V o l 16 okt ’09 ■ De sagittale patella-osteotomie bij patellofemorale pijn bij 14 van de 15 patiënten een verbetering gerapporteerd en is bij 80% sprake van een uitstekend of goed resultaat. 2 Hejgaard en Arnoldi vonden bij 37 van de 40 patiënten een aanzienlijke pijnafname. 8 Vijf jaar na de operatie waren 16 van de 37 patiënten nog klachtenvrij maar was bij de andere patiënten pijn teruggekomen. Aangezien onze follow-up langer is (gemiddeld 9.3 jaar) bestaat de indruk dat in deze studie de langetermijnresultaten iets beter zijn dan in genoemde studies. Voor wat betreft de ervaren beperkingen valt op dat veel patiënten nog steeds beperkt zijn in het uitoefenen van sport. Bij 45.8% van de patiënten worden nog beperkingen ervaren en veel patiënten zijn gestopt met de sport die ze altijd hebben gedaan. Ook op het gebied van arbeid zijn sommige patiënten overgestapt naar andere werk. Aan de tevredenheidscores valt op dat het aantal patiënten dat aangeeft tevreden te zijn hoger is dan het aantal patiënten dat pijnvrij is. Misschien is dit te duiden als bescheidenheid of het geven van sociaal wenselijke antwoorden. Echter het percentage patiënten dat spijt heeft van de operatie (11.1%) komt wel overeen met het aantal patiënten dat nog veel pijn ervaart (11.5%). Blijkbaar geeft gedeeltelijke verlichting van de pijn al aanleiding tot tevredenheid met het resultaat van de operatie. Bij de bespreking van de resultaten moeten enkele kanttekeningen worden gemaakt. Zo heeft deze studie jaren na de verrichte ingreep plaatsgevonden, wat van invloed kan zijn geweest op de betrouwbaarheid van de resultaten. Met name <strong>voor</strong> patiënten die lang geleden geopereerd zijn was het lastig te achterhalen hoe de klachten kort na de operatie waren veranderd. Hoewel de gebruikte vragenlijst niet werd gevalideerd is er bij het afnemen zorg gedragen <strong>voor</strong> een eenduidige interpretatie waardoor de uitkomsten naar onze mening wel valide te noemen zijn. Tenslotte kan, aangezien er geen gebruik is gemaakt van een controlegroep, niet uitgesloten warden dat de resultaten beïnvloed zijn door het natuurlijk beloop. Echter, door nauwkeurige indicatiestelling is getracht dit probleem zo veel mogelijk te <strong>voor</strong>komen, en dit is dan ook de reden waarom er jaarlijks maar enkele patiënten geopereerd zijn. Concluderend kunnen we zeggen dat, mits er zorg wordt gedragen <strong>voor</strong> een correcte indicatiestelling, er een positief effect lijkt te zijn van de sagittale patella-osteotomie op pijn en ervaren beperkingen. In hoeverre intraossale drukvermindering, of verbetering van de peripatellaire homeostase door prepatellaire deperiostatie, of beide dit veroorzaakt, is niet aan te tonen. Echter de resultaten van dit onderzoek en deze behandelingsmethode 116 ■ <strong>Nederlands</strong> <strong>Tijdschrift</strong> <strong>voor</strong> <strong>Orthopaedie</strong>, Vol 16, Nr 3, oktober 2009 zijn bemoedigend. Voor patiënten met chronische patellofemorale klachten, die niet reageren op conservatieve therapie, zou de sagittale patellaosteotomie een reële optie kunnen zijn. Onze dank gaat uit naar Dr. M.G. Bouma, orthopedisch chirurg, <strong>voor</strong> zijn hulp bij het schrijven van het artikel. Abstract When conservative measures don’t offer a solution in patellofemoral pain without a clear cause, there are view surgical options that have proven to be reliable. The somewhat modified longitudinal patella osteotomy by Morscher is a relatively easy procedure with a low morbidity and a fair chance of a good result, provided that the indication is correct. In this study the results of twenty-four operated patients are discussed. Literatuur 1. Arnoldi CC. Patellar pain. Acta Orthop Scand, Munksgaard Copenhagen, 1991;62:1-29 2. Nerubay J, Katnelson A. Osteotomy of the Patella. Clin Orthop, 1986;207:103-107 3. MacGregor K, Gerlach S, Mellor R, Hodges PW. Cutaneous stimulation from patella tape causes a differential increase in vast muscle activity in people with patellofemoral pain. J Orthop Res, 2005;23(2):351-358 4. Morscher E. Indikation und Moglichkeiten der Patellakeilosteotomie. Orthopaede, 1985;14:261-265 5. Hunter DJ, Zhang D, Niu JB, Felson DT, Kwoh K, Newman A, et al. Patella malalignement, pain and patellafemoral progression: the Health ABC study. Osteoarthritis Cartilage, 2007;15(10):1120-1127 6. Rowlands BW. The efficacy of patella mobilization in patients suffering from patellofemoral pain syndrome. J Neuromusculoskeletal System, 1999;7(4):142-149 7. Morscher E. Osteotomy of the Patella in Chondromalacia, prelimanary report. Arch Orthop Trauma Surg, 1978;92:139-147 8. Hejgaard N, Arnoldi CC. Osteotomy of the Patella in the patellafemoral pain syndrome. Int Orthop, 1984;8:189- 194 9. Vaquero J, Arriaza R. The Patella Thinning osteotomy: An experimental study of a new technique for reducing patellofemoral pressure. Int Orthop, 1992;16:372-376 10. Glotzer W. Measurement of intraosseus pressure and osseos venography of the patella in anterior knee pain. Unfallchirurg, 1993;95(5):271-281 11. Näsland J, Walden MD, Lindberg LG. Decreased pulsatile bloodflow in the patella in patellafemoral pain syndrome. Am J Sports Med; 2007,35:1668-1673 12. Grelsamer R.P, Stein D.A.. Patellofemoral Arthritis in: Current Concepts Review J Bone Joint Surg 88A:1849- 1860 13. Grelsamer RP, McConnell J. The Patella: a team approach. Gaithersburg,MD :Aspen;1998
ANTISTOLLING een kwestie van balans Pradaxa, gebalanceerde antistolling, oraal en zonder labcontrole 1 PRA-09-018 Zie ook productinformatie elders in dit blad