finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

Met de soevereiniteitsoverdracht in 1949 moesten deze Westerse cultuurvormen wijken voor
Indonesische. In de tussentijd hadden Indische en Nederlandse muzikanten jarenlang broederlijk
geswingd, soms samen met ‘buitenlanders’ (Filippino en Amerikaanse), wat van een steeds groter
internationaal netwerk getuigde. Jazzgeschiedenis is dan ook een historie van invloeden en contacten.
Het boek van Möller bespreekt het uitgaansleven van de jaren 1920 en 1930 op Java, waar
naast Batavia ook in Soerabaja, Semarang en Bandoeng grotere Nederlandse gemeenschappen waren.
Een bekende sociëteit was ‘Concordia’, op Weltevreden, de Europese woonwijk van Batavia. Dat de
orkesten ook bij allerlei gelegenheden opgetrommeld werden, bleek ook uit de naam The Swimming
Bath Orchestra, dat eveneens in Weltevreden haar thuishaven had: het moderne zwembad Tjikini. Een
jazzband bij een zwembad vraagt wellicht om een korte toelichting: de Indische feestvreugde vond op
zondagen vaak plaats bij de zwembaden, die voorzien waren met rotan-zitjes en een buffet. Vanaf de
opening van Tjikini in 1926 was er iedere zondagmorgen vanaf elf uur een ‘matinee’. Vanaf twee uur
in de middag ging men huiswaarts voor een zondagse rijsttafel en een middagdutje. Deze ‘swing en
swimming’-matinees hielden de Indiërs tot aan de oorlogsjaren vol. 171
Afbeelding 4.1: ‘The Original Jazzband’, in Sociëteit Concordia, in 1924; v.l.n.r. Moh Aroef, Broer Vogelesang,
Fik Siegers, Eddy Karsseboom, Jan de Vries, Freddy Boerebeker, Karel Karsseboom, Theo Karsseboom
Op bovenstaande foto ziet men dat –zoals in Rotterdam– er veel muzikale families in de orkesten
actief waren, zoals hier de gebroeders Eddy, Karel en Theo Karsseboom in The Original Jazzband. In dit
orkest is evenzeer sprake van een vermenging van Indiërs en Nederlanders. De in Holland en Indië
geboren Nederlanders speelden gebroederlijk samen. Zoals in het onderzoek van Eckhardt naar
Nederlands-Indië uitwijst, was er naast allerlei onderaards gewoel veel dat er goed ging; sommige
beladen zaken waren slecht bespreekbaar en andere luchtiger en dichter bij het leven van alledag. 172
Door de muziek en het dansen werden jonge mensen zichtbaar dichter bij elkaar gebracht.
De Nederlandse leraar van de technische school, ir. Bertie van der Sprong, was bijzonder
populair als jazz-pianist. Hij trad regelmatig op, op feesten en partijen, waarbij zijn publiek hem al
171 Möller, Batavia, a swinging town, 16.
172 P. Eckhardt, Wij zullen handhaven! De symbolische betekenis van de Nederlandse monarchie in Nederlands-Indië 1918-1940
(Amsterdam 2001).
65