KANSENKAART: PMD & SORTEREN KANSENKAART ...
KANSENKAART: PMD & SORTEREN KANSENKAART ...
KANSENKAART: PMD & SORTEREN KANSENKAART ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>KANSENKAART</strong>: <strong>PMD</strong> & <strong>SORTEREN</strong><br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
WEL NIET<br />
P = PLASTIC FLESSEN EN FLACONS<br />
• plastic fl essen van water, frisdrank,…<br />
• plastic fl acons van detergent, shampoo,<br />
bad- of doucheschuim<br />
M = METALEN VERPAKKINGEN<br />
• metalen blikjes van frisdranken,…<br />
• conservenblikjes<br />
• aluminium schoteltjes en bakjes<br />
• metalen deksels en schroefdoppen<br />
• metalen dozen en bussen<br />
• spuitbussen van voedingswaren of cosmetica<br />
D = DRANKKARTONS<br />
• drankkartons van fruitsap, melk<br />
<strong>KANSENKAART</strong>: DUURZAAM TOERISME<br />
Alle andere plastic verpakkingen en voorwerpen<br />
die geen fl es of fl acon zijn:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
yoghurtbekers en -potjes<br />
boter- en margarinevlootjes<br />
allerlei plastieken potjes<br />
plastiekfolie<br />
aluminiumfolie<br />
verpakkingen van giftige of gevaarlijke producten<br />
(insecticiden, onkruidverdelger...)<br />
injectienaalden<br />
spuitbussen van verf, oplosmiddelen of pesticiden<br />
plastieken zakjes<br />
Neem de trein of de bus voor korte en middellange afstanden. Het vliegtuig en de auto stoten veel<br />
CO2 uit en dragen bij tot de opwarming van de aarde.<br />
Via bv compenCO2 (www.compenco2.be) kan je je uitstoot compenseren als je ver weg gaat en het<br />
vliegtuig neemt. Je doet een bijdrage op basis van hoeveel ton CO2 je uitgestoten hebt. De organisatie<br />
investeert de bijdrage in projecten die uitstoot ter plekke in Afrika, Azië en Latijns-Amerika<br />
verminderen of vermijden dat ontwikkeling niet tot méér CO2-uitstoot leidt.<br />
Op www.taxistop.be en www.hitchhikers.org kan je terecht voor het carpoolen naar verre bestemmingen,<br />
maar ook bvb van Brussel naar Amsterdam als chauffeur of medereiziger.<br />
Kies voor een lokaal gerund hotel. Ze zijn vaak kleinschaliger en maken gebruik van lokale producten<br />
en materialen.<br />
Zet het licht en de airco uit als je niet op je hotelkamer bent.<br />
Veel landen hebben te kampen met waterschaarste. Neem een douche in plaats van een bad.<br />
Vraag in het hotel om je handdoeken maar om de twee dagen te vervangen. Thuis gebruik je toch<br />
ook niet elke dag een nieuwe handdoek?<br />
Overnacht ook eens bij de mensen thuis: zo kom je echt in contact met de lokale bevolking, leer je<br />
hoe zij leven en ga je naar huis met unieke ervaringen en bijzondere herinneringen die je leven lang<br />
bijblijven.<br />
Koop dagelijkse spullen bij lokale winkeltjes in plaats van in de hotellobby. Het is goedkoper en je<br />
steunt de lokale economie.<br />
Verwen jezelf met verse vruchtensappen die in veel tropische landen overal verkrijgbaar zijn. Je steunt<br />
