lesmap desmond en het moerasmonster - Lessen in het donker

Film & educatie
Desmond
en het
moeras
monster

Film en educatie...
... in het vertoningscircuit van Lessen in het donker, in het
kader van Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid van een
workshop verzorgd door Jekino of gewoon bij het bekijken
van een film in de klas...
Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van
heel wat scholen; daarom vinden we een degelijke programmatie
en pedagogische omkadering ook zo belangrijk.
We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films
uit het afgelopen seizoen, we organiseren op heel wat plaatsen
vertoningen en we zorgen voor kant-en-klare lesmappen
die garant staan voor een boeiende verwerking in de klas.
Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen.
In elke lesmap streven we naar een filmtechnische
en inhoudelijke benadering van de film én telkens focussen
we op één filmterm.
www.lesseninhetdonker.be www.jekino.be www.opendoek.be
FeeDback!
We horen graag je reactie op de film, de bespreking en lesmap. Surf
naar www.lesseninhetdonker.be als je een evaluatiefiche wilt invullen.
Ook de leerlingen kunnen hun reactie kwijt op de pagina van de film
die ze zagen. Alvast bedankt!
FilmFiche
Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo
zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling! Ook voor je collega’s
die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
Doelgroep DesmonD en het moerasmonster:
3 de kleuterklas en eerste leerjaar
Inhoudstafel
FilmFiche 3
Synopsis / Technische kaart / Citaten uit de pers / Inleiding op de film
Over de makers 4
Regisseur Magnus Carlsson
Over de prOductie 4
Uit een interview met de regisseur
Filmbeleving 5
Indrukken verzamelen / De 5 ‘W-vragen’ / Stellingenspel
de belangrijkste persOnages 5
Personages raden / Attributenspel
het verhaal 7
Reconstructie opdracht / Zoekspelletje
FOcus Op … 9
Animatiefilmtechniek
Thaumatroop knutselen
Actieve oefeningen op (animatie)filmtechniek
Eén-twee-drie Desmond!
Plasticine animatie met dobbelstenen
De regisseur over animatiefilm
tips vOOr naverwerking 13
Bewegingsspel / Moerasmonsterval knutselen / Zwart/wit-kleur memory
Smaakspel met appels: hetzelfde of anders? / Muffins maken
bijlagen 14
Kleurplaat Desmond / Prent van alle personages
Fiches met vraagjes / Kaartjes met de verschillende personages
Werkblaadje ‘Wat hoort bij wie?’ / Leg in de juiste volgorde
Thaumatroop knutselen / Recept appelmuffins
— desmond en het moerasmonster — — 2 —

Filmfiche
synopsis
Het varkentje Desmond is dol op sauna’s en appelmuffins. Samen
met z’n vrienden woont hij in het woud. Tot de rust brutaal wordt
verstoord... Wie heeft Desmonds appelen gejat? Waar zijn de nagellak
van de koe, de gitaar van Willie, de bokshandschoenen van de
haas? Woont er een monster in het moeras dat het leven van de bosdieren
wil verpesten? Er wordt een val gebouwd om het monster te
vangen... Een stoet koddige bosbewoners draaft op in deze charmante
animatiefilm voor een jong publiek.
technische kaart
Originele titel: desmOnd & träskpatraskFällan, Zweden, 2006
animatieFilm, 68 minuten
regie: magnus carlssOn
nederlands gesprOken
citaten uit De pers
“Fans van Wallace & Gromit zullen plezier beleven aan het Zweedse Desmond
en het moerasmonster. Het aparte universum, de aanstekelijke personages en de
excentrieke en verbeeldingrijke humor spreken voor zichzelf. Kortom, deze animatiefilm
heeft veel moois te bieden en vliegt zo snel voorbij dat je vooral hoopt dat
er vlug een vervolg komt.”
de mOrgen
“De film is heel goed te volgen voor de kleintjes, maar dankzij de diepgang van de
personages ook prima te verteren voor oudere kijkers… Er is veel aandacht voor
detail waardoor de animaties heel geloofwaardig worden. Desmond en het moerasmonster
is een heerlijk bizar sprookje waaraan volwassen kijkers evenveel plezier
zullen beleven als hun kroost.”
mOvie2mOvie
inleiDing op De Film
Voor je naar de film gaat kan je de kinderen al enkele dingen mee
geven over Desmond en het moerasmonster.
Voor jonge kijkers treden tamelijk veel personages op in de film.
Kopieer de kleurplaat van het varkentje Desmond (zie p.14) voor alle
kinderen en deel ze uit. Je kan ze in de klas inkleuren of mee naar
huis geven.
Vertel hen dat dit het hoofdpersonage is van de film, zo gaat hun
aandacht automatisch naar de belangrijkste verhaallijn. Wat voor dier
is het? Is het een meisje of een jongen? Hoe zou hij heten?
Naast de verhaallijn van Desmond en het monster zijn er nog enkele
andere kleine verhaaltjes in de film: Sebastiaan Haas die elke dag
zijn verjaardag viert, Willie de vos die denkt dat hij moet stoer doen,
Helmut de eland die een boontje heeft voor Mevrouw Krokodil…
Je kan vooraf alvast eens de prent met alle personages (zie p.20) bekijken:
indien mogelijk vergroot je deze uit om ze klassikaal te bekijken,
anders kan je ze ook kopiëren en uitdelen.
Wie zie je allemaal? Wat voor dieren zijn het? Wat hebben ze bij?
Denk je dat dit een lief personage is? Of een deugniet? Of een beetje
gemeen?…
— desmond en het moerasmonster — — 3 —

