finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

hieronder kort de nieuwste vormen van jazzgeschiedschrijving bespreken: het stedelijke verhaal. Tot
het voorbeeldige werk van de stedelijke jazzgeschiedenis behoort het boek Der Frankfurt Sound (2004)
van journalist en gitarist Jürgen Schwab. 65 Schwab is zelf jazzgitarist en in 1998 gepromoveerd op het
aandeel van gitaar in de jazz en de bijdrage van dit instrument aan de jazzmuziek. 66 In zijn werk
beperkt hij zich niet tot de beeldarchieven, want ook twee cd’s met jazz uit Frankfurt horen hierbij. De
boodschap en conclusie van Schwab duikt overal in het boek op: ‘Frankfurt was also schon in den
1920er Jahren ein Zentrum des Jazz’. 67 In deze overzichtspublicatie komen befaamde Amerikaanse
namen, afgewisseld met lokale of nationale helden aan bod, met foto´s, affiches e.d., steeds bedoeld
om aan te geven hoe belangrijk de stad Frankfurt voor de jazz was en de jazz voor deze Duitse stad,
ondanks het dieptepunt van het Derde Rijk (toch: ‘Hotten unterm Hakenkreuz’) wisten vele jazz-
musici en –liefhebbers steeds weer de weg te vinden naar Frankfurt, om elkaar daar te vinden.
2.3.3 Stedelijke jazzgeschiedenis
In 1988 had muziekjournalist Eddy Determeyer zijn Ruige dagen: 70 jaar Jazz in Groningen geschreven,
maar aanvankelijk bleven de bijdragen van andere Nederlandse steden uit. Na de eeuwwisseling
verscheen het boek van Arie van Breda, getiteld 100 jaar Jazz in Den Haag (2000). Van Breda, die als
beleidsambtenaar Culturele Zaken van Voorburg werkzaam is, was voorzitter van de Haagse Jazz
Club en maakt jazzradioprogramma’s. Zijn jazzboek bevatte echter allerlei historische fouten en
onterechte vermeldingen, zoals dat het Rotterdamse orkest O.K. Rhythm Kings als Haags orkest
wordt vermeld. 68 In dit boek ontmoet men ook andere musici die in een bespreking van Rotterdamse
jazz niet mogen ontbreken, met name ‘The Ramblers’ met Theo Uden Masman, en de Amerikaan
James Elmer Spyglass, die Nederland en later Duitsland op z’n kop zette, of James Reese Europe. 69
Het gaat in Van Breda’s jazzgeschiedenis soms om musici die eerder tot de Rotterdamse (of in ieder
geval tot die van een andere stad) gerekend dienen te worden dan tot de Haagse. Zulke reacties op het
boek verschenen onder meer in NJA-bulletin van de hand van Openneer. 70
Recentelijk verscheen het boek van Cees Mentink e.a., getiteld Leidse Jazz Geschiedenis (2008),
waar eveneens veel niet-Leidenaren toch als zodanig te boek kwamen te staan. 71 Tot deze reeks van
stedelijke jazzhistorieën zal het te boek Jazz in Rotterdam, onder redactie van Hans Zirkzee verschijnen.
Ik vraag mij af of de stedelijke jazz wel zulk een sterke traditie kent als historici of journalisten
doen geloven (met welke agenda dan ook), oftewel: is er hierin niet sprake van een invented tradition?
65 J. Schwab, Der Frankfurt Sound. Eine Stadt und ihre Jazzgeschichte(n) (Frankfurt 2004).
66 J. Schwab, Die Gitarre im Jazz (Regensburg 1998).
67 Schwab, Frankfurt Sound, 26.
68 A. van Breda, 100 jaar jazz in Den Haag. Het New Orleans van de Lage Landen (Den Haag 2000) 113.
69 Over de The Ramblers, zie: C. de Kloet en G. de Wagt, Mooi Holland? De woelige jaren van een legendarisch orkest, dat 38 jaar
optrad onder de naam: The Ramblers (Nieuwkoop 1981). Over James Elmer Spyglass is nog geen biografische publicatie bekend.
Over James Reese Europe, zie: T. Morgan, ‘James Reese Europe’, via: www.jass.com/Others/europe.html;
en R. Badger, A Life in Ragtime: A biography of James Reese Europe (2007).
70 H. Openneer, ‘Aanvullingen en correcties op het boek 100 jaar jazz in Den Haag’, in: NJA Bulletin, no.39 (mrt.2000) 38 e.v.
en NJA Bulletin, no.42 (dec.2001) 39-40.
71 C. Mentink, Leidse Jazz Geschiedenis. Van 1899 tot 2009 (Leiden 2008).
33