de gemeente een publiekrechtelijke
erfdienstbaarheid van doorgang. Mits het uitvoeren van de nodige werken kan de gemeente ook door
verjaring eigenaar worden van de grond.
In de loop der jaren werden talrijke wijzigingen (afschaffingen, bijklasseringen, verleggingen) op
voordracht van de gemeente, door de deputatie goedgekeurd. Bij elke beslissing hoort een plan
(document van wijziging) dat apart bewaard wordt. Zowel de plannen van de atlas als de
wijzigingsdocumenten werden gedigitaliseerd en ter beschikking gesteld via een geoloket.
- Eigendomsstatuut van de wegen in het ruiter- en menroutenetwerk
Bij de opmaak van het ruiter- en menroutenetwerk wordt uitgegaan van het gebruik van openbare
wegen (wegen met openbaar karakter) en buurtwegen. Op een beperkt aantal plaatsen in het netwerk
zijn er wegen die over privé-eigendommen (zonder openbaar karakter) lopen.
Volgende mogelijkheden worden dan afgetoetst (in overleg met eigenaar en betreffende gemeente):
o Wanneer op dergelijke manier doorgang wordt verleend door bosgebied, kan door ANB
een vergoeding worden voorzien voor de eigenaar in het kader van het bosdecreet. De
bosgroepen zullen hierbij belangrijke partners zijn;
o Opname van de weg in het openbaar domein (en verwerving in der minne) kan
overwogen worden.
2.2.9.2 Bevaarbare en onbevaarbare waterlopen
- Bevaarbare waterlopen:
Voor de wetgeving verwijzen we naar het in paragraaf 2.3.1 vermelde Decreet integraal waterbeleid
(DIWB). Het beheer van deze waterlopen gebeurt door het Vlaams Gewest (Waterwegen en
Zeekanaal).
In het projectgebied zijn de Grote Nete en de Demer bevaarbare waterlopen.
- Onbevaarbare waterlopen
In de wet van 28 december 1967 betreffende de onbevaarbare waterlopen worden er drie klassen van
onbevaarbare waterlopen onderscheiden:
De onbevaarbare waterlopen worden in drie categorieën gerangschikt:
1. Waterlopen van eerste categorie beheerd door het Vlaams Gewest
2. Waterlopen van tweede categorie beheerd door de provinciebesturen
3. Waterlopen van derde categorie beheerd door de gemeentebesturen
De belangrijkste onbevaarbare waterlopen in het projectgebied zijn:
Grote Laak (eerste categorie), Wimp (eerste categorie), Rode Laak-Varendonkse Beek en
Zandvoortloop (tweede categorie), Kleine Laak (tweede categorie) en Herseltse Loop of Kalsterloop
(tweede categorie).
35

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
3 Projectbeschrijving
3.1.1 Probleemstelling
3.1 Probleemstelling en doelstellingen van het inrichtingsplan
Volgende problemen doen zich voor in het gebied de Merode en onderschrijven de noodzaak voor het
inrichten van een ruiter- en menroutenetwerk en de andere inrichtingsmaatregelen in dit
inrichtingsplan:
- Een verhoogd recreatief gebruik van het gebied de Merode door ruiters en menners
Het projectgebied trekt jaarlijks meer en meer ruiters en menners aan omdat het gebied in
ruime omtrek gekend is voor de aantrekkelijke bos- en natuurgebieden. De grote
aantrekkingskracht die het geniet leidt tot een verhoogde recreatieve druk op de betreffende
deelgebieden. Ook ondernemers richten zich meer en meer op activiteiten gekoppeld aan
ruiteren of mennen.
- Nood aan uniforme bewegwijzering over gemeente- en provinciegrenzen heen
De administratieve grenzen beletten de ontwikkeling van een kwaliteitsvol
grensoverschrijdend ruiter- en menproduct gezien de organisaties bevoegd zijn binnen hun
eigen gebied. De uitdaging is om het projectgebied en het ruiter- en menproduct als één
geheel te ontwikkelen en te beheren.
- Ontbreken van veilige verbindingen tussen de grote bos- en natuurcomplexen, bestaande
routes, …
Binnen de grotere bos- en natuurgebieden (oa Beeltjens-Kwarekken, Hertberg, Gerhagen,
Averbode Bos&Heide,…) werden reeds plannen uitgetekend rond toegankelijkheid, ook voor
ruiters en menners. Er bestaan ook reeds enkele ruiterpaden in het gebied (oa ruiterpad in
Westerlo).
Door deze bestaande routestructuren te verbinden, concentreert de recreatieve activiteit zich
niet meer op een beperkte ruimte, maar wordt het routenetwerk gebiedsdekkend in het gebied
de Merode en wordt de recreatieve druk verdeeld.
- Ontbreken van degelijke en duidelijke onthaalinfrastructuur voor ruiters- en menners
Om gebruik te kunnen maken van het ruiter- en menroutenetwerk, moet er gezorgd worden
voor een degelijke ontsluiting van dit netwerk: parkings, rustplaatsen, .. gericht op ruiters en
menners moeten ingericht worden.
- Nood aan ecologische en landschappelijke opwaardering voor gebieden buiten de grote
natuur- en boscomplexen
Ecologische en landschappelijke opwaardering van de tussengebieden is nodig om de grote
natuur- en boscomplexen te verbinden, maar zorgt ook voor een aangenaam en beleefbaar
landschap, voor alle gebruikers en recreanten. Ecologische en landschappelijke aspecten
zouden beleefbaar kunnen worden via educatieve inrichtingen.
- Beperkte herkenbaarheid van de deelgebieden
De voormalige domeinen van de familie de Merode en andere grote natuur- en boscomplexen
(oa Demerbroeken, Langdonken, …) zijn momenteel weinig herkenbaar voor toeristische
passanten. Op enkele plaatsen werden reeds deelgebiedsbakens voorzien (oa aan domein
Hertberg en in Beeltjens-Kwarekken) in de huisstijl de Merode. Een uniforme aanduiding zou
de herkenbaarheid van het gebied de Merode aanzienlijk versterken.
Om deze problemen op te lossen is een overkoepelende benadering nodig. Dit is een van de sterktes
van landinrichting.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
3.1.2 Doelstellingen
Het realiseren van een netwerk van ruiter- en menroutes doorheen de Antwerpse, Limburgse en
Vlaams-Brabantse gemeenten/steden behorende tot het landinrichtingsproject de Merode:
prinsheerlijk platteland.
Doelstellingen hierbij zijn:
- het ruiteren en mennen in het projectgebied (quasi) gebiedsdekkend te maken en te sturen en
af te stemmen op de draagkracht van de verschillende deelgebieden, de andere
recreatievormen (fietsen, wandelen en mountainbike) en de wensen van de verschillende
doelgroepen;
- één uniforme bewegwijzering volgens de richtlijn voor een verantwoord ruiter- en menbeleid in
Vlaanderen en de huisstijl van het plattelandsproject de Merode: prinsheerlijk platteland (oude
bewegwijzering wordt gesaneerd);
- beheer en promotie op een éénvormige en gestructureerde manier die duidelijk is voor de
gebruiker en die aangeeft waar er in het projectgebied kan gemend en geruiterd worden en
hoe men van dit netwerk gebruik kan maken;
- door middel van ecologische en landschappelijke inrichtingen een aangenaam landschap
creëren voor zowel ruiters en menners, andere recreatieve doelgroepen, bewoners,
gebruikers als fauna en flora. Educatieve inrichtingen worden hieraan gekoppeld;
- bij te dragen tot de ontwikkeling van het gehele recreatieve netwerk en de recreatieve
ontsluiting van het projectgebied (gebiedsdekkende toegankelijkheid via instappunten voor
alle recreanten- en gebruikersgroepen, afgestemd op de ontwikkeling van de onthaalpoorten
in het gebied de Merode);
- verhogen van de herkenbaarheid en zichtbaarheid van de belangrijke deelgebieden/natuur-
en bosgebieden in het hele gebied de Merode.
- de bewoners en de doelgroep bij het beheer van het ruiter- en menroutenetwerk te betrekken
via peterschappen.
3.2.1 Ruiter- en menroutenetwerk
3.2 Inrichtingsconcept
Na de realisatie van het wandelnetwerk de Merode, het mountainbikenetwerk de Merode en het
bestaande fietsknooppuntennetwerk vormt het ruiter- en mennetwerk het sluitstuk van de recreatieve
ontsluiting van het gebied de Merode.
Omwille van de toekomstige ontwikkelingen in het kader van het Sigmaplan Demer en het Sigmaplan
Grote Nete en het scheepvaartreglement dat het gebruik van jaagpaden en dijken door paarden
verbiedt, kunnen de ruiter- en menroutes momenteel niet uitgestippeld worden in de zone rond de
Nete en de Demer. (scheepvaartreglement (art. 93): "voor paarden of voertuigen die niet voor de
jaagdienst gebruikt worden is het verboden te rijden op jaagpaden en dijken.")
Dit zorgt voor een versnippering van de recreatieve infrastructuur in het projectgebied.
Wel werden routes “op lange termijn” aangeduid (zie kaart 12a). Deze routes geven een idee van hoe
de route zou kunnen lopen, maar deze zullen verder uitgewerkt worden in de SIGMA-projecten die
momenteel lopen (rekening houdend met het scheepvaartreglement). Deze routes worden in eerste
instantie niet mee ingericht en bewegwijzerd op terrein, dit zal later ter uitvoering van de SIGMAprojecten
gebeuren.
Via dit ruiter- en menroutenetwerk leveren we daarom de eerste bouwstenen voor de recreatieve
ontsluiting voor ruiters en menners in het gebied de Merode. De verdere uitbouw van de
onthaalplannen en de recreatieve infrastructuur in het kader van beide Sigmaplannen Demer en Nete
zullen het sluitstuk vormen van de aanzet die we geven met het ruiter- en menroutenetwerk de
Merode. Hiervoor verwijzen we naar de ‘thematische werkgroep recreatie en toerisme’ van Sigma
Demer, de te ontwikkelen ‘onthaalpoort Scherpenheuvel-Zichem’ ter hoogte van de basiliek van
Scherpenheuvel-Zichem en de Maagdentoren (o.a. brug in Scherpenheuvel-Zichem ter hoogte van de
Demer, … ) en de ‘Opmaak van een toeristisch recreatieve visie voor de vallei van de Grote Nete’ van
sigma Nete.
37

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Het ruiter- en menroutenetwerk heeft een regionaal karakter. Het is een gemeente- en
provinciegrensoverschrijdend project dat op hogere schaal de link vormt tussen het netwerk in Balen-
Meerhout en de bestaande ruiter- en menpaden in de provincie Vlaams-Brabant. Deze situeren zich
buiten het projectgebied en vormen geen onderdeel van voorliggend inrichtingsplan.
Ruiter- en menroutenetwerk
Taxandria
Ruiter- en menroutes
provincie Vlaams-
Brabant
Figuur 1 Conceptuele weergave van de strategische ligging van het ruiter- en menroutenetwerk de Merode ten opzichte
van omliggende routes en netwerken
Het ruiter- en menroutenetwerk de Merode is een geheel van lussen die vast bewegwijzerd zijn.
Sommige routes worden enkel voorzien voor ruiter of menners, maar het merendeel zal toegankelijk
zijn voor ruiters en menners. Waar nodig en wenselijk (afweging van kosten-baten) worden hiervoor
ingrepen voorzien.
Aanlooproutes naar de omliggende bestaande routes in provincie Antwerpen en Vlaams-Brabant
worden voorzien.
Om het netwerk kwalitatief en interessant te maken, worden volgende onderdelen voorzien:
- meerdere startplaatsen (gekoppeld aan bestaande parkings) die uitgerust zijn om ruiters en
menners te ontvangen en op weg te helpen. Een goede spreiding over het gehele gebied de
Merode is hierbij van belang;
- rustplaatsen inrichten en aanduiden verdient de nodige aandacht. Waar mogelijk zijn deze
plaatsen zo goed mogelijk afgestemd op het huidige en gekende aanbod van ruiter- en
mengerichte ondernemingen, maar rustplaatsen in de natuur worden voorzien;
- waar nodig worden puntelementen ingericht om de routes op een veilige manier te ontsluiten
en missing links weg te werken (vb oversteekplaatsen, bruggen, …).
Bij het uittekenen van het ruiter- en menroutenetwerk de Merode is er van bij het begin sterk rekening
gehouden met de ecologische en natuurlijk kwetsbare gebieden. De routes zijn ook samen met alle
betrokken partijen uitgestippeld. Hierbij zijn de bepalingen van de geldige bosbeheerplannen met
bijhorende toegankelijkheidsreglementen gerespecteerd en worden er geen kwetsbare habitats
aangedaan. Ook op reeds bestaande routes (oa in de gemeente Westerlo en Aarschot) werd verder
gebouwd.
Bijzondere zorg werd besteed aan de aanpak van mogelijke knelpunten van meervoudig recreatief
gebruik van de paden. Daar waar mogelijk worden de verschillende recreatievormen gescheiden. Dit
is echter niet overal mogelijk.
3.2.2 Ecologische en landschappelijke opwaardering
Vanuit de Merode werd geïnvesteerd in de ontwikkeling van een visie omtrent de ecologische en
landschappelijke verbindingen. Die ontwikkelde visie werd ondersteund door een werkgroep waar oa
ANB, Natuurpunt, Boerenbond, de provincies en de Regionale Landschappen bij betrokken waren.
De ontwikkeling liep parallel aan de studie rond Landschapbeelden van de Provincie Antwerpen.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
Ruiter- en
menroutenetwerk
Campina
Ruiter- en
menroutenetw
erk de Merode
Ruiter- en menroutenetwerk
Provincie Limburg

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Doel hierbij was om een aantal ecologische verbindingen te realiseren tussen de grote bestaande
(natuur)kernen. Hierbij werd het grotere gebied de Merode opgesplitst in kleinere (authentieke)
landschapszones, waarbij er per zone specifieke maatregelen worden genomen voor één
welbepaalde ambassadeurssoort zoals bvb gekraagde roodstaart, kleine Ijsvogelvlinder (ten dele
gebaseerd op de ‘Landschapsbeelden’ van de provincie Antwerpen).
Daarnaast gaat er ook aandacht naar de landschappelijke inkleding van de bestaande en/of nieuwe
ruiterpaden. Hierbij wordt getracht om, met respect voor het oorspronkelijke landschap, kleinschalige
maatregelen te voorzien die het belevingsaspect voor de verschillende gebruikers van deze open
ruimte verhogen.
Afhankelijke van de soort kunnen onderstaande maatregelen nodig zijn:
- Aanleg (bos)stapstenen
- Open plekken in het bos
- Mantel-zoomvegetaties
- Herstel/opwaardering van kleinschalige landschapselementen (poelen, houtkanten,
bomenrijen,…)
- Vernatuurlijken van bestaande vijvers
- Startbeheer herstel hooilanden
- Aanplant van (autochtoon) stuifmeel- en nectarrijk plantgoed
- Aanleg marterbrug
- …
In dit inrichtingsplan zullen inrichtingsmaatregelen rond landschapsherstel door middel van dreven,
vernatuurlijken en inrichten van poelen, duurzame bosontwikkeling met bosrandenbeheer en
verjongingsbeheer, … worden uitgewerkt.
Naast inrichtingsmaatregelen wordt er ook gewerkt rond een educatief luik, waarbij een aantal meer in
het oog springende maatregelen (steenuilkasten, faunatoren, …) de beleefbaarheid van soorten dient
te verhogen.
3.2.3 Recreatieve ontwikkeling gebied de Merode
Er zijn reeds verschillende inrichtingsplannen in ontwikkeling of gerealiseerd in het gebied de Merode
In deze projecten werd o.a. onthaalinfrastructuur gerealiseerd, parkings verbeterd, infoborden,
(picknick-)banken en deelgebiedsbakens voor enkele deelgebieden geplaatst.
Om de basisinfrastructuur voor recreatie in het gebied helemaal te voltooien worden in het gehele
gebied de Merode nog enkele deelgebiedsbakens geplaatst.
Op deze manier vormen de drie onderdelen van dit inrichtingsplan samen een gebiedsdekkend
concept dat de laatste recreatieve route finaliseert, het landschap buiten de grote deelgebieden
aantrekkelijker maakt en de recreatieve onthaalinfrastructuur denser maakt.
3.2.4 Beheer en instandhouding
Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), Kempens Landschap v.z.w., Natuurpunt v.z.w. en de
Provincie Antwerpen staan in voor beheer en instandhouding van het ruiter- en menroutenetwerk op
grondgebied van de domeinen waarvan zij eigenaar of beheerder zijn. De gemeenten staan in voor
het beheer en de instandhouding van de overige delen van het ruiter- en wandelnetwerk.
In samenspraak met de toeristische diensten van de betrokken provincies (Antwerpen, Limburg,
Vlaams-Brabant), worden afspraken gemaakt voor het beheer van een centraal meldpunt, beheer van
het product (opmaak van de kaart, vermarkting kaart, …). Deze gesprekken zijn reeds aangevat en
worden parallel met de inrichting van het ruiter- en menroutenetwerk uitgewerkt.
39

