Download pdf - Biomaatschappij

i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j
Begrippenlijst
Besliskunde tak van wetenschap die zich
bezig houdt met het bepalen van de beste
beslissingen om zo besluitvorming te ondersteunen.
Coping mechanismen/mechanisms technieken
die mensen hebben en ontwikkelen
om met moeilijke omstandigheden om te
gaan (to cope = zich weten te redden).
IPCC Intergovernmental Panel on Climate
Change (www.ipcc.ch), een wereldwijde
organisatie van wetenschappers die kennis
over klimaat bij elkaar brengt. In 2007
kreeg het IPCC de Nobelprijs voor de Vrede.
Kans de mogelijkheid dat iets gebeurt. In
onder meer de statistiek ook gebruikt in de
betekenis van waarschijnlijkheid; kans is
dan een getal tussen 0 (het meest onwaarschijnlijk)
en 1 (het meest waarschijnlijk).
Onderzoeksraad voor Veiligheid een onafhankelijke
raad van experts die alle typen
rampen, zware ongevallen en andere voorvallen
onderzoekt met de uitsluitende
bedoeling daar lering uit te trekken (www.
onderzoeksraad.nl).
Onzekerheid twijfel omtrent iets, gebrek
aan zekerheid.
Onzekerheidsintolerantie niet goed in
staat zijn te leven met onzekerheid: onzekerheid
wordt gelijkgeschakeld met
gevaar. Mensen of instituties met een hoge
onzekerheidsintolerantie neigen naar het
negeren of bagatelliseren van onzekerheid.
Ramp een ernstige gebeurtenis met veel
schade en/of slachtoffers, zoals een grote
overstroming van bewoond gebied, een
ontploffing van een fabriek of een treinongeluk
met veel slachtoffers.
Risico de mogelijkheid dat er iets fout gaat
of iets vervelends gebeurt.
Risicomaatschappij een industriële samenleving
waarin risico’s en ongelukken constanten
zijn, die de mens zelf veroorzaakt
met zijn moderne technologie (in tegen-
stelling tot natuurrampen). Begrip geïntroduceerd
door de Duitse socioloog Ulrich
Beck, volgens wie het in een risicomaatschappij
niet meer over de verdeling van
welvaart gaat, maar om de verdeling van
risico’s. Onveiligheid is troef in zo’n maatschappij,
omdat vertrouwde organisaties,
zoals overheidsinstanties, niet weten hoe
ze om moeten gaan met al die door de
mens teweeggebrachte risico’s.
Risicoperceptie de manier waarop mensen
op basis van hun eigen waarneming risico’s
beleven en inschatten. Dat is subjectief.
Hetzelfde risico ‘voelt’ voor verschillende
mensen vaak verschillend.
Risk governance onder deze noemer
houden wetenschappers uit verschillende
disciplines zich bezig met het analyseren
van discussies over risico’s en het ontwerp-
en van ‘arrangementen’, dat wil zeggen
afspraken, regelingen, processen, proce-
Leven met onzekerheid 1 | 2008
dures, etc, waardoor het omgaan met onzekerheid
en risico op een betere manier
kan plaatsvinden.
RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu in Bilthoven. (www.rivm.nl) is
het onderzoeksinstituut van de overheid op
het gebied van volksgezondheid en milieu.
Het doet zelf onderzoek en verzamelt daarnaast
wereldwijd kennis, die het toepast op
de Nederlandse situatie.
Veiligheid beschermd zijn of zich
beschermd voelen tegen gevaar.
Voorzorgsbeginsel een uit het milieurecht
afkomstig beginsel, dat inhoudt dat de
overheid niet hoeft te wachten met het
nemen van milieubeschermende maat-
regelen totdat zekerheid over schadelijke
effecten is geleverd. Er is veel discussie
over het voorzorgsbeginsel, zowel in
wetenschappelijke kring als in beleidsarena’s.
Er zijn verschillende definities in
omloop, die ofwel voorzorg als een plicht,
ofwel als mogelijkheid opvatten.
De bekendste definitie van het voorzorgsbeginsel
is te vinden in het zogeheten
Brundtland rapport (1987) en de Rio
Declaration (1992). Vrij vertaald luidt die:
als er kans is op serieuze of onomkeerbare
schade, dan mag het gebrek aan volledige
wetenschappelijke zekerheid niet gebruikt
worden als reden om maatregelen uit te
stellen.
67