Lezing studentenvereniging Depostium Custodi - Hoornbeeck College
Lezing studentenvereniging Depostium Custodi - Hoornbeeck College Lezing studentenvereniging Depostium Custodi - Hoornbeeck College
Als je dat tot je door laat dringen en je verbindt dit aan de doopbelofte die ouders voor het aangezicht van de heilige God hebben afgelegd, dan is het niet te verwonderen dat er eigen scholen zijn opgericht. Toen ds. G.H. Kersten in de jaren ’20 van de vorige eeuw de eerste reformatorische scholen oprichtte, was dat vooral uit onvrede over het theologische gehalte van veel christelijke, gereformeerde, Kuyperiaanse scholen. Hij voerde de leer van de veronderstelde wedergeboorte aan als een van de redenen waarom eigen scholen werden opgericht. Na de Tweede Wereldoorlog is vooral sinds de jaren ‘60 de secularisatie met alle daaraan verbonden gedachten en opvattingen meer verbreid. De noodzaak voor de uitbouw van het reformatorisch onderwijs is alleen maar groter geworden, omdat de scheidslijn tussen het denken in de mainstream van onze cultuur en dat van reformatorische christenen verdiept is, ja zelfs onoverbrugbaar is geworden. Daarom is het van wezenlijk belang dat jongeren uit onze achterban onderwijs krijgen, toegerust en gevormd worden vanuit het Bijbelse denken. Nu gaan we naar onze derde vraag: Is reformatorisch onderwijs toerustend of vervreemdend? Dit is een van de vragen die jullie me stelden. Ik vat de vraag als volgt op: Worden jongeren in het reformatorisch onderwijs toegerust of is dit onderwijs juist vervreemdend in de richting van de samenleving? Toerusting is een wezenlijk onderdeel van het reformatorisch onderwijs. In de missie van bijvoorbeeld het Van Lodenstein College is dat als volgt onder woorden gebracht: Wij willen jongeren in de leeftijd tussen 12 en 18 toerusten en vormen voor hun plaats in de samenleving van de 21e eeuw. Het gaat daarbij niet alleen om het aanleren van kennis en vaardigheden, maar ook om jongeren te leren hoe zij met de Bijbel als uitgangspunt in het leven moeten staan. Daar zitten twee kanten aan: het leven hier-en-nu (het tijdelijke) en het leven ná dit leven (het eeuwige). Omdat God onze Schepper is, zijn wij Hem verantwoording schuldig van ons leven hier op aarde. En wij hebben een opdracht als christen in de samenleving. Dat is de ene kant. De andere kant is: ons leven eindigt niet bij de dood, maar krijgt een vervolg in een eeuwigheid mét of zonder God. Wij zien het als onze opdracht om in onze omgang met onze leerlingen dit een belangrijke plaats te geven. Het reformatorisch onderwijs heeft als uitgangspunt het onveranderlijke Woord van de levende God. Dat Woord is richtsnoer en leidraad op de scholen. Dat is ook het geval in de gezinnen en in de participerende kerken. Met en vanuit overtuiging worden jongeren uit de reformatorische kring opgevoed en gevormd vanuit een vast kader. Dat transcendente kader is dus heel wat anders dan het kader dat past in het denken, doen en laten van de gemiddelde Nederlander, waarover we het net hebben gehad. Die toerusting is gericht op verinnerlijking, op wortelen in de waarheid van de Bijbel en de daaraan ontleende gereformeerde belijdenis. Die toerusting is niet vervreemdend, is juist verrijkend voor de leerlingen. Ze leren dat in deze haast- en prestatiemaatschappij er meer is dan de vita activa. Het rusteloze leven dat gepaard gaat met hyperactiviteit. 6
