Download pdf - Biomaatschappij

Tekening: Annet Butink
Vooraf
Leven met onzekerheid 1 | 2008
b i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j
De mens is het enige wezen dat op de hoogte is van zijn onvermijdelijke dood. Die kan
zich op elke leeftijd en soms zeer onverwacht aandienen. Ieder van ons leeft alleen al
daarom altijd met onzekerheid. Maar hoe daar tegenaan gekeken wordt, verandert met
de tijd en de omstandigheden.
De gedachte dat risico’s beheersbaar en meetbaar kunnen zijn, kwam pas op in
de Renaissance. Sindsdien houden we ons bezig met het inschatten, berekenen en
beheersen van risico’s. Tegelijkertijd merken we dat we daarmee de onzekerheid niet
kunnen uitbannen. Bepaalde onzekerheden blijven bestaan, en er komen nieuwe
bij. Door menselijk handelen en nieuwe technologieën creëren we risico’s. Veel
milieuproblemen en klimaatverandering worden toegeschreven aan menselijk handelen.
Gezondheidsrisico’s voor onszelf en ons nageslacht lijken zich op te stapelen. We leven
volgens sommigen dan ook in een risicomaatschappij.
In de westerse samenleving heeft de burger, maar ook de overheid, vaak veel moeite met
onzekerheid. Daarbij is er bovendien sprake van een paradox: hoe meer veiligheid er tot
stand wordt gebracht, des te bedreigder lijken we ons te voelen. Dit cahier gaat over het
vermogen of onvermogen om te leven met onzekerheid. Daartoe bundelen we inzichten
uit verschillende disciplines: van psychologie tot rechtswetenschappen, van filosofie tot
milieuwetenschappen en van hydrologie tot bestuurskunde, om een aantal uithoeken
te noemen. Bij de samenstelling is niet gestreefd naar volledigheid, maar er komen
wel veel verschillende aspecten aan bod. Van de ontwikkeling van het rekenen met
kansen, via de onnatuurlijkheid van natuurrampen en allerhande gezondheidsrisico’s tot
praktijkgevallen als mobiel bellen, het risico op overstromingen en een discussie over
het omgaan met een grote kans op borst- en eierstokkanker.
Leven met onzekerheid is moeilijk, maar het is niet te vermijden. Dat onder ogen zien
is verstandiger dan als een struisvogel de kop in het zand te steken. Dit cahier biedt
aanknopingspunten om verstandiger met onzekerheid om te gaan.
de redactie
3