Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde

More documents

Recommendations

Info

71 VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN MUSEUM VOLKENKUNDE Hierbij zijn enkele door individuele verzamelaars bijeengebrachte collecties, zoals die van J.T. Roijer, J. Rhein en J.J.M. de Groot niet alleen als 'ensembles' van belang (vgl. ook de collectie Von Siebold), maar zijn zij dit ook uit oogpunt van nationale erfgoedwaarde, omdat zij nauw zijn verbonden met personen of instellingen van cultuurhistorische betekenis. De verzamelingen van de sinoloog J.J.M. de Groot bijvoorbeeld, vormen een belangrijke ondersteuning en visuele representatie van zijn monumentale academische studies over de traditionele systemen van geloof en religieuze gebruiken in China. Ten aanzien van laatstgenoemde aspecten valt binnen de Chinese collectie in meer algemenere zin het grote aantal voorwerpen op dat een primaire of secundaire rol heeft gespeeld in de religieuze belevingswereld van de Chinezen. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld de deelcollecties rouwetnografica en godenbeelden, die qua aard en omvang van meer dan nationaal belang zijn. Voegt men hier nog de deelcollecties muziekinstrumenten en theaterpoppen aan toe – zij zijn verzameld in relatie tot de geloofsbelevingen van de Chinezen, maar kunnen ook in ander en geheel eigen verband worden beschouwd – dan neemt het belang van het totaal nog verder toe. Op het terrein van de religie(s) van de Chinezen en de manieren waarop zij in materiële zin uiting geven aan hun ideeën zou derhalve een voortzetting van het verzamelbeleid dienstig zijn. Naar de aard van het materiaal en qua aantal nemen ook de ceramiek- en papiercollecties een belangrijke plaats in binnen de collectie China. Daarmee is niet gezegd dat de kwaliteit evenredig is met de omvang. Ofschoon de ceramiekcollectie soms goede voorbeelden bevat van bepaalde vormen Chinees aardewerk, steengoed of porselein zoals die in de loop van vele eeuwen zijn ontwikkeld, zijn er nog te veel lacunes om bijvoorbeeld in een vaste opstelling een goed totaaloverzicht te kunnen geven van de ontwikkeling van de Chinese ceramiek. Ofschoon dit wenselijk zou kunnen zijn – en ook mogelijk – zijn in Nederland meer musea op dit terrein actief (o.a. het Groninger Museum en het Keramiekmuseum Princessehof te Leeuwarden). Voor de papiercollectie – circa 2500 schilderingen, posters, prenten, knipsels en rubbings – geldt ook het belang van de omvang en van de kwaliteit van individuele objecten of een enkele deelcollectie, zoals bijvoorbeeld de posters. Hier is gezien de vroegere en huidige productie in China en de ontwikkelingen in de moderne schilderkunst verwerving slechts in incidentele gevallen mogelijk en ook wenselijk. Het geheel te willen bestrijken is financieel onbetaalbaar – tenzij het om volkskunst gaat - en praktisch niet mogelijk, want er is te veel en er zijn teveel individuele ontwikkelingen. De numismatische collectie is omvangrijk te noemen ( > 1200 items). Een beoordeling op basis van een relatief grote en redelijk beschreven deelcollectie (serie 1990; 574 objecten) doet vermoeden dat hierbij sprake is van een brede, representatieve spreiding door de eeuwen heen. Desalniettemin zou gericht en gespecialiseerd onderzoek op dit collectieonderdeel wenselijk zijn om het werkelijke wetenschappelijke en museale belang vast te stellen. Geldelijk van minder of geen 'waarde', maar daarom niet minder interessant en zeker ook van een behoorlijke omvang is de collectie offergeld. Dit 'nepgeld' is vooral in zijn uiterlijke diversiteit en kwaliteit en door de achterliggende ideeën bij het gebruik ervan de moeite van een goede inventarisatie en studie waard. Kijkende naar de verhouding tot andere (volkenkundige) musea in Nederland, is ook de collectie alledaagse Chinese gebruiksvoorwerpen zonder meer als groot te betitelen. Hoewel zij door hun aard vaak niet erg spectaculair ogen, vormen zij gezamenlijk toch een belangrijke bron voor onderzoek en presentatie. Hier zal wellicht op langere termijn het belang groeien naarmate die objecten in China zelf uit het dagelijks gebruik verdwijnen en worden vervangen door moderne (Westerse) producten. Het verzamelbeleid m.b.t. deze voorwerpen kan en moet onverminderd worden voortgezet. Zeer beperkt in aantal, maar desalniettemin aanwezig en ten dele door de marktwerking zeer kostbaar geworden, zijn een aantal objecten van vooraanstaande individuele Chinese kunstenaars – in het bijzonder schilderijen – en een aantal objecten die door hun aard en/of intrinsieke schoonheid als kunstobjecten kunnen worden aangemerkt. Een aparte groep voorwerpen binnen de afdeling China wordt gevormd door de Vietnamese voorwerpen. Ofschoon Vietnam geografisch binnen de museale regio Zuidoost-Azië Vasteland valt, is begin jaren 1990 binnen het museum besloten dat de sterke culturele en politieke banden die eeuwenlang tussen China en Vietnam hebben bestaan, voldoende reden waren de museale
