Anatomie van de bekkenbodem - AZ Sint-Maarten
Anatomie van de bekkenbodem - AZ Sint-Maarten
Anatomie van de bekkenbodem - AZ Sint-Maarten
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Anatomie</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> bekkenbo<strong>de</strong>m<br />
Dr. Carine Petré, medische beeldvorming
BEKKENBODEM<br />
• complexe multifunctionele eenheid :<br />
- actieve en passieve steun <strong>van</strong> viscerale<br />
organen<br />
- regelt continentie<br />
- coördineert relaxatie bij mictie en <strong>de</strong>fecatie<br />
- geboortekanaal<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• Bekkenbo<strong>de</strong>m bestaat uit 3 compartimenten:<br />
-anterior<br />
-mid<strong>de</strong>n<br />
-posterior<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• On<strong>de</strong>rlinge nauwe relatie tussen verschillen<strong>de</strong><br />
compartimenten veroorzaakt vaak ook<br />
pathologie tegelijkertijd in verschillen<strong>de</strong><br />
compartimenten<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• Dysfunctie manifesteert zich als:<br />
prolaps,incontinentie,pijn,constipatie…<br />
• 1/9 vrouwen last <strong>van</strong> prolaps-urinaire<br />
incontinentie (
EKKENWAND:bot-bindweefsel-spier-viscera<br />
Bot: os pubis,spina ischiadica,sacrum,coccyx<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• Bindweefsel en spier vormen 3 lagen<br />
craniocaudaal:<br />
1/ fascia endopelvica-peritoneum<br />
2/ diafragma pelvica(levator ani)<br />
3/ diafragma urogenitale<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
1/ Fascia endopelvica:<br />
=bindweefsellaag rond vagina en cervix<br />
die via fasciae en ligamenten viscera aan<br />
bekkenwand hecht<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
2/Diafragma pelvica>levator ani +fasciae<br />
-m.puborectalis=ventromediale <strong>de</strong>el <strong>van</strong> levator ani, sling <strong>van</strong> pubis rond<br />
urethra,vagina en anorectum en hecht aan vagina en anorectum: contractie<br />
sluit urogenitale en anorectale hiatus (steun bij staan en activiteit)<br />
-m.iliococcygeus: posterior <strong>de</strong>el <strong>van</strong> diafragma <strong>van</strong> spina ischiadica naar<br />
coccyx en sacrum samen met sacrospineuze ligament<br />
-urogenitale hiatus =opening in levator ani voor urethra en vagina.Deze hiatus<br />
blijft gesloten bij normale tonus <strong>van</strong> <strong>de</strong> levator ani.<br />
puborectalis<br />
iliococcygeus<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011<br />
puborectalis<br />
iliococcygeus
3/ Diafragma urogenitale of membrana perinea:<br />
=triangulaire fibromusculaire laag net caudaal tegen diafragma pelvica en<br />
anterieur <strong>van</strong> anorectum,wordt door urethra and vagina on<strong>de</strong>rbroken<br />
-m.perinei transversi<br />
-hecht o.a. urethra-vagina-perineal body aan ischiopubische takken<br />
4/ Oppervlakkige laag :<br />
-externe genitale spieren: oppervlakkige transversi perinei, bulbospongiosus<br />
en ischiocavernosus<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
BEKKENBODEM VOORACHTERWAARTS<br />
• Voorste compartiment: blaas-urethra<br />
• Mid<strong>de</strong>nste compartiment: uterus-vagina<br />
• Posterieure compartiment: rectum-anus<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
BLAAS EN URETHRA<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
BLAASSUPPORT:<br />
• anterior lig pubovesicalis, superior lig umbilicalis,<br />
posteroinferior laterale ligamenten<br />
R<br />
U<br />
B<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
URETHRASUPPORT:<br />
door anterior vagina, fascia endopelvica,<br />
arcus tendineus fasciae pelvis, levator ani<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
URETHRASFINCTER:<br />
-urethra gesloten in rusttoestand door gestreepte<br />
en glad<strong>de</strong> spier in urethra<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Urinair sfincter mechanisme:<br />
• wordt bepaald door <strong>de</strong>trusor, trigonum en urethra<br />
spieren<br />
• Interne urethra sfincter:glad<strong>de</strong> spier in continuiteit met<br />
<strong>de</strong>trusor<br />
• Externe urethra sfincter:gestreepte spier<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
UTERUS EN VAGINA<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
UTEROVAGINAAL SUPPORT:<br />
• Support op 3 niveaus:uterus-cervix-vagina<br />
I.Uterus :-superior fascia endopelvica<br />
-lateraal parametrium<br />
-anterior ron<strong>de</strong> ligament (anteversie uterus)<br />
>scha<strong>de</strong> level I: uterus prolaps<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
