finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

More documents

Recommendations

Info

Meijer, met bijdragen van onder meer de hier besproken Rudie Kagie en Philomeen Lelieveldt. 178 Toch was in 1922 juist omwille van dit internationale karakter voor veel musici de maat vol. In het Handelsblad van 29 augustus 1922 lezen we dat musici een petitie aanboden aan de Amsterdamse burgermeester, met het verzoek voorwaarden te stellen over een maximum aan buitenlandse muzikanten in ensembles voor cafés en restaurants. Aanvankelijk begeleidden Nederlandse orkesten de optredens van professionele dansparen in theaters en op cursussen, maar vanaf 1924 begeleidden zij ook het dansen in het openbaar, in horecagelegenheden. 179 Over de muzikale bijdragen van het grote en gevarieerde aanbod laat Lelieveldt weten: ‘Het aanbod van jazzbands was in de beginjaren zeer divers: de bezettingen varieerden, evenals de kwaliteit van de muziek’. 180 Rudie Kagie laat in De eerste neger (2006) een aantal Surinaamse artiesten aan het woord, die eind jaren twintig in het Nederlandse amusementswezen verzeild geraakt zijn. Eén van hen is Frits Blijd, die onder de artiestennamen Freddy Blythe, Jimmy Blue en Roci Fernando als drummer en als tapdanser in nachtclubs werkte. ‘Wie zwart was’, liet Blijd weten, ‘had in die tijd een flinke streep voor op andere artiesten. Welnee, van discriminatie heb ik nooit iets gemerkt. De kleur van mijn huid werkte juist in mijn voordeel’. 181 In de jaren dertig was Blijd portier bij het Rotterdamse ‘Negro Palace Mephisto’. Vanaf het uitbreken van de oorlog, stond hij in de keuken van ‘negercabaret Casanova’, ook in Rotterdam. Frits Blijd was overigens vanuit Suriname niet in Rotterdam aangekomen, maar in Amsterdam en wel op 3 januari 1928, met oceaanstormer s.s. Cottica. Hij was als twintigjarige Surina- mer één van de verstekelingen in het scheepsruim; een andere was de zestienjarige Arthur Parisius. Deze Lodewijk Rudolf Arthur Parisius (roepnaam Arthur) was beter bekend onder zijn artiestennaam ‘Kid Dynamite’. Hij was de meest befaamde Surinaamse tenorsaxofonist. Hij werd op 23 juli 1911 geboren in het dorp Hannover in district Para en reisde eind jaren twintig als verstekeling naar Nederland. Althans, dat is één van de scenario’s die Herman Openneer geeft van de aankomst van Kid Dynamite in Nederland. 182 Zijn verblijf op Curaçao in zijn jonge jaren duidde op werk als koksmaat en kok aan boord van een koopvaardij- of vrachtschip. Zou het niet aannemelijk zijn, dat de jonge Arthur ook op de s.s. Cottica (van de KNSM) als koksmaat meegevaren is? Was dit eigenlijk wel in 1928, of is hij pas in 1931 overgevaren? Openneer stelt in ieder geval zijn vraagtekens bij het verhaal van Blijd. Verstekeling of niet, Arthur Parisius ging in Nederland aan het werk als muzikant, waarbij we zijn naam voor het eerst in 1931 tegenkomen op een affiche. Kid Dynamite speelde door heel Nederland, waar hij bekend werd om zijn grote voorliefde voor de jazzmuziek. Hoewel Duitsland nog altijd het achterland van musici in Nederland was, kwamen zwarte musici vanaf begin jaren dertig daar niet meer binnen. Dynamite reisde met enkele Nederlanders, waaronder Piet van Dijk, naar Zwitserland. In Amsterdam was hij vaak in Club 178 R. Buikema en M. Meijer, Kunsten in beweging. Cultuur en migratie in Nederland 1900-1980 (Den Haag 2003) 75-76. 179 Ph.B Lelieveldt,’Nederlandse musici demonstreren tegen de concurrentie van buitenlandse vakgenoten’, in: Buikema en Meijer, Kunsten in beweging, 80. Zie: J. Groeneboer, ‘Verboden te dansen’, in: Ons Amsterdam (okt. 2001) 258-264. 180 Lelieveldt, Voor en achter het voetlicht, 224. 181 Kagie, De eerste neger, 66-67. 182 H. Openneer, Kid Dynamite. De legende leeft (Amsterdam 1995) 7-8. 68
Casablanca op de Zeedijk te beluisteren. Vanaf 1 sept. 1937 speelde Kid Dynamite samen met Teddy Cotton een maand in Rotterdam: ‘Mephisto herbergt den bekende Teddy Cotton, den negertrompet- tist met zijn band, waarin o.a. de sax Kid Dynamite medewerkt. Nu moet direct gezegd worden, ditmaal valt de combinatie tegen; we hebben Kid beter gehoord, maar iedere musicus heeft wel eens mindere ‘jours’, hoewel Kid er ditmaal wel veel schijnt te hebben, evenals Teddy Cotton. Volgende keer beter’. 183 Ondanks deze negatieve recensie, vervolgden zij hun muzikale samenwerking. Kid Dynamite was een trouwe fan van de tenorsaxofonist Coleman Hawkins. Zijn muzikale carrière wordt beïnvloed door het voorbeeld dat Kid in Hawkins zag: hij legde zich steeds meer toe op de tenorsax. In de jaren 1930 bezochten zij elkaars optredens. Tijdens één van deze gelegenheden zou Hawkins over Dynamite gezegd hebben: ‘this boy is allright’, omdat hij oog had voor nieuwe ontwikkelingen. Overigens is het bekend dat Hawkins zich wel vaker complimenteus uitliet, vooral over musici die geen concurrentie voor hem vormden, waarmee zijn compliment weliswaar in kracht inboet. 