ONederlands Tijdschrift voor - Nederlands Tijdschrift voor Orthopaedie

Nederlands Tijdschrift voor Orthopaedie
Inleiding
Platelet Enriched Plasma bij tendinopathie –
indicaties, techniek en kanttekeningen
T. Sijbesma en W. van der Weegen
Chronische peesletsels komen veelvuldig voor. Verschillende conservatieve therapieën zijn beschikbaar maar zijn
arbeidsintensief (fysiotherapie, excentrische oefeningen), kennen een lage therapietrouw (braces) of hebben bijwerkingen
(medicatie). Voor therapieresistente peesletsels is operatief ingrijpen de uiterste behandelmogelijkheid,
met goede resultaten. 1 Een nieuwe therapie is het toedienen van hoge concentraties groeifactoren verkregen uit
het eigen bloed van de patiënt (‘Platelet Enriched Plasma’, PEP). De wetenschappelijke onderbouwing hiervan is nog
beperkt, evenals ervaringen in de praktijk. Onze ervaringen met PEP bij achillespeestendinose, fasciitis plantaris, patellapeestendinose
en epicondylitis lateralis worden besproken, evenals de prospectief gemeten behandelresultaten.
PEP-therapie blijkt eenvoudig toe te passen, kent geen blijvende ernstige bijwerkingen, wordt niet belemmerd door
gebrek aan therapietrouw en is mogelijk effectiever dan andere conservatieve therapieën.
Met een 7.5 keer zo lage zuurstofconsumptie als
spierweefsel heeft peesweefsel een lage metabole
activiteit en een goed ontwikkelde anaërobe
stofwisseling. 2 Hierdoor is gezond peesweefsel
uitstekend toegerust om langdurig krachten te
weerstaan, maar is het genezingsproces na letsel
beperkt. Bij chronische tendinopathie is de oorzaak
multifactorieel met zowel intrinsieke en extrinsieke
invloeden. Pijn staat op de voorgrond waardoor
activiteiten niet of maar beperkt mogelijk zijn.
Aanvankelijk zijn vaak alleen intensievere activiteiten
zoals sporten beperkt. Later kan de pijn
ook in rust aanwezig zijn en dagelijkse activiteiten
onmogelijk maken. 3 De etiologie wordt nog niet
volledig begrepen. 4,5 Als belangrijkste factor wordt
het excessief belasten bij lichamelijke inspanning
gezien. 6 Dit leidt tot een pathofysiologisch proces
met degeneratieve veranderingen in de pees en of
de peesschede. Histologisch onderzoek laat disorientatie
van collageenvezels zien met degeneratie
van het collageen, neovascularisatie, hypercellulariteit,
een toegenomen hoeveelheid interfibrillaire
glycosaminoglycanen en een afwezigheid van ontstekingscellen.
7,8 De beschrijving van dit degeneratieve
beeld zonder ontstekingscellen heeft ertoe
geleid dat de benaming bij chronische tendinopathie
is veranderd van tendinitis naar tendinose. Indien
de schade niet wordt hersteld bij een tendinose,
Dr. T. Sijbesma, orthopedisch chirurg, afdeling orthopedie,
St. Anna Zorggroep Geldrop, Postbus 90, 6660 AB Geldrop.
Drs. W. van der Weegen, onderzoeker, St. Anna Zorggroep
Geldrop, Postbus 90, 6660 AB Geldrop.
Correspondentie: Dr. T. Sijbesma
E-mail: t.sijbesma@st-anna.nl
nemen de mechanische eigenschappen van het
peesweefsel af en zal de pees uiteindelijk kunnen
ruptureren. 9 Tendinose kan zo gezien worden als
falen van de celmatrix om zich aan te passen aan
de uitgeoefende krachten ten gevolge van een
disbalans tussen matrixdegeneratie en synthese. 10
De meeste studies van het genezingsproces maken
gebruik van diermodellen of humaan peesweefsel
met een acute ruptuur. Hieruit is bekend dat het
genezingsproces bestaat uit een ontstekingsfase (0
- 48 uur), de proliferatiefase (48 uur – 21 dagen)
en de remodelleringsfase (21 dagen – 1 jaar). Deze
fasen vormen een complex gestructureerd proces
in gang gezet, onderhouden en gestopt door een
groot aantal verschillende moleculen. In dit proces
hebben groeifactoren een belangrijke rol. 11 Studies
in diermodellen laten een gunstige invloed zien
wanneer groeifactoren worden ingebracht op de
plaats van het letsel. 12,13,14,15
Klinische resultaten literatuur
Het aantal publicaties waarin de effectiviteit van
PEP wordt onderzocht bij patiënten met tendinose
is zeer gering. Mishra en Pavelko behandelden
15 patiënten met epicondylitis lateralis met één
PEP- injectie, nadat conservatieve therapie was
gefaald. Vijf controle patiënten werden behandeld
met bupivacaine. Acht weken na de behandeling
was de pijn met 60% afgenomen in de PEP-groep
en met 16% in de controlegroep. Na zes maanden
was de pijn in de PEP-groep afgenomen met 81% en
na 25 maanden met 93%. 16 Barret en Erredge behandelden
9 patiënten vanwege fasciitis plantaris.
In deze studie werd de PEP-injectie onder echogeleide
uitgevoerd. Na twee maanden waren zes
patiënten volledig pijnvrij en was de dikte van de
Nederlands Tijdschrift voor Orthopaedie, Vol 16, Nr 3, oktober 2009 ■ 107
Vol
16
okt
’09