er de lokale industrie mee. Frisdranken worden meestal ingevlogen, waardoor zorgen voor meer<br />
CO2-uitstoot. De plaatselijke bevolking wordt er ook maar weinig mee gesteund. De winsten vloeien<br />
naar de aandeelhouders van die multinaitonale producenten.<br />
Meert tips vind je op www.fairtourism.nl
<strong>KANSENKAART</strong>: BIODIVERSITEIT<br />
Biodiversiteit is de samentrekking van de woorden “biologische” en “diversiteit”. Diversiteit betekent verscheidenheid.<br />
Biodiversiteit is dus de verscheidenheid van alle levende wezens: dieren, planten, zwammen<br />
en micro-organismen.<br />
Er zijn verschillende soorten biodiversiteit<br />
o Het geheel van alle soorten: bv. alle soorten vogels, vlinders, orchideeën, bacteriën...;<br />
o De variatie aan genen in planten, dieren, zwammen en micro-organismen. Zo zijn poedels, dalmatiërs<br />
en golden retrievers allemaal honden, maar door de genetische variatie binnen de soort hond zien ze er<br />
heel anders uit.<br />
o Alle levensgemeenschappen en ecosystemen die op aarde bestaan. Bijvoorbeeld tropische bossen,<br />
woestijnen, moerassen, koraalriffen... ook het platteland en de stedelijke omgeving rekenen we hierbij.<br />
Biodiversiteit biedt ons een brede waaier aan producten zoals voedsel, energiebronnen, traditionele en<br />
moderne geneesmiddelen... Daarnaast verstrekt biodiversiteit ook een groot aantal diensten, zoals het<br />
fi lteren van water, het aanmaken van zuurstof, het vruchtbaar maken van de bodem, het verminderen<br />
van het broeikaseffect, het bestuiven van fruitbomen…<br />
Door kwistig om te springen met wat de biodiversiteit brengen we onszelf in problemen. De biodiversiteit<br />
wordt bedreigt door verschillende zaken:<br />
• Vernietiging van de natuur.<br />
• Bodem, lucht en waterverontreiniging.<br />
• Ontspanning en vrijetijdsbesteding.<br />
• De verandering van het klimaat.<br />
• …<br />
<strong>KANSENKAART</strong>: B-DAGTRIPS<br />
In een B-dagtrip worden de trein, het aanvullend vervoer en de ingang in één ticket gecombineerd. Het is<br />
voordelig en praktisch, want je krijgt een korting en hoeft niet meer aan de kassa aan te schuiven. Als je<br />
met een groep op stap gaat die groter is dan 20 personen krijg je er nog een extra korting boven op. Je<br />
moet wel reserveren via de website van de NMBS. Daarenboven zorg je niet voor extra CO2-uitstoot en<br />
hoef je niet in de fi le te staan.<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Er zijn verschillende categorieën B-dagtrips:<br />
Dieren- en natuurparken<br />
Tentoonstellingen<br />
Wetenschap en leerrijke ontdekkingen<br />
Sport en ontspanning<br />
Festivals/concerten<br />
Op ontdekking in de steden<br />
Pretparken<br />
Deze B-dagtrips zijn het ganse jaar geldig. Er zijn ook speciale B-dagtrips die enkel in tijdens de vakantieperiodes<br />
uitgegeven worden:<br />
• Het biljet ‘Een dag aan zee’<br />
• Het biljet ‘Een dag in de Ardennen’<br />
Je treinticket is dan de helft goedkoper.
