finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

Voorwoord
Jazzmuziek heeft –met al haar toeters en bellen– van jongs af aan mijn aandacht getrokken. In mijn
kinderjaren draaide ik graag grammofoonplaten van Louis Armstrong of Ben Webster. Met mijn
eerste geld, dat ik verdiende door zaterdags in winkelcentra trompet te spelen, kocht ik cd’s van Miles
Davis en Dizzy Gillespie. Op de middelbare school schreef ik een werkstuk over de ontwikkeling van
jazz voor het vak Muziek en presenteerde dit bij Nederlands, met behulp van luistervoorbeelden. Na
een succesvolle afronding van de Bachelor Geschiedenis en Bachelor Cultuurwetenschappen lag een
afstudeeronderwerp voor de Master Maatschappijgeschiedenis in het verlengde van mijn interesses en
passies voor de hand. Ik heb gekozen voor een studie en afstudeeronderwerp dat mij energie geeft. 1
De jazzgeschiedenis verhaalt van méér dan alleen muziek. Zij gaat over muzikanten, die omwille van
hun huidskleur vaak niet geaccepteerd of ondergewaardeerd werden, en gaat over uitzinnige
dansmuziek met haar aanstekelijke effect op allerlei bevolkingsgroepen. Het verhaal van de jazz is een
relaas geworden met culturele, musicologische, sociale, politieke en etnische moeilijkheden, omdat
deze cultuurvorm geworteld was in volkscultuur en –in aangepaste vormen– is opgeklommen tot
populaire of zelfs hogere cultuur. De jazzgeschiedenis omvat nieuwe instrumenten en technologieën,
heeft aandacht voor aangepaste wetgeving en meningsverschillen. Smaakvoorkeur en gedachten over
waar muziek werkelijk voor staat, of zou moeten staan, zorgden dikwijls voor nieuwe jazzstromingen
en -stijlen. De verschillende varianten van jazz stonden onder druk van buitenaf door muziekcensuur
en van binnenuit door haar richtingenstrijd. Ondanks al deze interessante invalshoeken was er lange
tijd nauwelijks serieuze aandacht voor en onderzoek naar jazz als volwaardig cultuurproduct.
De befaamde Bebop-trompettist Dizzy Gillespie (1917-1993) schreef hierover ‘…jazz, the music I play
most often, has never really been accepted as an art form by the people of my own country… I believe
that the great mass of the American people still consider jazz as lowbrow music. To them, jazz is
music for kids and dope addicts. Music to get high to. Music to take a fling to. Music to rub bodies to.
Not ‘serious’ music. Not concert hall material. Not music to listen to. Not music to study’. 2 Aan deze
episode van onderwaardering lijkt –gezien de recente publicaties en onderzoeksscholen– nu een eind
gekomen en toch ontbreken er enkele wetenschappelijke componenten. Deze Master Thesis draagt bij
aan de bespreking en waardering van de jazz in haar maatschappelijke en cultuurhistorische context.
1 Brochure ‘Master Maatschappijgeschiedenis’, Testimonial Arie Verheij (Erasmus Universiteit Rotterdam 2008; herdruk 2009).
2 John Birks ‘Dizzy’ Gillespie, ‘Jazz is too good for Americans’, in Esquire (june 1957) 55.
4