Download pdf - Biomaatschappij

n i e t s n a t u u r l i j k s a a n e e n n a t u u r r a m p g e o r g f r e r k s
Dan is er het werken aan kennis en capaciteiten die mensen nodig hebben vóórdat het
gevaar toeslaat. Dat wordt wel disaster preparedness genoemd: het voorbereid zijn op
rampen. De bevolking leert via trainingen wat men moet doen bij dreigend gevaar. Dit
kan variëren van het aanleggen van noodvoorraden tot het benutten van evacuatieroutes
en het bereiken van schuilplaatsen. Hier hoort ook het gebruiken en herkennen van
waarschuwingssystemen bij, en het helpen van ouderen, kinderen en gehandicapten bij
evacuaties. In veel landen wordt hiermee geoefend op scholen.
Ten derde moet de lokale bevolking actiever worden ingezet bij de hulpverlening en
wederopbouw ná een ramp. De slachtoffers van rampen zijn namelijk lang niet altijd
‘hulpeloos, reddeloos en redeloos’, en hoeven niet steevast totaal afhankelijk te worden
van hulp van buiten. Zij hebben vaak nog heel veel te bieden: organisatietalent, lokale
kennis, netwerken, leiderschap, arbeid. Het is vaak niet de eerste keer dat mensen in
kwetsbare gebieden met rampen te maken krijgen, en niet zelden hebben ze hier al heel
bruikbare ervaringen mee opgedaan. Het zijn survivors die een fighting spirit hebben
ontwikkeld. Het is dus van groot belang deze mensen in te schakelen bij lokale hulp- en
wederopbouwprogramma’s.
Met andere woorden: de lokale capaciteit is een cruciale factor geworden bij het voorkomen,
verminderen en opvangen van de rampsituatie. Hoe groter die capaciteiten ter
plekke, des te geringer de kwetsbaarheid van de bevolking en des te kleiner het risico
dat er een rampsituatie ontstaat of dat die totaal uit de hand loopt.
Beleid en beter beleid
Als we rampen willen voorkomen en bestrijden, moet er op een hoger en structureel
niveau natuurlijk ook van alles gebeuren aan aanpassingen op economisch en politiek
terrein. En daarnaast zullen er verbeteringen moeten worden aangebracht in het overheidsbeleid.
Op de lange termijn verminder je zo de kwetsbaarheid van gebieden en
bevolkingen, en kunnen allerlei negatieve invloeden van buiten worden tegengehouden.
Helaas lijkt niet alleen in veel ontwikkelingslanden, maar ook in rijkere landen het
overheidsbeleid de kwetsbaarheid van bevolkingsgroepen eerder te vergroten dan te
verkleinen. Dit valt vooral toe te schrijven aan onzorgvuldig beheer van de natuur
en aan allerlei ondoordachte uitbreidingsplannen. Daarbij worden bestaande regels
genegeerd en noodzakelijke controles blijven achterwege, al dan niet doordat er
corruptie gepleegd wordt.
Het is een zaak van lange adem om hierin verandering te brengen, en vaak moet er flink
wat druk worden uitgeoefend en politieke actie worden gevoerd voordat er tastbare
resultaten komen. Niettemin zijn er voorbeelden waar overheden, lokale bevolkingen
en allerlei organisaties samen behoorlijke voortgang hebben geboekt bij de preventie
en vermindering van rampen. Bangladesh is het voorbeeld van een land waar het aantal
dodelijke slachtoffers van overstromingen drastisch is gedaald door de bevordering van
de zelfredzaamheid van de bevolking via training, early warning en de bouw van een
soort terpen, waar de bevolking het hoge water veilig en beschermd kon afwachten.
De geschetste benaderingen zijn dus levensvatbaar, wat betekent dat er mogelijk echte
oplossingen zijn voor de toenemende wereldwijde dreiging van rampen.
Leven met onzekerheid 1 | 2008
25