KANSKAART: OPWARMING VAN DE AARDE<br />
Bepaalde gassen (waterdamp, CO2, methaan,ozon,…) in onze atmosfeer zorgen ervoor dat de temperatuur van<br />
het aardoppervlak hoger ligt. Zonder deze gassen zou de warmte ontsnappen en zou het op aarde gemiddeld<br />
20°C kouder zijn. Dit betekent ook dat hoe hoger de concentratie aan broeikasgassen is, hoe meer de warmte<br />
wordt vastgehouden met als gevolg dat de aarde opwarmt.<br />
Zonder broeikaseffect kunnen we niet leven. Met te veel dreigen we te stikken. Het evenwicht tussen die twee<br />
dreigt te verdwijnen door oa. de verbranding van fossiele brandstoffen zoals kolen, olie en aardgas waardoor het<br />
natuurlijke percentage CO2 stijgt.<br />
Concreet: Deze stijging laat een CO2-mantel rondom de aarde ontstaan, die de zonnewarmte moeilijker laat<br />
ontsnappen, waardoor de temperaturen stijgen wat leidt tot de opwarming van de aarde. De stijging van het<br />
CO2-gehalte is de grootste oorzaak van de klimaatverandering.<br />
1: zonnestraling komt de atmosfeer binnen<br />
2: zonne-energie wordt door het aardoppervlak omgezet in warmte...<br />
3: de hitte wordt gedeeltelijk teruggekaatst in de atmosfeer<br />
4: een deel van de teruggekaatste hitte wordt tegengehouden door broeikasgassen<br />
Wat kan jij zelf doen om de opwarming tegen te gaan?<br />
• Gebruik zoveel mogelijk het openbaar vervoer. Gebruik voor korte afstanden de fi ets of ga te voet.<br />
• Vervang gloeilampen door spaarlampen<br />
• Schakel het scherm van je computer uit als je even een pauze neemt.<br />
• Eet af en toe vegetarisch. Veeteelt vraagt veel grond, water en energie en draagt oa. bij tot ontbossing.<br />
• Neem een korte douche in plaats van een bad, zo bespaar je een pak energie en water.<br />
• Laat de kraan niet lopen als je afwast, laat gewoon de gootsteen vollopen.<br />
• Spoel de vaat niet af. Zet hem meteen in de vaatwasser. Zet de machine pas op als die vol is en gebruik<br />
milieuvriendelijke afwasproducten.<br />
Meer tips en informatie vind je op www.thebigask.be<br />
KANSKAART: DE LIJN<br />
Gebruik de bijlage ‘centrumplan Antwerpen’ om het antwoord op de vraag te vinden.
KANSKAART: ENERGIEZUINIG KOKEN<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Kook met het deksel op de pot.<br />
Met een snelkookpan kook je sneller en bespaar je 40 tot 70 procent energie. Ook is je eten<br />
smaakvoller en bevat het meer vitamines.<br />
Zet een elektrische, gietijzeren kookplaat eerder uit. De platen blijven nog zes minuten lang warm<br />
om het eten te laten koken.<br />
De elektrische waterkoker is ideaal voor kleine hoeveelheden water (een halve liter of minder). Als je<br />
meer water nodig hebt, gebruik je best het fornuis.<br />
Wanneer je etenswaren uit de diepvries wil ontdooien, gebruik dan de koelkast.<br />
Het koffi ezetapparaat is relatief gezien een grote stroomvreter. Een koffi ezetapparaat wordt maar 62<br />
uur per jaar gebruikt om koffi e te zetten en 344 uur om de koffi e warm te houden. Gebruik voor het<br />
warm houden van de koffi e een thermoskan.<br />
Let op de afkomst van groenten en fruit, kies zo veel mogelijk voor inlandse producten. Ongeveer<br />
30% van wat over de weg wordt getransporteerd is voedsel en levert een belangrijke bijdrage tot de<br />
uitstoot van CO2 en dus de opwarming van de aarde.<br />
Koop groenten en fruit van het seizoen en uit de eigen streek. Je bespaart energie: minder vervoer,<br />
stoken van serres, aandrijven van koeling,… Zo wordt er minder CO2 uitgestoten. Bovendien hebben<br />