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
3.3 Inrichtingsmaatregelen
Om de voorpgestelde opties uit het inrichtingsconcept te realiseren, worden een aantal
inrichtingsmaatrgelen voorgesteld. Het inrichtingsplan lokaliseert de aard van de noodzakelijk geachte
inrichtingsmaatregelen.
Kaart 11a, b, c lokaliseert de geplande inrichtingsmaatregelen.
Kaart 12a, b, c geeft enkele kenmerken van het nieuwe ruiter- en menroutenetwerk: routes op korte
en lange termijn, verharding en onderscheid tussen routes die toegankelijk zijn voor ruiters of zowel
ruiters als menners.
MAATREGELEN VIA LANDINRICHTING
1. Inrichting ruiter- en menroutenetwerk
1.1 Bewegwijzeringsborden en -dragers
1.1.1. Plaatsen bewegwijzeringsborden en -dragers
De bewegwijzering van het ruiter- en menroutenetwerk zal gebeuren door middel van knooppunten,
vergelijkbaar met het wandelnetwerk de Merode.
De aanmaak en de levering van de bewegwijzeringsplaatjes wordt volgens de ‘Richtlijn voor de
bewegwijzering van toeristische-recreatieve routes en netwerken voor ruiters en menners’ van
Toerisme Vlaanderen opgemaakt. De bewegwijzeringplaatjes bestaan uit een langwerp aluminium
plaatje waarop de knooppunten staan aangeduid en het logo van menner of ruiter (zie bijlage 4). De
bewegwijzering wordt bij voorkeur aan de rechterzijde van het traject aangebracht, bij elke
richtingsverandering (telkens voor en na het kruispunt) en regelmatig herhaald bij een lang
aangehouden richting.
De aanmaak van de bewegwijzeringsdragers gebeurt volgens de huisstijl van het plattelandproject de
Merode:prinsheerlijk platteland. Op deze manier wordt er een éénvormige bewegwijzering nagestreefd
voor alle recreatievormen in het projectgebied.
Samen met de partners wordt gezocht naar een systeem om de bewegwijzeringsplaatjes of de
bewegwijzeringsdragers te nummeren zodanig dat bij het beheer van het ruiternetwerk of bij een
ongeval makkelijk kan gesignaleerd worden waar de bewegwijzering ontbreekt of waar het ongeval
heeft plaatsgevonden.
Aan alle gevaarlijke kruis- en andere punten zal een gevaarsbord de ruiter/menner erop wijzen dat
hij/zij moet vertragen of stoppen voor het nakende gevaarlijk punt. De gevaarsborden bestaan uit een
vierkant aluminium plaatje, waarop een gevaardriehoek met uitroepteken werd aangebracht. Het
plaatje wordt bevestigd op de verticale zijde van de vierkante paal, bij voorkeur onder de andere
bewegwijzeringsplaatjes.
Op kaart 12a wordt het verschil gemaakt in routes van het nieuwe ruiter- en menroutenetwerk,
aanlooproutes en enkele routes op lange termijn.
De routes op lange termijn bevinden zich enerzijds in de Nete- en Demervallei en anderzijds twee
trage wegen in Herselt en Laakdal die op lange termijn terug worden opengesteld.
De lange termijn-routes in de Demer- en Netevallei geven een idee van hoe de route zou kunnen
lopen, maar deze zullen verder uitgewerkt worden in de SIGMA-projecten die momenteel lopen.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid
partner
1.1.1
Plaatsen
bewegwijzerings
borden en -
dragers
1.1.1a VLM ANB
Provincie
1,4 Km
1.1.1b VLM
Antwerpen
gemeente
6,4 Km
1.1.1c VLM
Westerlo
gemeente
49,70 km
1.1.1d VLM
Laakdal 36,10 km
1.1.1e VLM gemeente Geel
gemeente
12,50 km
1.1.1f VLM
Herselt 35,60 km
1.1.1g VLM
1.1.1h VLM
gemeente
Tessenderlo 47.40 km
gemeente
Scherpenheuvel-
Zichem 64.20 km
1.1.1i Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 8,8 km
1.1.1j
Kempens
Landschap vzw
1.2 Verwijdering bestaande routes en bewegwijzering
1.2.1 Verwijderen bestaande borden route Westerlo
Kempens
Landschap vzw 5,2 Km
De bestaande bewegwijzerde ruiterroute in Westerlo zal worden verwijderd en wordt vervangen door
de nieuwe bewegwijzering zoals hierboven beschreven.
Code Maatregel Uitvoerende
partner
Beheerder Hoeveelheid
1.2.1
Verwijderen bestaande borden route
Westerlo gemeente Westerlo
2.Inrichting wegen
2.1 Inrichting ruiterpaden
2.1.1 Inrichting Oevelse Dreef Westerlo
gemeente
Westerlo 85 st
Het ruiternetwerk loopt langs de Oevelse Dreef in Westerlo. Om dit traject zo aantrekkelijk en veilig
mogelijk te maken voor ruiters wordt geopteerd om een deel van het traject tussen de bestaande
laanbomen aan te leggen.
Geplande maatregelen zijn het opsnoeien van bomen, plaatsen van verkeersborden en
bewegwijzering en het lokaal herinrichten van het ruiterpad.
41

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Deze maatregelen worden verder uitgewerkt in nauwe samenspraak met de gemeente Westerlo, abdij
van Tongerlo en het Agentschap voor Natuur en Bos.
2.1.2 Inrichting ruiterpad langs fietspad Teunenberg
De ruiterroute in Teunenberg loopt gedeeltelijk langs de oude spoorweglijn die werd getransformeerd
in een autovrije fiets- en wandelweg. Langs dit pad is er ruimte voor ruiteren maar er is wel nood aan
verbetering van dit pad. Concreet gaat het over inrichting over een lengte van 620m; 1m breedte is
voldoende voor een ruiterpad. De opgaande vegetatie dient ook voldoende vrij gehouden te worden.
2.1.3 Inrichting ruiterpad Luikerdreef
In de Luikerdreef komt het ruiterpad ten zuiden van de dreef. In het oostelijke deel, eigendom van
Natuurpunt vzw, werd reeds een ruiterpad gerealiseerd. Ter hoogte van het domein de Vijvers zal het
ruiterpad tussen de dubbele bomenrij komen. Hiervoor wordt de huidige afsluiting van het domein de
Vijvers verplaatst en vernieuwd (zie maatregel 2.2.3) Voor de aanleg van het ruiterpad tussen de
bomenrij wordt houtopslag (voornamelijk amerikaanse eik) gerooid en wordt er gefreesd.
Code Maatregel Uitvoerende
partner
Beheerder Hoeveelheid
2.1.1 Inrichting Oevelse Dreef Westerlo VLM gemeenteWesterlo 1,00 Tp
2.1.2
Inrichting ruiterpad langs fietspad
Teunenberg
bosgroep
Zuiderkempen
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
bosgroep
Zuiderkempen 620 m
2.1.3 Inrichting ruiterpad Luikerdreef de Vijvers de Vijvers 1 tp
2.2 Wegwerken missing links
2.2.1 Inrichting brug Kleine Laak-Laakdal
Ten noorden van Veerle komen de Kleine Laak en de Hambroekloop samen. Dit uniek stukje natuur
herbergt reeds mooie fauna en flora. Temidden van dit landschap worden verschillende recreatieve
routes voorzien, zowel voor fietsers, wandelaars alsook ruiters. De bestaande ijzeren brug wordt
vervangen. De brug moet voldoende stevig en breed zijn, en goed ingericht zijn voor paarden. Om
ruiters de mogelijkheid te bieden om doorheen het water te stappen wordt er een doorwaadplaats
aangelegd (zie 4.1.4).
2.2.2 Verbeteren brug Kalsterloop
Ter hoogte van het toponiem Schrieken, aan de grens van Herselt en Aarschot ligt een brug over de
Kalsterloop . Deze brug is momenteel niet stevig genoeg om een paard en ruiter te dragen en moet
daarom verstevigd worden via een paardvriendelijke inrichting.
2.2.3 Plaatsing afsluiting Domein de Vijvers
In Averbode Bos en Heide loopt het ruiternetwerk doorheen de Luikerdreef. Het ruiterpad zal ten
zuiden van het wandelpad aangelegd worden, tussen de twee bomenrijen (zie 2.1.3). Om dit te

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
realiseren moet de bestaande draad van domein de Vijvers verwijderd worden en vervangen worden
door nieuwe, lager gelegen op de talud. Momenteel is er geen afsluiting aanwezig in de eerste 200
meter van de Luikerdreef. Bij de vernieuwing wordt ook hier een afsluiting voorzien die doorloopt tot
de ingang van het domein in de Abdijdreef. Enkel het verwijderen en nieuw plaatsen van de huidige
afsluiting komt in aanmerking voor financiering via landinrichting. Waar nu geen afsluiting is, voorziet
de Vijvers nv zelf financiering.
2.2.4 Oplossen verkeersreglement
Op een aantal lokaties dient het verkeersreglement gewijzigd te worden om ruiters op het pad toe te
laten. Naast aanpassing van het verkeersreglement worden via dit inrichtingsplan een aantal
verkeersborden voorzien voor plaatsing langs wegen en ruiterpaden. Op de maatregelenkaart worden
deze lokaties weergegeven door een verbodsbord.
2.2.5 Verbeteren duiker Leengoedhol
De duiker ter hoogte van de oversteek met het beekje Leengoedhol, is aan vervanging toe. Dit komt
zowel de ruiters als de andere weggebruikers van deze trage weg ten goede.
2.2.6 Inrichting brug Ossebeek
Ten zuiden van Krekelbroek zal een nieuwe brug twee bestaande trage wegen verbinden en zo een
veilige en aangename doorgang verlenen aan recreanten, waaronder ruiters. De aansluiting naar de
twee trage wegen wordt goed ingericht.
Code Maatregel
Inrichting brug Kleine Laak -
Uitvoerende
partner
Beheerder Hoeveelheid
2.2.1 Laakdal Gemeente Laakdal Gemeente Laakdal 1,00 st
2.2.2 Verbeteren brug Kalsterloop VLM Gemeente Herselt 1 st
2.2.3
Plaatsing afsluiting Domein
de Vijvers de Vijvers De Vijvers 1030 m
2.2.4
Oplossen
verkeersreglement
2.2.4a VLM gemeente Laakdal 6 st
2.2.4b VLM gemeente Herselt 3 st
2.2.4c VLM
2.2.4d VLM
2.2.5
Verbeteren duiker
Leengoedhol VLM
2.2.6 Inrichting brug Ossebeek VLM
gemeente
Tessenderlo 6 st
gemeente
Scherpenheuvel-
Zichem 4 st
Gemeente
Scherpenheuvel-
Zichem 1 St
Gemeente
Scherpenheuvel-
Zichem 1 tp
43

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
2.3 Creëren van veilige oversteekplaatsen
2.3.1 Bebording oversteekplaatsen
Waar de ruiter/menroute een drukke weg kruist zal een gevaarsbord volgens de wegcode voorzien
worden om de automobilisten te waarschuwen dat ruiters hier kunnen oversteken.
Op de maatregelenkaart worden deze lokaties weergegeven door een driehoek.
2.3.2 Verkeersveilig maken van gewestwegen – bebording
Om de verkeersveiligheid van het gehele netwerk te garanderen worden ook een aantal maatregelen
voorzien op gewestwegen. Het gaat hierbij om volgende maatregelen:
- het aanbrengen van bebording langsheen de gewestweg om de automobilist te waarschuwen
dat er een oversteekplaats voor ruiters (en soms ook andere zachte weggebruikers) nadert;
Op de maatregelenkaart wordt weergegeven waar deze locaties zich bevinden.
2.3.3 Bebording Den Eik: veiligheid
Het ruiterpad kruist ter hoogte van Den Eik twee maal het Klompenpad. Er zullen
waarschuwingsbordjes voorzien worden, zowel op het ruiterpad als op het Klompenpad, om de
recreanten attent te maken op elkaars aanwezigheid.
Code Maatregel Uitvoerende
partner
Beheerder Hoeveelheid
2.3.1 Bebording oversteekplaatsen
2.3.1a gemeente Westerlo gemeente Westerlo 32,00 st
2.3.1b gemeente Laakdal gemeente Laakdal 16,00 st
2.3.1c gemeente Herselt gemeente Herselt 20,00 st
2.3.1d
2.3.1e
2.3.2
gemeente
Tessenderlo
Gemeente
Scherpenheuvel
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
gemeente
Tessenderlo 24,00 St
Gemeente
Scherpenheuvel 8 st
Verkeersveilig maken van
gewestwegen – bebording AWV AWV 23 St
2.3.3 Bebording Den Eik: veiligheid
2.4 Openmaken trage wegen
2.4.1 Aanleg ruiterpad verbinding Everbeur
Kempens Landschap
vzw
Kempens Landschap
vzw 6 st
2.4.1a en b
Om de parking Everbeur te Scherpenheuvel-Zichem te verbinden met het netwerk wordt een nieuw
ruiterpad aangelegd. Dit pad zal door het bos lopen ten noorden van de parking, hiervoor wordt over

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
een lengte van 140 m ondergroei van Amerikaanse eik verwijderd. Bestaande bomen blijven
behouden maar dienen opgesleund te worden.
Het stuk ruiterroute buiten het bos (eigendom gemeente Scherpenheuvel-Zichem) wordt aangelegd in
een mengeling van zand en porfiersplit.
2.4.2 Inrichten trage weg Eindhout
Ten zuiden van de bebouwde kern van Eindhout, bestaat op lange termijn de mogelijkheid om een
trage weg terug open te maken. De doorgang voor ruiters moet afgetoetst worden met de natuurlijke
draagkracht van het gebied. Om de doorgang te voorzien, moet een brug hersteld worden.
2.4.3 Openmaken voetweg 68 Zichem
Om voetweg 68 in Zichem mee te kunnen opnemen in het netwerk zijn volgende maatregelen nodig :
- Plaatselijke grondnivellering
- Plaatsen van een afsluiting
2.4.4 Inrichting Scholierweg - Leengoedhol
Om de ruiterroute ter hoogte van de Scholierweg en Leengoedhol mogelijk te maken, worden deze
landwegen verbeterd. Een gecombineerd gebruik als ruiterroute en landbouwweg is dan mogelijk.
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid
partner
2.4.1a Aanleg ruiterpad verbinding Everbeur Natuurpunt Natuurpunt 1 tp
2.4.1b Aanleg ruiterpad verbinding Everbeur VLM
Gemeente
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 170 m
2.4.2 Inrichten trage weg Eindhout Laakdal gemeente Laakdal
gemeente
Schepenheuvel‐
1 tp
2.4.3 Openmaken voetweg 68 Zichem VLM Zichem
gemeente
Scherpenheuvel‐
1 tp
2.4.4 Inrichting Scholierweg – Leengoedhol VLM Zichem 1 tp
3.Inrichting puntelementen
3.1 Inrichting parking/startplaatsen
De bedoeling van de parkings/startplaatsen is het onthaal en de sturing van de ruiters en menners te
vergemakkelijken. Goed uitgeruste en strategisch gelegen startplaatsen geven het ruiter- en
mennetwerk de Merode een belangrijke meerwaarde. Een startplaats kan op openbaar of privé
domein (bv. manege) gelegen zijn.
Per gemeente wordt 1 parking voorzien met ruimte voor trailers, menners en ruiters. De inrichting van
de parking omvat een startbord (infobord), bindbalk en zitbank met uitzondering van de parking
45