Over de makers
regisseur magnus carlsson
Magnus Lars Johan Carlsson werd op 20 april 1965 geboren in Zweden,
is getrouwd en heeft twee zonen.
In 1988 begon Magnus Carlsson te werken als animatiefilmmaker.
Sindsdien werkte hij mee aan een lange lijst animatiefilms en tv-series
voor zowel de nationale als de internationale markt.
De door hem gecreëerde tv-serie The three Friends and Jerry werd in
meer dan 100 landen verkocht en de serie Lisa kwam in meer dan
75 landen op het scherm.
Maar zijn meest gekende animatieproduct is ongetwijfeld de videoclip
van Paranoid Android van Radiohead waarvoor hij genomineerd
werd voor verscheidene MTV Music Awards.
Magnus won al diverse prijzen en nominaties, zoals de Chaplin Prize,
de Expressen’s Gold Stinger TV Prize, de Alis Prize en de Golden
Beetle (Swedish Film Academy Award).
Naast zijn activiteiten in de animatiefilmsector werkt Carlsson ook
als regisseur van langspeelfilms, scenarist en illustrator.
Desmond en het moerasmonster is de eerste
lange animatiefilm van Magnus Carlsson en is
zelfs de eerste lange ‘stop-motion’ animatiefilm
geproduceerd in Zweden. Het was Magnus’ ambitie
om een film te maken waarbij ouders én kinderen
zich samen konden amuseren.
Over de productie
uit een interview met De regisseur
waar komt het varken Desmond vandaan?
magnus carlssOn: “Het begon allemaal met een beeld in mijn hoofd: een varken
in de sauna… en met dat beeld opent ook de film. Ik werkte aan verschillende
animatieseries, maar daarin speelden enkel menselijke personages mee. Ik had nog
nooit wat met dieren gedaan en daar had ik wel zin in.”
De verhaallijn is behoorlijk anarchistisch en absurd.
carlssOn: “Ik heb twee zoons. Samen consumeren we behoorlijk wat kinderliteratuur
en -films en het leukste is wanneer er – zoals in Winnie De Poeh – ook een
verhaallijn voor volwassenen in verborgen zit. Dat was ook mijn doel: een niveau
voor volwassenen toevoegen zodat ze samen met hun kinderen kunnen lachen en
genieten. Maar niet te veel; jonge kijkers blijven de doelgroep. Desmond is geschikt
voor kinderen vanaf 3 à 4 jaar maar ook negenjarigen moeten de film nog cool
vinden.”
vandaar die freewheelende verhaallijn?
carlssOn: “Het is een heel klassiek verhaal in de Europese traditie van o.a. H.C.
Andersen. Daar voeg ik humor aan toe, bijvoorbeeld in de dialogen en via situatiehumor.
Maar er hoort ook een niveau van ‘opvoeden’ en ‘leren’ bij via wijze lessen:
‘je mag je vrienden niet bedriegen’ (zoals de haas die elke dag zijn verjaardag viert)
of ‘je moet de consequenties dragen van wat je doet’.”
(interview gert hermans)
— desmond en het moerasmonster — — 4 —

Filmbeleving
inDrukken verzamelen
De 5 ‘w’ vragen
Je kan het verhaal kort samenvatten door een antwoord te geven op
de 5 ‘W’-vragen:
» Over WIE gaat het verhaal?
» WAAR speelt het verhaal zich af ?
» WANNEER speelt het verhaal zich af ?
» WAAROVER gaat het verhaal?
» WAAROM krijgt het verhaal een bepaalde wending
(of waardoor)?
Je kan de letter W op het bord schrijven en de kinderen zelf de vraag
(het woord) laten zoeken aan de hand van deze beginletter. Als het
wat stroef verloopt kan je een voorbeeld geven om ze op weg te helpen.
Laat de kinderen vervolgens de vragen beantwoorden. Zo brengen
ze alle belangrijke info uit de film overzichtelijk samen.
stellingenspel
Ga met de kinderen in een kring zitten. Geef elk kind een rode stip
op de ene hand en een groene stip op de andere hand.
Kopieer de fiches met vragen en knip ze los van elkaar (zie p. 15-19).
Laat de kinderen een fiche trekken. Lees de vraag voor en toon de
afbeelding. Laat de kinderen antwoorden door een hand op te steken.
Spreek af dat de groene bol ‘ja’ is en de rode bol ‘nee’. Probeer van
alle leerlingen te bekomen dat ze hun eigen mening verantwoorden
en niet zomaar hun vriendjes nadoen. Het kan helpen om af te tellen
‘één-twee-drie’ en dan moet iedereen zijn hand opsteken. Op deze
manier heb je minder kans op ‘afkijkers’. Vraag telkens bij een paar
leerlingen naar het ‘waarom’ van hun antwoord. Er zijn geen goede
of foute antwoorden!
De belangrijkste personages
varken DesmonD
— desmond en het moerasmonster — — 5 —
Is dol op sauna’s, modderbaden en appelmuffins.
Die bakt hij als de beste! Eigenlijk
is Desmond de meest ‘normale’ van
alle bosbewoners, hij leidt een rustig en
tevreden leventje.
regisseur magnus carlssOn:
“Mensen schatten dat vaak verkeerd in. De hoofdfiguur
van de film moet niet de gekste van allemaal zijn; hij
moet omringd worden door figuren die zich veel gekker
gedragen. Kijk maar naar alle komische tv-shows: de
meeste humor komt niet van het hoofdpersonage maar
van de geschifte figuren rondom hem.”
mevrouw krokoDil
kleine krook
Alleenstaande moeder van Kleine Krook.
Zij is een bezorgde moeder voor haar
zoontje, ze houdt ervan om samen met
Bessie de koe over ‘vrouwenzaken’ te kletsen
en... ze is een elegante groengeschubde
dame, die het hart van Helmut
de eland sneller doet slaan.
Zoontje van mevrouw Krokodil en de lieveling
van veel jonge kijkers. Misschien
omdat ze zich zo goed in hem herkennen:
hij heeft een levendige fantasie, zit boordevol
deugnieterij en ... als er wat misloopt
is het nooit zijn schuld. “Ik was het
niet, hoor!” Zijn kinderlijk eenvoudige
invallen zijn vaak van onschatbare waarde. Is hij niet diegene die ter
hulp komt wanneer ze opgesloten zitten?