72 VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN MUSEUM VOLKENKUNDE verantwoordelijkheid voor objecten uit Vietnam toe te bedelen aan de conservator China 55 . In totaal zijn thans circa 900 objecten met de cultuuraanduiding Vietnamees bij de afdeling China ondergebracht. In meerderheid dateren deze objecten uit de late negentiende eeuw en door het ontbreken van latere substantiële toevoegingen vormen zij inmiddels een betrekkelijk geïsoleerde groep voorwerpen. Wel bevat de Vietnam collectie enkele ceramische topstukken 56 , die in samenhang met andere ceramiek uit de Zuidoost-Aziatische collecties in het museum (Annam, Sawankhalok) bezien kunnen worden, mede in het licht van de invloedsfeer en het uitstralingsgebied van de productiecentra van Chinees keramiek. Vergelijking met andere collecties Nationaal Al eerder is gemeld dat de collectie China van Volkenkunde volgens de laatste telling circa 12.500 voorwerpen bevat en dat deze deelverzameling daarmee in het veld van de Nederlandse volkenkundige musea als de grootste mag worden beschouwd. Maar Volkenkunde is niet het enige museum in Nederland met een collectie Chinese objecten. Op volkenkundig terrein bezitten ook het Tropenmuseum te Amsterdam en het Wereldmuseum te Rotterdam substantiële collecties. Het Rijksmuseum te Amsterdam is eveneens de gelukkige bezitter van "oude" Chinese etnografica en kunstvoorwerpen 57 . Er zijn daarnaast in Nederland ook een aantal andersoortige musea met omvangrijke en belangwekkende Chinese deelcollecties – het Nationaal Keramiekmuseum Het Princessehof te Leeuwarden, het Groninger Museum en het Haagsch Gemeentemuseum – waar eigen gekwalificeerde medewerkers zorg dragen voor het wetenschappelijke beheer en de ontsluiting van hun Chinese verzamelingen. Hierbij moet evenwel worden aangetekend deze Chinese collecties voornamelijk of uitsluitend bestaan uit Chinese ceramiek. Van belang met betrekking tot de Chinese collectie van Volkenkunde in het Nederlandse museale bestel is voorts dat op dit moment het Leidse museum het enige volkenkundige museum is met een aanstelling voor een conservator voor het omvangrijke Chinese cultuurgebied met zijn lange, rijke en belangwekkende historie en - het zij hier even terzijde vermeld - met ruim eenvijfde van de wereldbevolking. Internationaal Een vergelijking van de Chinese collectie van Volkenkunde met die van gelijkaardige musea in de ons omringende landen is niet eenvoudig te maken. Hiervoor ontbreken te veel gegevens. Slechts in algemene zin bestaat de indruk dat de Chinese collectie van het Rijksmuseum voor Volkenkunde door haar ouderdom, omvang en brede samenstelling - met uiteraard relatieve plus- en minpunten - zich redelijk kan meten met collecties Chinese etnografica elders in West-Europa. Wordt de vergelijking gemaakt met die musea waar men zich hoofdzakelijk richtte en richt op Chinese kunstvoorwerpen en antiquiteiten, dan is de collectie van Volkenkunde als zeer bescheiden te kenmerken. Prioriteiten Bovenstaand zijn min of meer tussen de regels door al collectieprioriteiten voor de afdeling China aangegeven. Kort herhaald komt het neer op de onderstaande mogelijkheden: - Sterk en actief te versterken: de etnografica m.b.t. het dagelijks leven, de theaterwereld en de religieuze belevingen van de Chinezen. 55 Dezelfde herschikking uit begin jaren 90 heeft er ook toe geleid dat alle Tibetaanse objecten onder de museale verantwoordelijkheid van de toenmalige conservator Centraal- en Zuidwest-Azië, Drs. R. Munneke, werden geplaatst. Met zijn vertrek in 2000 is die verantwoordelijkheid overgenomen door de conservator voor het Vasteland Zuid- en Zuidoost-Azië. 56 Onder andere de diepe schaal met vogel (RMV 3760-2) en enkele kalkpotten. 57 De "oude" etnografica zijn voor een groot gedeelte afkomstig uit het in 1883 opgeheven Koninklijk Kabinet van Zeldzaamheden en meer in het bijzonder uit de voormalige collectie J.Th. Royer. Het lijkt er op dat toentertijd de "mooie" en kostbare voorwerpen naar Amsterdam zijn gebracht en de "rest" naar Leiden. De Chinese kunstvoorwerpen in het Rijksmuseum zijn voor het overgrote deel eigendom van de Vereniging van Vrienden der Oost Aziatische Kunst.
Page 2 and 3:
Collectieprofielen Museum Volkenkun
Page 4 and 5:
Inleiding 3 VERZAMELDE COLLECTIEPRO
Page 6 and 7:
5 VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN MUS
Page 8 and 9:
Collectieprofiel Insulair Zuidoost-
Page 10 and 11:
9 VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN MUS
Page 12 and 13:
11 VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN MU
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Literatuur Adriani, N. en A.C. Krui
Page 20 and 21:
Collectieprofiel ‘Zuid- en vastel
Page 22 and 23: 21 VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN MU
Page 28 and 29: Collectieprofiel Zuidwest- en Centr
Page 34 and 35: Collectieprofiel Cultuurgebied Afri
Page 54 and 55: Literatuur 53 VERZAMELDE COLLECTIEP
Page 62 and 63: Collectieprofiel Cultuurgebied Circ
Page 76 and 77: Collectieprofiel Korea Ken Vos 75 V
show all

Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?