finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

De verhalen van muzikanten spelen een doorslaggevende rol in deze Master Thesis. Zo zou
Charlie Parker op een HAL-schip gespeeld hebben tijdens een korte cruise van New York naar de
Carribean. Paul Whiteman reisde met een HAL-schip retour uit Europa. De Rotterdamse drummer
Harry van Dijk reisde met de s.s. Reliance (van een HAL-concurrent) naar New York en beschreef zijn
muzikale teleurstelling aldaar. De Rotterdamse OK Rhythm Kings speelden op de s.s. Veendam tijdens
een korte cruise naar de Canarische eilanden. Deze optredens lijken echter uitzonderingen te vormen.
Voor het culturele leven in Rotterdam was het van belang dat Dirk Reese, voordat hij de grote horeca-
baas van Rotterdam werd, op een HAL-schip werkte. Abram Tuschinski, die als landverhuizer naar
Rotterdam kwam, maar daar bleef hangen, werd eveneens een hoofdpersoon van de cultuursector.
Er is sprake van een internationaal netwerk, met samenwerking van muzikanten met allerlei
achtergronden, met een open karakter. Dit is vooral mogelijk, waar het een muzieksoort betreft waar
een solist gemakkelijk een gastoptreden kan geven met een bestaand orkest, of waar tijdens jamsessies
de muziek ter plekke in samenspel tot stand komt. Het aspect van de professionele musici versus de
amateurs is eveneens van belang voor deze conclusie, die beantwoordt aan de theorie van Becker. In
het theoretisch raamwerk van ‘kunstwerelden’ concentreren wij ons op alle betrokken personen, die
van belang zijn voor de totstandkoming en verspreiding van (in dit geval) de jazzmuziek. Natuurlijk
in de eerste plaats de musici, maar ook de eigenaars of beheerders van podia, de makers of verkopers
van muziekinstrumenten, van radio’s en van grammofoonplaten etc., en allerlei zakelijke tussen-
personen; zodoende zijn de horeca en scheepvaart belangrijk in het Rotterdams jazzverhaal.
Voor de verdere ontwikkeling en bredere acceptatie van jazzmuziek zijn de theorieën van
Lopes en Peterson relevant. Hun onderzoek naar de sociale organisatie van de jazz-kunstwereld
zorgde voor de opvatting van ‘een interpretatieve ommekeer’, waarmee men zich afzette tegen gel-
dende muzikale conventies; waarmee de samenwerking tussen geschoolde en ongeschoolde musici
werd bemoeilijkt. Jazz werd per definitie gespeeld door ‘onprofessionele entertainers’, in ons land
meestal studenten. Dit hangt nauw samen met de onderzoeksresulaten van Lelieveldt en Wouters, die
in deze Master Thesis vooral de betekenisvolle bijdrage van amateurmusici hebben gepositioneerd.
Bovendien heeft jazz in haar bestaan verschillende fasen doorlopen; kenmerkend voor subcultuur en
popcultuur is de bijbehorende professionaliteit van de musici. In dit verband zijn de kunstenaarstypen
van Becker voor deze Master Thesis herkenbaar: bij de samenwerking van bekende Amerikaanse
solisten met Rotterdamse orkesten stonden vaak ‘ongelijkwaardige artiesten’ op het podium, met de
gebruikelijke impulsen voor hun carrières: het ene samenspel opent de deur voor de andere.
Door de geschetste overzeese contacten (met name tussen Europa en de VS; tussen Nederland
en haar koloniën), krijgt men inzicht in de wereldwijde en historische processen van verspreiding en
ontwikkeling van cultuur door intercontinentale, interstedelijke en interpersoonlijke contacten. Een
97