In de reformatorische scholen is aandacht voor de vita contemplativa, het beschouwende, meditatieve leven dat gericht op een andere werkelijkheid dan de voor ogen zijnde werkelijkheid. Iedere dag gaat de Bijbel open, er worden psalmen gezongen, er worden verhalen verteld die gerelateerd zijn aan het ware, geestelijke welzijn. Dat kenmerk doortrekt, als het goed is, als een zuurdesem het hele reformatorische onderwijs. De Koreaanse denker Byung-Chul Han schrijft in zijn boeiende essay De vermoeide samenleving, wetenswaardige dingen over de dominantie van de vita activa en het wegebben van de aandacht voor de vita contemplativa. Een concreet voorbeeld is media educatie. Het reformatorisch onderwijs probeert jongeren te leren op een bewuste manier met de digitale wereld om te gaan. Die bewuste manier van omgang voorkomt dat de gaten in de tijd van mensen dichtslibben. Je moet gaten in je tijd blijven houden, anders gaat het niet goed. De vita activa heeft niet veel gaten in de tijd, de vita contemplativa wel. Met het gezin en de kerk vormt de school een eenheid, waarin jongeren voorbereid worden om op overtuigde manier een plaats in de samenleving in te nemen. Dat kan alleen door onderwijs, toerusting en vorming, aandacht voor verinnerlijking. Het is voor mij een raadsel dat mensen uit onze achterban de waarde van het reformatorisch onderwijs ter discussie stellen. Het is juist van zo’n grote betekenis dat jongeren in deze door en door geseculariseerde samenleving gedegen onderwijs, toerusting en vorming ontvangen. Gezien de diepe kloof die er is tussen het dominante seculiere denken en het Bijbelse waarden en normen patroon, is die noodzaak groot. Dat onderwijs geeft stabiliteit. Dat is geen starheid. Stabiliteit voorkomt starheid en aan de ene kant en onzekerheid aan de andere kant. Leren leven met en vanuit een overtuiging is een groot goed. Twee punten ten slotte: Het reformatorisch onderwijs bereidt jongeren voor op een plurale samenleving. Dat gebeurt vanuit en in een monoculturele setting. Dat vraagt veel van scholen en hun docenten. Het onderwijs moet wel een realistisch beeld schetsen van de samenleving. De westerse maatschappij afschilderen als een boze buitenwereld waar iedereen je probeert van je geloof af te praten, is onjuist. In gesprekken die ik voer met oud-leerlingen die zo’n twintig, vijfentwintig jaar geleden van school gegaan zijn, komt naar voren dat in dat opzicht de reformatorische school de veel dacht en sprak vanuit een wij – zij verhouding. De samenleving tegenover ons. De ervaring van die jongeren was echter heel anders. Mensen waren veelal geïnteresseerd in de opvatting van de reformatorischen. Ze vroegen vooral waarom ze naar de kerk gingen, waarom ze niet naar de bioscoop gingen, waarom ze op een eigen manier met relaties omgingen. Dat vijandbeeld was onrealistisch. Het is vooral belangrijk om te leren met de vrijheid om te gaan. Een man van inmiddels 42 verwoordde het ongeveer als volgt: “Ik zou verzopen zijn in de samenleving, als ik de christelijke studentenvereniging niet had gehad. De school bereidde me daar niet voldoende op voor.” In dat opzicht kan er dus wel sprake zijn van een zekere vorm van vervreemding, in de zin dat een verkeerd beeld wordt geschetst van de buitenwereld. Overigens is de voorbereiding op de samenleving van nu anders dan zo’n 20 jaar geleden. Het sterk naar binnen gerichte reformatorisch onderwijs dat er vooral was voor de eigen kring, is veranderd in onderwijs dat nadrukkelijk oog heeft voor de samenleving. Dat is winst. Kennis van de wereld van 2012 en van de jongerenwereld is onmisbaar voor opvoeders en mede opvoeders. 7
- Page 1 and 2: Lezing studentenvereniging Depostiu
