Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde

50
VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN
MUSEUM VOLKENKUNDE
Vergelijking met andere collecties
Op nationaal niveau
Van de drie grote volkenkundige musea in Nederland – Museum Volkenkunde te Leiden, het
Tropenmuseum te Amsterdam en het Wereldmuseum te Rotterdam – heeft Volkenkunde met zijn
bijna 24.000 voorwerpen duidelijk de grootste collectie Midden- en Zuid-Amerikaanse voorwerpen. De
MIZUA collectie van het Tropenmuseum telt in totaal 20.000 voorwerpen en die van het
Wereldmuseum is weer veel kleiner in aantal.
Verhoudingsgewijs beschikt Museum Volkenkunde ook over het grootste aantal absolute topstukken
met betrekking tot de Mesoamerikaanse, de Chimu en Moche aardewerk-collectie, de vroege
Suriname collectie en de Tropisch Laagland manden- en verencollectie.
Het Tropenmuseum te Amsterdam mag zich vooral verheugen in het bezit van een interessante
Mexicaanse maskercollectie en een (groeiende) popular art collectie. Wat betreft hun prekoloniale
materiaal zijn zeker de Feriz en de Schreuder collectie belangwekkend. Ten aanzien van hun
Suriname verzameling zijn vooral de collecties van onderzoekers als De Goeje en Eygenberger van
absolute topkwaliteit en kunnen deze worden beschouwd als goede aanvullingen op de collecties van
Museum Volkenkunde.
Bij de collectie van het Wereldmuseum te Rotterdam springt vooral de relatieve deelverzameling van
precolumbiaanse objecten in het oog. Voorts bezit het museum uit Midden-Amerika een belangrijke
collectie jade uit Costa Rica. Uit Zuid-Amerika zijn er collecties uit Suriname (bruikleen van koningin
Beatrix) en Peru. De collectie Andes en Mesoamerikaanse precolumbiaans aardewerk en textiel dient
ook vermelding, hoewel het op internationaal niveau toch een collectie van klein formaat.
Het Wereldmuseum zag zich tijdens de jaren tachtig vanwege bezuinigingen genoodzaakt de afdeling
Amerika te sluiten. Sindsdien worden dus ook geen noemenswaardige nieuwe aanwinsten meer
gedaan.
Diverse andere musea in Nederland, zoals het Museon te Den Haag, het Princessehof te Leeuwarden
of en het Nijmeegs volkenkundig museum, bezitten een aantal geïsoleerde prekoloniale objecten. Het
voormalig Amerika Museum te Cuijk had een relatief kleine, maar kwalitatief hoogstaande
precolumbiaanse collectie en een kleine Surinaamse Arawakken collectie. Door gebrek aan financiële
ondersteuning zag het Amerika Museum zich echter genoodzaakt zijn deuren te sluiten en heeft het
museum zijn collectie aan het Wereldmuseum overgedragen.
Over het algemeen genomen kan worden gesteld dat de MIZUA collectie van Museum Volkenkunde
voor Nederland de best gedocumenteerde collectie van Nederland is, zowel op etnografisch als
archeologisch gebied. Daarbij zijn slechts het Tropenmuseum en het Wereldmuseum ten aanzien van
een aantal deelcollecties superieur of gelijkwaardig (het Tropenmuseum met hun hedendaagse
Mexicaanse masker collectie, de Boliviaanse textielcollectie, de Tikuna collectie, de Suriname collectie
en de religieuze memoralia; het Wereldmuseum met hun Andes precolumbiaanse collectie). 35
Op internationaal niveau
De collectie van Museum Volkenkunde als geheel kent door haar historische opbouw en door haar
diversiteit een vrij breed spectrum van aandachtsterreinen. Deels is dit te verklaren op grond van
toevalligheid (vroege schenkingen, legaten, overnames) en deels is dat een gevolg van het bewust en
gericht uitbouwen van een aantal uitmuntende deelcollecties, die inmiddels hun weerga niet vinden in
Europa, of in sommige gevallen zelfs niet in de wereld. De Mexicaanse en Guatemalteekse
textielcollectie, de Mesoamerikaanse balspel collectie en de negentiende eeuwse Suriname en
Brazilië collecties zijn daarvan voorbeelden. Voor andere deelcollecties geldt echter dat tal van
instellingen in Europa of andere (Amerikaanse) werelddelen met hun verzamelingen het Museum
Volkenkunde qua omvang, belangrijkheid en/of diversiteit duidelijk overstijgen.
Waar bijvoorbeeld het precolumbiaanse gedeelte van de Museum Volkenkunde collectie vanuit een
nationaal oogpunt bijzonder mag worden genoemd, is dat deel vanuit een internationaal oogpunt als
geheel eerder van bescheidener status te beschouwen. Uiteraard met uitzondering van de reeds
genoemde collectieonderdelen van het balspel en een aantal individuele topstukken.
Museum Volkenkunde wordt in dit verband bijvoorbeeld voorbij gestreefd door de archeologisch goed
gedocumenteerde collecties in musea in de landen van oorsprong. Mexico, Peru, Chili, Guatemala,
35 Het overgrote deel van de prekoloniale aardewerk en textielcollectie van het Wereldmuseum moge weliswaar van hoge
kwaliteit zijn, het dient opgemerkt dat de pedigree van een groot gedeelte van de collectie onduidelijk van aard is, en dat tot
dusver niet aangetoond is kunnen worden dat de collectie voldoet aan de ethische codes zoals die internationaal door ICOM
musea onderschreven wordt..