Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde

71
VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN
MUSEUM VOLKENKUNDE
Hierbij zijn enkele door individuele verzamelaars bijeengebrachte collecties, zoals die van J.T. Roijer,
J. Rhein en J.J.M. de Groot niet alleen als 'ensembles' van belang (vgl. ook de collectie Von Siebold),
maar zijn zij dit ook uit oogpunt van nationale erfgoedwaarde, omdat zij nauw zijn verbonden met
personen of instellingen van cultuurhistorische betekenis. De verzamelingen van de sinoloog J.J.M. de
Groot bijvoorbeeld, vormen een belangrijke ondersteuning en visuele representatie van zijn
monumentale academische studies over de traditionele systemen van geloof en religieuze gebruiken
in China.
Ten aanzien van laatstgenoemde aspecten valt binnen de Chinese collectie in meer algemenere zin
het grote aantal voorwerpen op dat een primaire of secundaire rol heeft gespeeld in de religieuze
belevingswereld van de Chinezen. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld de deelcollecties
rouwetnografica en godenbeelden, die qua aard en omvang van meer dan nationaal belang zijn.
Voegt men hier nog de deelcollecties muziekinstrumenten en theaterpoppen aan toe – zij zijn
verzameld in relatie tot de geloofsbelevingen van de Chinezen, maar kunnen ook in ander en geheel
eigen verband worden beschouwd – dan neemt het belang van het totaal nog verder toe. Op het
terrein van de religie(s) van de Chinezen en de manieren waarop zij in materiële zin uiting geven aan
hun ideeën zou derhalve een voortzetting van het verzamelbeleid dienstig zijn.
Naar de aard van het materiaal en qua aantal nemen ook de ceramiek- en papiercollecties een
belangrijke plaats in binnen de collectie China. Daarmee is niet gezegd dat de kwaliteit evenredig is
met de omvang. Ofschoon de ceramiekcollectie soms goede voorbeelden bevat van bepaalde vormen
Chinees aardewerk, steengoed of porselein zoals die in de loop van vele eeuwen zijn ontwikkeld, zijn
er nog te veel lacunes om bijvoorbeeld in een vaste opstelling een goed totaaloverzicht te kunnen
geven van de ontwikkeling van de Chinese ceramiek. Ofschoon dit wenselijk zou kunnen zijn – en ook
mogelijk – zijn in Nederland meer musea op dit terrein actief (o.a. het Groninger Museum en het
Keramiekmuseum Princessehof te Leeuwarden).
Voor de papiercollectie – circa 2500 schilderingen, posters, prenten, knipsels en rubbings – geldt ook
het belang van de omvang en van de kwaliteit van individuele objecten of een enkele deelcollectie,
zoals bijvoorbeeld de posters. Hier is gezien de vroegere en huidige productie in China en de
ontwikkelingen in de moderne schilderkunst verwerving slechts in incidentele gevallen mogelijk en ook
wenselijk. Het geheel te willen bestrijken is financieel onbetaalbaar – tenzij het om volkskunst gaat -
en praktisch niet mogelijk, want er is te veel en er zijn teveel individuele ontwikkelingen.
De numismatische collectie is omvangrijk te noemen ( > 1200 items). Een beoordeling op basis van
een relatief grote en redelijk beschreven deelcollectie (serie 1990; 574 objecten) doet vermoeden dat
hierbij sprake is van een brede, representatieve spreiding door de eeuwen heen. Desalniettemin zou
gericht en gespecialiseerd onderzoek op dit collectieonderdeel wenselijk zijn om het werkelijke
wetenschappelijke en museale belang vast te stellen. Geldelijk van minder of geen 'waarde', maar
daarom niet minder interessant en zeker ook van een behoorlijke omvang is de collectie offergeld. Dit
'nepgeld' is vooral in zijn uiterlijke diversiteit en kwaliteit en door de achterliggende ideeën bij het
gebruik ervan de moeite van een goede inventarisatie en studie waard.
Kijkende naar de verhouding tot andere (volkenkundige) musea in Nederland, is ook de collectie
alledaagse Chinese gebruiksvoorwerpen zonder meer als groot te betitelen. Hoewel zij door hun aard
vaak niet erg spectaculair ogen, vormen zij gezamenlijk toch een belangrijke bron voor onderzoek en
presentatie. Hier zal wellicht op langere termijn het belang groeien naarmate die objecten in China zelf
uit het dagelijks gebruik verdwijnen en worden vervangen door moderne (Westerse) producten. Het
verzamelbeleid m.b.t. deze voorwerpen kan en moet onverminderd worden voortgezet.
Zeer beperkt in aantal, maar desalniettemin aanwezig en ten dele door de marktwerking zeer kostbaar
geworden, zijn een aantal objecten van vooraanstaande individuele Chinese kunstenaars – in het
bijzonder schilderijen – en een aantal objecten die door hun aard en/of intrinsieke schoonheid als
kunstobjecten kunnen worden aangemerkt.
Een aparte groep voorwerpen binnen de afdeling China wordt gevormd door de Vietnamese
voorwerpen. Ofschoon Vietnam geografisch binnen de museale regio Zuidoost-Azië Vasteland valt, is
begin jaren 1990 binnen het museum besloten dat de sterke culturele en politieke banden die
eeuwenlang tussen China en Vietnam hebben bestaan, voldoende reden waren de museale