Gerrit Kleis: Boudewijn Büch, een herinnering - De Boekenwereld

innenwerk 19.4 15-05-2003 12:40 Pagina 227
Vervolgens kwam het non-fictionele proza. Daarin werd hij door een groot publiek
gewaardeerd, daar lachte het succes hem toe. Hij raakte tot mijn teleurgestelde verwondering
commerciëler ingesteld. Op die wijze bood hij zichzelf de mogelijkheid om zijn verzamelwoede
te bekostigen. Maar daarmee vervreemdde hij zich van zijn vriendschappen.
Zijn bibliotheek bleef hij toegewijd. Hij documenteerde zich diepgaand, beschikte over de
kennis om heel gericht zijn liefdesobjecten, de verzamelingen, nu onder de nieuwe naam
Bibliotheca Didina Et Pinguina met uiterste zorg bij elkaar te brengen. Die voorliefde voor
het bijzondere, het werkelijk zeldzame, kostte veel geld, om niet te zeggen schatten.
Zijn reiswoede begon bij het nareizen van schrijvers en ontdekkingsreizigers. Zijn tochten
bleken een omzetting, een variant op zijn poëzie. Hij had toen al een speciale kast laten
vervaardigen met een timpaan van een Griekse tempel om zijn collectie atlassen te bergen.
Zijn documentatie vond hij internationaal, in befaamde en ook in volslagen obscure bibliotheken.
Hij vertrok naar Cyprus om het graf van Rupert Brooke, een van bekendere
Engelse war poets, te zoeken, bereisde in het begin van de jaren tachtig Australië, Nieuw-
Zeeland en de Fiji-eilanden in het spoor van zijn cultuurhistorische helden, op zoek naar
bibliotheken en uiteindelijk zichzelf. De hele wereld werd zijn bestemming. Hij beschreef
enthousiast, als hij ze tenminste aantrof, bijzondere boekencollecties zoals die van de
Library of Congress in Washington. Wij kunnen deze boekenreizen meemaken en met hem
de eilanden bezoeken; hij schreef erover met hetzelfde kinderlijke enthousiasme als waarmee
hij erover vertelde. Tot enige weken voor zijn dood getuigde Boudewijn Büch in publicaties
van deze passie. Reizen en boeken waren zijn paspoort naar een innerlijke wereld.
Bekender voor het grote publiek waren zijn ontdekkingsreizen die op de televisie werden
uitgezonden. Pelgrimages die hij vanaf 1986 voor de vara presenteerde met zichzelf in een
Arlecchino-achtige hoofdrol. Aan die reizen is pas kort voor zijn dood een eind gekomen.
Men herinnert zich tevens zijn boekenprogramma voor dezelfde omroep, waarin hij met
een vaak aanstekelijke geestdrift de boeken aanprees die hem hadden getroffen.
In 1995 verscheen een uitgave van zijn verzamelde gedichten, bezorgd door Ernst
Braches. Een gedocumenteerde uitgave met opgave van varianten en bronnen. Hoe Boudewijn
erover oordeelde weet ik niet. De contacten waren spaarzaam geworden. Het schijnt
dat hij gedurende de laatste jaren allengs somberder werd. Na 1995 leek hij zich uitsluitend
te hebben toegelegd op non-fictie. Toch was Büch ook daarin een verteller. Na zijn dood
werd bekend dat hij toch weer een nieuwe roman bij zijn uitgever had ingeleverd, het
inmiddels gepubliceerde Het geheim van Eberwein.
De laatste tijd trad hij op in het televisieprogramma Barend & Van Dorp. Gehandschoend
exposeerde hij de kostbare, maar vooral boeiende schatten uit zijn verzamelingen. Met het
melancholieke, ook kinderlijke enthousiasme dat hem altijd kenmerkte, raasde hij voort.
Ik heb de uitzendingen niet gezien. Wel keek ik zo nu en dan met weemoed naar zijn clowneske
rijstreisspots. Financieel leek er geen noodzaak toe, of juist wel? Manisch verder verzamelen
tot de dood is bereikt? Ik las dat hij vermoeid raakte.
Toen stierf hij geheel onverwacht op een zaterdagmiddag in de late herfst, zich al weer
voorbereidend op een optreden in Amsterdam. Ik mis hem.
‘…maar taal geeft je het gemak
van alsmaar terugkeer
op de dood.’
boudewijn büch
de de boekenwereld boekenwereld 19 19 [2002 [2002 -- 2003] 2003]
227