De koe bessie
De vos willie
De haas sebastiaan
De elanD helmut
Runt een nagelstudio en is op-en-top een
‘dametje’. Ze leest graag damesbladen en
zorgt voor een ‘vrouwelijke touch’ in de
film.
Vindt zichzelf erg cool. Eigenlijk is hij een
echte puber, ergens halverwege kind en
‘grote mens’. Stoer rijdt hij door het bos
op z’n skateboard en ramt op zijn elektrische
gitaar. Maar stiekem speelt hij ook
graag met z’n popjes, waar hij ontzettend
dol op is.
Sportief type. Hij bokst en is een hardloper.
Hij houdt van gezelschap: hij gaat
graag op bezoek bij zijn goede vriend
Desmond en wil geen enkel verjaardagsfeest
missen, al komen daar soms wel listige
streken bij te pas!
Gemeenteraadslid en leidinggevend figuur
in het dorp. Hij doet erg gewichtig, houdt
regelmatig een toespraak en verzamelt
gegevens over de bosbewoners in zijn
documenten. Hij zit altijd netjes in het
pak. Hij heeft een oogje op mevrouw
Krokodil; in haar aanwezigheid begint de
onverstoorbare Helmut zelfs te blozen.
timmervrouw martha
oom alligator
het monster
personages raDen
— desmond en het moerasmonster — — 6 —
Haar handigheid is onmisbaar bij het
bouwen van allerlei constructies. De ‘klusjesvrouw’
bij uitstek.
Hij woont niet in het bos, maar komt er
enkel als bezoeker. De oom van Kleine
Krook heeft criminele neigingen: een echte
gluiperd!
Laat zich nooit zien, maar spreekt des te
meer tot de verbeelding van de bewoners
van het Frambozenbos.
Kopieer de afbeeldingen van de personages. (zie p. 20) Lamineer ze
of plak ze op stevig papier/karton. Steek de kaartjes in een ondoorzichtige
zak of voeldoos, leg ze omgekeerd op tafel… Laat een leerling
één kaartje nemen.
» de leerling beeldt het gekozen personage uit
» de leerling omschrijft het gekozen personage (uiterlijk of innerlijk)
bv. het is een jongen, het is een olifant, ze is altijd bezorgd…

» de andere leerlingen trachten door vragen te weten te komen
welk personage de andere leerling is bijvoorbeeld Ben je een
vrouw? Ben je een kind?
» de leerling tekent aanwijzingen op het bord (ofwel het personage,
ofwel voorwerpen die bij het personage horen)
De leerlingen raden over welk personage het gaat. Om het minder
chaotisch te maken kan je de klas ook in teams verdelen.
attributenspel
Zoek voor verschillende personage één of meerdere attributen die bij
het personage horen. Enkele ideetjes zijn:
» Desmond: appel, muffin, ovenwant, badhanddoek
» Willie deVos: skateboard, poppenkastpop, (speelgoed)gitaar
» Sebastiaan Haas: wortel, verjaardagskaart, cadeautje, bokshandschoen
» Bessie de Koe: nagellak, damestijdschrift, hoelahoep
» Helmut de eland: das, sleutel
» Kleine Krook: pijl en boog
» Oom Alligator: geel speelgoedautootje
» Timmervrouw Martha : hamer
Leg de voorwerpen in het midden van de kring. Laat de kinderen
vertellen welk voorwerp bij welk personage zou kunnen horen en
waarom.
Zorg ervoor dat er zeker enkele voorwerpen tussen zitten die niet zo
eenduidig zijn om de dialoog op gang te brengen: bijvoorbeeld de
sleutel kan bij de eland horen (hij moest deze bewaren), maar ze kan
ook bij Oom Alligator horen (de loper).
Je kan ook met de personagekaarjes van bovenstaande oefening werken.
Leg alle voorwerpen in de kring, laat een leerling een kaartje trekken.
Hij toont het kaartje niet aan de andere leerlingen.
» de leerling kiest een voorwerp dat bij dat personage past en verantwoordt
waarom.
» de leerling kiest een bijpassend voorwerp en de andere leerlingen
raden welk kaartje hij heeft getrokken.
Op pagina 14 vind je een leuk werkblaadje waarbij de leerlingen het juiste
voorwerp bij de verschillende personages moeten zoeken.
Het Verhaal
Desmond en zijn vrienden uit het Frambozenbos hebben er genoeg
van. Ze willen niet langer geterroriseerd worden door het vreselijke
monster uit het moeras. Tenminste ... als dat beest echt bestaat, want
niemand heeft het ooit in levenden lijve gezien! Maar wie zou anders
de appels van Desmond gejat hebben? Wie heeft de enorme collectie
nagellak van Bessie Koe of de elektrische gitaar van Willie gestolen?
Sebastian Haas’ bokshandschoenen zijn ook al verdwenen. Nee, ze
hebben er genoeg van! Er zal een val gebouwd worden om dat verschrikkelijke
wezen te vangen.
Helmut de eland, de voorzitter van de gemeenteraad, weigert dit
belachelijke idee te steunen. Hij vindt het een verspilling van kostbare
werkuren. Maar wanneer zijn favoriete dorpsbewoonster, de
zeer nette mevrouw Krokodil, hem bij het plan wil betrekken, zwicht
hij al snel voor haar charmes. De werkzaamheden worden echter
verstoord door de komst van Oom Alligator. Voor Kleine Krook, het
zoontje van mevrouw Krokodil, is hij niet bepaald ‘een goed voorbeeld’.
— desmond en het moerasmonster — — 7 —

