Download pdf - Biomaatschappij

w a t is v o o r d e p o l i t i e k , e n w a t n i e t g e r a r d d e v r i e s
altijd om het maken van afwegingen. Hoe moeten de mogelijke gevaren van nieuwe
technologieën worden afgewogen tegen de nadelen die het oplevert wanneer ze niet
gebruikt worden? Waarbij dan ook verdisconteerd moet worden dat er nog onzekerheid
bestaat over zowel die gevaren, als over het toekomstig nut van zo’n technologie.
Welke principes kunnen bij zulke afwegingen de leidraad vormen? In welke gevallen
is het verstandig om het zogenoemde voorzorgsbeginsel in te zetten, dat kortgezegd
overheidsingrijpen toestaat ook als er (nog) onzekerheid over een risico is – in de
formulering van de Rio Declaration on Environment and Development uit 1992: ‘Where
there are threats of serious or irreversible damage, lack of full scientific certainty shall
not be used as a reason for postponing cost-effective measures to prevent environmental
degradation’? In welke gevallen ligt het in de jaren zestig geformuleerde beginsel ‘de
vervuiler betaalt’ meer voor de hand? En langs welke weg kunnen de afwegingen die
nodig zijn op een verstandige manier tot stand komen? Is dit een zaak van politici,
van experts, de publieke opinie, ligt hier een rol voor verzekeraars die kunnen
besluiten al of niet het risico voor schade af te dekken? Risicoproblemen staan in veel
hedendaagse politieke discussies centraal. Dat is gezien de belangen die op het spel
staan op zich niet verwonderlijk. Daarachter ligt echter een fundamenteler probleem.
De risicoproblematiek stelt samenlevingen waarin wetenschap en technologie een
prominente rol spelen voor een nieuwe fundamentele politieke vraag: op welke manier
kan democratie in een hoogtechnologische risicosamenleving vormgegeven worden?
per 100 000
mannen
vrouwen
32,5
30
27,5
25
22,5
20
17,5
15
12,5
10
7,5
5
2,5
0
Zelfdodingen in 2006
15-20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 >80 jaar
leeftijd
Leven met onzekerheid 1 | 2008
© Statline, CBS
57