deze groenten en fruit meer voedingswaarde en meer smaak.<br />
Als je dan toch producten van een verre bestemming koopt, kies dan voor producten van eerlijke<br />
handel. In de Oxfam Wereldwinkel en ook in de supermarkt vind je een ruim aanbod.<br />
Koop producten in grootverpakkingen.<br />
Koop je voedsel bij lokale handelaars in plaats van in de supermarkt. Dankzij deze kortere productieketen<br />
betaal je een correcte prijs en krijgt de boer meer geld voor zijn waar.<br />
KANSKAART ENERGIEVERBRUIK<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Sluit toestellen zonder schakelaar (zoals kruimeldief, elektrische tandenborstel) aan op schakelstopcontacten<br />
om sluimerverbruik te voorkomen.<br />
Zet de verwarming een half uur voor het slapen gaan in nachtstand.<br />
Zet de temperatuur van de verwarming 1 °C lager in de winter of zet uw verwarmingsketel op zomerstand<br />
in de zomer.<br />
Doe het licht uit als je een kamer verlaat.<br />
Vervang vijf klassieke gloeilampen door spaarlampen.<br />
Doof de rode controlelampjes die dag en nacht branden. Ze kunnen tot 10% van het elektriciteitsverbruik<br />
uitmaken.<br />
Volgende toestellen verbruiken enorm veel in sluimerstand. Schakel ze volledig uit of haal ze uit het<br />
stopcontact als je ze niet gebruikt: computer en randtoestellen, koffi ezet, gsm-lader, nachtlampje,<br />
kruimeldief, radio, schotelantenne, televisie, decoder, video, dvd-speler en recorder, wekkerradio, ...<br />
Daglicht is gratis. Aarzel niet om kunstlicht te vermijden als er nog voldoende daglicht binnenvalt.<br />
Een droge kamer vraagt minder energie om op te warmen. Elke dag het raam van je slaapkamer 10<br />
minuten openzetten vervest de lucht volledig.<br />
Door radiators te bedekken – bijvoorbeeld om een handdoek te drogen – verspil je energie.
KANSKAART: SEIZOENSGROENTEN EN -FRUIT<br />
X = verse groenten of fruit - = groenten of fruit om te bewaren (bijvoorbeeld appels)<br />
jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec<br />
Aardbei x x x<br />
Appels - - - - x x x - -<br />
Appelsien x x x x x x<br />
Druiven x x x<br />
Kersen x x x<br />
Kiwi x x x x x<br />
Peren - - x x x x x - -<br />
Perzik x x x x<br />
Nectarine x x<br />
Mandarijn x x x x<br />
Asperge x x x<br />
Sla x x x x x x x x<br />
Bloemkool x x x x x x x<br />
Boon x x x<br />
Broccoli x x x x x<br />
Champignon x x x x x x x x x x x x<br />
Komkommer x x x x x<br />
Prei x x x x x x x x x x x<br />
Rode Kool - - - - x x x x x -<br />
Spinazie x x x x x x x x<br />
Spruiten x x x x x x x<br />
Tomaten x x x x<br />
Wortel - - - - - - x x x<br />
KANSKAART: ZUINIG RIJDEN<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Rij gelijkmatig en volg de verkeersstroom.<br />
Verander ook niet onnodig van rijstrook.<br />
Vermijd volgas optrekken en plots afremmen.<br />
Matig je snelheid. Onderzoek toont aan dat een sportieve rijstijl geen (in de stad) of bijna geen (buiten<br />
de stad) tijdswinst oplevert vergeleken met een rustige rijstijl. De ideale snelheid voor het laagste<br />
verbruik ligt tussen 80 en 90 km/u in de hoogste versnelling.<br />
Schakel tijdig over naar een hogere versnelling en rij niet met een te hoog toerental.<br />
Wanneer je moet afremmen en de wagen laat uitbollen, doe dit dan zonder te ontkoppelen.<br />
Een koude motor verbruikt bijna 2 maal zoveel brandstof als een warmgedraaide motor. Laat voor<br />
korte ritten de auto staan.<br />
Bij het parkeren kan jij je auto best parkeren in de juiste rijrichting waarin je de volgende keer weer<br />
zal wegrijden, zo vermijd je onnodig manoeuvreren met een koude motor.<br />
