Open het profiel als pdf - Museum Volkenkunde

15
VERZAMELDE COLLECTIEPROFIELEN
MUSEUM VOLKENKUNDE
Filippijnen
Aan de Filippijnen collectie is sinds het verschijnen van de Juynboll catalogus (1928) nauwelijks
aandacht besteed. Het gaat om ongeveer 1400 voorwerpen van doorgaans goede kwaliteit.
Buitenlandse specialisten roemen de collectie van Museum Volkenkunde vanwege de ouderdom en
de zeldzaamheid van de objecten. Vooral de collectie van Dr. A. Schadenberg (series 882, 936, 1047)
is bekend bij Filippijnen specialisten. Deze Duitse apotheker heeft veel verzameld in Noord-Luzon.
Ook zijn publicaties worden geroemd en vormen een belangrijk onderdeel van de documentatie bij de
collectie. Een andere, zij het minder belangrijke, verzamelaar is P.K.A. Meerkamp van Embden, de
toenmalige Nederlandse consul (series 1109, 1250, 1260). Kwalitatief zeer goed zijn de oude
collecties van de Franse diplomaat Bréjard (serie 566; 290 voorwerpen) en A. van der Valck (825, 204
voorwerpen).
Maleisië.
Volkenkunde bezit 151 voorwerpen uit Maleisië, inclusief het huidige Singapore. Het betreft 95
voorwerpen uit Oost-Maleisië, het insulaire deel van het land, en 56 voorwerpen van het vasteland.
Deze deelcollectie is hiermee de zwakste van de collecties van het cultuurgebied insulair Zuidoost-
Azië. Vooral in Engeland en in Maleisië zelf zijn grotere en betere collecties aanwezig.
De collectie uit Oost-Maleisië, voornamelijk Sarawak, is voor ons nog wel van belang vanwege de
Iban herkomst van de meeste objecten. De Iban leven zowel in het Maleisische als in het
Indonesische deel van Borneo.
De collectie in nationaal en internationaal perspectief
Nationaal
Veel Nederlandse musea, niet alleen volkenkundige, beheren Indonesië-collecties. De Leidse collectie
is echter de grootste en de oudste (en relatief goed gedocumenteerd). Andere Volkenkundige Musea
bezitten zonder meer interessante deelcollecties en ook volgens esthetische maatstaven is een aantal
belangwekkende stukken aan te wijzen. Zo bezit het Tropenmuseum belangrijke collecties uit de
Bataklanden en van de Toraja van Sulawesi. De Leidse collecties uit deze gebieden zijn weliswaar
vaak ouder, maar esthetisch minder interessant. Ook de kleinere musea, zoals die van Delft,
Groningen en Nijmegen bezitten interessante stukken.
Internationaal
De Nederlandse Indonesië-collecties zijn de belangrijkste ter wereld. De Leidse collectie speelt daarin
een prominente rol en internationaal is de Volkenkunde-collectie alleen vergelijkbaar met die van het
Nationaal Museum van Indonesië (de collectie van het voormalige Bataviaasch Genootschap van
Kunsten en Wetenschappen) in Jakarta. Helaas is van het Nationaal Museum geen catalogus
beschikbaar zodat een goede vergelijking nog steeds op zich laat wachten. De hindoeboeddhistische
verzameling van het Nationaal Museum is in ieder geval groter, en beter van kwaliteit, dan die van het
Museum Volkenkunde; ondanks de aanwezigheid van de beroemde Singasari beelden in Leiden. Ook
de keramiek collectie van het Nationaal Museum stijgt ver boven die van Leiden uit. Wat etnografica
betreft zal het Leidse museum beter voorzien zijn, maar ook dat is niet bij alle deelcollecties het geval.
Zo heeft het Nationaal Museum in Jakarta een betere collectie hofkunst dan Volkenkunde.
Het is overigens aanbevelenswaardig alle Nederlandse Indonesië-collecties in relatie tot elkaar en in
relatie tot de oude verzamelingen in Indonesië zelf te bestuderen. Ze maken alle deel uit van dezelfde
verzamelgeschiedenis.
De Filipijnen collectie is weliswaar bescheiden van omvang, maar zij mag vooral door haar ouderdom,
de relatieve zeldzaamheid van de voorwerpen en hun goede kwaliteit in de museale wereld van groot
belang worden geacht.
Voor de Leidse Maleisië verzameling geldt bijna het tegenovergestelde als voor de Filipijnen
verzameling: zij is zeer klein en staat zowel inhoudelijke als kwalitatief in geen verhouding tot Maleisië
collecties elders ter wereld
Collectiekwaliteit en deselectie
Gezien het internationale belang van de Indonesische collecties ligt het zwaartepunt van verzamelen
en onderzoek op dit gebied. Deze collecties staan ook centraal in Erfgoed projecten, vaak in het
verlengde van het buitenlands cultuurbeleid van Nederland dat sterk in ontwikkeling is. Sumatra en
omliggende eilanden en Oost-Indonesië (Maluku en Nusa tenggara) inclusief de overgang naar
Oceanië krijgen momenteel veel aandacht. Daarnaast krijgt de Filippijnen-collectie vanwege haar
ouderdom en zeldzaamheid de nodige aandacht wat betreft documentatie.