finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

Een ander noemenswaardig Rotterdams podium was Odeon, aan de Gouvernestraat, waar al
vanaf 1925 live muziek geprogrammeerd was, maar pas vanaf 1930 jazz gespeeld werd. Een topjaar
voor Odeon was 1935 (met o.a. de Brighton Syncopators en Freddy Johnson). Charlie’s Bar, aan de
Kruiskade, fungeerde in de jaren twintig als arbeidsbeurs voor werkloze musici, die met de gevolgen
van de crisis en de opkomst van de geluidsfilm te kampen hadden. In Sociëteitsgebouw Diergaarde
waren al in 1903 allerlei vormen van levende muziek: met theeconcerten, ballroom en bal masqué was
dit behoorlijk elitair. Op 7 december 1940 werd de nieuwe Rivièrahal geopend, waar ook tijdens de
bezetting veel concerten plaatvonden. Een ander podium was Arena (de voormalige circus-schouw-
burg) aan Stationsplein 12, waar ruim zeventienhonderd mensen in pasten. Na een brand in 1933
verhuisde Arena naar de Kruiskade, daar ging de zaal in 1936 verder in de Roxy-bioscoop. 133
In diezelfde jaren was ook Heck’s een fenomeen, met name de lunchroom/café aan de Blaak.
Eigenlijk waren er van Heck’s zes cafés, waarvan twee met live muziek. Aan de 1e Middellandstraat
lag het café Maison Meuniers Frères, waarover we in krantenadvertenties lezen: ‘Exentriek Jasz-Band-
Orkest, entree 0,90 cent’. 134 Vanaf 1919 was er het Grandtheater aan de Pompenburgsingel (in de
volksmond ‘het Kranttheater’); vanaf 1924 wordt dit theater uitgebreid met cabaret La Gaîté. In de
jaren 1920 gaat het uitstekend met de programmering van La Gaîté; in 1931 kwam er een eind aan dit
podium. Dat dit theater voor de meeste Rotterdammers te sjiek was, zou dit kunnen verklaren.
Een alternatief was restaurant en dancing Weimar aan de Spaansekade (hoek Haringvliet),
hier speelde onder andere het orkest van John Beck van 1926-1932, het Russische jazzkapel Vladimiroffs
in 1932 en de OK Rhythmn Kings in 1933. De befaamde feestgelegenheid Lommerrijk start in 1926 met
een programmering, waarbij men vanuit de pleziervaart op de Bergse Plas aan de kade stapt met
swingende ‘live muziek’. Voor en tijdens de oorlog was dit een aanmerkelijk podium. Zo hebben de
gebroeders Willebrandts zeven jaar in Lommerrijk gespeeld. Vanaf 1925 kende Rotterdam ook de
dancing Lybelle, aan de (Gedempte) Vest. Kortom, het was in Rotterdam een komen en gaan van
podia. Veel cafés, hotels en restaurants hadden een programmering van live muziek; met ‘jazz’ als de
populaire dansmuziek van de jaren 1920 en 1930. Er werden grote namen uit binnen- en buitenland
geboekt, die als publiektrekkers voor deze horecazaken dienden.
3.2. Muzikale families: wie ging het maken?
Voor het Rotterdamse verhaal is het opvallend dat er relatief veel muzikale families waren. In deze
paragraaf komen die muzikanten en hun netwerk aan bod. Wat hierin opvalt, is dat er relatief veel
muzikanten in het Interbellum van joodse afkomst zijn: circa tien procent in de klassieke muziek en
van maar liefst twintig procent van hen die zich toelegden op amusementsmuziek. 135
133 PHL: concertgegevens en podiadata door Hans Langeweg; overzicht hiervan komttot stand met hulp van Hans Zirkzee.
134 NRC, 2 mei 1924.
135 Zie: www.joodsecomponisten.nl, d.d. 21-10-2008. Een andere Rotterdamse, joodse muzikale familie die hier een plaats zou
verdienen, is de familie Guldemond, die bekend geworden is door o.a. het Hollandsche Dames Orkest van Jeanne Guldemond.
51