Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde

23
VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN
MUSEUM VOLKENKUNDE
- de Tibeto-Birmaanse cultuur
Qua geografische herkomst hebben de voorwerpen uit deze groep grotendeels hun oorsprong in de
regio’s Tibet en Sikkim (nu een deelstaat van India), in Bhutan en voor een klein deel van de
museumcollectie ook in Birma. Opvallend hierbij is dat de overgrote meerderheid van deze
deelcollectie bestaat uit boeddhistische beelden en rituele gereedschappen of voorwerpen voor
offerandes en meditatie. Daarbij valt ook het relatief grote aantal individuele objecten op dat zonder
twijfel het predicaat “A-categorie” verdient.
In de meeste gevallen ‘gewoner’ zijn dan de voorwerpen die deel uit maakten van de subcultuur van
de Sherpa’s (eertijds wonend in Tibet en nog wonend in Nepal): voornamelijk gereedschappen en
voorwerpen voor dagelijks leven.
Uit Birma – soms ook aangeduid als Myanmar – komt een beperkt aantal Boeddhabeelden,
voorouderbeelden en offergereedschappen, plus wat voorwerpen voor het dagelijks leven. Hiervan
kan worden vastgesteld dat hun grootste waarde is gelegen in hun herkomst.
- de Dravidische cultuur
De collectie uit de Dravidische cultuur is kort en bondig te beschrijven als een relatief kleine en
enigszins gefragmenteerde verzameling van hindoeïstische cultusbeelden en gebruiksvoorwerpen
bestemd voor erediensten en offerandes. Daarnaast zijn bevat de collectie gewone alledaagse
gebruiksvoorwerpen. Vrijwel alle objecten zijn afkomstig uit Zuid-India, in het bijzonder uit de
deelstaten Tamil Nadu in het Zuidoosten en Kerala in het Zuidwesten.
- de Newari cultuur
De Newari cultuur uit Nepal wordt in de museumcollectie grotendeels vertegenwoordigd door
hindoeïstische en boeddhistische beelden, door rituele voorwerpen te gebruiken tijdens offerandes en
door talrijke voorbeelden van gereedschappen die in het dagelijks leven en werken van de Newari een
functie hebben (gehad).
- de verschillende tribale culturen
De diversiteit van de kwaliteit van de kleine deelcollecties, die tezamen deze groep van tribale culturen
vormen, hun betrekkelijke ouderdom of de geringe onderlinge samenhang van (kleine) groepen
voorwerpen, maken dat aan deze deelcollectie als geheel een beperkte museale waarde moet worden
gehecht. Dit betekent niet dat alles onder de noemer “C-categorie” moet vallen. Zo is al eerder
gewezen op het belang de kleine doch zeldzame collectie Naga objecten (serie 625), of de Santalverzameling
(234 objecten; serie 1753) bijeengebracht door de Noorse zendeling en taalkundige
Bodding. Naast objecten van de Nagas en Santals zijn daarnaast uit India ook voorwerpen van de
Munda, de Khasi, Baigas en de Gonds aanwezig. Het merendeel ervan was in algemene zin bestemd
voor het eigen tribale gebruik tijdens erediensten of in het profane leven van alle dag.
Binnen deze deelcollectie zijn verder opgenomen een bescheiden aantal voorouder- en cultusbeelden
van de Jarai Cultuur – uit het grensgebied van Cambodja en Vietnam – en verzamelingen van kleding
en lichaamsversieringen van bergstammen, onder andere van de Akhas en de Miao uit grensgebied
van Noord-Thailand en Birma.
- de Mon-Khmer cultuur
De kleinste component van de afdeling Zuid- en vasteland Zuidoost-Azië wordt gevormd door enkele
clustertjes van boeddhistische en hindoeïstische beelden en van een beperkt aantal gewone
gebruiksvoorwerpen uit Cambodja. Tevens zijn er enkele oude Boeddhistische cultusbeelden en
fragmenten van stucversiering van monumenten van de Dvaravati- Mon cultuur in Thailand. Hun
kwaliteit beweegt zich tussen alle categorieën.
Vergelijking met andere collecties
Op nationaal niveau
In algemene zin kan hier worden gesteld dat de collectie van de afdeling Zuid- en vasteland Zuidoost-
Azië in menig opzicht – onder andere haar omvang en haar verscheidenheid – goed is te vergelijken
met die van het Tropenmuseum te Amsterdam. Maar er zijn ook duidelijke verschillen in sterkte en
zwakte. Deze houden vooral verband met de concentratie op bepaalde regio’s – India, Sri Lanka,
Thailand en het Tibetaanse cultuurgebied – of met het tijdstip van acquisitie – vroeg negentiende
eeuw tot en met het begin van de twintigste eeuw – waarbij het Museum Volkenkunde met zijn
collectie zonder al te veel schroom van groter belang mag worden beschouwd.
Vanuit de vergelijking met het Rijksmuseum te Amsterdam is de collectie van Museum Volkenkunde
zonder twijfel veel breder en omvangrijker. Desalniettemin bezit het Rijksmuseum bijvoorbeeld een