finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

hadden een streep voor op andere groepen, omdat velen van hen beschikten over een avontuurlijke
houding en hun bestaande netwerk graag uitbreidden. Zij beheersten de taal, waren in staat om te
reizen en legden zo contact met musici. Zij speelden muziekinstrumenten en kochten platen, al dan
niet gezamenlijk: georganiseerd in groepjes, waarbij de platen rouleerden. Bovendien is aannemelijk
gemaakt dat studenten zodoende over het nieuwste materiaal konden beschikken.
5.5 Deelconclusie
De technologische ontwikkelingen in de jaren 1918-1940 hebben een enorme invloed gehad op de
verspreiding en de verandering van de populaire muziek. Als gevolg van transport en communicatie-
technieken was men getuige van een ‘kleiner wordende wereld’. De scheepvaartsuccessen in aanloop
naar en tijdens het Interbellum maakten Rotterdam tot een belangrijke havenstad. Er kwamen ook
steeds meer vliegtuigen en auto’s in deze stad, die alle gemakken van de moderniteit omarmde.
Zonder de radio en platen was de opkomst en verspreiding van jazz nooit zo succesvol
verlopen. De betekenis van het veranderde medialandschap mag dus niet onderschat worden. Via de
radio kwam de nieuwste muziek de huiskamers binnen, waar vaak vrijelijk gedansd werd. In
Rotterdam werd, als havenstad met een voorname doorvoerfunctie, veel gebruikgemaakt van deze
radiotechniek. Door de platenindustrie en bijv. microfoon kon de jazzmuziek zich op andere manier
ontwikkelen: de zang van ‘crooners’ was aangenaam om naar te luisteren. De jazz van het Interbellum
is significant verspreid door enerzijds de live-concerten van Nederlandse jazz-orkesten en gast-
optredens van Amerikaanse jazzmusici (zoals in hoofdstuk 3 vermeld), anderszijds door radiopro-
gramma’s, door Hollywood-films en door grammofoonplaten (zoals in dit hoofdstuk besproken).
In mijn theoretisch kader met Howard Becker’s Art Worlds is aandacht voor betrokkenen met
allerlei, zodoende kan radiopionier Idzerda in verband gebracht worden met Decca-distributeur Henk
van Zoelen of met amateur-muzikant Eppo Doeve, die allen hun bijdrage hebben geleverd aan het
verspreiden van vooroorlogse jazzmuziek. Er zou wel verder onderzoek gedaan moeten worden naar
de verhouding van al die verschillende elementen: was de filmindustrie bijv. van grotere betekenis
dan de relatief kleinschalige platenhandel? Hoewel populair, waren platen ook duur en moeilijk te
bemachtigen. De groep die het meeste over muziekinstrumenten en de tijd beschikten om jazzmuziek
te beluisteren, te spelen, en dus te verspreiden, bestond voornamelijk uit studenten. Studenten
vormden, als amateurmusici en als publiek, een belangrijke schakel in het netwerk van de
professionele musici, het publiek, de horeca en de muziekhandelaren.
In het volgende hoofdstuk wordt in het geschetste netwerk van musici gezocht naar de
invloed van de scheepvaart vanuit Rotterdam, waarna de betekenis van de muziek aan boord belicht
wordt. Per slot van rekening is hier duidelijk geworden, dat er steeds andere (lees: nieuwere) muziek
ten gehore gebracht kon worden, dankzij de radio en platen én ‘levende muziek’.
82