- Page 3 and 4: Het is de taak van iedere school om
- Page 5: Mijn eigen privé moraal is doorsla
Als je dat tot je door laat dringen en je verbindt dit aan de doopbelofte die ouders voor het<br />
aangezicht van de heilige God hebben afgelegd, dan is het niet te verwonderen dat er eigen scholen<br />
zijn opgericht.<br />
Toen ds. G.H. Kersten in de jaren ’20 van de vorige eeuw de eerste reformatorische scholen<br />
oprichtte, was dat vooral uit onvrede over het theologische gehalte van veel christelijke,<br />
gereformeerde, Kuyperiaanse scholen. Hij voerde de leer van de veronderstelde wedergeboorte aan<br />
als een van de redenen waarom eigen scholen werden opgericht. Na de Tweede Wereldoorlog is<br />
vooral sinds de jaren ‘60 de secularisatie met alle daaraan verbonden gedachten en opvattingen<br />
meer verbreid. De noodzaak voor de uitbouw van het reformatorisch onderwijs is alleen maar groter<br />
geworden, omdat de scheidslijn tussen het denken in de mainstream van onze cultuur en dat van<br />
reformatorische christenen verdiept is, ja zelfs onoverbrugbaar is geworden.<br />
Daarom is het van wezenlijk belang dat jongeren uit onze achterban onderwijs krijgen, toegerust en<br />
gevormd worden vanuit het Bijbelse denken.<br />
Nu gaan we naar onze derde vraag:<br />
Is reformatorisch onderwijs toerustend of vervreemdend?<br />
Dit is een van de vragen die jullie me stelden. Ik vat de vraag als volgt op: Worden jongeren in het<br />
reformatorisch onderwijs toegerust of is dit onderwijs juist vervreemdend in de richting van de<br />
samenleving?<br />
Toerusting is een wezenlijk onderdeel van het reformatorisch onderwijs. In de missie van<br />
bijvoorbeeld het Van Lodenstein <strong>College</strong> is dat als volgt onder woorden gebracht:<br />
Wij willen jongeren in de leeftijd tussen 12 en 18 toerusten en vormen voor hun plaats in de<br />
samenleving van de 21e eeuw. Het gaat daarbij niet alleen om het aanleren van kennis en<br />
vaardigheden, maar ook om jongeren te leren hoe zij met de Bijbel als uitgangspunt in het leven<br />
moeten staan. Daar zitten twee kanten aan: het leven hier-en-nu (het tijdelijke) en het leven ná dit<br />
leven (het eeuwige). Omdat God onze Schepper is, zijn wij Hem verantwoording schuldig van ons<br />
leven hier op aarde. En wij hebben een opdracht als christen in de samenleving. Dat is de ene kant. De<br />
andere kant is: ons leven eindigt niet bij de dood, maar krijgt een vervolg in een eeuwigheid mét of<br />
zonder God. Wij zien het als onze opdracht om in onze omgang met onze leerlingen dit een<br />
belangrijke plaats te geven.<br />
Het reformatorisch onderwijs heeft als uitgangspunt het onveranderlijke Woord van de levende God.<br />
Dat Woord is richtsnoer en leidraad op de scholen. Dat is ook het geval in de gezinnen en in de<br />
participerende kerken. Met en vanuit overtuiging worden jongeren uit de reformatorische kring<br />
opgevoed en gevormd vanuit een vast kader. Dat transcendente kader is dus heel wat anders dan het<br />
kader dat past in het denken, doen en laten van de gemiddelde Nederlander, waarover we het net<br />
hebben gehad.<br />
Die toerusting is gericht op verinnerlijking, op wortelen in de waarheid van de Bijbel en de daaraan<br />
ontleende gereformeerde belijdenis. Die toerusting is niet vervreemdend, is juist verrijkend voor de<br />
leerlingen. Ze leren dat in deze haast- en prestatiemaatschappij er meer is dan de vita activa. Het<br />
rusteloze leven dat gepaard gaat met hyperactiviteit.<br />
6
Change language