Editie 08 van 2013 - t Periodiekske

Wie schrijft die blijft
DOOD VAN EEN EGOÏST, aangrijpende
nieuwe Jacobs
“Ik miste Ellen. De laatste achtentachtig
dagen in de gevangenis van Dendermonde
waren de treurigste uit mijn leven. Mijn
celgenoot, professor R., probeerde me
op zijn onhandige cynische manier te
troosten, maar het vooruitzicht dat ik
mijn liefste vriendin misschien nooit meer
zou zien, dat ze kwaad en bitter afscheid
van me had genomen en dat ik tegen
haar beslissing niet in beroep kon gaan,
maakte dat ik niet eens uitkeek naar de
dag waarop ze me zouden vrijlaten.”
Tot daar de eerste paragraaf van het de
nieuwe thriller (Dood van een egoïst) van de Mortselse misdaadauteur
numero uno, Paul Jacobs. Aan het woord is zijn fictieve alter ego,
Thomas Breens, een populaire televisiepersoonlijkheid die samen
met zijn lief Ellen de protagonisten waren in Jacobs’ voorbije vier
misdaadromans. De lezer hoeft zelfs geen Jabobsdeskundige te
zijn om te weten waarom Thomas in de bajes is beland aan het
einde van de vorige thriller Het droomdagboek van Lavoisier. Hij
vertelt het kort en bondig zelf: “Het had in alle kranten gestaan
hoe het was gegaan: het jammerlijke schot in de bossen van
Eawy, de brand, de verzachtende omstandigheden. De lezer, die
voor het eerst kennis maakt met Jacobs en zijn Dood van een
egoïst zal er geen punthoofd van krijgen.
Ouwe vent van achtenveertig
Nieuw is dat Thomas en Ellen hun chambres d’hôtes in Frankrijk
hebben verkocht, dat Thomas ineens geen broodwinning meer
heeft en op kamers in Antwerpen moet gaan wonen: “Per slot van
rekening was ik intussen een ouwe vent van achtenveertig met
meer verleden dan toekomst. Ach, ik zou wel zien. Zodra ik hier
uit was, zou ik wel zien.”
En we zijn vertrokken. Meteen na zijn vrijlating verneemt Thomas
dat zijn vader, een bekende 72-jarige chirurg met rust tijdens een
fietstochtje in de buurt van Merksplas, domweg frontaal en fataal
was aangereden door een pikdorsmachine van een boer die de
man niet had gezien. Hoewel vader en zoon nooit erg close waren,
gaat Thomas zijn stiefmoeder opzoeken, de tweede, veel jongere
vrouw van zijn vader. Nog voor de begrafenis verneemt Thomas
dat hij de helft van het totale grote vermogen van zijn vader zal
erven. Op de begrafenis in Westmalle ziet Thomas Ellen, zijn grote
liefde van weleer, terug. Komt het opnieuw goed tussen beiden?
Nu gaat het echt crescendo wanneer vissers langs het Varendonkpad
in Westerlo, aan de oevers van de Kleine Laak, de resten van een
afgehakte hand vinden. In een oude wandelgids van zijn vader,
die een hartstochtelijke wandelaar was, vindt Thomas alarmerende
indicaties. Was zijn dood wel een ongeval? Thomas haalt een
aantal familiegeheimen aan de oppervlakte. Meer kunnen we niet
verlinken opdat het leesplezier niet geschift zou worden.
Elk zijn rol. Dat wist Oscar Wilde al toen hij gevat stelde: The critic
has to educate the public, the writer has to educate the critic!.
Het unieke naslagwerk Literaire vogelvlucht over Mortsel, Edegem, Boechout, Hove en Kontich, van John Rijpens, 265 bladzijden, 2012,
uitgeverij ’t Periodiekske is te koop voor 18 euro bij ’t Periodiekske (Sint-Benedictusstraat 104 Mortsel), De Boekuil (Antwerpsestraat
32 Mortsel), en de dagbladhandels Ennordi (Hove), Pirroen (Boechout) en Berghmans (Hof van Rieth, Mortsel).
68
Goed, beter, sterker, beregoed, het einde
Eigenlijk behoeft Paul Jacobs voor een nieuw boek geen introductie
meer. Zijn misdaadromans gaan kwalitatief van goed, naar beter,
sterker, beregoed tot ‘het einde’!