De val is klaar. Het lokaas wordt een reusachtige appelmuffin. Allen
verbergen zich in een nabij gelegen hol en wachten geduldig tot het
monster opduikt. De deur gaat op slot en Helmut krijgt de sleutel in
bewaring. Aanvankelijk is iedereen wild enthousiast maar het wachten
duurt lang en de verveling slaat toe.
Sebastian Haas vindt het maar niks dat hij zijn verjaardag in een
hol moet vieren. Iedereen herinnert zich nog hoe Sebastian ze ooit
allemaal voor de gek hield door elke dag opnieuw zijn verjaardag te
vieren. Want cadeautjes en taarten zijn toch zo leuk. Het verhaal liep
goed af toen Sebastian berouw kreeg en aan iedereen z’n excuses
aanbood. Vierentwintig uur later zitten ze nog altijd in hun hol te
staren naar een reusachtige appelmuffin. Daar krijg je wel honger
van. Helmut moet ter hulp komen, maar belandt natuurlijk zelf in
de val. Nu staan de zaken er pas écht slecht voor. Volgens Willie is
Helmut de ‘slechtste’ eland die er bestaat.
Willie worstelt wel ’s vaker met problemen. Iedereen is namelijk goed
in iets: Desmond is de beste muffinbakker, Bessie de beste nagellakster,
Sebastian is de snelste. Maar Willie is in helemaal niks de beste!
Dus wordt hij de beste in ‘slecht-zijn’. In tegenstelling tot wat hij
gehoopt had, maakt zijn slechte gedrag hem niet bepaald populair.
Hij had zo gewenst dat iedereen hem cool zou vinden. Samen met de
andere bosbewoners vindt hij iets waar hij wél goed in is.
Gelukkig kan Kleine Krook door een gaatje uit het hol kruipen en
Helmut uit de val bevrijden. Nu zullen ze snel van hun herwonnen
vrijheid kunnen genieten, tot plotseling Oom Alligator opduikt...
Door een samenloop van omstandigheden wordt het mysterie van
het moerasmonster nu snel opgelost. Dat denkt men tenminste. Maar
wie steekt daar - terwijl de eindgeneriek al over het scherm loopt -
plots z’n vreselijke klauw in beeld?
reconstructie opDracht
Gebruik hiervoor de afbeeldingen op p. 22-29 ‘reconstructieopdracht’.
Kunnen de kinderen het verhaal in de juiste volgorde vertellen? De
prenten in bijlage kunnen hen ondersteunen. Dit is eigenlijk een eenvoudige
montageopdracht. Bij het maken van een film worden alle
beelden in de juiste volgorde geplaatst. Als de volgorde verkeerd is,
klopt het verhaal niet meer.
Bespreek wat er op er op de verschillende prenten staat
Zoek samen met de kinderen naar de juiste volgorde, overloop
zo het verhaal nog eens kort. Leg of hang de prenten
in de leesrichting (van links naar rechts). Je kan de volgorde
inoefenen aan de hand van volgende spelletjes.
Blinddoek één van de leerlingen. Laat een andere leerling
twee prenten van plaats verwisselen. Kan de geblinddoekte
leerling ontdekken welke prenten zijn verwisseld?
Blinddoek één van de leerlingen. Laat een andere leerling
een prent wegnemen. Schuif de prenten op zodat ze
weer mooi aansluiten.. Weet de geblinddoekte leerling
welke prent er weg is en op welke plaats ze thuis hoort?
— desmond en het moerasmonster — — 8 —
1
2
3
4
Dit is de volgorde van de prenten:
1 Openingsbeeld van het Frambozenbos
2 Sebastiaan de haas huilt omdat zijn bokshandschoenen
zijn verdwenen
3 De dieren bouwen een val voor het monster
4 Helmut de eland sluit de andere dieren op voor hun
eigen veiligheid. (Hij heeft de sleutel vast.)
5 Kleine Krook bevrijdt de eland uit de val
6 Oom Alligator wordt gesnapt
7 De dieren vieren feest
8 Helmut de eland krijgt toch nog een pijl op
zijn hoofd. Wie heeft het gedaan?
zoekspelletje
Gebruik de voorwerpen van het attributenspel.
Leg ze in de kring. Wie weet er nog welke voorwerpen verdwenen
waren? (de appels van Desmond, de nagellak van Bessie, de bokshandschoenen
van Sebastiaan Haas en de gitaar van Willie de vos)