Zet je motor af wanneer je langer dan een minuut moet wachten en de omstandigheden het toelaten.<br />
Een goed onderhouden wagen verbruikt minder brandstof.<br />
Halfgeopende zijruiten geven gemiddeld 5% extra brandstofverbruik. Je laat beter de ramen dicht en<br />
gebruikt de ventilatie. Alle elektrische accessoires (achterruitverwarming, mistlampen…) verbruiken<br />
extra energie. Gebruik ze enkel wanneer het nodig is. Airconditioning kan 15% tot 25% meerverbruik<br />
opleveren.<br />
Alle extra gewicht brengt extra brandstofverbruik met zich mee.<br />
Zorg ervoor dat je vooraf je weg uitstippelt zodat je geen nodeloze omwegen moet rijden. Vermijd<br />
rijden door de stad: het verbruik is er dubbel zo hoog als op de snelweg.<br />
Meer info vind je op www.emis.vito.be/autoverbruik
KANSKAART: WATER BESPAREN<br />
De aarde is een blauwe planeet: 70% van de aardoppervlak wordt namelijk bedekt met water. Water<br />
genoeg toch?<br />
Helaas niet, 97% daarvan is zoutwater. Dan heb je nog eens 2% dat ijs is. Dus zitten we nog aan 1%<br />
zoet water. Maar ook dat water kunnen we niet allemaal gebruiken omdat er we er niet aan kunnen, omdat<br />
het sterk vervuild is, … uiteindelijk kunnen we 0,003% van al het water op de wereld gebruiken om te<br />
drinken.<br />
Des te belangrijk dat we zuinig omgaan met water. Enkele tips om water te besparen:<br />
• Het reservoir van de toilet verkleinen door er een voorwerp in te leggen.<br />
• Als je kraan lekt, repareer ze dan. Zo’n 35000 liter water loopt gewoon weg per jaar, dat is ongeveer<br />
€50.<br />
• Als je een tuin of koer hebt, zet dan een regenton. Hiermee kan je je auto wassen, poetsen, …<br />
• Laat kranen niet lopen terwijl je je inzeept onder de douche of je tanden poetst.<br />
• Gebruik bij het wassen van de auto liever een paar emmers en/of een gieter dan een tuinslang.<br />
• Neem geen bad maar een douche. Een bad laten vollopen vraagt algauw 100 tot 150 liter drinkwater.<br />
Daarmee kan je drie keer douchen. Monteer een spaardouchekop.<br />
• Koop minder poetsproducten en koop biologisch afbreekbare producten (bv. ecover). De winkelrekken<br />
staan vol met de meest uiteenlopende producten, maar met een beperkt aantal basisproducten<br />
kom je er ook.<br />
KANSKAART: COMPOSTEREN<br />
Door zelf te composteren, bespaar je afval en maak je zelf een nieuw en nuttig product. Het kost je ook<br />
weinig inspanningen.<br />
Wat mag wel en niet bij je compost?<br />
Aardappelschillen<br />
Schillen van citrus- of andere vruchten<br />
Groenteresten<br />
Eierschalen<br />
Doppen van noten<br />
Theebladeren en –zakjes<br />
Koffi edik en –fi lters<br />
Papier van keukenrol<br />
Kleine hoeveelheden etensresten<br />
Mest van kleine huisdieren (bv. cavia)<br />
Verwelkte snijbloemen en kamerplanten<br />
Versnipperd snoeihout<br />
Haagscheersel<br />
Zaagmeel en schaafkrullen<br />
Gemaaid gras<br />
Bladeren en onkruid<br />
Resten uit groente- en siertuin<br />
Composteerbaar Niet composteerbaar<br />
Timmerhout<br />
Grof ongesnipperd snoeihout<br />
Beenderen en dierlijk afval<br />
Wegwerpluiers<br />
Aarde en zand<br />
Saus, vet en olie<br />
Stof uit de stofzuiger<br />
As van de open haard<br />
Houtskool<br />
Kunststof<br />
IJzer, metaal en blik<br />
Kattenbakvulling<br />
Uitwerpselen van honden en katten<br />
Zin gekregen om zelf te composteren? Meer info vind je op www.vlaco.be onder infomateriaal. In sommige<br />
gemeentes, is er een compostmeester die je al de do’s en don’ts van het composteren kan meegeven.