Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde

30
VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN
MUSEUM VOLKENKUNDE
koffiekopjes), wapens, textiel, kleding en schoeisel, voorwerpen voor lichaamsverzorging,
muziekinstrumenten, enz. De objecten worden aangevuld met andere voorwerpen die in dezelfde
periode door Nederlandse diplomaten aan het museum zijn geschonken. Van groot belang zijn
bijvoorbeeld de zeven hoofddeksels van religieuze en wereldlijke leiders in Mekka die in 1887 door
P.N. van der Chijs aan het museum zijn gegeven (serie 559). Verder zijn er delen van de Kiswa, de
doek die jaarlijks opnieuw wordt geweven en over de Ka’ba in Mekka wordt gelegd. Ook deze
fragmenten zijn in de laat-negentiende eeuw verworven (B106-122, 123; B118-1).
Een aantal voorwerpen uit deze deelcollectie zijn in 2005 gebruikt voor een kleine tentoonstelling,
ingericht samen met het Textile Research Centre (TRC), over Ihram, de gewijde staat waarin moslims
moeten verkeren wanneer zij op pelgrimsvaart naar Mekka gaan, en verder zijn een aantal
voorwerpen worden gebruikt voor een kleine tentoonstelling, ook ingericht in samenwerking met het
TRC, over Saoedische kleding, in 2006, en over Snouck Hurgronje, in 2007.
- Syrië
Uit Syrië (310 objecten) omvat de collectie een verzameling van waardevolle etnografische
voorwerpen uit het laatste decennium van de negentiende eeuw. Uniek is verder de collectie textiel,
vooral van vrouwenkleding (serie 4778, 130 objecten), voor het merendeel uit de eerste helft van de
de twintigste eeuw. Deze vrij grote collectie van kleding sluit nauw aan bij de uitgebreide verzameling
van kleding uit de islamitische wereld die is ondergebracht bij het TRC, binnen het Rijksmuseum voor
Volkenkunde.
- Turkije
De deelverzameling voor Turkije is erg gevarieerd (565 objecten). Er zijn veel vroege collecties van
etnografica, die voor een deel zijn bijeengebracht door Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigers
in met name Smyrna/Izmir. Erg belangrijk is de verzameling van Karagöz-schaduwpoppen (serie
3785). Bijzonder interessant is verder de serie prenten (360-7364 t/m 7429) uit het begin van de
negentiende eeuw, opgenomen als onderdeel van de overdracht uit het Koninklijk Kabinet van
Zeldzaamheden (1883). Deze prenten geven een prachtig beeld van de kleding van de Turks-
Ottomaanse werklieden, militairen en dignitarissen van rond het begin van de negentiende eeuw.
Verder omvat de Turkse verzameling bijvoorbeeld een Koran (3831-2) en interessante stukken
aardewerk.
- Iran
De collectie van Iraanse voorwerpen (965 objecten) is voornamelijk gebaseerd op de voorwerpen die
werden verworven via de Rotterdamse handelaar A. Hotz, vanaf de laat-negentiende eeuw. Ze omvat
eigentijdse gebruiksvoorwerpen en zijn van unieke waarde, omdat juist het dagelijks leven in
negentiende-eeuws Iran in internationale museumverzamelingen slecht is vertegenwoordigd. Deze
deelverzameling wordt nog eens versterkt door de omvangrijke collectie foto-materiaal uit dezelfde
periode, die in het museum wordt bewaard. Tot slot omvat de deelcollectie Iran voorwerpen met meer
kunsthistorische waarde, zoals middeleeuws aardewerk, miniaturen (3417-2; serie 3619; 3743-3/5;
serie 3932), bronzen en messing voorwerpen, maar ook een handschrift van de Shah Name, het
Iraanse heldenepos (3647-1). De textielcollectie van Iran is beperkt, maar wordt ondersteund door de
enorme collectie Iraanse kleding die de TRC vanaf 1997 heeft verzameld tijdens een lange serie van
reizen door het land door dr. G. M. Vogelsang-Eastwood en de huidige conservator, dr. Willem
Vogelsang. Verder omvat de verzameling nog prehistorisch materiaal, zoals enkele Luristan bronzen
uit het westen van het land (3387; 3632; 3700), en een aardewerken pot (serie 3538). Tot slot wil ik de
aandacht richten op een huwelijksjurk van de Zoroastrische gemeenschap in Iran, met de hand
geborduurd (503-270). Dit zeldzame kledingstuk komt waarschijnlijk uit Yazd in Centraal-Iran en werd
door Hotz naar Nederland gebracht in 1883. De Zoroastrische gemeenschap gaat terug op de preislamitische
godsdienst van Iran (met Zarathoestra als profeet), en heeft nog steeds een aantal
aanhangers in Iran, voornamelijk in Yazd.
- Afghanistan
Voor de Turks-Iraanse wereld is vooral de museumverzameling uit Afghanistan belangrijk (2495
objecten). Het omvat een bazaarcollectie, afkomstig uit Noord-Afghanistan, verzameld in de tweede
helft van de jaren zeventig; een Nuristan-collectie, afkomstig uit de berggebieden van Oost-
Afghanistan, ook verzameld in de tweede helft van de jaren zeventig; een verzameling Turkmeense
voorwerpen, waaronder sieraden, textiel en gebruiksvoorwerpen, verzameld tussen 1975 en 1990
(ook afkomstig uit Iran, Turkmenistan en Oezbekistan); en tenslotte een verzameling boeddhistische
stuccokopjes, afkomstig uit Hadda in Oost-Afghanistan (serie 3509). De Afghaanse collectie wordt