Focus op…
animatieFilmtechniek
De term animatiefilm komt van het Latijnse woord animo, wat ‘ziel’
betekent. In een tekenfilm is het immers alsof de filmmaker ‘leven’
geeft aan zijn tekeningen en de personages ‘bezielt’.
Een animatiefilm wordt beeld per beeld opgenomen. Daardoor kunnen
levenloze dingen (vb. tekeningen, poppen, foto’s, plasticinefiguren,
snippers, voorwerpen …) tot leven (beweging) worden gebracht.
Voor elk opeenvolgend beeld laat men de tekening of het object een
klein beetje verschillen van het vorige beeld. Wanneer zo’n reeks
beelden snel achter elkaar afgespeeld wordt, lijkt het alsof de tekeningen
of figuurtjes bewegen.
Bij alle niet-getekende animatie (klei, speelgoed, blokjes, popjes …)
spreekt men van stop motion. Afhankelijk van het materiaal dat je
gebruikt kun je verschillende animatietechnieken toepassen. Bij Desmond
en het moerasmonster spreken we van poppenanimatie.
met name in het gebruik van verhaalelementen wijkt animatiefilm
af van live-actionfilm. Bij de vragen wie, wat,
waar, wanneer, waarom zijn de mogelijkheden van animatie
veel breder. In de live-actionfilm zijn de personages
van vlees en bloed. In een animatiefilm kan het personage
(wie) van alles zijn, van een hompje klei tot een dinosaurus
en van een eenvoudige lijn tot een nauwelijks van echt
te onderscheiden geanimeerde mens. met animatie kan je
alles vertellen: de andere “W’s” kan je invullen zoals je
maar wilt.
thaumatroop knutselen
illustratie: Anke Vielfont
Een eenvoudige manier om zelf het principe van de opeenvolgende
afbeeldingen te ervaren is een thaumatroop.
Je vindt een voorbeeld van een thaumatroop om te kopiëren op p. 21.
Knip de rondjes uit en kleef ze met de rug tegen elkaar aan zodat op
de ene kant het monster staat en op de andere kant de val.
Nu maak je twee gaatjes in de rand van het schijfje. Daar maak je
twee elastiekjes aan vast. Je doet het kartonnen schijfje snel om zijn
as draaien en het lijkt alsof het monster in de val zit!
Wat je op die manier ziet is een zogenaamde optische illusie: het lijkt
alleen maar alsof er beweging of een versmelting is, maar in werkelijkheid
is dat niet zo: de tekeningen blijven gewoon zoals ze waren.
actieve oeFeningen op (animatie)Filmtechniek
eén - twee – drie - Desmond!
materiaal
» videocamera
» statief
» verbindingskabel camera – televisie
» televisie
» ruimte waar de kinderen kunnen lopen (bijv. in de gang, turnzaal …)
omschrijving
Dit spel is een variatie op het klassieke 1-2-3 pianospel.
— desmond en het moerasmonster — — 9 —