184 Hoe het ook zij, de jonge Kid Dynamite zal deze uitspraak enorm waardevol geweest zijn. Afb.4.3: Kid Dynamite met band (Collectie Herman Openneer) Vanaf medio 1939 woonde Kid in een pension aan de Rotterdamse Diergaardelaan. Tijdens het bombardement op Rotterdam, nog geen jaar later, werd het oude Casanova in de Westewagen- straat in de as gelegd. Hierop verhuisde Kid naar Den Haag. 185 Zijn repertoire moest spoedig worden herzien, want Britse composities werden verboden. De meeste jazzclassics die Kid Dynamite speelde waren Amerikaans en mochten wel gespeeld worden. Later was Parisius getrouwd met Bep Overweg. Hij bleef zijn levenlang een Surinaamse jazzmuzikant in Nederland. Op 14 december 1963 kwam hij in Duitsland om het leven bij een auto-ongeluk. Lex van Spall (1903-1982) was saxofonist, gitarist en orkestleider en hij wordt als pionier van de Surinaamse jazz beschouwd. Al in 1921 kwam hij naar Nederland, waar hij zijn eigen orkest oprichtte. Van Spall haald in 1933 Johnny Dunn, Jake Greene en Horace Eubanks naar Nederland. 186 In 1935 trad hij op als gitaarsolist bij de Red, White and Blue Aces in het kader van de VARA Jazzweek. Hij werkte onder meer samen met de Amerikaan Freddy Johnson, waar enkele Decca-platen uit zijn 183 Openneer, Kid Dynamite, 21; verwijzend naar: W. van den Berg, in tijdschrift Schroevers Koerier, okt. 1937. 184 Openneer, Kid Dynamite, 19. 185 Idem, 28-29. 186 W. van Eyle e.a., ‘Biografieën’, in: Jazz en geïmproviseerde muziek in Nederland, 145. 69
Page 1 and 2:
JAZZ OVER DE OCEAAN
Page 3 and 4:
“Rotterdam danst!” Rotterdam wi
Page 5 and 6:
Inhoudsopgave 1. Inleiding 7 1.1 Al
Page 7 and 8:
INLEIDING 7
Page 9 and 10:
1.2 Vraagstelling, doelstelling en
Page 11 and 12:
1.3 Definities en theoretische conc
Page 13 and 14:
achtste-noten, met sowieso veel ach
Page 15 and 16:
1.3.2. De betrokkenheid van een net
Page 17 and 18: dichtbevolkt gebied door omliggende
Page 19 and 20: horecagigant Dirk Reese, met de fun
Page 21 and 22: 1.5 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt
Page 23 and 24: Hoofdstuk 2. De historiografie van
Page 25 and 26: Amerika gemaakt. Oost-Europese jode
Page 27 and 28: vraag naar dansmuziek voldoen. Daar
Page 29 and 30: geschiedenis te verklaren; het inzi
Page 31 and 32: an art form by the people of my own
Page 33 and 34: hieronder kort de nieuwste vormen v
Page 35 and 36: 2.4 Historiografie van de Holland A
Page 37 and 38: Historicus Ferry de Goey, die zich
Page 39 and 40: 2.5 Deelconclusie: De lacune in de
Page 41 and 42: ROTTERDAM INTERBELLUM 41
Page 43 and 44: kunstenaars [uitoefende], dat sommi
Page 45 and 46: Zijn vraagstelling richt zich op
Page 47 and 48: 28 februari 1931, dat ‘de zakenma
Page 49 and 50: 3.1.2 Negro-Palace Mephisto Het eni
Page 51 and 52: Een ander noemenswaardig Rotterdams
Page 53 and 54: In 1926 speelden The Original Rambl
Page 55 and 56: De muziek van de familie Valkhoff i
Page 57 and 58: Rooij (1906-1959) in speelde. 149 N
Page 59 and 60: 3.3.3 Amerikaanse solisten met Rott
Page 61 and 62: In datzelfde jaar speelde de Amerik
Page 63 and 64: UIT DE KOLONIËN 63
Page 65 and 66: Met de soevereiniteitsoverdracht in
Page 67: Wat betreft cultuuruitwisseling doo
Page 71 and 72: Ook de jazzgeschiedenis staat bol v
Page 73 and 74: RADIO EN PLATEN 73
Page 75 and 76: pen. Doorvoer concentreerde zich in
Page 77 and 78: Het werd in de jaren 1920 steeds dr
Page 79 and 80: individuele uitvinders en musici de
Page 81 and 82: 5.4 Studenten beschikten over het n
Page 83 and 84: HOLLAND AMERIKA LIJN 83
Page 85 and 86: Klemann toonde in een economisch-hi
Page 87 and 88: uit de passagiersvaart te compenser
Page 89 and 90: 6.2 Muziek aan boord van de Holland
Page 91 and 92: Harry van Dijk zocht vanuit New Yor
Page 93 and 94: tot de voornaamste activiteit van d
Page 95 and 96: Hoofdstuk 7. Conclusie Jazzmuziek w
Page 97 and 98: De verhalen van muzikanten spelen e
Page 99 and 100: EPILOOG 99
Page 101 and 102: 8.2 Het internationale netwerk in k
Page 103 and 104: Hoofdstuk 9. Bronvermelding 9.1 Arc
Page 105 and 106: Joode, T. de, Jazz onder het mes (A
Page 107 and 108: Wolffram, K., Tanzdielen und Vergn
Page 109 and 110: Hoofdstuk 10: Samenvattingen en bij
Page 111 and 112: 10.3 Persoonsregister artiesten Arm
Page 113 and 114: Dankwoord Ik ben aan velen dank ver
show all

finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?