II. Cervix:-anterior lig.pubocervicale: steunt blaas<br />
-lateraal parametrium (cardinale ligamenten<br />
naar arcus tendineus fasciae pelvis)<br />
-posterior lig. sacrocervicale<br />
Parametrium en paracolpium on<strong>de</strong>rsteunen vaginale<br />
apex na hysterectomie.<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
III. Vagina: -anterior vesicovaginale fascia<br />
-lateraal paracolpium<br />
-posterior rectovaginale fascia<br />
-distale vagina direct gehecht aan omliggen<strong>de</strong> structuren<br />
zon<strong>de</strong>r paracolpium (anterior fusie urethra,lateraal levator ani,<br />
posterior corpus perineale)<br />
->scha<strong>de</strong> level III: rectocoele en cystocoele<br />
->scha<strong>de</strong> lig pubocervicale+rectovaginale septum: enterocoele<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
RECTUM EN ANUS<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Anale sfincter<br />
• circulaire glad<strong>de</strong> spier <strong>van</strong> interne sfincter<br />
• gestreepte spier <strong>van</strong> externe sfincter<br />
• m. puborectalis<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• Thv diafragma pelvica ligt anorectale<br />
junctie>anorectale hoek wordt bepaald door m.<br />
puborectalis<br />
• Faecale incontinentie eer<strong>de</strong>r door <strong>de</strong>nervatie <strong>van</strong><br />
spieren <strong>van</strong> diafragma pelvica dan door<br />
pathologie <strong>van</strong> externe sfincter<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• Ischio-anale fossa:<br />
vethou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> ruimte on<strong>de</strong>r levator ani<br />
tussen pelviswand en anus<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• Support:<br />
• anterior transversale spieren en corpus perineale<br />
• posterior lig. anococcygeale<br />
• lateraal lig. rectale laterale<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
COLPOCYSTODEFECOGRAFIE (CCD)<br />
• CCD (multi-orgaan on<strong>de</strong>rzoek) ver<strong>van</strong>gt<br />
<strong>de</strong>fecografie<br />
• Patienten informeren (info brochure)<br />
• Patienten op gemak stellen bij begin <strong>van</strong> en<br />
geduren<strong>de</strong> ganse on<strong>de</strong>rzoek(privacy in zaal!)<br />
>respect voor <strong>de</strong> patient in niet familiaire<br />
omgeving!<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• VOORBEREIDING:<br />
• niet nuchter<br />
• 1uur voor on<strong>de</strong>rzoek: 2 bekers per os verdun<strong>de</strong> barium<br />
• Net voor on<strong>de</strong>rzoek start, evacuatie op toilet<br />
• Op tafel:<br />
-blaassondage,retrogra<strong>de</strong> vulling <strong>van</strong> blaas met Urografin(30%)<br />
-retrogra<strong>de</strong> vulling <strong>van</strong> vagina met verdikte Barium (+/-40cc)<br />
-retrogra<strong>de</strong> vulling <strong>van</strong> rectum (+/- 200cc) met verdikte barium.<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Vulling voorste compartiment<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Vulling mid<strong>de</strong>nste + posterieure compartiment<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Uitvoering radiografie:<br />
RX profiel opnamen liggend en zittend<br />
-in rust, bij squeezing en bij straining<br />
-metingen <strong>van</strong> recto-anale hoek<br />
-bepaling plaats <strong>van</strong> bekkenbo<strong>de</strong>m tov<br />
pubococcygeale lijn (tussen distale punt<br />
coccyx en on<strong>de</strong>rrand symphysis pubis)<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
LIGGEND<br />
RUST SQUEEZE STRAIN<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
ZITTEND<br />
RUST SQUEEZE STRAIN<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• RX dynamisch on<strong>de</strong>rzoek:<br />
zittend in profiel op toiletemmer (digitale<br />
tafel): permictioneel en tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong>fecatie.<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
• Post toilet RX opname!<br />
indien blaas niet leeg kan enterocoele<br />
gemist wor<strong>de</strong>n<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Naverzorging:<br />
• Dag zelf veel vocht innemen per os<br />
(owv barium)<br />
• Maandverband. Geen gynecologisch on<strong>de</strong>rzoek<br />
plannen 1 ste week na on<strong>de</strong>rzoek<br />
• Resultaten wor<strong>de</strong>n besproken met verwijzen<strong>de</strong><br />
arts.<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Doctrinaire spijziging – James<br />
Ensor 1889<br />
Symposium bekkenbo<strong>de</strong>mkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> – 12 februari 2011
Change language