stap 1:
Teken een krijtlijn op een aantal meter afstand van de muur. De kinderen
gaan achter de lijn staan. Eén kind gaat aan de overkant staan,
met zijn gezicht naar de muur.
De kinderen bewegen in de richting van de muur terwijl het kind
aan de muur één-twee-drie en dan een personage uit de film (Desmond,
Sebastiaan Haas, Willie …) roept. Daarna draait hij zich snel om. De
bewegende kinderen bevriezen in een houding waarbij ze het vernoemde
personage uitbeelden. Wie dan nog beweegt moet terug
naar de beginplaats. Het spel gaat verder. Wie als eerste de muur kan
aantikken mag de plaats van de ‘roepende’ leerling innemen. Dan
begint het spel opnieuw.
stap 2:
Het spel verloopt in principe op dezelfde manier, alleen stel je nu de
tv en camera op bij de leerling aan de muur. Sluit de camera aan
op de televisie. Stel de camera en de tv zodanig op dat alle kinderen
zichzelf in beeld kunnen zien. (Nog leuker is het natuurlijk wanneer je de
camera kan aansluiten op een beamer met groot scherm.) De leerling aan de
muur staat ook zo dat hij de televisie kan zien - niet ervóór - en nog
steeds met zijn rug naar de anderen toe gekeerd is. Hij sluit zijn ogen
en roept ‘één-twee-drie + personage’ en doet dan zijn ogen open. Hij
kijkt ditmaal op het scherm (in plaats van zich om te draaien) om te
zien of hij de andere kinderen nog ziet bewegen. Wie beweegt moet
terug naar af.
De bewegende kinderen moeten er ook voor zorgen dat ze binnen
het beeldkader blijven. (controleer dit zelf) Ze mogen wel ‘onzichtbaar’
zijn door achter andere kinderen te staan.
Wie buiten beeld staat moet ook terug naar af.
In deze oefening leren de bewegende kinderen rekening houden met
de grenzen van het beeldkader en ervaren ze het perspectief van
de camera (als ik achter een andere leerling sta ben ik niet in beeld,
hoe dichter ik bij de camera kom hoe groter ik word…) De leerling
aan de muur moet het beeld op de tv nauwkeurig waarnemen én de
afstand van de kinderen tot aan de muur inschatten op basis van wat
hij op de tv ziet.
stap 3:
Zelfde oefening en opstelling als in STAP 2.
Alle kinderen spelen het spel, één leerling staat aan de muur en een
tweede leerling bedient de camera. Deze leerling maakt, telkens wanneer
de kinderen ‘bevroren’ zijn, kort een opname met de camera.
Laat hem luidop meetellen: START (op record duwen) één-twee-drie
STOP (opname beëindigen).
Zo kunnen de andere kinderen volgen en weet de leerling aan de
muur wanneer hij weer mag beginnen roepen. Tijdens de opname
mogen de kinderen niet bewegen.
Wanneer je de beelden nadien bekijkt lijkt het alsof de kinderen
vooruit ‘springen’. Dit is een eerste kennismaking met beeld-voorbeeld
of stop motion animatiefilmtechniek.
aandachtspunten vanuit observaties:
» Zorg ervoor dat de beginplaats duidelijk afgebakend is.
» Neem het beeld van de camera zo ruim mogelijk (helemaal uitzoomen
en zo ver mogelijk van de beginplaats) zodat de kinderen
veel ruimte hebben waarin ze kunnen bewegen zonder buiten
beeld te staan.
» Zet het geluid van de televisie uit.
» Maak vooraf goede afspraken in verband met het gebruik van de
camera (koppel dit eventueel aan een waarneming).
— desmond en het moerasmonster — — 10 —

Belangrijke afspraken zijn:
» niet aan de lens komen
» het schermpje niet open- en dichtklappen
» niet aan het schermpje draaien
» om een opname te starten moet je op het rode knopje duwen, om
te stoppen moet je nogmaals op het rode knopje duwen
» niet op de andere knopjes duwen
Deze activiteit moet goed opgebouwd worden. Je spreidt de verschillende
fases best over verschillende dagen.
Zorg ervoor dat de kinderen vooraf al eens geëxperimenteerd hebben
met het ‘op tv’ komen. Geef ze, wanneer de opstelling voor stap
2 klaar staat, eerst vijf minuten de tijd om ‘rond te springen’ voor
de camera en zichzelf te bewonderen op de tv. Hierdoor zullen ze
tijdens het spel zelf aandachtiger meedoen.
plasticine animatie met Dobbelstenen
materiaal:
» videocamera
» statief
» verbindingskabel camera – televisie
» televisie
OF digitaal fototoestel, PC en verbindingskabel
» kleurendobbelsteen
» stippendobbelsteen
» doosje om in te werpen
» plasticine in de kleuren van de dobbelsteen
» tafel
beschrijving:
Een animatiefilmpje maken vraagt veel concentratie van de kinderen.
Door de dobbelstenen te gebruiken wordt het allemaal wat speelser.
» Stel je materiaal vooraf op. Zet de camera op een statief. Sluit de
camera aan op de tv. (Je kan ook met een digitaal fototoestel werken.
Het voordeel met camera en tv is dat er meerdere kinderen
tegelijk het beeld op de tv kunnen bekijken, bij een fototoestel
kan alleen de leerling die de foto neemt op het schermpje van het
fototoestel kijken).
Zet de tafel tegen de muur of een andere effen achtergrond. Zet
de camera op gelijke hoogte met de tafelrand.
Laat de kinderen zelf de camera/fototoestel bedienen. (afspraken:
zie oefening één-twee-drie Desmond)
Het eerste beeld is het lege kader. Wanneer je met een camera
werkt, neem je telkens 2 à 3 seconden beeld op. Met het fototoestel
maak je gewoon één opname.
Vervolgens zoek je met de kinderen de plaats waar de plasticine in
beeld komt door ze in en uit beeld te duwen. Leg de plasticine zo
dat ze nét niet in beeld komt.
Afhankelijk van de beschikbare tijd en het niveau van de kinderen
laat je ze gewoon vormen maken van de plasticine (bolletje,
blokje …) of ze maken een figuurtje met de plasticine. Het moet
wel steeds in één kleur blijven, dus niet mengen!
Er is telkens één leerling die de dobbelstenen mag werpen en de
plasticine mag verschuiven (wanneer je met drie kinderen werkt
kan dit eventueel ook een derde leerling zijn) en één leerling die
de opname maakt.
Wissel om de twee of drie opnames van ‘functie’ zodat iedereen
eens elke taak heeft uitgevoerd.
De leerling werpt met de dobbelstenen, bijvoorbeeld blauw en
drie. Hij mag dan de blauwe plasticine (of het blauwe figuurtje)
drie kleine stukjes vooruit bewegen (van de ene kant van het
beeld naar de andere kant). De plasticine met een ander kleur
blijft liggen! Maak een opname.
De volgende leerling werpt bijv. rood en twee. Hij mag de rode
plasticine twee stukjes vooruit schuiven. Maak een opname. De
andere plasticine blijft op zijn plaats liggen.
Ga zo door tot alle plasticine vormen of figuurtjes het hele beeld
doorkruist hebben en uit het beeldkader verdwenen zijn.
Wanneer je de kleur werpt van een vorm of figuurtje dat al buiten
beeld is, mag je de kleuren-dobbelsteen nog eens gooien.
Als laatste sluit je weer af met een beeld/foto van het lege kader.
Spoel terug en laat de beelden na elkaar afspelen. Je hebt zelf een
klein animatiefilmpje gemaakt! (Indien je met een digitaal fototoestel
werkt: laad de foto’s in op de PC en laat ze - in juiste volgorde -
afspelen in een diavoorstelling)
— desmond en het moerasmonster — — 11 —
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»

