Download pdf - Biomaatschappij

More documents

Recommendations

Info

i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j Geen baby’s met hoog kankerrisico? Joep Geraedts De nieuwe mogelijkheden rondom reageerbuisbaby’s lijken soms onuitputtelijk. Tegenwoordig kunnen al voordat een bevruchte eicel in de baarmoeder geplaatst wordt de risico’s op een bepaalde erfelijke aanleg bepaald worden. Preïmplantatie Genetische Diagnostiek (PGD) heet dat, en het is een betrekkelijk nieuw alternatief voor paren die geen abortus willen laten plegen, en dus om principiële redenen ook geen prenatale diagnoses laten stellen. PGD biedt daarnaast nogal eens uitkomst als eerder tijdens een of meer zwangerschappen de vrucht afwijkend bleek te zijn, en de zwangerschap om die reden werd beëindigd. Het genetisch onderzoek wordt enkele dagen na de bevruchting uitgevoerd. En die moet dus buiten de baarmoeder plaatsvinden: in het laboratorium. Meestal hebben de vrouwen in kwestie eigenlijk zo’n IVF (in vitro fertilisatie) niet nodig, want ze zijn niet onvrucht- baar. PGD wordt over het algemeen drie dagen na de IVF-behandeling gedaan. Het embryo bestaat dan uit ongeveer acht cellen, waarvan er een of twee worden afgenomen voor het laboratoriumonderzoek. Binnen 24 uur moet dat afgerond zijn, zodat de vol- 64 pr e nata l e di a g n o s t i e k pgd 1 | 2008 Leven met onzekerheid Prof. dr. J.P.M. Geraedts (1948) is hoogleraar Genetica en celbiologie aan de Universiteit Maastricht en hoofd van de afdeling Klinische Genetica van het academisch ziekenhuis Maastricht. Daar begon hij het enige Nederlandse centrum voor preïmplantatie genetische diagnostiek (PGD). Sinds 2007 is hij voorzitter van de European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE). Geraedts is onder meer lid van het bestuur van de Stichting Bio-Wetenschappen en Maatschappij. gende dag bekend is of er embryo’s zonder aandoening zijn die in de baarmoe der ingebracht kunnen wor den. Tegenover de voordelen staan als mogelijke nadelen van PGD: de belasting en de risico’s van de IVF-behandeling voor de vrouw, en de beperkte kans op zwangerschap na een reageerbuisbevruchting. Een vergelijking van prenatale diagnostiek en PGD vindt u in onderstaande tabel: tijdens de zwangerschap vóór de zwangerschap zwangerschapsafbreking bij slecht resultaat risico zwangerschapsafbreking tot 50%, afhankelijk van erfelijk defect belastend: wachttijd tussen vlokkentest resultaat en zwangerschapsafbreking alleen ‘gezonde’ embryo’s worden in de baarmoeder geplaatst IVF noodzakelijk, met ongeveer een kwart kans op doorgaande zwangerschap belastend: lage slagingskans IVF
g e e n b a b y ’ s m e t h o o g k a n k e r r i s i c o ? PGD vindt in Nederland uitsluitend plaats in Maastricht. Daar kwam enkele jaren geleden voor het eerst de vraag binnen om PGD te doen bij draagsters van de genen voor erfelijke borsten eierstokkanker, die verantwoordelijk zijn voor ongeveer één op de twintig gevallen van die typen kanker. Na ampel beraad werd besloten de vraag te honoreren. De belangrijkste argumenten waren: het risico op borstkanker voor een dochter kan in zwaar belaste families oplopen tot 85 procent, haar risico op eierstokkanker tot 60 procent. En dat terwijl perio- diek medisch onderzoek, bedoeld om de kanker op tijd te ontdekken, niet (echt) betrouwbaar is, en het alternatief, een preventieve verwijdering van de eierstokken en amputatie van beide borsten, zeer ingrijpend is. De werkgroep die zich hierover boog, vond de wurgende angst van wensouders, gezien hun dramatische familiegeschiedenissen, goed invoelbaar. Bovendien was prenatale diagnostiek bij deze aandoening ook al toegestaan. Het positieve besluit werd spoedig gesteund door de Commissie PGD van de Gezondheidsraad. Maar daarmee was de zaak niet beslecht. Korte tijd later stelde de toenmalige staatssecretaris Ross een voorlopig verbod voor op Preïmplantatie Genetische Diagnostiek bij erfelijke borsten Leven met onzekerheid 1 | 2008 j o e p g e r a e d t s ovariumkanker, omdat niet met zekerheid voorspeld kan worden welke embryo’s de ziekte zullen krijgen. Het is in de ogen van velen in de medische wereld onbegrijpelijk dat aanstaande ouders als het draait om erfelijke tumoren niet zouden mogen kiezen voor PGD. Immers, ze mogen wél prenatale diagnostiek laten verrichten tijdens de zwangerschap, en dan, als het om een kind gaat met de aanleg, abortus plegen. Maar staatssecretaris Bussemaker heeft in 2007 het standpunt van haar voorgangster overgenomen. Dat zou stilzwijgend zijn overgenomen wanneer niet de patiëntenorganisaties samen met de beroepsorganisaties ervoor hadden gezorgd dat het op de politieke agenda is komen te staan. In het voorjaar van 2008 zal over deze kwestie in het parlement worden gedebatteerd en besloten. De afloop is bij het ter perse gaan van dit cahier (maart 2008) nog onzeker. bevruchte eicel embryo dag 3 afname 1 cel Foto’s: Jos Dreesen 65
Page 1 and 2:
Bio-Wetenschappen en Maatschappij L
Page 3:
Cahier 1 | 2008 Leven met onzekerhe
Page 6 and 7:
i o - w e t e n s c h a p p e n e n
Page 8 and 9:
m a r j o l e i n v a n a s s e l t
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
i o - w e t e n s c h a p p e n e n
Page 16 and 17: Een van de belangrijke waardes van
Page 18 and 19: i o - w e t e n s c h a p p e n e n
Page 22 and 23: g e o r g f r e r k s 20 b i o - w
Page 24 and 25: g e o r g f r e r k s Een VN-helico
Page 26 and 27: g e o r g f r e r k s De Oostersche
Page 30 and 31: w i m p a s s c h i e r vragen voor
Page 34 and 35: p i e t e r v a n v o l l e n h o v
Page 40 and 41: a n d r é h e n k e n [r e d a c t
Page 50 and 51: a r t h u r p e t e r s e n risico
Page 52 and 53: h a n s m i d d e l k o o p 50 b i
Page 56 and 57: g e r a r d d e v r i e s b i o - w
Page 58 and 59: g e r a r d d e v r i e s b i o - w
Page 64 and 65: e s t h e r t u r n h o u t h e r m
show all

Download pdf - Biomaatschappij

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?