Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde
Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde
Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Collectie<strong>profiel</strong> Korea<br />
Ken Vos<br />
75<br />
VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN<br />
MUSEUM VOLKENKUNDE<br />
Geografische definitie en historische achtergrond<br />
Het cultuurgebied Korea omvat de beide Koreaanse staten, de Democratische Volksrepubliek Korea<br />
en de Republiek Korea en die gebieden in Noordwest-China en de Russische Federatie die aan Korea<br />
grenzen. De beide Koreaanse staten omvatten <strong>het</strong>zelfde gebied <strong>als</strong> <strong>het</strong> koninkrijk Chosǒn van 1392<br />
t/m 1910.<br />
Collectiegeschiedenis<br />
De Koreaanse verzameling is de oudste ter wereld buiten Korea, doch relatief klein (circa 940 stuks en<br />
chronologisch onevenwichtig opgebouwd. Zo is tussen 1905 en 1950 bijna niets verworven. Daarvoor<br />
kunnen twee redenen worden aangedragen. De directe contacten tussen Nederland en Korea zijn tot<br />
de jaren vijftig nooit structureel geweest en tot in <strong>het</strong> recente verleden heeft <strong>het</strong> aan kennis over dit<br />
gebied ontbroken. Van 1392 tot 1876 voerde de Koreaanse overheid een beleid van actieve isolatie,<br />
waarbij ook contacten met de buurlanden sterk ingeperkt en gereguleerd waren. Desondanks is door<br />
de vroege verwerving de collectie een van de grotere en belangrijke in Europa. De vroegste collectieonderdelen,<br />
voornamelijk J. Cock Blomhoff (slechts enkele voorwerpen) en Siebold, series 360 en 1,<br />
oorspronkelijk in totaal circa 80 objecten) zijn <strong>het</strong> resultaat van individuele ontmoetingen van deze<br />
verzamelaars met naar Nagasaki overgebrachte gestrande Koreanen. Een meer uitgebreide<br />
beschrijving van één ontmoeting in 1828 is te vinden in Siebold’s Nippon. Enkele van deze objecten<br />
zijn ook in ditzelfde werk afgebeeld. Door de aard van de verzamellocatie en de situatie van de<br />
Koreanen <strong>als</strong> schipbreukelingen, een gasthuis van de daimyō van Tsushima te Nagasaki, zijn<br />
voornamelijk kleine, persoonlijke gebruiksvoorwerpen en kledingstukken verworven. Siebold heeft<br />
echter ook nog ter plekke enkele schilderingen laten maken die door hun signatuur met de toevoeging<br />
“Chosǒn” <strong>als</strong> daar gemaakt te herkennen zijn.<br />
Pas vanaf 1883 werden nog enige interessante groepen Koreaanse objecten verworven (1883: serie<br />
412 via T.P. Li 11 objecten; 1885: serie 520 via J. Rhein 51 objecten, 1888; serie 666 via F. Kraus 229<br />
objecten; 1888: serie 679, via <strong>het</strong> Rijksherbarium 36 objecten; 1888: serie 681 via J. Rhein 11<br />
objecten; 1895: serie 1070, via O. Hertz 83 objecten). Van deze series valt serie 666 op door haar<br />
hoge kwaliteit, te verklaren uit <strong>het</strong> feit dat F. Kraus, <strong>als</strong> adviseur aan de Koreaanse munt, contacten<br />
had aan <strong>het</strong> Koreaanse hof. Deze collectie is naast enkele stukken t/m serie 681 in vogelvlucht<br />
beschreven door J.D.E. Schmeltz in “Die Sammlungen aus Korea im ethnographischen<br />
Reichsmuseum zu Leiden” in Internationales Archiv fúr Ethnographie Vol. IV, Leiden 1891. Als we<br />
diens beperkte kennis van en gebrekkige verwijzingen naar de sociale context (uit de tweede hand op<br />
basis van onbetrouwbare bronnen) buiten beschouwing laten, bevat dit artikel nuttige fysieke<br />
beschrijvingen van objecten.<br />
Serie 666 bevat enkele unieke stukken die elders niet vertegenwoordigd zijn, zo<strong>als</strong> een volledige set<br />
officiersattributen, maar ook enkele fraaie schilderingen. In dezelfde serie zijn ook goede voorbeelden<br />
van Koreaans lak- en smeedwerk te vinden. Belangrijke stukken voor visuele informatie vormen de<br />
genreschilderingen van series 679 en 681, hoewel vergelijkbare en soms betere stukken in andere<br />
Europese en Amerikaanse verzamelingen aanwezig zijn. Daarnaast zijn de religieuze schilderingen in<br />
series 520 en 666 van groot belang. Een belangrijk stuk in serie 1070 is de bovenkant van een<br />
changsŭng (markeringspaal).<br />
Gedurende de periode van de Japanse annexatie (1910-1945) zijn slechts enkele, meest<br />
onbelangrijke Koreaanse stukken verworven. Een opvallende uitzondering is een achttiende-eeuwse<br />
porseleinen vaas (2135-1). Pas vanaf de jaren 1960 worden weer enkele belangwekkende series<br />
toegevoegd (onder meer in 1963: serie 3910, via J. Langewis 64 objecten; in 1976: serie 4852, via<br />
Zuid-Koreaanse regering 39 objecten). Dit zijn meest negentiende eeuwse en vroeg twintigste eeuwse<br />
gebruiksvoorwerpen die onder andere goede voorbeelden van Koreaans lakwerk, houtbewerking en<br />
metaalwerk omvatten.<br />
Vanaf 1985 is de verwerving van Koreaanse objecten versneld ter hand genomen met in totaal meer<br />
dan 180 aanschaffingen tot 2004. De nadruk bij deze verwervingen kwam te liggen bij rituele<br />
voorwerpen en in iets mindere mate toegepaste kunst. Ook werd een kleine hoeveelheid schilderingen<br />
aangeschaft.
Change language