aandachtspunten uit observatie:
» Het is belangrijk dat het kader steeds exact hetzelfde is. Maak
duidelijk aan de kinderen dat ze niet tegen het statief mogen botsen.
Kleef plakkertjes op de grond waar de poten van het statief
staan zodat u het na een eventuele botsing kan terugplaatsen.
Hoe zwaarder het statief hoe beter.
» Wanneer u eventueel inzoomt om een beter of mooier kader te
bekomen is het aan te raden een plakkertje over de zoomknop te
kleven zodat de kinderen er niet per ongeluk aan komen.
» Benadruk het feit dat ze alleen maar het voorwerp van de
gegooide kleur mogen verplaatsen en dat de andere voorwerpen
op precies dezelfde plaats moeten blijven liggen.
» Zet het doosje waarin ze de dobbelstenen werpen op een andere
tafel, zo loop je niet het risico dat ze tegen de voorwerpen rollen.
» Werk met een klein groepje. Twee à drie kinderen is ideaal.
» Maak duidelijk aan de kinderen dat het nodig is om rustig te
werken.
» Zorg ervoor dat je een ‘clean’ kader hebt: een effen achtergrond,
een effen tafel (eventueel hang je er een doek voor of leg je er een
doekje over). Breng geen afleidende details in beeld.
» Zorg ervoor dat je beeld recht is, de camera moet in principe
waterpas staan.
» Zet het geluid van de televisie uit.
» Hoe kleiner de verschuivingen, hoe vloeiender de beweging.
Wanneer je kinderen het moeilijk hebben hun voorwerp telkens
ongeveer over een zelfde afstand te verschuiven, kunt u eventueel
een dambordpatroon (bijv. keukenhanddoek) als ondergrond
gebruiken. Ze kunnen het voorwerp dan 1, 2, 3 … vakjes vooruit
bewegen.
» Je kan het aantal voorwerpen beperken door het aantal kleuren
op de dobbelsteen te beperken, bijvoorbeeld enkel rood en blauw
De regisseur over animatieFilm…
welk technisch procédé heb je gebruikt?
carlssOn: “De animatie nam 2 jaar in beslag. We draaiden simultaan op 4 sets.
Daarvoor heb je een massa identieke popjes nodig. We gebruikten een aluminium
skelet dat met een pluizig soort latex werd bekleed. Voor de details gebruikten we
zoveel mogelijk echt materiaal: houten voorwerpen werden uit hout gemaakt, de
huizen van echte kleine baksteentjes, de dakbedekking van zink enz.”
had je al ooit met poppenanimatie gewerkt?
carlssOn: “10 jaar geleden experimenteerde ik met klei voor enkele korte tv-filmpjes.
Maar ik ben regisseur, geen animator. Ik doe precies hetzelfde als de regisseur
van een speelfilm; de animatoren zijn mijn acteurs. Desmond en het moerasmonster
is de eerste Zweedse poppenanimatiefilm. Ik moest wachten tot 2003 toen de
eerste lichting Zweedse studenten afstudeerde in de opleiding poppenanimatie. Zij
hebben aan Desmond en het moerasmonster gewerkt.”
carlssOn: “Wie een groot budget heeft, moet per dag minder seconden film per
animator afleveren en heeft dus meer tijd om zaken uit te proberen. Maar mijn
motto is: houd je aan je budget en doe waar je goed in bent. Bij Desmond en het
moerasmonster kwam veel tijdrovend handwerk kijken. Computers gebruikten we
enkel voor de speciale effecten, bijvoorbeeld het water.”
(interview: gert hermans)
— desmond en het moerasmonster — — 12 —