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
basiliek Scherpenheuvel waar enkel een startbord wordt voorzien. Waar mogelijk wordt de parking
verfraaid met streekeigen soorten. Parking Belledreef is een nieuw aan te leggen parking. Hiervoor
wordt een deel van een bos gekapt. Dit dient gecompenseerd te worden. De boscompensatie wordt
door de gemeente Tessenderlo effectief uitgevoerd.
Drager en layout van de infoborden, bindbalk en zitbank worden opgemaakt volgens de huisstijl de
Merode: prinsheerlijk platteland.
Op het infobord wordt minstens volgende info vermeld :
- topografische routekaart
- titel en benaming
- sticker ‘hier bent u’
- gedragsregels
- kaartlegende
- info voor aankoop v/d kaart
- meldpunt (telefoon en e-mail)
Startplaatsen van het ruiter- en menroutenetwerk de Merode dienen te voldoen aan volgende
voorwaarden:
- vlotte bereikbaarheid,
- parkeergelegenheid,
- voorzien van een infobord, volgens de huisstijl de Merode.
- steeds vrij en gratis toegankelijk voor het publiek
- andere mogelijke infrastructuur zoals bv.: bindbalk, zitbank, sanitair, schuilhut,…
Code Maatregel Uitvoerende
partner
Beheerder Hoeveelheid
3.1.1 parking thv containerpark Westerlo VLM gemeente Westerlo 1,00 TP
3.1.2 parking de Vloed Laakdal VLM gemeente Laakdal 1,00 TP
3.1.3 Parking Oosterlo VLM gemeente Geel 1,00 TP
3.1.4 parking de Mixx Herselt VLM gemeente Herselt 1,00 TP
3.1.5
parking Everbeur Scherpenheuvel-
Zichem VLM
3.1.6 parking Belledreef Tessenderlo VLM
3.1.7
parking basiliek Scherpenheuvel-
Zichem VLM
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
gemeente
Scherpenheuvel-
Zichem 1,00 TP
gemeente
Tessenderlo 1,00 TP
gemeente
Scherpenheuvel-
Zichem 1,00 st
3.2 Inrichten van rustplaatsen
Een rustplaats wordt voorzien waar ruiter en paard op een aangename plek kunnen uitblazen. De
inrichting omvat het plaatsen van een bindbalk aan de site van de Eikeboom in Scherpenheuvel. De
bindbalk moet minstens 30 meter van de boom verwijderd blijven.
Code Maatregel Uitvoerende
partner
Beheerder
gemeente
Scherpenheuvel-
Hoeveelheid
3.2.1 Inrichting rustplaats oude eikeboom VLM Zichem 1 st

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
3.3 Deelgebiedbakens
Bij de belangrijke natuur- en bosgebieden worden deelgebiedbakens voorzien. Door het plaatsen van
een baken wordt de aandacht van de automobilist verhoogd. Naast baken krijgt het object ook een
aankondigingsfunctie. De bakens worden volgens de huisstijl de Merode uitgevoerd wat de
herkenbaarheid van het gebied vergroot.
Code Maatregel
Plaatsing deelgebiedbaken centrum
Uitvoerende
partner
Beheerder Hoeveelheid
3.3.1 Westerlo VLM gemeente Westerlo 1 st
3.3.2
Plaatsing deelgebiedbaken
Zammelsbroek - Varendonk VLM Natuurpunt vzw 2 st
4.Ecologisch, landschappelijke en natuureducatieve maatregelen
4.1 Landschapsecologische maatregelen
4.1.1 Landschapsherstel ter hoogte van Vispoel
De zone Vispoel is gelegen tussen de bossen van Hertberg en Averbode. Ten tijde van Ferraris
bestond dit gebied voornamelijk uit heide en bos, nu is het volledig onderverdeeld in grotere
landbouwpercelen. Langs verschillende percelen liggen nog brede, waardevolle houtkanten en
eikenbomenrijen. Een deel daarvan zitten in een beheerovereenkomst.
Voor vleermuizen zijn waterwegen en bomenrijen belangrijke verbindingsroutes. Autowegen die
waterwegen en bomenrijen doorsnijden kunnen voor vleermuizen grote barrières vormen. Aangezien
de meeste vleermuizen een groot voedselgebied nodig hebben, met een aaneengesloten netwerk van
verschillende type voedselgebieden, is het voor hen moeilijk te leven in een versnipperd landschap.
De verbinding tussen de bossen van Averbode Bos en Heide en Hertberg wordt verzorgd door een
groot aantal lijnvormige elementen, voornamelijk enkele eikenbomenrijen. Lokaal komen nog een
aantal dubbele bomenrijen voor. Om een goede ecologische verbinding te maken is er nood aan
bijkomende bomenrijen. 2.330 m nieuwe bomenrijen zullen aangeplant worden binnen dit
inrichtingsplan (plantafstand 8 m).
Als blikvanger wordt er in het deelgebied gezocht naar een geschikte locatie om een
zomerverblijfplaats voor vleermuizen te installeren (zie 4.2.2). Dit omdat er in de ruimere omgeving
steeds minder geschikte nestplaatsen aanwezig zijn.
4.1.2a en b Verwijderen bosexoten parking Everbeur
Ten noorden van de parking Everbeur ligt een bos, in eigendom van Natuurpunt. Er wordt een nieuw
ruitertracé aangelegd (zie maatregel 2.4.1). Lokaal zijn er nog plekken droge heide aanwezig te
midden van een bosmatrix. De ondergroei van dit bos bestaat voornamelijk uit Amerikaanse vogelkers
en jonge Amerikaanse eiken. Doel van voorliggende maatregel is het verwijderen van deze bosexoten
47

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
over een oppervlakte van ca 5,5 ha op eigendom van natuurpunt en zodoende ruimte te maken voor
autochtone soorten.
Daarnaast wordt er over een lengte van 140 m ondergroei van Amerikaanse eik verwijderd voor de
aanleg van een ruiterpad, op eigendom van gemeente Scherpenheuvel-Zichem. Bestaande bomen
blijven behouden maar dienen opgesleund te worden (maatregel 2.4.1b).
4.1.3 Ecologische inrichting doorwaadplaats Kleine Laak
Ten noorden van Veerle komen de Kleine Laak en de Hambroekloop samen. Dit uniek stukje natuur
herbergt reeds mooie fauna en flora. Temidden van dit landschap worden verschillende recreatieve
routes voorzien, zowel voor fietsers, wandelaars alsook ruiters. De bestaande ijzeren brug wordt
vervangen (zie 2.2.1). Om ruiters de mogelijkheid te bieden om doorheen het water te stappen en om
de natuur zo weinig mogelijk te storen, wordt er een doorwaadplaats aangelegd.
In samenspraak met Natuurpunt, afdeling Laakvallei, en de waterbeheerder wordt er eveneens
geïnvesteerd in de naastgelegen percelen. Ten zuiden van de Kleine Laak dient er circa 1 ha
spontaan te ontwikkelen naar alluviaal bos. De overige zones komen in maaibeheer. Langsheen de
zuidelijke oevers van de Kleine Laak wordt er over een lengte van circa 300 m natuurtechnische
profilering voorzien. Her en der wordt een meandering geaccentueerd door de aanleg van een kleine
lagunering. De aanwezige (voormalige) visvijver dient eveneens te worden omgevormd tot een
natuurlijke depressie.
Op de eigendom van Natuurpunt, gelegen tussen de 2 waterlopen, wordt een oppervlakte van 350 m²
zodanig ingericht dat deze zich kan ontwikkelen naar een mesotroof moeras.
De doorwaadbare plaats wordt verstevigd met grove maaskeien. Dit wordt zodanig aangelegd dat er
geen beekbodemverhoging optreedt enerzijds en anderzijds dat de waterbeheerder geen hinder
ondervindt tijdens het ruimen van de waterlopen.
Ten noorden van de doorwaardplaats ligt een (recent) door Natuurpunt aangekocht perceel. Een
zone van circa 7 m (langsheen het wandel/fietspad) wordt uit landbouwgebruik genomen en ingericht
als ruiterpad. Het pad wordt afgelijnd met een nieuw aan te planten houtkant. Rondom het
naastgelegen landbouwperceel wordt een draadafsluiting geplaatst (300m).
4.1.4 Inrichting poel Veerle-heide
Dit perceel, in eigendom van Natuurpunt, ligt te midden van een grotere laagte in het landschap. Deze
laagte, een restant van een circa 10 ha groot ven, werd in het verleden volledig ontgonnen. Het
perceel omvat naast jonge berkenopschot eveneens een visvijver met steile oevers en een dikke
sliblaag.
Gezien het naast een ruiterroute ligt werd deze zone aangeduid als rustplaats en (evt doorwaadplaats
voor paarden). De ingrepen beperken zich hier tot het afschuinen van de oostelijk oever (over een
totale lengte van 50 m) waardoor de paarden kunnen drinken indien nodig.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
4.1.5 Vernatuurlijken vijvers Langdonken
De vele vijvers gelegen in de Langdonken situeren zich vaak op de laagste plekken in het gebied. In
het verleden werden deze vijvers (jaren ’60) gegraven in de nattere depressies en werden er ingericht
als vis en/of recreatievijver. De uitgegraven grond werd gebruikt om de lagere stukken op te hogen en
om te vormen naar geschikte landbouwgronden.
In totaal worden er in voorliggend Inrichtingsplan 5 vijvers aangepakt, waarvan 4 gelegen zijn nabij
toponiem ‘de Schuur’ en één meer oostwaarts gelegen, langsheen de Kalsterloop (zie 4.1.7).
Doelstelling is om deze om te vormen naar meer ‘habitatwaardige’ plassen (type 3130). Hiervoor
worden de volgende maatregelen noodzakelijk geacht:
Verwijderen opgaande begroeiing (+- 10 tal zomereik, berk, wilg,…)
Verwijderen van de niet verteerde strooisellaag (met behoud van de A0-horizont)
Aanschuinen van de (steile) oevers
Afbreken betonnen boordstenen (slechts 1 vijver over een totale lengte van 100 m)
Ontslibben
Bij uitvoering moet hier wel rekening worden gehouden met hoge winterse waterstanden.
4.1.6 Plaggen Langdonken met verwijdering opschot
Langsheen de Donkstraat heeft Natuurpunt rond 2002 een dennenaanplant gekapt met als doel om dit
perceel om te vormen naar heischraal grasland/heide. Sindsdien is reeds enkele malen de boom en
braamopslag gekapt, maar tot op heden is het perceel nog niet geplagd. Nochtans herbergt het grote
potenties, daar er nu reeds liggende vleugeltjesbloem, heide, stekelbrem en andere indicatoren voor
heischraal grasland worden gevonden.
In totaal wordt er binnen het inrichtingsplan zo’n 1,92 ha opgenomen om te plaggen gelegen op
eigendommen van Natuurpunt.
4.1.7 Vernatuurlijken recreatievijver langsheen Kalsterloop
Net ten noorden van de Kalsterloop, ter hoogte van de Langdonkstraat en de Loopgatstraat, ligt
eveneens een recreatievijver in eigendom van Natuurpunt, welke mits de nodige
inrichtingsmaatregelen kan worden omgevormd naar een meer natuurlijke plas (type 3130). Ook hier
dienen volgende maatregelen te worden uitgevoerd:
Verwijderen exoten (bamboe, parelvederkruid, …)
Verwijderen houten beschoeiing (over een lengte van circa 300m)
Afbraak metalen loopbrug
Aanschuinen van de (steile) oevers, inclusief het eiland temidden van de plas
Verwijderen van de niet verteerde strooisellaag (met behoud van de A0-horizont)
Deze maatregel draagt bij tot de inrichting van de vallei van de Kalsterloop, een belangrijke verbinding
tussen Langdonken en Averbode Bos en Heide. Door stapsteensgewijs een aantal percelen
49

