finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

vaarroutes. De Vrede van Versailles leverde weinig stabiliteit op, maar Nederland zag voor zich een
plaats als gidsland weggelegd in ‘het internationale tijdperk van den Nederlandse eenheidsstaat’. 4 De
jaren die daarop volgden, de jaren 1920 staan bekend als de ‘Roaring Twenties’, waarover P.J. Bouman
schreef ‘De zucht naar ont-spanning, na de verschrikkingen van vier oorlogsjaren, had zich na 1918
van alle bevolkingsgroepen meester gemaakt. Men danste, men danste met overgave’. 5 In deze jaren
beleeft het amusement een bloeiperiode en de inkomens stijgen. Als gevolg van de beurskrach van
1929 werden de dertiger jaren gekenmerkt door een economische crisis, met als Nederlands
dieptepunt een werkloosheid van twaalf procent in 1935/1936; hoog, maar nog altijd lager dan de
werkloosheid in Duitsland, Engeland en de VS. De jaren dertig verschilden van de jaren twintig; in het
Interbellum hebben zich zichtbare veranderingen voorgedaan. De vraag hierbij is: vormde het
Interbellum voor Nederland, of voor Rotterdam, eigenlijk wel een eenheid? Was het wel een
bijzondere cultuurperiode? Deze beantwoordden Halbertsma c.s. met het wijzen op de toenemende
zorg van de overheid en op de modernisering van het dagelijks leven en de media. 6 Rotterdam liep
qua avant-gardekunst voorop in Nederland. Het optimisme groeide tijdens het Interbellum. Het
tijdvak eindigt op het punt dat het bombardement een einde maakt aan Dancing Pschorr aan de
Coolsingel, hetgeen geenszins een einde van de Rotterdamse jazz inhield. Ondanks de tegenwerking
van de nazi-bezetters beleven Rotterdammers hun (jazz-)dansavonden houden; de jaren 1940 vallen
echter buiten het bestek van deze Master Thesis. Voor zover er aandacht is voor de voorgeschiedenis
van ‘jazz’ (en muzikale voorlopers) in Rotterdam is dit in het licht van de tijdsperiode 1918-1940.
Het betreft hier de geschiedenis van Rotterdam – waar andere steden of regio’s aan de orde
komen, is dit louter in dienst van de analyse van internationale en interstedelijke relaties. Steden als
Amsterdam en Den Haag worden in vergelijkingen besproken, evenals Hamburg en Liverpool die in
deze periode eveneens een transatlantische vaarroute kenden. Zoals mijn onderzoeksvraag aangeeft,
ligt de nadruk op ‘transatlantische maritieme activiteiten vanuit de Rotterdamse haven’; daarbij gaat
het dus niet noodzakelijk om hetgeen zich in de stad afspeelt, maar veeleer de wisselwerking met het
stadsleven op het gebied van amusement en cultuur. Ik pretendeer niet de gehele Rotterdamse
geschiedenis van het Interbellum te bespreken, noch zal een volledige jazzgeschiedenis van de
periode 1918-1940 gegeven worden; ik richt mij op de muzikale activiteiten in Rotterdam tijdens het
Interbellum, in relatie tot met name de passagiers- en cruisevaart. Voor café’s en podia is eenvoudiger
aan te geven of deze tot de stad behoort dan voor de musici; voor de orkesten en bands is gekeken of
de helft uit Rotterdam afkomstig is, waarbij de orkestleider of solist doorslaggevend is. Desalniettemin
worden ook The Ramblers besproken in een nationale context en Kid Dynamite in een koloniale. De
musici die besproken worden, zijn dus niet altijd ‘Rotterdammers’, omdat zij er geboren zijn, maar
zijn wel op één of andere wijze verbonden met de stad. Rotterdamse muzikanten tellen internationaal
mee, vooral doordat zij samen spelen met grootheden uit de nationale en internationale jazzscene.
4 G. Mak, J. Bank e.a., Verleden van Nederland (Amsterdam/Antwerpen 2008) 386-387.
5 P.J. Bouman, Cultuurgeschiedenis van de twintigste eeuw (Amsterdam/Brussel 1977) 78.
6 M. Halbertsma en P. van Ulzen (red.), Interbellum Rotterdam. Kunst en cultuur, 1918-1940 (Rotterdam 2001) 12-13.
10