finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

5.4 Studenten beschikten over het nieuwste materiaal
De beschikbaarheid en betaalbaarheid van de nieuwe dansmuziek hing, naast sociaal-culturele, ook
met professionele factoren samen: in de ene stad of beroepsgroep waren platen en partituren eenvou-
diger te verkrijgen dan in andere. Hoewel het draaien van platen, noch het spelen van partituren
gelijk staat aan ‘jazzmuziek’ maken; het bijzondere van die muziek ligt immers in de improvisatie en
de muzikale benadering van het instrument. Klassiek geschoolde muzikanten hadden het nog eens
behoorlijk moeilijk met het naspelen van de grammofoonplaat. In Wouters’ proefschrift bespreekt hij,
hoe ‘professionele orkesten hun wortels in het amateur-circuit [hadden], de amateuristische jazz-
beoefeningen geschiedde vooral in beter gesitueerde kringen en met name in de studentenwereld’. 225
Evenals Lelieveldt in haar proefschrift benadrukte hoe muzikale, technologische en sociaal-
culturele ontwikkelingen de posities van Nederlandse muzikanten in het Interbellum beïnvloedden. 226
De professionele musici kwamen onder druk te staan door de vele amateurs, die muzikaal uitzonder-
lijk goed speelden. De vraag naar ‘levende muziek’ in de horeca nam enorm toe, terwijl ‘de gevestigde
orde’ nauwelijks aan die vraag kon en wilde voldoen. Voor muzikale studenten was het aantrekkelijk
om langs deze weg bij te verdienen. Studenten spraken bovendien Engels –de taal van de moderne
muziek– en beschikten over voldoende geld voor grammofoonplaten en muziekinstrumenten.
Rotterdam is, anders dan Delft, Leiden of Groningen, tijdens het Interbellum geen studenten-
stad. In de Zaanstreek was men wel opmerkelijk geïnteresseerd in jazz. In Haarlem werd in 1931 dan
ook de eerste jazzclub van Nederland opgericht. Een voorbeeld in dit verband is amateur-/studenten-
orkest Dutch Swing College Band; hoewel pas vanaf de bevrijding openlijk actief, past dit ensemble met
haar dixielandmuziek prima in het vooroorlogse studentenmilieu. Van deze band is bekend dat de
toegankelijkheid van platen en instrumenten doorslaggevend was. 227 Een andere belangrijk element is
de houding en de open blik op de wereld, die typisch aan studenten kan worden toegeschreven.
Het verhaal van tekenaar Eppo Doeve (1907-1981) is in dit opzicht exemplarisch. In 1927 trekt
hij van Bandoeng (in Nederlands-Indië) naar Wageningen, om daar te studeren; hij speelde in die tijd
trompet en viool en luisterde veel radiomuziek. Op de radio vernam de jonge Eppo Doeve dat de
Amerikaanse bassaxofonist Adrian Rollini (1903-1956) naar Londen zou komen; samen met zijn
medestudent André Eschauzier besluit Doeve daarheen te gaan. In de zomer van 1929 ontmoetten de
beide studenten deze bekende jazzmuzikant, die later dat jaar een bezoek brengt aan ons land. Adrian
Rollini speelde onder meer met The Ramblers. De vrijmoedige Doeve verklaarde ‘Rollini is gewoon
naar Nederland gekomen, omdat we hem uitgenodigd hadden’. 228 Met Doeve’s Indische wortels
onderbouwt hij evenzeer het aspect van het overzees netwerk door de koloniale relaties. In het leven
van Eppo Doeve komen artistieke en avontuurlijk elementen samen, die zowel in zijn muzikale
activiteiten als student, als zijn latere professionele bezigheden, zichtbaar zijn. Kortom, studenten
225 Wouters, Ongewenschte muziek, 12.
226 Lelieveldt, Voor en achter het voetlicht, 19-25. Het is een paradox dat jazzmusici per definitie amateurmusici waren.
227 Kleinhout, Jazz als probleem, 226 e.v.
228 A. van Delden, ‘Een jazz-gigant in Nederland: Adrian Rollini’, in Doctor Jazz, 5-9.
81