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
vlakvormig in te richten kunnen deze fungeren al refugium voor soorten als kamsalamander, libellen
en dagvlinders.
4.1.8 Inrichting Poel Elsschot (private eigenaar)
Ten westen van de bossen van Elsschot ligt een poel op privaat eigendom. De poel is omgeven door
oude hakhoutstoven en er staat nog één populier naast. Doelstelling is om de poel om te vormen naar
meer ‘habitatwaardige’ poel. Hiervoor worden de volgende maatregelen noodzakelijk geacht:
Verwijderen populier
Hakhoutstoven op de oever afzetten
Ontslibben
Afschuinen oever
Om een leefbare populatie aan amfibieën duurzaam te laten overleven is één poel niet voldoende.
Afhankelijk van de soort dienen zij binnen een straal van gemiddeld 400 m andere waterpartijen terug
te vinden waardoor de genetische variatie voldoende hoog blijft. De aanleg (of herstel) van een
netwerk aan poelen is bijgevolg een nuttige maatregel binnen dit inrichtingsplan.
Daarnaast zal de eigenaar in samenwerking met de bosgroep Zuiderkempen het aanpalende
dennenbos omvormen naar een meer natuurlijk bos.
4.1.9 Ontgronden voormalige akker Langdonken
Net ten oosten van de te herstellen depressie nabij ‘de Schuur’ ligt een voormalige akker. Deze akker
werd in het verleden opgehoogd met grond afkomstig van de nabijgelegen visvijvers. In de directe
omgeving heeft Natuurpunt reeds een aantal experimenten uitgevoerd met het afgraven van de
teelaarde om zo tot de ontwikkeling van schrale Nardetalia-graslanden te komen. Aangezien deze
proeven zeer goede resultaten hadden, worden binnen Langdonken hier en daar op grote schaal
ontgrond.
Binnen het inrichtingsplan wordt er voorzien om een akkertje van 0,36 ha ongeveer 20 cm af te graven
(ca 720m³). Door deze bovenste fosfaathoudende laag te verwijderen kunnen soorten aangepast aan
schralere milieus zich opnieuw vestigen.
Alle maatregelen binnen Langdonken (4.1.5, 4.1.6 en 4.1.9) passen binnen de ecologische en
landschappelijke maatregelen-visie, waarbij er wordt geïnvesteerd in het optimaliseren van het
heide/schraalgrasland habitat binnen een (alluviale ‘bos’matrix), waardoor soorten gebonden aan dit
schrale vegetatietype zich via corridors kunnen verplaatsen.
4.1.10 Duurzame bosontwikkeling
Bosgroep Zuiderkempen engageert zich om binnen hun bestaande boscomplexen maximaal in te
zetten in de verder uitbouw van een duurzaam bosbeheer. Het project beoogt enerzijds het versterken
van de aanwezige natuur- en landschappelijke waarden, met de nadruk op de ‘tussengebieden’ van
de Merode. Anderzijds wenst het via z’n acties draagvlak te ontwikkelen bij overige boseigenaars.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Meer specifiek beoogt de bosgroep de volgende doelstellingen:
‐ Ontwikkeling van 4 km bosrand met inheemse (streekeigen) struiken (zie 4.1.10a)
‐ Omvorming van homogene bestanden door inplanten van 150 verjongingsgroepen met
inheemse standplaatsgeschikte soorten (zie 4.1.10b)
‐ Aanleg van nieuw ruiterpad naast fietspad in Teunenberg (zie 2.1.2)
4.1.10a Ontwikkeling bosranden
Bosranden vormen van nature de overgang tussen bos en open veld. Het is een strook van een vijf à
30-tal meter breed waarin hoge struiken aan de boszijde geleidelijk overgaan in lagere
kruidenvegetatie naar het open veld toe. Door hun specifieke karakter (overgang schaduw naar licht)
zijn deze bosranden zeer waardevolle biotopen:
‐ ze zijn vaak zeer rijk aan plantensoorten ( zowel schaduw- als zonminnende planten ), het zijn
vaak uitwijkplaatsen voor zeldzame planten;
‐ struiken bloeien er vaak zeer uitbundig in volle zonlicht en dragen massaal bessen en zaden;
hierdoor vinden talloze insecten, vogels en kleine zoogdieren voedsel, alsook schuil- en
nestgelegenheid in de vaak doornige struwelen;
‐ bosranden vormen een buffer tussen bos en open veld.
4.1.10b Omvormingsbeheer via Verjongingsgroepen
Het grootste deel van de bossen in het gebied bestaat uit homogene bestanden van den. Om
structuur-, soorten- en leeftijdsvariatie te realiseren wil de bosgroep 100 kleine verjongingsgroepen
inplanten.
Door het inplanten van kleinschalige pleksgewijze verjongingskernen doorbreek je de homogene
structuur van de bestaande bossen en geef je op lange termijn een bron van diversiteit. De volwassen
bomen zullen zich op hun beurt verjongen en zorgen voor een meer gevarieerd en rijker bos.
Aantal planten per verjongingsgroep: 40
- 30 lichtboomsoorten met daaromheen 10 schaduwboomsoorten;
- indien enkel voor schaduwboomsoorten wordt gekozen: 40 planten
De kiem van de toekomstige bosontwikkeling wordt gevormd door miniverjongingsgroepen (“Klumpen”
in het Duits). Dit zijn groepen waarin jonge bomen voldoende dicht op elkaar kunnen opgroeien. Zowel
ecologisch als economisch ligt de optimale diameter van zo’n verjongingsgroep tussen 5 en 7 m. Elk
groepje heeft dus een oppervlakte van ongeveer 40 m². Het centrum van elk groepje bevindt zich
idealiter op een afstand van 12 tot 18 m.
Op het middelpunt van elke verjongingskern wordt een 2 meter hoge paal geplaatst met bovenaan
een rode kleur en merkteken (met registratienummer). Deze paal dient als registratie en
herkenningsmiddel van de verjongingsgroep. Het is ook een handige wijze van communiceren naar de
vrijwilligers m.b.t. de opvolging van de verjongingskernen.
51

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Tijdens de vestigingsfase richt de beheerder zich uitsluitend op de miniverjongingsgroepen. Het
markeren van deze groepen (met een beplantingspaal) is dan ook noodzakelijk.
Code Maatregel Uitvoerende
partner
Beheerder Hoeveelheid
4.1.1 Landschapsherstel thv Vispoel VLM Provincie Antwerpen 230,00 St
4.1.2a Verwijderen bosexoten parking Everbeur Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 54.300 m²
4.1.2b Verwijderen bosexoten parking Everbeur
ecologische inrichting doorwaadplaats
VLM
gemeente
Scherpenheuvel-
Zichem 1000 M²
4.1.3 Kleine Laak Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1,00 TP
4.1.4 Inrichting poel Veerle Heide Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 50,00 m
4.1.5 Vernatuurlijken vijvers Langdonken
Plaggen Langdonken met verwijdering
Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1,00 TP
4.1.6 opschot
Vernatuurlijken recreatievijver langsheen
Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1,92 ha
4.1.7 Kalsterloop Natuurpunt vzw
private-
Natuurpunt vzw 1,00 TP
4.1.8 Inrichting poel Elsschot
eigenaar private eigenaar 1,00 TP
4.1.9 Ontgronden voormalige akker Langdonken Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 720,00 m³
4.1.10 Duurzame bosontwikkeling
4.1.10a bosrandenbeheer
4.1.10b verjongingsbeheer
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
bosgroep
Zuiderkempen
vzw
bosgroep
Zuiderkempen
vzw
Bosgroep
Zuiderkempen vzw 4.000,00 m
Bosgroep
Zuiderkempen vzw 150,00 St
4.2 Natuureducatieve luik
4.2.1 Steenuil - plaatsen nestkasten thv Duitschool
Door in het landbouwgebied te investeren in het ophangen van nestkasten voor steenuilen aan
bestaande bomenrijen, kan men de hoeveelheid aan broedplaatsen gevoelig uitbreiden. Hiervoor
wordt er een samenwerkingsverband gesloten tussen vakscholen en Natuurpunt omtrent het maken
van dergelijke nestkasten. Daarnaast wordt er geïnvesteerd in een lessenpakket vanuit Natuurpunt
waardoor de scholen in de omgeving betrokken worden bij de inrichting van een landschap.
Binnen dit inrichtingsplan worden subsidies aangewend voor aankoop van materialen.
4.2.2 Vleermuizentoren Hertberg
Bij vleermuizen zijn de poten helemaal aangepast om te kunnen vliegen. Daardoor kunnen
vleermuizen niet zelf een nest maken, een gat in een boom hakken of een hol graven. Vleermuizen
zijn daardoor voor hun verblijfplaatsen helemaal aangewezen op al bestaande omstandigheden.
Wanneer de omstandigheden niet ideaal zijn (te weinig holtes in bomen, jonge bomenaanplanten,…)

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
is het nuttig om een zomerverblijf voor vleermuizen op te trekken. Dergelijke verblijfplaatsen kunnen,
indien op de juiste manier gebouwd en op de juiste locatie geplaatst, functioneren als verblijfplaats en
als kraamplaats. Er wordt een geschikte locatie gezocht in de omgeving van het toponiem Vispoel,
tussen de bossen van Averbode en Hertberg. Samen met de bouw van de toren, bij voorkeur met een
lokale vakschool, wordt er ook een monitoringstraject opgestart in samenspraak met de verschillende
partners.
Bij een goede inrichting van deze toren kunnen ook andere dieren hiervan gebruik maken.
4.2.3 Boombrug
Het bosgebied Hertberg (eigendom van Provinciale groendomeinen Regio Kempen en Agentschap
voor Natuur en Bos) wordt doormidden gesneden door de Diestsebaan en vormt zo een sterke
barrière voor verscheidene kleinere zoogdieren (marterachtigen, eekhoorns,…).
Binnen de visie rond Landschappelijke en Ecologische verbindingen vanuit het project de Merode
wordt er landschappelijk sterk geïnvesteerd in de zone tussen Hertberg en Elsschot, door de aanplant
van brede houtkanten te bevorderen, wat een ideaal habitat vormt voor kleine marterachtigen.
Om de connectiviteit met het meer westelijk deel van Hertberg te versterken wordt er geïnvesteerd in
de aanleg van een boombrug, de eerste voor Vlaanderen. Samen met de expertise vanuit de cel
Natuurtechnische Milieubouw (NTMB) van de Vlaamse Overheid zal worden gezocht naar de beste
lokatie. ANB zal na de bouw instaan voor de monitoring met behulp van fotovallen.
Bij een boombrug is het van belang dat goede natuurlijke geleiding naar de brug toe aanwezig is in de
vorm van houtwallen. Daarnaast dienen hoge bomen naast de boombrug aanwezig te zijn zodat de
boomkronen aansluiten op de boombrug. Als de boomkronen (nog) niet volledig aansluiten kunnen de
boomkroon en boombrug verbonden worden door middel van touwen.
53

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Voorbeeld van boombrug
4.2.4 Faunatoren Zammel
Vergelijkbaar met de faunatoren in Hertberg zal in het natuurgebied Zammel naar een geschikte
locatie gezocht worden om dergelijke constructie te plaatsen. Initiatiefnemer hierbij is Natuurpunt vzw.
Deze faunatoren zal niet enkel gericht zijn op vleermuizen, maar ook andere dieren zullen deze toren
als ‘hotel’ kunnen gebruiken (bijvoorbeeld bijen).
Code Maatregel Uitvoerende
partner
Beheerder Hoeveelheid
4.2.1
Steenuil - plaatsen nestkasten thv
Duitschool Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 15 st
4.2.2 Vleermuizentoren: Hertberg VLM Provincie Antwerpen 1 st
4.2.3 Boombrug VLM provincie Antwerpen 2 st
4.2.4 Faunatoren: Zammel Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1 st
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
3.4 Maatregelen via andere instrumenten
3.4.1 Uitvoering module 13 op gewestwegen N127, N165 en N174
Voor de gewestwegen N127 (Turnhoutse Baan), N165 (Averboodse Baan) en N174 (Sparrenweg)
wordt onder impuls van de betrokken gemeenten procedures “module 13” uitgewerkt (module 13:
aanleg of verbetering van fietspaden langsheen een gewestweg door lokale overheden).
In het kader van deze modules werd door het projectsecretariaat de Merode gevraagd rekening te
houden met oversteekplaatsen voor ruiters gelegen op het ruiter-en menroutenetwerk de Merode.
Hoewel de hoofddoelstelling van de heraanleg in het kader van de module 13 voor gewestwegen
gericht is op de aanleg van fietspaden, kan ook rekening gehouden worden met andere
weggebruikers. Zo werd er o.a. gevraagd om waarschuwingsborden te plaatsen om automobilisten te
waarschuwen van mogelijke oversteekbewegingen van ruiters.
Ter hoogte van de oversteekplaats aan de N127 tussen Heggenbosseweg en Luikerdreef werd door
de Gemeente Tessenderlo en AWV beslist om een integrale herinrichting van het kruispunt uit te
tekenen in functie van de verkeersveiligheid van overstekende recreanten en fietsers. Ook in functie
van het ruiter- en menroutenetwerk wordt deze locatie herbekeken.
Module 13 op de Sparrenweg, N174, is in opstartfase. Daar wordt speciale aandacht gevraagd voor
de oversteekplaats ter noorden van de kern van Engsbergen, ten oosten van Houterenberg. Deze
oversteekplaats verdient de nodige aandacht omwille van de beperkte zichtbaarheid door de bocht in
de gewestweg. Zowel voor ruiters en menners als voor andere recreanten is een goede inrichting en
signalering heel belangrijk.
3.4.2 Oversteekplaats ter hoogte van de Marlybrug
Om de verkeersveiligheid van het gehele netwerk te garanderen wordt ook een maatregel voorzien op
gewestwegen. Het gaat hierbij om het inrichten van een oversteekplaats voor zwakke weggebruikers
op de gewestweg N19 ter hoogte van de Marlybrug (bebording en signalisatie op het wegdek).
Op de maatregelenkaart wordt weergegeven waar deze locatie zich bevindt.
3.4.3 Administratieve maatregelen door gemeenten binnen perimeter landinrichting
Op het grondgebied van de gemeenten binnen het landinrichtingsproject, zijn momenteel enkele
officiële buurtwegen afgesloten. Enkele van deze doorgangen zijn essentieel om het ruiternetwerk
volledig toegankelijk te maken of om het ruiter- en menroutenetwerk op lange termijn kwalitatief te
verbeteren. Hiervoor dienen de nodige administratieve procedures opgestart te worden door de
betrokken gemeenten. Ook het verplaatsen van officiële buurtwegen is een administratieve procedure
die op lange termijn de duurzaamheid van het ruiter- en menroutenetwerk verzekert.
Een niet-limitatieve lijst met officiële buurtwegen waarvoor administratieve maatregelen nodig zijn:
- Openmaken trage weg ter hoogte van Hertberg;
- Verleggen officiële voetweg die door de grote vijver van Domein de Vijvers gaat naar
oostelijke zijde van het domein (bestaand pad) en doortrekken tot aan Luikerdreef;
- …
3.4.4 Maatregelen gemeenten Diest en Aarschot
Vergelijkbaar met het wandelnetwerk dat eerder werd ontwikkeld via landinrichting in het gebied de
Merode, wordt het ruiter- en menroutenetwerk ook gerealiseerd op grondgebied van de gemeenten
Aarschot en Diest.
Subsidiering via landinrichting is niet mogelijk. Daarom wordt een subsidieaanvraag gedaan bij het
impulsprogramma van Toerisme Vlaanderen.
55

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Ook naar analogie bij de realisatie van het wandelnetwerk de Merode, zal VLM de maatregelen mee
uitvoeren tesamen met de werken in de gemeenten waar landinrichting wel van toepassing is. VLM
zal deze werken prefinancieren en terugvorderen bij Toerisme Vlaanderen (60%) en 40% bij Toerisme
Vlaams-Brabant en de betrokken gemeenten Aarschot en Diest. Een overeenkomst tussen de
betrokken partijen zal hiervoor opgemaakt worden.
Volgende maatregelen worden voorzien:
1. Bewegwijzeringsborden en dragers
Analoog aan maatregel 1.1.1 worden bewegwijzeringsborden en dragers geplaatst op grondgebied
van Aarschot en Diest. Uitvoeringsmodaliteiten worden opgenomen in het aanvraagdossier bij het
impulsprogramma van Toerisme Vlaanderen. Voor Aarschot gaat dit om 45,50km, voor Diest om
21,92km (benaderend).
Ook worden maatregelen genomen om anomaliën in het verkeersreglement op te lossen en borden te
plaatsen om de veiligheid te verzekeren.
2. Openmaken trage wegen
Op het grondgebied van de steden Aarschot en Diest zijn enkele officiële buurtwegen momenteel
onrechtmatig afgesloten. Enkele van deze doorgangen zijn essentieel om het ruiternetwerk volledig
toegankelijk te maken. Hiervoor dienen de nodige administratieve procedures opgestart te worden
door de betrokken steden.
Het gaat hierbij om trage wegen ter hoogte van Rommelaar en ten zuiden van natuurreservaat
Krekelbroek.
3. Inrichting start- en rustplaats
De parking aan manege Ruitershof wordt voorzien van een startbord om zo te fungeren als startplaats
voor het ruiternetwerk op grondgebied van de stad Aarschot.
De Lazarijberg in Diest is in eigendom van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening.
Besprekingen zijn aan de gang zodat de gemeente Diest hier een rustplaats kan inrichten. Ruiters
hebben hier een mooi uitzicht op de vallei van de Demer en op Diest. Een rustpunt op deze locatie
verhoogt de kwaliteit en beleefbaarheid van het hele netwerk.
4. Verbeteren route
Op grondgebied van Diest dient de brug over het Zwart Water verbeterd te worden.
3.4.5 Quick wins
In 2013 wordt een nieuwe quick win-oproep gelanceerd voor het gebied de Merode. Iedere organisatie
in het gebied kan gebruik maken van dit subsidiekanaal, indien de ingediende projecten voldoen aan
de voorwaarden die het reglement stelt.
Het idee leeft om via deze weg een springparcours te realiseren op grondgebied van de provincie
Vlaams-Brabant (privé-partner en toeristische dienst Vlaams-Brabant als partners).
Ook ondernemers waarvan de initiatieven gericht zijn op ruiteren en mennen en die gelegen zijn
binnen het projectgebied, zullen op de hoogte gebracht worden van de quick-win-mogelijkheden. Op
die manier hebben ook zij de mogelijkheid om hun onderneming te richten op het nieuwe ruiter- en
menroutenetwerk.
3.4.6 Andere
In het ontwerp plattelandsbeleidsplan wordt gewag gemaakt van een beheerovereenkomst recreatie.
Indien deze beheerovereenkomst van kracht gaat, kan deze ingezet worden om een aantal missing
links weg te werken.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
3.5 Overzichtstabel kostenramingen
De kostenraming is opgebouwd per type maatregel:
- Inrichting ruiter- en menroutenetwerk
- Inrichting wegen
- Inrichting puntelementen
- Ecologie en landschap
De volgorde van de beschrijving van de inrichtingsmaatregelen is aangehouden in de tabel.
De kolom ‘Code’ geeft de opsommingnummering weer die in de tabellen in het inrichtingsplan wordt
vermeld.
De kolom ‘Maatregel’ geeft de inrichtingsmaatregelen weer die beschreven zijn per
uitvoeringseenheid.
De tabel ‘Uitvoerende partner’ geeft de instantie of privépersoon aan die als bouwheer optreedt.
De kolom ‘Beheerder’ geeft de instantie of privépersoon aan die eigenaar is van het gebied en
verantwoordelijk is voor het beheer van de inrichtingsmaatregelen.
De totale kostprijs van het project bedraagt € 577.386,43
57