In zijn vorige thrillers speelden Frankrijk en zijn Normandische
chambres d’hôtes, een schijnbaar rustig leventje, zijn boeken en
bizarre toevalstreffers die zijn liefje Ellen overkwamen (het erven
van een fortuin via merkwaardige voorwaarden (De rode badkuip),
een op te sporen manuscript (Een ijskoud gerecht), geheimzinnige
aantekeningen in een notitieboekje uit de achttiende eeuw)
een sterke structurele rol. Met Dood van een egoïst is Jabobs
en zijn in de ik-vorm vertellende Thomas weer thuis. En het is
leuk om Jacobs aan het woord te laten in zijn soms ironiserende,
soms spottende descripties (“ik was nog zo’n sullige spaarder
die in oude Belgische franken rekende, in Befs, zoals David
(een vriend) het altijd met een schunnige insinuatie zei …” Je
herkent niet alleen Antwerpen en omgeving, Lier waar Ellen is
terechtgekomen, maar vooral de Kempense wandelpaden. Het
bekende sterrenrestaurant De Schone van Boskoop uit Boechout
wordt geciteerd, de redactiekantoren van de Gazet van Antwerpen,
het huiskamerrestaurant in de Heilige Geeststraat van Lier,…
Die ik-vorm van Jacobs blijft een positieve leeservaring. Waarom
moet een verhaal zo nodig vanuit verschillende oogpunten worden
verteld? Jacobs schakelt via zijn 60 korte hoofdstukjes behendig
over naar uitdieping van de intrige en beschrijvingen van de
personages en hun milieu. Dat er meer aan de hand is dan wat
de eerste veertig pagina’s prijsgeven, komt men langzamerhand te
weten. Hij schuwt tussen de regels van de misdaadplot een aantal
vuile machtsspelletjes van de protagonisten niet. Ik geloof daarbij
niet dat Jacobs een vast recept hanteert, ik heb de indruk dat hij
zoveel mogelijk een eigen koers tracht te varen.
Lekker beklijvend
Dat hij daarbij zichzelf meer dan eens blootgeeft, is geen minpunt,
integendeel. Ook Jacobs is een fanatieke wandelaar die nauwgezet
kan weergeven welke geneugten eraan verbonden zijn. Bij zijn
eerste bezoek aan de villa van zijn vader na diens dood blijft de
bibliofiel Jacobs urenlang staan mediteren en beschrijven welke
boeken zijn vader boeiden en de pientere lezer kan daaruit al
bepaalde bedenkingen maken. Ook de filmfijnproever die Jacobs
is, duikt weer herhaaldelijk op, zoals in het kennersgesprek dat
de politiecommissaris en Thomas hebben over ‘All the President’s
Men (pag. 46).
Laten we eerlijk zijn: Dood van een egoïst is veel meer dan een
whodunit. De menselijke psyche, om een groot woord te gebruiken,
wordt spelenderwijs blootgelegd (de dialogen alleen al zorgen
ervoor dat het boek, zoals het hele oeuvre van Jacobs, toch nog
een extra dimensie krijgt - Jacobs zou, in een ander leven en in een
ander beroep een uitstekende filmdialogist zijn).
Spelenderwijs confronteert Jacobs ons verder met de
gemoedstoestand van de ‘verdachten’ en/of de ‘slachtoffers’, de
frustraties van de (gelukkig niet te vaak opduikende) rechercheurs.
Verrassing, ontroering en opwinding schuiven door de Kempense
stapelwolken. Het is allemaal lekker complex, beklijvend en hoe
het nu verder moet met Thomas en Ellen blijft een open vraag. Ik
zie Thomas in de toekomst niet op de solotoer gaan, hoewel, met
Jacobs weet men nooit.
John Rijpens
DOOD VAN EEN EGOÏST van Paul Jacobs, uitgeverij Houtekiet,
2013, 256 pagina’s, paperback, verkoopprijs: 18,50 euro - te koop
bij DE BOEKUIL, Antwerpsestraat 32 in Mortsel