Bekijk hier - Parkstad Limburg Theaters

More documents

Recommendations

Info

Antoinette Jelgersma, Jeroen Spitzenberger en Tamar van den Dop Hella en dresden In het Dresden van 1956 is het puin weliswaar geruimd, maar de stad is nog niet opnieuw opgebouwd. Het centrum is ’s nachts donker, er staan nauwelijks huizen. Overal ziet men waarschuwingsborden: ‘Verboden, ook voor voetgangers’. Elf jaar na het einde van de oorlog is het ijs nog dun. Op de vraag: ‘Wat deed jij in de oorlog?’, komen geen gemakkelijke antwoorden. De wonden helen maar langzaam en de mensen die Corinth ontmoet, zijn allemaal ooggetuigen. Maar men voelt ook de sfeer van verandering, die in Hella’s woorden ligt, wanneer ze de nieuwe woonwijken verdedigt en haar Amerikaanse gast probeert te peilen: ‘Alleen de toekomst bestaat, nietwaar, Herr Doktor?’ Hella’s naam is niet toevallig gekozen. Hij verwijst naar de Griekse Helena om wie de Trojaanse oorlog is gevoerd. Zoals Helena voor de Grieken de personificatie was van Troje, zo is Hella voor Corinth de personificatie van Dresden. De méns Hella, die zo optimistisch naar een nieuwe tijd verlangt, ontgaat Corinth ten enenmale. De dag nadat ze zich aan hem heeft gegeven, laat hij haar ijskoud vallen. Wanneer ze verliefd en wanhopig op haar bed zit, moet ze vaststellen dat ze niet in staat is hem te begrijpen. Ze vergelijkt hem met de vrouwelijke kampbeul Hildegard in het concentratiekamp, die ook om onverklaarbare redenen liefde opwekte. Moordenaars als deze mensen zijn niet te begrijpen: ‘Het zijn twee werelden, ja, zo moet ik het zien.’ Hella is Corinths slachtoffer in 1956, zoals de stad Dresden dat was in 1945.
eros en thanatos Norman Corinth is ook in erotisch opzicht een veroveraar. Binnen een dag verovert hij de stugge Hella, die zoiets normaal gesproken nooit zou toestaan. De tweede dag legt hij het aan met Hella’s assistente Karin en Eugène – het speelkameraadje van pensionhouder Ludwig – doet op zijn beurt een poging Corinth te versieren. Harry Mulisch doorbreekt een taboe door ook de oorlog erotisch te laden. In de eerste zang krijgt Corinth een erectie wanneer hij Dresden nadert met zijn toestel. Op het moment dat hij met Hella de liefde bedrijft, herbeleeft Corinth het bombardement op Dresden in de tweede zang. Met het ontgrendelen van de bommen mondt de aanval uit in een hoogtepunt dat in zijn beschrijving aan een orgasme doet denken: ‘En het heerlijke luchtschip springt op, steigert en loeit van wellust…’. Corinth verovert en vernietigt als soldaat en in zijn privéleven. Hij is een ‘seksbom’ in de letterlijke zin van het woord: seks en oorlog verenigen zich in hem. Hella en Dresden zijn elk voor een nacht de bruid van Corinth – en worden vernietigd. Geschiedenis en antigeschiedenis Oververmoeid en dronken ontwikkelt Corinth een theorie over de geschiedenis. Volgens hem bestaat er een eigenlijke, gecanoniseerde geschiedenis. Dit is de geschiedenis van de geest. Ze is bloederig, maar heeft een doel en heeft gevolgen. Ze is zinvol bloeddorstig, zou je kunnen zeggen. Bij deze geschiedenis horen Alexander de Grote, Caesar, de slag bij Marathon, de slag van Napoleon bij Dresden, het bombardement op Berlijn en Hamburg. Daartegenover zet hij de apocriefe geschiedenis, de antigeschiedenis. Hierin verzamelt hij gebeurtenissen die nodeloos gruwelijk waren en zonder doel uitgevoerd werden: de massa- moorden van de Hunnen, de concentratiekampen, Attila, Dzjengis Khan en Hitler, het bloedbad van Aquileia, Auschwitz en het bombardement op Dresden. Deze gebeurtenissen plaatst Corinth buiten de tijd, omdat ze geen doel hadden en ook geen gevolgen. Bij Mulisch sluit de theorie van de antigeschiedenis aan bij het begrip van het Niets, waarmee hij altijd weer probeerde het Kwaad te vatten. Het Niets is het zwarte gat, de doelloosheid van de daden van het Kwaad en voor Mulisch het eigenlijke Kwaad. Het Kwaad kent geen wraak, geen opzet, geen plan of doel, het is alleen maar een gril – het Niets, de afwezigheid van het denken: ‘Wij hebben Dresden vernietigd, omdat het Dresden was, precies zoals de joden geslacht werden, omdat het joden waren. Daarbuiten: Niets’, wordt er gezegd in Het stenen bruidsbed. Tamar van den Dop
Page 1 and 2: Programma Naar de roman van Harry M
Page 3 and 4: welkoM ‘Ik ben de Tweede Wereldoo
Page 5: Gezangen Corinth kan zijn schuldgev
Page 9 and 10: Harry Mulisch als alchemist Als sch
Page 11 and 12: SPeellijSt di 28.05 20.15 den Haag

Bekijk hier - Parkstad Limburg Theaters

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?