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
1 Inrichting ruiter‐ en menroutenetwerk
1.1 Bewegwijzeringsborden en ‐ dragers
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
1.1.1
Plaatsen
bewegwijzeringsborden en ‐
dragers
1.1.1a VLM ANB 1,40 km 280 € € 392,00 € 39,20 € 82,32 € 513,52 0 € 0,00 € 513,52 2014‐2015
1.1.1b VLM
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
provincie
Antwerpen 6,40 km 280 € € 1.792,00 € 179,20 € 376,32 € 2.347,52 70 € 1.643,26 € 704,26 2014‐2015
1.1.1c VLM gemeente Westerlo 49,70 km 280 € € 13.916,00 € 1.391,60 € 2.922,36 € 18.229,96 70 € 12.760,97 € 5.468,99 2014‐2015
1.1.1d VLM gemeente Laakdal 36,10 km 280 € € 10.108,00 € 1.010,80 € 2.122,68 € 13.241,48 70 € 9.269,04 € 3.972,44 2014‐2015
1.1.1e VLM gemeente Geel 12,50 km 280 € € 3.500,00 € 350,00 € 735,00 € 4.585,00 70 € 3.209,50 € 1.375,50 2014‐2015
1.1.1f VLM gemeente Herselt 35,60 km 280 € € 9.968,00 € 996,80 € 2.093,28 € 13.058,08 70 € 9.140,66 € 3.917,42 2014‐2015
1.1.1g VLM
gemeente
Tessenderlo 47,40 km 280 € € 13.272,00 € 1.327,20 € 2.787,12 € 17.386,32 70 € 12.170,42 € 5.215,90 2014‐2015
1.1.1h VLM
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 64,20 km 280 € € 17.976,00 € 1.797,60 € 3.774,96 € 23.548,56 70 € 16.483,99 € 7.064,57 2014‐2015
1.1.1i Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 8,80 km 280 € € 2.464,00 € 246,40 € 517,44 € 3.227,84 70 € 2.259,49 € 968,35 2014‐2015
1.1.1j
1.2 Verwijderen bestaande borden
Kempens
Landschap vzw
Kempens
Landschap vzw 5,2 km 280 € € 1.456,00 € 145,60 € 305,76 € 1.907,36 70 € 1.335,15 € 572,21 2014‐2015
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
1.2.1
Verwijderen bestaande
ruiterroute Westerlo
2 Inrichting wegen
2.1 inrichting ruiterpaden
gemeente
Westerlo gemeente Westerlo 85 st 10 € € 850,00 € 85,00 € 178,50 € 1.113,50 70 € 779,45 € 334,05 2014‐2015
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
2.1.1
2.1.2
2.1.3
Inrichting Oevelse Dreef
Westerlo VLM gemeente Westerlo 1 tp 16350 € € 16.350,00 € 1.635,00 € 3.433,50 € 21.418,50 70 € 14.992,95 € 6.425,55 2014‐2015
Inrichting ruiterpad langs
fietspad Teunenberg
bosgroep
Zuiderkempen
bosgroep
Zuiderkempen 620,00 m 6 € € 3.720,00 € 372,00 € 781,20 € 4.873,20 70 € 3.411,24 € 1.461,96 2014‐2015
Inrichting ruiterpad
Luikerdreef de Vijvers de Vijvers 1,00 tp 450 € € 450,00 € 45,00 € 94,50 € 589,50 70 € 412,65 € 176,85 2014‐2015

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
2.2 Wegwerken missing links
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
2.2.1
Inrichting brug Kleine Laak ‐
Laakdal gemeente Laakdal gemeente Laakdal 1 st 25000 € € 25.000,00 € 2.500,00 € 5.250,00 € 32.750,00 70 € 22.925,00 € 9.825,00 2014‐2015
2.2.2 Verbeteren brug Kalsterloop VLM gemeente Herselt 1,00 st 5000 € € 5.000,00 € 500,00 € 1.050,00 € 6.550,00 70 € 4.585,00 € 1.965,00 2014‐2015
2.2.3
Plaatsing afsluiting Domein
de Vijvers De Vijvers De Vijvers 1.030,00 m 31,5 € € 32.445,00 € 3.244,50 € 6.813,45 € 42.502,95 70 € 29.752,07 € 12.750,89 2014‐2015
2.2.4 Oplossen verkeersreglement
2.2.4a VLM gemeente Laakdal 6,00 st 20 € € 120,00 € 12,00 € 25,20 € 157,20 70 € 110,04 € 47,16 2014‐2015
2.2.4b VLM gemeente Herselt 3,00 st 20 € € 60,00 € 6,00 € 12,60 € 78,60 70 € 55,02 € 23,58 2014‐2015
2.2.4c VLM
2.2.4d VLM
2.2.5
Verbeteren duiker
Leengoedhol VLM
2.2.6 Inrichting brug Ossebeek VLM
2.3 Creeren van veilige oversteekplaatsen
gemeente
Tessenderlo 6,00 st 20 € € 120,00 € 12,00 € 25,20 € 157,20 70 € 110,04 € 47,16 2014‐2015
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 4,00 st 20 € € 80,00 € 8,00 € 16,80 € 104,80 70 € 73,36 € 31,44 2014‐2015
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 1,00 st 500 € € 500,00 € 50,00 € 105,00 € 655,00 70 € 458,50 € 196,50 2014‐2015
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 1,00 tp 10640 € € 10.640,00 € 1.064,00 € 2.234,40 € 13.938,40 70 € 9.756,88 € 4.181,52 2014‐2015
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
2.3.1
2.3.1a
Plaatsen bebording
oversteekplaatsen
gemeente
Westerlo gemeente Westerlo 32,00 st 20 € € 640,00 € 64,00 € 134,40 € 838,40 70 € 586,88 € 251,52 2014‐2015
2.3.1b gemeente Laakdal gemeente Laakdal 16,00 st 20 € € 320,00 € 32,00 € 67,20 € 419,20 70 € 293,44 € 125,76 2014‐2015
2.3.1c gemeente Herselt gemeente Herselt 20,00 st 20 € € 400,00 € 40,00 € 84,00 € 524,00 70 € 366,80 € 157,20 2014‐2015
2.3.1d
2.3.1e
2.3.2
2.3.3
gemeente
Tessenderlo
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem
gemeente
Tessenderlo 24,00 st 20 € € 480,00 € 48,00 € 100,80 € 628,80 70 € 440,16 € 188,64 2014‐2015
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 8,00 st 20 € € 160,00 € 16,00 € 33,60 € 209,60 70 € 146,72 € 62,88 2014‐2015
Verkeersveilig maken van
gewestwegen ‐ bebording AWV AWV 23,00 st 20 € € 460,00 € 46,00 € 96,60 € 602,60 0 € 0,00 € 602,60 2014‐2015
Bebording Den Eik:
veiligheid
Kempens
Landschap vzw
Kempens
Landschap vzw 6,00 st 50 € 300,00 € 30,00 € 63,00 € 393,00 70 € 275,10 € 117,90 2014‐2015
59

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
2.4 Openmaken trage wegen
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
2.4.1a
2.4.1b
2.4.2
2.4.3
2.4.4
Aanleg ruiterpad verbinding
Everbeur Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1 TP 400 € € 400,00 € 40,00 € 84,00 € 524,00 70 € 366,80 € 157,20 2014‐2015
Aanleg ruiterpad verbinding
Everbeur VLM
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 170,00 m 10 € € 1.700,00 € 170,00 € 357,00 € 2.227,00 70 € 1.558,90 € 668,10 2014‐2015
Inrichting trage weg
Eindhout gemeente Laakdal gemeente Laakdal 1,00 TP 5000 € € 5.000,00 € 500,00 € 1.050,00 € 6.550,00 70 € 4.585,00 € 1.965,00 2014‐2015
Openmaken voetweg 68
Zichem VLM
Inrichting Scholierweg ‐
Leengoedhol VLM
3 Inrichting puntelementen
3.1 Inrichting startplaatsen/parking
gemeente
Schepenheuvel‐
Zichem 1,00 TP 9200 € € 9.200,00 € 920,00 € 1.932,00 € 12.052,00 70 € 8.436,40 € 3.615,60 2014‐2015
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 1,00 TP 26300 € € 26.300,00 € 2.630,00 € 5.523,00 € 34.453,00 70 € 24.117,10 € 10.335,90 2014‐2015
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
3.1.1
Parking thv containerpark
Westerlo VLM gemeente Westerlo 1 TP 5100 € € 5.100,00 € 510,00 € 1.071,00 € 6.681,00 70 € 4.676,70 € 2.004,30 2014‐2015
3.1.2 Parking de Vloed Laakdal VLM gemeente Laakdal 1,00 TP 15000 € € 15.000,00 € 1.500,00 € 3.150,00 € 19.650,00 70 € 13.755,00 € 5.895,00 2014‐2015
3.1.3 Parking Oosterlo VLM gemeente Geel 1,00 TP 7500 € € 7.500,00 € 750,00 € 1.575,00 € 9.825,00 70 € 6.877,50 € 2.947,50 2014‐2015
3.1.4 Parking de Mixx Herselt VLM gemeente Herselt 1,00 TP 5000 € € 5.000,00 € 500,00 € 1.050,00 € 6.550,00 70 € 4.585,00 € 1.965,00 2014‐2015
3.1.5
3.1.6
3.1.7
Parking Everbeur
Scherpenheuvel‐Zichem VLM
Parking Belledreef
Tessenderlo VLM
Parking basiliek
Scherpenheuvel‐Zichem VLM
3.2 Inrichting van rustplaatsen
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 1,00 TP 5050 € € 5.050,00 € 505,00 € 1.060,50 € 6.615,50 70 € 4.630,85 € 1.984,65 2014‐2015
gemeente
Tessenderlo 1,00 TP 33140 € € 33.140,00 € 3.314,00 € 6.959,40 € 43.413,40 70 € 30.389,38 € 13.024,02 2014‐2015
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 1,00 st 1500 € € 1.500,00 € 150,00 € 315,00 € 1.965,00 70 € 1.375,50 € 589,50 2014‐2015
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
3.2.1
Inrichting rustplaats oude
eikeboom VLM
3.3 Deelgebiedbakens
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 1 st 3000 € € 3.000,00 € 300,00 € 630,00 € 3.930,00 70 € 2.751,00 € 1.179,00 2014‐2015
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
3.3.1
3.3.2
Plaatsing deelgebiedbaken
centrum Westerlo VLM gemeente Westerlo 1 st 2000 € € 2.000,00 € 200,00 € 420,00 € 2.620,00 70 € 1.834,00 € 786,00 2014‐2015
Plaatsing deelgebiedbaken
Zammelsbroek ‐ Varendonk Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 2,00 st 2000 € € 4.000,00 € 400,00 € 840,00 € 5.240,00 70 € 3.668,00 € 1.572,00 2014‐2015
4 Ecologische en landschappelijke maatregelen
4.1 Ecologische en landschappelijke maatregelen
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
4.1.1
4.1.2a
4.1.2b
4.1.3
Landschapsherstel thv
Vispoel VLM
provincie
Antwerpen 230 st 70 € € 16.100,00 € 1.610,00 € 3.381,00 € 21.091,00 70 € 14.763,70 € 6.327,30 2016
Verwijderen bosexoten
parking Everbeur Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 54.300,00 m² 0,1 € € 5.430,00 € 543,00 € 1.140,30 € 7.113,30 70 € 4.979,31 € 2.133,99 2015
Verwijderen bosexoten
parking Everbeur VLM
gemeente
Scherpenheuvel‐
Zichem 1.000,00 m² 0,1 € € 100,00 € 10,00 € 21,00 € 131,00 70 € 91,70 € 39,30 2015
Ecologische inrichting
doorwaadplaats Kleine Laak Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1,00 TP 9800 € € 9.800,00 € 980,00 € 2.058,00 € 12.838,00 70 € 8.986,60 € 3.851,40 2015
4.1.4 Inrichting poel Veerle Heide Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 50,00 m 15 € € 750,00 € 75,00 € 157,50 € 982,50 70 € 687,75 € 294,75 2015
4.1.5
4.1.6
Vernatuurlijken vijvers
Langdonken Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1,00 TP 42200 € € 42.200,00 € 4.220,00 € 8.862,00 € 55.282,00 70 € 38.697,40 € 16.584,60 2015
Plaggen Langdonken met
verwijdering opschot Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1,92 ha 10000 € € 19.200,00 € 1.920,00 € 4.032,00 € 25.152,00 70 € 17.606,40 € 7.545,60 2015
4.1.7
Vernatuurlijken
recreatievijver langsheen
Kalsterloop Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1,00 TP 7900 € € 7.900,00 € 790,00 € 1.659,00 € 10.349,00 70 € 7.244,30 € 3.104,70 2015
4.1.8 Inrichting poel Elsschot private eigenaar private eigenaar 1,00 TP 3374 € € 3.374,00 € 337,40 € 708,54 € 4.419,94 70 € 3.093,96 € 1.325,98 2015
4.1.9
Ontgronden voormalige
akker Langdonken Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 720 m³ 6 € € 4.320,00 € 432,00 € 907,20 € 5.659,20 70 € 3.961,44 € 1.697,76 2015
4.1.10 Duurzame bosontwikkeling 70 € 0,00 € 0,00 2015
4.1.10a Bosrandenbeheer
4.1.10b Verjongingsbeheer
4.2 Natuureducatieve inrichtingen
bosgroep
Zuiderkempen
bosgroep
Zuiderkempen
Bosgroep
Zuiderkempen 4.000,00 m 1,5 € € 6.000,00 € 600,00 € 1.260,00 € 7.860,00 70 € 5.502,00 € 2.358,00 2015
Bosgroep
Zuiderkempen 150,00 st 80 € € 12.000,00 € 1.200,00 € 2.520,00 € 15.720,00 70 € 11.004,00 € 4.716,00 2015
Code Maatregel Uitvoerende Beheerder Hoeveelheid Eenheidsprijs Totaal Algemene BTW Algemeen Subsidie Aandeel LI Aandeel par- Tijdstip
partner (euro) (euro) kosten (10%) (21%) totaal LI (%) (euro) tner (euro) uitvoering
4.2.1
Steenuil ‐ plaatsen
nestkasten thv Duitschool Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 15 st 50 € € 750,00 € 75,00 € 157,50 € 982,50 70 € 687,75 € 294,75 2015
4.2.2 Vleermuizentoren: Hertberg VLM
provincie
Antwerpen 1,00 st 3000 € € 3.000,00 € 300,00 € 630,00 € 3.930,00 70 € 2.751,00 € 1.179,00 2016
4.2.3 Boombrug VLM
provincie
Antwerpen 2,00 st 5000 € € 10.000,00 € 1.000,00 € 2.100,00 € 13.100,00 70 € 9.170,00 € 3.930,00 2016
4.2.4 Faunatoren: Zammel Natuurpunt vzw Natuurpunt vzw 1,00 st 3000 € € 3.000,00 € 300,00 € 630,00 € 3.930,00 70 € 2.751,00 € 1.179,00 2016
61