Tips voor naverwerking
bewegingsspel:
» Maak vooraf uit karton of stevig papier silhouetten van de verschillende
dieren (een grijze olifant, een groene krokodil, een roos
varkentje, een bruine vos …)
» Bespreek met de kinderen de kleur van de dieren en de manier
waarop ze bewegen.
» Nadat ze hebben uitgeprobeerd hoe de dieren bewegen breng je
de gekleurde silhouetten aan. Leg uit dat elke kleur voor een dier
staat. Wanneer je het gekleurde silhouet toont moeten de kinderen
bewegen zoals het dier waar ze vóór staan.
Als de kinderen hieraan gewend zijn kan je het spel uitbreiden door
de verschillende dieren te verdelen over de kinderen(Jij bent een varken,
jij bent een vos …). Nu mogen de kinderen alleen maar bewegen
wanneer ‘hun’ silhouet omhoog gehouden wordt. Je kan dit gradueel
moeilijker maken door meerdere silhouetten tegelijk te tonen.
verDere uitbreiDing:
speel ‘volg de leider’ waarbij de leider kiest welk dier een
kind dient te zijn en de andere kinderen hem achternalopen.
» Maak een parcours in de zaal met klimrekken, matten tunnels,
banken … zodat de ‘dieren’ door ‘het bos’ kunnen bewegen.
zelf een moerasmonsterval in elkaar knutselen
»
Met lego, Knex, kosteloos materiaal …
zwart/wit -kleur memory met kaartjes van de personages
» Kopieer de kaartjes van de personages uit op p. 20 in het zwart/wit
en verstevig ze op dezelfde manier als de originele kaartjes. Voeg
de kaartjes samen. Hiermee kunnen de kinderen memory spelen:
ze zoeken een paar dat bestaat uit twee kaartjes van hetzelfde
personage waarvan één in kleur en het andere in zwart-wit.
Smaakspel met appels: hetzelfde of anders?
» Snijd verschillende soorten appels in stukjes. Leg elke soort op
een apart bordje.
» Laat de kinderen eerst de gelijkenissen zoeken. Zien ze er hetzelfde
uit?
» Laat ze dan verschillen zoeken. (Bijvoorbeeld de kleur van de schil.)
» Laat ze dan van alle soorten om de beurt een stukje proeven.
Smaken ze hetzelfde?
» Moedig kinderen aan goed te proeven en kleine verschillen op
te merken door vragen te stellen als: Zijn ze allebei even zoet?;
Heeft de ene meer smaak dan de andere?
» Laat hen hierna geblinddoekt een stukje proeven. Kunnen ze
aanwijzen van welke appel ze een stukje gegeten hebben?
Muffins maken
» Op p. 21 vind je een recept om samen met de kinderen bakkunsten
van Desmond te evenaren!
— desmond en het moerasmonster — — 13 —

Kleurplaat Desmond
— desmond en het moerasmonster — — 14 —

Alle personages
— desmond en het moerasmonster — — 15 —

Stellingenspel
Vind je dit een mooie film?
Waarom (niet)?
Stellingenspel
Is de film spannend?
Waarom (niet)?
— desmond en het moerasmonster — — 16 —

Stellingenspel
Is de film grappig? Herinner je je
nog een grappig stukje?
Stellingenspel
Is er iets in de film dat je droevig
vindt? Wat?
— desmond en het moerasmonster — — 17 —

Stellingenspel
Zou je een vriend als Desmond
willen? Waarom (niet)?
Stellingenspel
Zou je een vriend als Kleine Krook
willen? Waarom (niet)?
— desmond en het moerasmonster — — 18 —

Stellingenspel
Zou je een vriend als Willie de vos
willen? Waarom (niet)?
Stellingenspel
Zou je in het Frambozendorp willen
wonen? Waarom (niet)?
— desmond en het moerasmonster — — 19 —

Stellingenspel
Vind je het liedje aan het einde van de film leuk?
Waarom (niet)? Weet je nog hoe het gaat?
Stellingenspel
Vind je Mevrouw Krokodil een leuke
mama? Waarom (niet)?
— desmond en het moerasmonster — — 20 —

Personages raden
— desmond en het moerasmonster — — 21 —

— desmond en het moerasmonster — — 22 —

Thaumatroop
— desmond en het moerasmonster — — 23 —

Appelmuffins
ingreDiënten
» 1 zoete appel
» 2 eetlepels rozijnen
» 150 gr zelfrijzende bloem
» 1 theelepel bakpoeder
» 3 eetlepels bruine suiker
» 25 cl melk
» 2 eetlepels gesmolten boter
» 1 ei
» 1 eetlepel vanillesuiker en een snuifje kaneel
appelmuFFins - bereiDing 1/2
Meng de bloem, het bakpoeder, de bruine suiker, de vanillesuiker en
de kaneel in een kom. Schil een appel en snij hem in fijne blokjes.
Doe de appelblokjes samen met de rozijnen bij het meel.
Meng in een ander kommetje de melk, de gesmolten boter en het ei.
Roer dit mengsel door het meelmengsel. Meng niet te lang, klonters
houden de muffin lekker luchtig!
appelmuFFins - bereiDing 2/2
Neem een muffinbakvorm (of papieren cakevormpjes) en vet de
bodem van de vormpjes in. Vul elke holte voor 2/3 met deeg. Laat
15 à 30 minuten bakken in een oven op 200 graden.
Smakelijk!
— desmond en het moerasmonster — — 24 —

Reconstructie opdracht
— desmond en het moerasmonster — — 25 —

Reconstructie opdracht
— desmond en het moerasmonster — — 26 —

Reconstructie opdracht
— desmond en het moerasmonster — — 27 —

Reconstructie opdracht
— desmond en het moerasmonster — — 28 —

Reconstructie opdracht
— desmond en het moerasmonster — — 29 —

Reconstructie opdracht
— desmond en het moerasmonster — — 30 —

Reconstructie opdracht
— desmond en het moerasmonster — — 31 —

Reconstructie opdracht
— desmond en het moerasmonster — — 32 —