Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde

46
VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN
MUSEUM VOLKENKUNDE
Tussen 1980 en 1999 worden door hem ook een aantal zeer belangrijke collecties Mexicaanse textilia
verworven: in 1980 worden van Mw. Bodil Christensen bijna 900 textiel voorwerpen aangekocht (serie
5075) en aanvullend hierop in 1999 van Mw. Irmgard Johnson-Weitlaner een collectie van ruim 1100
inheems Mexicaanse textilia (serie 5946) verworven. Daarop aansluitend volgt een veel kleinere, bijna
honderd objecten tellende Guatemalteekse textielcollectie van Prof. dr. Dozy (serie 5969). Zowel de
textielcollecties van Bodil Christensen, Mw Johnson en Prof. Dozy zijn uniek in hun soort vanwege
hun hoogwaardige documentatie.
Beschrijving van de voornaamste onderdelen van de collectie
- Mesoamerikaanse precolombiana (categorie A)
De collectie Mesoamerikaanse prekoloniale objecten (‘precolombiana’) van het museum is vrij
behoorlijk, niet alleen in kwaliteit maar ook in aantal. De Leidse verzameling precolombiana is vooral
afkomstig uit West Mexico, het Maya gebied, en Centraal Mexico. Enkele stukken zijn uniek van aard,
zoals de “Leyden Plate” en de Mixteca-Puebla mozaïekschedel, vrijwel de gehele prekoloniale
balspelcollectie, ook het fresco uit Teotihuacan, de Olmeekse baby, de “La Pasadita Lintel”, de Maya
aardewerk collectie, etc. De collectie is deels van vroege datum, maar jammer genoeg slecht
gedocumenteerd aangezien de objecten allemaal afkomstig zijn uit ongedocumenteerde context.
Daarmee zijn ze vanuit een historisch en archeologisch oogpunt eigenlijk vrijwel waardeloos
geworden. Vanuit een kunsthistorisch oogpunt is de collectie echter van aanzienlijk belang en biedt zij
ook zeker mogelijkheden voor exposities. De collectie zal waarschijnlijk niet verder worden aangevuld
(behalve eventueel uit legaten etc. wanneer ze in overeenstemming zijn met de nationale en
internationale regelgeving). Actief verzamelbeleid wordt niet gevoerd hierop.
- Balspel (categorie A)
De balspelcollectie – voorwerpen die gebruikt worden in het prekoloniale en hedendaagse balspel – is
van zeer hoge kwaliteit. Conservator Leyenaar was wereldwijd een van de eerste onderzoekers die
serieus veldwerk naar het hedendaagse balspel in Michoacan en Sinaloa heeft verricht. De collectie is
dan ook van wereldformaat voor zover het deze twee deelstaten betreft, maar de collectie vertoont
echter ook nog duidelijke hiaten. Hoe dan ook is deze categorie voorwerpen zo belangrijk, dat verdere
studie en verdere uitbreiding van deze op wereldniveau unieke collectie zeer wenselijk is.
- Mesoamerikaanse etnografica en volkskunst (deels categorie A, deels categorie B)
De collectie Mesoamerikaanse etnografica bestaat grotendeels uit objecten die zijn verzameld door
oud-conservator Ted Leyenaar gedurende de jaren 1965 tot 1990. Deze collecties zijn waardevol,
omdat ze fotografisch werden gedocumenteerd en alle door dezelfde verzamelaar zijn bijeengebracht.
De collecties zijn vanuit onderzoeksoogpunt echter matig gedocumenteerd en de interne samenhang
is niet altijd even duidelijk, waardoor de collectie een gefragmenteerde indruk maakt. Duidelijk is wel
dat de nadruk op het Nahuatl sprekende gebied ligt, en dus met name in Centraal-Mexico veel is
verzameld.
De Mesoamerikaanse etnografica collectie bestaat uit aardewerk, vlechtwerk, metaal, blik, hout,
textiel, plastic en zelfs organische producten als bonen en maïs. De textielcollectie uit deze regio
wordt hier apart behandeld, omdat deze van een uitzonderlijke kwaliteit is en ook kwantitatief zeer
aanzienlijk is. Daarnaast bestaat de collectie ook gedeeltelijk uit folk art en tourist art. Het betreft hier
vooral objecten die tussen 1965 en 1985 door Ted Leyenaar werden verzameld en de Houtzager
collectie (serie 5715). Beide collecties zijn echter matig gedocumenteerd. In recent bijeengebrachte
etnografische collecties (Van Broekhoven, 2006) worden zowel het verzamelproces als de objecten en
makers ervan zeer uitgebreid gedocumenteerd. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat slechts verzameld
kan worden als ook een onderzoeksproject plaatsvindt naar de verzamelde objecten. Het museum wil
deze lijn van verzamelen voortzetten. De collectie die Ted Leyenaar door de jaren heen heeft
verzameld, wordt in zijn geheel als categorie A betiteld, ondanks het feit dat hij momenteel nog
beperkt gedocumenteerd is. Deze kwalificatie hangt samen met het feit dat het de enige Europese
collectie is die in deze betrekkelijk vroege periode werd aangelegd in het Centraal-Mexicaanse
Nahuatl gebied.
- Mesoamerikaans textiel (categorie A)
De Mesoamerika textiel-collectie is zowel omvangrijk als van zeer groot belang. Zij bevat de
belangrijkste hedendaagse textielcollectie van Centraal-Mexico op wereldniveau (het betreft dan
vooral de deelstaten Puebla, Guerrero en Oaxaca). Het Maya gebied is slechts wat betreft Guatemala
goed vertegenwoordigd, maar het Noordelijke Maya gebied en Chiapas zijn vrijwel niet aanwezig. De