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
4 Uitvoeringsprogramma
Het inrichtingsplan voorziet dat de Vlaamse Minister bevoegd voor de landinrichting met de
goedkeuring van dit inrichtingsplan :
1. Agentschap voor Wegen en Verkeer, belast met:
Op gronden beheerd door het Agentschap voor Wegen en Verkeer:
- 2.3.2 Verkeersveilig maken van gewestwegen - bebording
2. de Vlaamse Landmaatschappij, overeenkomstig art.13§4 van het decreet van 21 december
1988, belast met:
Op het domein toebehorende aan het agentschap voor Natuur en Bos
- 1.1.1a Plaatsen bewegwijzeringsborden en - dragers
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door het agentschap voor
Natuur en Bos
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
Op het domein toebehorende aan provincie Antwerpen
- 1.1.1b Plaatsen bewegwijzeringsborden en - dragers
- 4.1.1 Landschapsherstel thv Vispoel
- 4.2.2 Vleermuizentoren: Hertberg
- 4.2.3 Boombrug
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door provincie Antwerpen.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015-2016
Op het domein toebehorende aan gemeente Westerlo
- 1.1.1c Plaatsen bewegwijzeringsborden en - dragers
- 2.1.1 Inrichting Oevelse Dreef Westerlo
- 3.1.1 Parking thv containerpark Westerlo
- 3.3.1 Plaatsing deelgebiedbaken centrum Westerlo
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door gemeente Westerlo.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
Op het domein toebehorende aan gemeente Laakdal
- 1.1.1d Plaatsen bewegwijzeringsborden en – dragers
- 2.2.4a Oplossen verkeersreglement
- 3.1.2 Parking de Vloed Laakdal
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door gemeente Laakdal.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
Op het domein toebehorende aan gemeente Geel
- 1.1.1e Plaatsen bewegwijzeringsborden en – dragers
- 3.1.3 Parking Oosterlo
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door gemeente Geel.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
Op het domein toebehorende aan gemeente Herselt
- 1.1.1f Plaatsen bewegwijzeringsborden en – dragers
- 2.2.2 Verbeteren brug Kalsterloop
- 2.2.4b Oplossen verkeersreglement
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
- 3.1.4 Parking de Mixx Herselt
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door gemeente Herselt.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
Op het domein toebehorende aan gemeente Tessenderlo
- 1.1.1g Plaatsen bewegwijzeringsborden en – dragers
- 2.2.4c Oplossen verkeersreglement
- 3.1.6 Parking Belledreef Tessenderlo
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door gemeente
Tessenderlo.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
Op het domein toebehorende aan gemeente Scherpenheuvel-Zichem
- 1.1.1h Plaatsen bewegwijzeringsborden en – dragers
- 2.2.4d Oplossen verkeersreglement
- 2.2.5 Verbeteren duiker Leengoedhol
- 2.2.6 Inrichten brug Ossebeek
- 2.4.1b Aanleg ruiterpad verbinding Everbeur
- 2.4.3 Openmaken voetweg 68 Zichem
- 2.4.4 Inrichten Scholierweg – Leengoedhol
- 3.1.5 Parking Everbeur Scherpenheuvel-Zichem
- 3.1.7 Parking Basiliek Scherpenheuvel-Zichem
- 3.2.1 Inrichting rustplaats oude eikeboom
- 4.1.2a Verwijdering bosexoten parking Everbeur
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door gemeente
Scherpenheuvel-Zichem.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
3. Gemeente Westerlo , overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988, mits
haar instemming belast met
- 1.2.1 Verwijderen bestaande ruiterroute Westerlo
- 2.3.1a Plaatsen bebording oversteekplaatsen
De uitvoering is voorzien in 2014-2015
4. Gemeente Laakdal , overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988, mits
haar instemming belast met
- 2.2.1 Inrichting brug Kleine Laak - Laakdal
- 2.3.1b Plaatsen bebording oversteekplaatsen
- 2.4.2 Inrichten trage weg Eindhout
De uitvoering is voorzien in 2014-2015
5. Gemeente Herselt , overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988, mits
haar instemming belast met
- 2.3.1c Plaatsen bebording oversteekplaatsen
De uitvoering is voorzien in 2014-2015
6. Gemeente Tessenderlo , overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988,
mits haar instemming belast met
- 2.3.1d Plaatsen bebording oversteekplaatsen
De uitvoering is voorzien in 2014-2015
63

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
7. Gemeente Scherpenheuvel-Zichem , overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21
december 1988, mits haar instemming belast met
- 2.3.1e Plaatsen bebording oversteekplaatsen
De uitvoering is voorzien in 2014-2015
8. De vzw Natuurpunt, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988, mits
hun instemming belast met
- 1.1.1i Plaatsen bewegwijzeringsborden en - dragers
- 3.3.2 Plaatsing deelgebiedbakens Zammerlsbroek – Varendonk
- 2.4.1a Aanleg ruiterpad verbinding Everbeur
- 4.1.2a Verwijdering bosexoten parking Everbeur
- 4.1.3 Ecologische inrichting doorwaadplaats Kleine Laak
- 4.1.4 Inrichting poel Veerle Heide
- 4.1.5 Vernatuurlijken vijvers Langdonken
- 4.1.6 Plaggen Langdonken met verwijdering opschot
- 4.1.7 Vernatuurlijken recreatievijver langsheen Kalsterloop
- 4.1.9 Ontgronden voormalige akker Langdonken
- 4.2.1 Steenuil: plaatsen nestkasten thv Duitschool
- 4.2.4 Faunatoren: Zammel
In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars en de vruchtgebruikers als de houders van zakelijke
rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze instemming wordt
vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Vlaamse minister.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015-2016.
9. De vzw Bosgroep Zuiderkempen, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21
december 1988, mits hun instemming belast met
- 2.1.2 Inrichting ruiterpad langs fietspad Teunenberg
- 4.1.10a Duurzame bosontwikkeling: bosrandenbeheer
- 4.1.10b Duurzame bosontwikkeling: verjongingsbeheer
In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars en de vruchtgebruikers als de houders van zakelijke
rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze instemming wordt
vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Vlaamse minister.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
10. De vzw Kempens Landschap, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december
1988, mits hun instemming belast met
- 1.1.1j Plaatsen bewegwijzeringsborden en – dragers
- 2.3.3 Bebording Den Eik: veiligheid
In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars en de vruchtgebruikers als de houders van zakelijke
rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze instemming wordt
vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Vlaamse minister.
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
11. De nv Domein de Vijvers, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988,
mits hun instemming belast met
- 2.1.3 Inrichting ruiterpad Luikerdreef
- 2.2.3 Plaatsen afsluiting domein de Vijvers
In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars en de vruchtgebruikers als de houders van zakelijke
rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze instemming wordt
vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Vlaamse minister.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
De uitvoering is voorzien in 2014-2015.
12. Private eigenaar, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988, mits hun
instemming belast met
- 4.1.8 Inrichting poel Elsschot
In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars en de vruchtgebruikers als de houders van zakelijke
rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze instemming wordt
vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Vlaamse minister.
De uitvoering is voorzien in 2015.
VLM als coördinator van de werken.
Later zullen met de betrokken partners, anders dan het Vlaamse Gewest, provincies en gemeenten,
afspraken gemaakt worden over een eventuele coördinatierol voor de VLM bij de uitvoering van de
werken op hun gronden.
.
65

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
5 Financieringsplan
1. Vlaamse Gewest
Raming 460,00 €
Algemene kosten (10%) 46,00 €
BTW (21%) 96,60 €
Grondverwerving - €
Totaal 602,60 €
Aandeel van het Vlaamse Gewest afdeling Wegen en Verkeer (100%) 602,60 €
Raming 392,00 €
Algemene kosten (10%) 39,20 €
BTW (21%) 82,32 €
Grondverwerving - €
Totaal 513,52 €
Aandeel van het Agentschap voor Natuur en Bos (100%) 513,52 €
2. Vlaamse Landmaatschappij
Op gronden van provincie Antwerpen
Raming 30.892,00 €
Algemene kosten (10%) 3.089,20 €
BTW (21%) 6.487,32 €
Grondverwerving - €
Totaal 40.468,52 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing
van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het
bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de
provincie Antwerpen (70% voor
landinrichtingswerken)
Aandeel van de provincie Antwerpen (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
Op gronden van gemeente Westerlo
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
28.327,96 €
12.140,56 €
Raming 37.366,00 €
Algemene kosten (10%) 3.736,60 €
BTW (21%) 7.846,86 €
Grondverwerving - €
Totaal 48.949,46 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing
van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het
bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de
gemeente Westerlo (70% voor
landinrichtingswerken)
Aandeel van de gemeente Westerlo (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
34.264,62 €
14.684,84 €

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Op gronden van gemeente Laakdal
Raming 25.108,00 €
Algemene kosten (10%) 2.510,80 €
BTW (21%) 5.272,68 €
Grondverwerving - €
Totaal 32.891,48 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing
van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het
bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de
gemeente Laakdal (70% voor
landinrichtingswerken)
Aandeel van de gemeente Laakdal (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
Op gronden van gemeente Geel
23.024,04 €
9.867,44 €
Raming 11.000,00 €
Algemene kosten (10%) 1.100,00 €
BTW (21%) 2.310,00 €
Grondverwerving - €
Totaal 14.410,00 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing
van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het
bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de
gemeente Geel (70% voor landinrichtingswerken)
Aandeel van de gemeente Geel (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
Op gronden van gemeente Herselt
10.087,00 €
4.323,00 €
Raming 19.968,00 €
Algemene kosten (10%) 1.996,80 €
BTW (21%) 4.193,28 €
Grondverwerving - €
Totaal 26.158,08 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing
van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het
bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de
gemeente Herselt (70% voor
landinrichtingswerken)
Aandeel van de gemeente Herselt (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
Op gronden van gemeente Tessenderlo
18.310,66 €
7.847,42 €
Raming 46.412,00 €
67

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Algemene kosten (10%) 4.641,20 €
BTW (21%) 9.746,52 €
Grondverwerving - €
Totaal 60.799,72 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing
van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het
bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de
gemeente Tessenderlo (70% voor
landinrichtingswerken)
Aandeel van de gemeente Tessenderlo (30% van
de totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
Op gronden van gemeente Scherpenheuvel-Zichem
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
42.559,80 €
18.239,92 €
Raming 75.966,00 €
Algemene kosten (10%) 7.596,60 €
BTW (21%) 15.952,86 €
Grondverwerving - €
Totaal 99.515,46 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing
van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het
bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de
gemeente Scherpenheuvel-Zichem (70% voor
landinrichtingswerken)
Aandeel van de gemeente Scherpenheuvel-
Zichem (30% van de totale kostprijs van de
landinrichtingswerken)
3. Gemeente Westerlo
69.660,82 €
29.854,64 €
Raming 1.490,00 €
Algemene kosten (10%) 149,00 €
BTW (21%) 312,90 €
Grondverwerving - €
Totaal 1.951,90 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan gemeente Westerlo in toepassing van art.5
van het subsidiebesluit (70% voor
landinrichtingwerken)
Aandeel van de gemeente Westerlo (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
1.366,33 €
585,57 €
4. Gemeente Laakdal
Raming 30.440,00 €
Algemene kosten (10%) 3.044,00 €
BTW (21%) 6.392,40 €
Grondverwerving - €
Totaal 39.876,40 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan gemeente Laakdal in toepassing van art.5
27.913,48 €

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
van het subsidiebesluit (70% voor
landinrichtingwerken)
Aandeel van de gemeente Laakdal (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
5. Gemeente Herselt
11.962,92 €
Raming 460,00 €
Algemene kosten (10%) 46,00 €
BTW (21%) 96,60 €
Grondverwerving - €
Totaal 602,60 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan gemeente Herselt in toepassing van art.5 van
het subsidiebesluit (70% voor
landinrichtingwerken)
Aandeel van de gemeente Herselt (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
6. Gemeente Tessenderlo
421,82€
180,78 €
Raming 600,00 €
Algemene kosten (10%) 60,00 €
BTW (21%) 126,00 €
Grondverwerving - €
Totaal 786,00 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan gemeente Tessenderlo in toepassing van
art.5 van het subsidiebesluit (70% voor
landinrichtingwerken)
Aandeel van de gemeente Tessenderlo (30% van
de totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
7. Gemeente Scherpenheuvel-Zichem
550,20 €
235,80 €
Raming 240,00 €
Algemene kosten (10%) 24,00 €
BTW (21%) 50,40 €
Grondverwerving - €
Totaal 314,40 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan gemeente Scherpenheuvel-Zichem in
toepassing van art.5 van het subsidiebesluit (70%
voor landinrichtingwerken)
Aandeel van de gemeente Scherpenheuvel-
Zichem (30% van de totale kostprijs van de
landinrichtingswerken)
8. Natuurpunt vzw
220,08 €
94,32 €
Raming 100.214,00 €
69

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Algemene kosten (10%) 10.021,40 €
BTW (21%) 21.044,94 €
Grondverwerving - €
Totaal 131.280,34 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan Natuurpunt vzw, in toepassing van art.9 van
het subsidiebesluit (70%)
Aandeel van Natuurpunt vzw (30%)
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
91.896,24 €
39.384,10 €
Het betreft werken van landschapszorg (inclusief erfbeplantingswerken),
natuurontwikkeling, kleinschalige milieuverbeteringen en passieve recreatie met een
duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang. Onder voorbehoud van het sluiten
van (een) overeenkomst(en) waaruit blijkt dat de aanvrager(s) het via subsidies
ingerichte goed gedurende 20 jaren in stand zal (zullen) houden en beheren in functie
van de doelstellingen van openbaar nut, dan zal, overeenkomstig art. 9, §1, 2° van het
subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70% bedragen en het aandeel ten
laste van de privaatrechtelijke rechtsperso(o)n(en) en/of natuurlijke perso(o)n(en) 30%.
Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan zal de subsidie van het Vlaamse
Gewest 30% bedragen en het aandeel ten laste van de privaatrechtelijke
rechtsperso(o)n(en) en/of natuurlijke perso(o)n(en) 70%. 6
9. Vzw Bosgroep Zuiderkempen
Raming 21.720,00 €
Algemene kosten (10%) 2.172,00 €
BTW (21%) 4.561,20 €
Grondverwerving - €
Totaal 28.453,20 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan Bosgroep Zuiderkempen vzw, in toepassing
van art.9 van het subsidiebesluit (70%)
Aandeel van Bosgroep Zuiderkempen vzw (30%)
19.917,24 €
Het betreft werken van landschapszorg (inclusief erfbeplantingswerken),
natuurontwikkeling, kleinschalige milieuverbeteringen en passieve recreatie met een
duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang. Onder voorbehoud van het sluiten
van (een) overeenkomst(en) waaruit blijkt dat de aanvrager(s) het via subsidies
ingerichte goed gedurende 20 jaren in stand zal (zullen) houden en beheren in functie
van de doelstellingen van openbaar nut, dan zal, overeenkomstig art. 9, §1, 2° van het
subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70% bedragen en het aandeel ten
laste van de privaatrechtelijke rechtsperso(o)n(en) en/of natuurlijke perso(o)n(en) 30%.
Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan zal de subsidie van het Vlaamse
Gewest 30% bedragen en het aandeel ten laste van de privaatrechtelijke
rechtsperso(o)n(en) en/of natuurlijke perso(o)n(en) 70%. 7
10. Kempens Landschap vzw
8.535,96 €
Raming 1756,00 €
6 Onder voorbehoud van goedkeuring van de overeenkomst(en); Wanneer de overeenkomsten niet bij de goedkeuring van het
inrichtingsplan, maar wel bij de subsidieaanvraag worden ondertekend, moet het financieringsplan in voorwaardelijke termen
worden opgesteld.
7 Onder voorbehoud van goedkeuring van de overeenkomst(en); Wanneer de overeenkomsten niet bij de goedkeuring van het
inrichtingsplan, maar wel bij de subsidieaanvraag worden ondertekend, moet het financieringsplan in voorwaardelijke termen
worden opgesteld.

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Algemene kosten (10%) 175,60 €
BTW (21%) 368,76 €
Grondverwerving - €
Totaal 2.300,36 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan Kempens Landschap vzw, in toepassing van
art.9 van het subsidiebesluit (70%)
Aandeel van Kempens Landschap vzw (30%)
Het betreft werken van passieve recreatie met een duidelijk karakter van algemeen en
regionaal belang. Onder voorbehoud van het sluiten van (een) overeenkomst(en)
waaruit blijkt dat de aanvrager(s) het via subsidies ingerichte goed gedurende 20 jaren
in stand zal (zullen) houden en beheren in functie van de doelstellingen van openbaar
nut, dan zal, overeenkomstig art. 9, §1, 2° van het subsidiebesluit, de subsidie van het
Vlaamse Gewest 70% bedragen en het aandeel ten laste van de privaatrechtelijke
rechtsperso(o)n(en) en/of natuurlijke perso(o)n(en) 30%. Indien niet aan deze
voorwaarden wordt voldaan, dan zal de subsidie van het Vlaamse Gewest 30%
bedragen en het aandeel ten laste van de privaatrechtelijke rechtsperso(o)n(en) en/of
natuurlijke perso(o)n(en) 70%. 8
11. NV Domein de Vijvers
1.610,25€
690,11 €
Raming 32.895,00 €
Algemene kosten (10%) 3.289,50 €
BTW (21%) 6.907,95 €
Grondverwerving - €
Totaal 43.092,45 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan NV Domein de Vijvers, in toepassing van
art.9 van het subsidiebesluit (70%)
Aandeel van NV Domein de Vijvers vzw (30%)
30.164,72 €
12.927,74 €
Het betreft werken van landschapszorg en passieve recreatie met een duidelijk karakter
van algemeen en regionaal belang. Onder voorbehoud van het sluiten van (een)
overeenkomst(en) waaruit blijkt dat de aanvrager(s) het via subsidies ingerichte goed
gedurende 20 jaren in stand zal (zullen) houden en beheren in functie van de
doelstellingen van openbaar nut, dan zal, overeenkomstig art. 9, §1, 2° van het
subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70% bedragen en het aandeel ten
laste van de privaatrechtelijke rechtsperso(o)n(en) en/of natuurlijke perso(o)n(en) 30%.
Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan zal de subsidie van het Vlaamse
Gewest 30% bedragen en het aandeel ten laste van de privaatrechtelijke
rechtsperso(o)n(en) en/of natuurlijke perso(o)n(en) 70%. 9
12. Private eigenaar
Raming 3.374,00 €
Algemene kosten (10%) 337,40 €
BTW (21%) 708,54 €
8 Onder voorbehoud van goedkeuring van de overeenkomst(en); Wanneer de overeenkomsten niet bij de goedkeuring van het
inrichtingsplan, maar wel bij de subsidieaanvraag worden ondertekend, moet het financieringsplan in voorwaardelijke termen
worden opgesteld.
9 Onder voorbehoud van goedkeuring van de overeenkomst(en); Wanneer de overeenkomsten niet bij de goedkeuring van het
inrichtingsplan, maar wel bij de subsidieaanvraag worden ondertekend, moet het financieringsplan in voorwaardelijke termen
worden opgesteld.
71

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Grondverwerving - €
Totaal 4.419,94 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie
aan private eigenaar, in toepassing van art.9 van
het subsidiebesluit (70%)
Aandeel van private eigenaar (30%)
Het betreft werken van landschapszorg, natuurontwikkeling en kleinschalige
milieuverbeteringen met een duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang.
Onder voorbehoud van het sluiten van (een) overeenkomst(en) waaruit blijkt dat de
aanvrager(s) het via subsidies ingerichte goed gedurende 20 jaren in stand zal (zullen)
houden en beheren in functie van de doelstellingen van openbaar nut, dan zal,
overeenkomstig art. 9, §1, 2° van het subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse
Gewest 70% bedragen en het aandeel ten laste van de privaatrechtelijke
rechtsperso(o)n(en) en/of natuurlijke perso(o)n(en) 30%. Indien niet aan deze
voorwaarden wordt voldaan, dan zal de subsidie van het Vlaamse Gewest 30%
bedragen en het aandeel ten laste van de privaatrechtelijke rechtsperso(o)n(en) en/of
natuurlijke perso(o)n(en) 70%. 10
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode
3.093,96€
1.325,98 €
10 Onder voorbehoud van goedkeuring van de overeenkomst(en); Wanneer de overeenkomsten niet bij de goedkeuring van het
inrichtingsplan, maar wel bij de subsidieaanvraag worden ondertekend, moet het financieringsplan in voorwaardelijke termen
worden opgesteld.

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Samenvattende tabellen.
Totale kostenraming per uitvoerende
partner
Uitvoerende partner Kostenraming incl. algemene kosten en
BTW
werken (eur) Grondverwerving
(euro) totaal (euro)
Vlaamse Landmaatschappij € 323.706,24 € 0,00 € 323.706,24
AWV € 602,60 € 0,00 € 602,60
Gemeente Westerlo € 1.951,90 € 0,00 € 1.951,90
gemeente Laakdal € 39.876,40 € 0,00 € 39.876,40
Gemeente Herselt € 602,60 € 0,00 € 602,60
Gemeente Scherpenheuvel-Zichem € 314,40 € 0,00 € 314,40
Gemeente Tessenderlo € 786,00 € 0,00 € 786,00
Natuurpunt vzw € 131.280,34 € 0,00 € 131.280,34
Bosgroep Zuiderkempen vzw € 28.453,20 € 0,00 € 28.453,20
Kempens Landschap vzw € 2.300,36 € 0,00 € 2.300,36
NV Domein de Vijvers € 43.092,45 € 0,00 € 43.092,45
private eigenaar € 4.419,94 € 0,00 € 4.419,94
Totaal (EUR) € 577.386,43 € 0,00 € 577.386,43
73

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Totale kostenraming per financierende
partner.
Financierende partner Kostenraming incl. algemene kosten en
BTW
werken (eur) Grondverwerving
(euro) totaal (euro)
Vlaams Gewest (landinrichting) € 403.389,22 € 0,00 € 403.389,22
AWV € 602,60 € 0,00 € 602,60
ANB € 513,52 € 0,00 € 513,52
Provincie Antwerpen € 12.140,56 € 0,00 € 12.140,56
Gemeente Westerlo € 15.270,41 € 0,00 € 15.270,41
gemeente Laakdal € 21.830,36 € 0,00 € 21.830,36
gemeente Herselt € 8.028,20 € 0,00 € 8.028,20
Gemeente Scherpenheuvel-Zichem € 29.948,96 € 0,00 € 29.948,96
Gemeente Tessenderlo € 18.475,72 € 0,00 € 18.475,72
Gemeente Geel € 4.323,00 € 0,00 € 4.323,00
Natuurpunt vzw € 39.384,10 € 0,00 € 39.384,10
Bosgroep Zuiderkempen vzw € 8.535,96 € 0,00 € 8.535,96
Kempens Landschap vzw € 690,11 € 0,00 € 690,11
NV Domein de Vijvers € 12.927,74 € 0,00 € 12.927,74
Private eigenaar € 1.325,98 € 0,00 € 1.325,98
Totaal (EUR) € 577.386,43 € 0,00 € 577.386,43
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Overzicht financieringsplan.
Partner Raming subsidie
Vlaams Gewest
(EUR)
Raming aandeel
partner (EUR)
AWV € 602,60
ANB € 513,52
Provincie Antwerpen € 28.327,96 € 12.140,56
Gemeente Westerlo € 35.630,95 € 15.270,41
gemeente Laakdal € 50.937,52 € 21.830,36
Gemeente Herselt € 18.732,48 € 8.028,20
Gemeente Scherpenheuvel-Zichem € 69.880,90 € 29.948,96
Gemeente Tessenderlo € 43.110,00 € 18.475,72
Gemeente Geel € 10.087,00 € 4.323,00
Natuurpunt vzw € 91.896,24 € 39.384,10
Bosgroep Zuiderkempen vzw € 19.917,24 € 8.535,96
Kempens Landschap vzw € 1.610,25 € 690,11
NV Domein de Vijvers € 30.164,72 € 12.927,74
Private eigenaar € 3.093,96 € 1.325,98
Algemeen totaal project € 577.386,43
€ 403.389,22 € 173.997,21
75

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Bijlagen
Bijlage 1: Communicatie en Draagvlak
Bijlage 2: Watertoets
Bijlage 3: Passende beoordeling
Bijlage 4: Toerisme Vlaanderen: richtlijnen bewegwijzering bij ruiteren en mennen
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Bijlage 1: COMMUNICATIE EN DRAAGVLAK
Om een zo goed mogelijk gedragen project te realiseren werden de verschillende partners en de
lokale ruiters/menners betrokken bij de uitwerking van het inrichtingsconcept. Dit gebeurde op
verschillende manieren:
Gemeentelijke werkgroepen
Bij de opmaak van dit inrichtingsplan werden een aantal lokale gemeentelijke werkgroepen opgericht
bestaande uit een vertegenwoordiging van de lokale ruiterwereld (verenigingen, ondernemers,
menners, …) en een vertegenwoordiging van terreinbeheerders en eigenaars. De werkgroep werd
begeleid door de gemeentelijke ambtenaar en VLM.
Aan deze werkgroep werd gevraagd om :
- Op kaart aan te duiden welke paden momenteel geschikt zijn voor ruiters/menners
- Weer te geven welke startpunten, attractieve elementen, goed uitgeruste en goed gelegen
parkings, paardvriendelijke logies en horeca, maneges, … er al zijn
- Waar liggen potenties voor nieuwe ruiterpaden?
- Waar liggen potenties voor nieuwe attractieve locaties (startpunten, parkings, rustpunten,
doorwaadbare plaatsen, spingelementen, …)?
Als basismateriaal werd aan de werkgroepen een topografische kaart bezorgd met de routes beslist
beleid inzake toegankelijkheid, een kaart met de overige recreatieve routes (wandelen en fietsen) en
een kaart met de maatregelen die reeds worden uitgevoerd via andere land- en
natuurinrichtingsprojecten.
Er werden een aantal criteria vooropgesteld :
1. Doelstelling: netwerk creëren met lussen van +- 30 km, maar bekijk alle mogelijkheden.
Indien het niet haalbaar blijkt om lussen te vormen, kan een bijkomende ruiterroute wel
extra meerwaarde bieden voor het gebied;
2. Aansluitingsmogelijkheden/verbindingen naar attractieve punten mee bekijken (maneges,
vertrekpunten, horeca, …)
3. Focus:
a. Veilige routes (voor paard, ruiter, andere weggebruikers)
b. Interessante routes door interessante gebieden
4. Zoveel mogelijk scheiden van recreatieve stromen (inrichting is mogelijk)
5. Zoveel mogelijk onverharde paden integreren (richtverhouding 30-70%) (inrichting is
mogelijk)
6. Eerst worden ruiterroutes ingetekend, later wordt gekeken welke routes ook toegankelijk
zijn voor menners en waar een eventuele omleiding voor menners kan voorzien worden.
7. Toegankelijkheidsbepalingen en beslist beleid worden niet in vraag gesteld. Dit wordt
aangegeven op de kaart.
In Herselt, Westerlo, Laakdal, Scherpenheuvel-Zichem en Aarschot kwamen de werkgroepen 2 keer
samen. Omdat in Geel maar een kleine oppervlakte in aanmerking komt voor het ruiternetwerk werd
samen met de gemeente een voorstel uitgewerkt. In Diest werd een voorstel van route uitgewerkt door
leden van Paard en Natuur. In Tessenderlo werd een voorstel van route uitgewerkt door de leden van
Paard en Natuur, Natuurpunt en de gemeente.
De werkgroepen gingen door in het voorjaar 2012.
77

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Overkoepelende werkgroep
Na de inventarisatieperiode van de gemeentelijke werkgroepen, werd een overkoepelende werkgroep
opgericht om met de inventarisatie aan de slag te gaan en de eenheid bij het uitwerken van de
ruiterroutes in het gehele gebied te bewaren.
Doel van de werkgroep:
Bewaren eenheid werking gemeentelijke werkgroepen
Sturende rol bij keuze routes na aanlevering materiaal van gemeentelijke
werkgroepen
Sturende rol bij inrichting routes en omgeving (begeleiden opmaak inrichtingsplan)
Nadenken over nazorg en beheer
De overkoepelende werkgroep bestaat uit terreinbeheerders, coördinatoren van de gemeentelijke
werkgroepen, het paardenloket en de 3 provinciale toeristische diensten.
De overkoepelende werkgroep kwam samen op 19/9/2011, 24/4/2012, 5/7/2012 en 18/9/2012.
Bilateraal overleg
Om de maatregelen scherp te stellen werd regelmatig bilateraal overleg gevoerd met de betrokken
partners. Dit was zowel met gemeenten, provincies, provinciale toeristische diensten, … maar ook
ondernemers en andere private eigenaars werden gecontacteerd.
Werkgroep ecologische en landschappelijke verbindingen
Aan de opmaak van dit inrichtingsplan werd een werkgroep “ecologische en landschappelijke
verbindingen” gekoppeld. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van VLM, Provincie
Antwerpen, Provincie Limburg, Provincie Vlaams-Brabant, ANB, INBO, Boerenbond, Regionaal
landschap Noord-Hageland, Regionaal landschap Lage Kempen, Natuurpunt vzw en Kempens
Landschap vzw. De werkgroep werd begeleid door VLM.
De doelstelling was om te komen tot een gefundeerde visie op ecologische en landschappelijke
verbindingen binnen de Merode.
De voorgestelde visie bestaat uit het opsplitsen van het gebied de Merode in subzones die
landschappelijk min of meer een entiteit vormen. Per entiteit wordt er een visie opgesteld, bestaande
uit beschrijving van het gebied, doelstellingen (natuurverbindingen, KLE, versterken bosstructuur of
natuurlijke structuur, KLE, …) en aanduiding van potentiële partners en/of instrumenten.
In een volgende werkgroep is dan gekozen voor een soortspecifieke aanpak. Per subzone wordt er
een doelsoort aangeduid, waarvoor maatregelen kunnen worden genomen. Deze soort wordt zo
gekozen dat andere soorten hier mee van kunnen profiteren. Op basis van de studie van
landschapsbeelden van de provincie Antwerpen, werd eveneens een kaart opgemaakt met een aantal
‘landschappelijke dragers’. Aan elke ‘landschappelijke drager’ wordt een bepaalde doelsoort
gekoppeld. Deze soort is representatief voor een bepaald type landschap.
De werkgroepen gingen door in het voorjaar en de zomer van 2012. De werkgroep zal ook jaarlijks of
tweejaarlijks samen komen om verdere maatregelen (los van dit inrichtingsplan) uit te werken en de
genomen maatregelen te evalueren.
Het overleg resulteerde in een visiekaart, zie kaart 10.
Bijlage 2: WATERTOETS
Wordt toegevoegd bij eindrapport inrichtingsplan.
Inrichtingsplan Ruiter- en menroutenetwerk de Merode

Landinricchting
de Meerode,
prinsh heerlijk platteeland
Bijlage 33:
PASSENDDE
BEOORD DELING
Wordt tooegevoegd
bij
eindrappor rt inrichtingspplan.
Overleg g met ANB werd w reeds oppgestart.
Bijlage 4: TOERISME
VLAAN NDEREN: RIICHTLIJNEN
N BEWEGW WIJZERING
MMENNEN
Enkele vvoorbeelden:
:
Zeshoekkig
bord met top naar bov ven voor lusvvormige
ruite erroutes:
Knooppuuntenbord
ruuiter
en menn ner:
Doorverwwijzingsbord
ruiter en me enner:
BIJ RUITEREN
EN
79

Landinricchting
de Meerode,
prinsh heerlijk platteeland
Aankonddigingbord
knnooppunt
ruiter:
Inrichtinggsplan
Ruiter-
en menrou utenetwerk dde
Merode

Landinrichting de Merode, prinsheerlijk platteland
Kaarten
Kaart 1: Situering (1/50.000)
Kaart 2: Bestaande ruiterroutes
Kaart 3: Bestaande wandelroutes
Kaart 4: Bestaande fietsroutes en fietsknooppuntennetwerk
Kaart 5: Bestaande mountainbikeroutes
Kaart 6: Gewestplan
Kaart 7: Speciale beschermingszones
Kaart 8: VEN
Kaart 9: Beschermde landschappen, dorpsgezichten, ankerplaatsen en relictzones
Kaart 10: Visiekaart ecologische en landschappelijke verbindingen
Kaart 11: Maatregelenkaart
Kaart 12a: Kenmerken ruiter- en menroutenetwerk de Merode: routes op lange en korte termijn
Kaart 12b: Kenmerken ruiter- en menroutenetwerk de Merode: onderscheid ruiters en menners
Kaart 12c: Kenmerken ruiter- en menroutenetwerk de Merode: verharding
81

Herenthout
Heist-op-den-Berg
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Tremelo
Tremelo
Herentals
Olen
Aarschot
Westerlo
Herselt
Rotselaar
Holsbeek
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
Herk-de-Stad
±
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 1: Situering gebied
Legende
bron:
Provinciegrens
Gemeentegrens
Perimeter planprogramma
Perimeter plattelandsproject de Merode
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen,
NGI (GIS-Vlaanderen)
-Gemeentegrenzen, NGI
-Topografische kaart 1/50.000, raster, NGI, © Nationaal Geografisch Instituut

Herenthout
Heist-op-den-Berg
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Tremelo
Tremelo
Herentals
Olen
Aarschot
Westerlo
Herselt
Rotselaar
Holsbeek
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
´ Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 2: Bestaande ruiterroutes
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
ruiterroute Westerlo
provinciale route Rillaarpad
provinciale route Wolfsdonkpad
toegankelijkheidsreglement Gerhagen -
Houterenberg - Pinnekensweijer
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Heist-op-den-Berg
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Herentals
Olen
Aarschot
Westerlo
Herselt
Rotselaar
Holsbeek
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
´ Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 3: Bestaande wandelroutes
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
Wandelnetwerk de Merode
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Heist-op-den-Berg
Hulshout
!(
Heist-op-den-Berg
!(
Begijnendijk
Tremelo
Tremelo
!( !(
!(
Herentals
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
Olen
!(
Westerlo
!(
!(
!(
Aarschot
!(
!(
!(
!(
Herselt
Rotselaar
Holsbeek
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
Geel
!(!(
!(
!(
!( !(
!(
!(
!(
Scherpenheuvel-Zichem
!(
Bekkevoort
!(
Laakdal
!(
!(
!(
!(
!(
!(
!(
Kortenaken
Diest
!(
Meerhout
!(
Tessenderlo
!(
!(
!(
Halen
!(
!(
Ham
Balen
!(!(
!(
Beringen
!(
Lummen
!(
´
Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 4: Bestaande fietsroutes en
fietsknooppuntennetwerk
Legende
fietslussen
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
!( fietsknooppunten
LF 35 Kempenroute Noord - Kempenroute Zuid -
Hageland-Haspengouw
LF 50 Jeugdherbergroute
Sint-Dimpnaroute
Drie provincieënroute
Louis Verbeeckroute
VTB-fietsroute
Keizer Karelroute
Laak- en Neteroute
Pater van Cleroute
Van Ganzenroute
fietsknooppuntennetwerk
Antwerpse Kempen
Limburgse Kempen
Hageland
aanlooproute
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Heist-op-den-Berg
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Tremelo
Herentals
Olen
Aarschot
Westerlo
Herselt
Rotselaar
Holsbeek
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Mol
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
´ Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 5: Bestaande mountainbikeroutes
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
Mountainbikenetwerk de Merode
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Heist-op-den-Berg
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Tremelo
Herentals
Aarschot
Olen
Westerlo
Herselt
Holsbeek
Rotselaar
0 1 2 3 4 5
Tielt-Winge
10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Mol
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
±
Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 6: Gewestplan
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
ruiter en menroutenetwerk de Merode
0100- woongebied
0102- woongebied met landelijk karakter
0105- woonuitbreidingsgebied
0200- gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen
en openbaar nut
0400- recreatiegebieden
0500- parkgebieden
0600- bufferzones
0701- natuurgebieden
0702- natuurgebieden met wetenschappelijke
waarde of natuurreservaten
0800- bosgebieden
0900- agrarische gebieden
0901- landschappelijk waardevolle
agrarische gebieden
0901-agrarische gebieden met ecologisch belang
1000- industriegebieden
1100- regionale bedrijventereinen met
openbaar karakter
gebied voor wachtbekken
1332 - bezinkingsgebied
1400- militaire gebieden
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Vectoriële versie van het Gewestplan, Dept. RWO, Afdeling Ruimtelijke Planning,
2002 (bijgewerkt 2011) (AGIV)

Herenthout
Heist-op-den-Berg
BE2400014
BE2400012
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Tremelo
Herentals
Aarschot
BE2100040
BE2100040
Olen
Westerlo
BE2400014
Herselt
BE2400014
BE2223316
BE2100040
BE2400014
BE2400014
Scherpenheuvel-Zichem
BE2400012
Holsbeek
Rotselaar
Tielt-Winge
BE2400012
0BE2400012 1 2 3 4 5 10
BE2400012
kmBE2400012
BE2400012 BE2400012
BE2400012
Geel
BE2400014
Bekkevoort
Laakdal
BE2100040
BE2400014
Tessenderlo
Diest
Mol
Meerhout
BE2400014
BE2223316
BE2400014
Halen
Ham
BE2100040
Balen
Beringen
Lummen
BE2400014
±
Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 7: Speciale beschermingszones
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
Habitatrichtlijngebieden
Vogelrichtlijngebieden
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Digitale versie van de Habitatrichtlijngebieden, MVG-LIN-AMINAL-Natuur,
toestand 15/02/2008 (OC GIS-Vlaanderen)
-Vectoriële versie van de Vogelrichtlijngebieden, toestand 22/07/2005
(Agentschap voor Natuur en Bos, 2006)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Heist-op-den-Berg
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Tremelo
Herentals
Aarschot
Olen
Westerlo
Herselt
Holsbeek
Rotselaar
0 1 2 3 4 5
Tielt-Winge
10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Mol
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
±
Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 8: VEN (Vlaams ecologisch netwerk)
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
Grote eenheid natuur
Grote eenheid natuur in ontwikkeling
Natuurverwevingsgebied
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Vectoriële versie van de VEN-gebieden, toestand 07/05/2010 (AGIV, 2010)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Herentals
Heist-op-den-Berg
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Hulshout
Olen
Aarschot
Westerlo
Herselt
Holsbeek
Rotselaar
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
Herk-de-Stad
±
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 9: Beschermde landschappen en
dorpsgezichten, ankerplaatsen en relictzones
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
Aangeduide ankerplaatsen
Beschermde landschappen
Beschermde dorps- en stadsgezichten
Relictzones
Ankerplaatsen
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Digitale versie van de landschapsatlas, MVG-LIN-AROHM-Monumenten en Landschappen,
toestand 31/03/2001 (OC GIS-Vlaanderen)
-Aangeduide ankerplaatsen, toestand 15/05/2012 (Onroerend Erfgoed, 2012)
-Vectoriële versie van de Beschermde landschappen, Stads- en dorpsgezichten,
Onroerend Erfgoed (2012)
-Vectoriële versie van de Beschermde landschappen, Onroerend Erfgoed (2012)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Heist-op-den-Berg
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Herentals
Hulshout
Aarschot
Olen
Westerlo
Herselt
Rotselaar
Holsbeek
0 1 2 3 4 5
Tielt-Winge
10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Mol
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
±
Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en m enroutenetwerk de M erode
ontwerp inrichtingsplan
K aart 10: Visiekaart ecologische en
landschappelijke verbindingen
L egende
Perim eter planprogram m a
Gem eentegrens
bestaande bossen de M erode
versterken bosstructuren
versterken natuurlijke structuren
versterken K leine L andschapselem enten
(houtkanten, bom enrijen, berm en,… )
bron:
-Vectoriële versie van de adm inistratieve grenzen, N GI (GIS-Vlaanderen)
-R asterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
N GI, opnam e 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Herentals
Heist-op-den-Berg
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
#0
#0
#0
Jx Jx
JxJx
#0
Jx
Aarschot
#0
#0 #0 #0
IA
#0 #0
Olen
Westerlo
#0
#0
IA
#0
#0
Herselt
Jx
#0
#0
#0
#0
Jx
#0
Jx
Jx
#0 #0
#0 #0#0
Holsbeek
Rotselaar
0 1 2 3 4 5 Tielt-Winge 10
km
IA
Iñ
$K
#0
$K
$K
#0
Iñ
#0 Iñ
#0 #0
IA
#0
Jx Jx
#0
Jx
Geel
#0
#0
#0
Jx$K
#0
#0 #0
Scherpenheuvel-Zichem
IA
#0
Jx
Jx
IA
Jx
Bekkevoort
#0
#0
Laakdal
#0 #0
#0
#0
#0 #0
!5
Jx
Jx
#0
Jx
#0
#0 #0 Jx
#0
IA
$K
#0 #0
Jx
#0
!5
IA
#0
Tessenderlo
#0
Diest
Mol
Meerhout
Jx
JxJx
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
Herk-de-Stad
±
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 11 a: Maatregelenkaart: puntvormige
maatregelen
Legende
Gemeentegrens
Perimeter planprogramma
Puntvormige maatregelen
$K 2.2.1/2/5/6 verbeteren of inrichten brug
Jx 2.2.4 aanpassen politiereglement
#0 2.3.1 bebording oversteekplaatsen
#0 2.3.2 oversteekplaats gewest
#0 AWV: inrichting ikv module 13 of andere
2.3.4 Bebording Den Eik: veiligheid
IA 3.1.x parking
!5 3.2.1 rustplaats
Iñ 3.3.1 / 3.3.2 deelgebiedbaken
4.2.2 / 4.2.4 vleermuizen- en faunatoren
4.2.3 boombrug
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Herentals
Heist-op-den-Berg
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Hulshout
Olen
2.1.2
Aarschot
Westerlo
Herselt
2.1.1
0 1 2 Holsbeek 3 4 5 10
Tielt-Winge
Rotselaar
km
2.4.4
2.4.4
2.4.3
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
2.1.3 2.2.3
2.4.2
2.4.1a / b
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
± Herk-de-Stad
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 11 b: Maatregelenkaart:
lijnvormige maatregelen
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
lijnvormige maatregelen
2.1.1 Inrichting Oevelse Dreef Westerlo
2.1.2 Inrichting ruiterpad Teunenberg
2.1.3 / 2.2.3 Inrichting Luikerdreef
2.4.1a / b Aanleg ruiterpad Everbeur
2.4.2 Trage weg ten zuiden van Eindhout
2.4.3 Voetweg 68 Zichem
2.4.4 Scholierweg - Leengoedhol
1.2.1 verwijderen bestaande route Westerlo
1.1.1 Bewegwijzering routenetwerk
1.1.1 Bewegwijzering routenetwerk lange termijn
1.1.1 Bewegwijzering routenetwerk aanlooproute
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Herentals
Heist-op-den-Berg
Heist-op-den-Berg
Herselt
Begijnendijk
4.1.6
4.1.6
4.1.5
4.1.9
4.1.5
4.1.6
4.1.5
Hulshout
4.1.10
Olen
4.1.10
4.1.5
4.1.6 4.1.5 4.1.9 4.1.5 4.1.7
4.1.6
Aarschot
4.1.10
4.1.10
Westerlo
4.1.10
4.1.10
Holsbeek
Rotselaar
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
4.1.7
4.1.8
4.1.1
4.1.10
Laakdal
4.1.10
4.1.10
Geel
4.1.4
Scherpenheuvel-Zichem
4.1.3
4.1.2
Bekkevoort
4.1.10
4.1.10
4.1.8
4.1.10
Tessenderlo
Diest
Meerhout
4.1.1
4.1.10
Halen
4.1.10
4.1.4
Ham
Balen
Beringen
Lummen
Herk-de-Stad
±
4.1.2
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 11 c: Maatregelenkaart: ecologische
en landschappelijke maatregelen
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
Ecologische en landschappelijke maatregelen
4.1.1 Aanplanting dreven en houtkanten ifv vleermuizen (Vispoel)
4.1.2 Verwijderen bosexoten parking Everbeur
4.1.3 Ecologische inrichting doorwaadplaats Kleine Laak
4.1.4 Inrichting poel Veerle Heide
4.1.5 Vernatuurlijken vijvers Langdonken
4.1.6 Plaggen Langdonken met verwijderen opschot
4.1.7 Vernatuurlijken recreatievijver langsheen Kalsterloop
4.1.8 Inrichting poel Elsschot
4.1.9 Ontgronden akker Langdonken
4.1.10 Duurzame bosontwikkeling
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Herentals
Heist-op-den-Berg
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Hulshout
Olen
Aarschot
Westerlo
Herselt
Holsbeek
Rotselaar
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
Herk-de-Stad
±
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 12 a: Kenmerken ruiter-en men
routenetwerk de Merode: routes op
lange en korte termijn
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
routes op korte en lange termijn
Korte termijn: netwerk
Korte termijn: Aanlooproute
Lange termijn
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Herentals
Heist-op-den-Berg
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Hulshout
Olen
Aarschot
Westerlo
Herselt
Holsbeek
Rotselaar
Tielt-Winge
0 1 2 3 4 5 10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
Herk-de-Stad
±
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 12 b: Kenmerken ruiter-en men
routenetwerk de Merode: routes voor
ruiters en menners
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
routes op korte termijn
ruiter/menner
ruiter
routes op lange termijn
ruiter/menner
ruiter
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)

Herenthout
Herentals
Heist-op-den-Berg
Hulshout
Heist-op-den-Berg
Begijnendijk
Aarschot
Olen
Westerlo
Herselt
Holsbeek
Rotselaar
0 1 2 3 4 5 Tielt-Winge 10
km
Geel
Scherpenheuvel-Zichem
Bekkevoort
Laakdal
Tessenderlo
Diest
Mol
Meerhout
Halen
Ham
Balen
Beringen
Lummen
Herk-de-Stad
±
Landinrichting
D e M e r o d e
de Merode: prinsheerlijk platteland
ruiter- en menroutenetwerk de Merode
ontwerp inrichtingsplan
Kaart 12 c: Kenmerken ruiter-en men
routenetwerk de Merode: verharding
Legende
Perimeter planprogramma
Gemeentegrens
Routes op korte termijn
onverhard
verhard
Routes op lange termijn
onverhard
verhard
bron:
-Vectoriële versie van de administratieve grenzen, NGI (GIS-Vlaanderen)
-Rasterversie van de Topografische kaart in zwartwit en op schaal 1/100.000,
NGI, opname 1986-1990 (GIS-Vlaanderen)