Download pdf - Biomaatschappij

h e t r e c h t e n risico’ s m a r j a n p e e t e r s
het EG-verdrag is het voorzorgsbeginsel opgenomen (en dit blijft
zo in het voorgestelde nieuwe verdrag voor de Europese Unie),
terwijl men in de VS juist spreekt van een voorzorgsbenadering.
In de Europese Unie heeft het voorzorgsprincipe dus wel juridische
status, maar in de Verenigde Staten eigenlijk niet.
Niettemin kan in de VS het recht ook zonder het voorzorgsbeginsel
aan voorzorg doen. Het Amerikaanse Hooggerechtshof,
de hoogste rechterlijke instantie, deed op 2 april 2007 een uitspraak
in een zaak die door enkele staten en milieuorganisaties
was aangespannen tegen de Environmental Protection Agency
(EPA), het milieubureau van de Amerikaanse overheid. De vraag
was of kooldioxide (een broeikasgas dat het klimaat beïnvloedt)
gezien kan worden als een vervuilende stof in de zin van de wet,
in dit geval de ‘Clean Air Act’, een wet die over luchtkwaliteit
gaat. Zo ja, dan zou het milieubureau nieuwe regels voor schone
auto’s moeten maken. Naar de uitspraak werd met spanning
uitgekeken, vanwege de onzekerheid over klimaatverandering, en
omdat de wet geschreven was in een tijd dat klimaatverandering
nog geen aandacht kreeg. Het was een grote verrassing dat het
Hooggerechtshof de lijst met argumenten verwierp waarmee de
EPA was gekomen om niet tot regelgeving over te hoeven gaan.
Wat overigens niet direct een verplichting inhield voor de EPA om
nu wél regels op te stellen. Maar het betekent wel dat het Hof een
voorzorgsbenadering hanteerde, zonder het voorzorgsbeginsel te
gebruiken.
De Europese rechters in Luxemburg hebben inmiddels al meer
uitspraken gedaan waarin het voorzorgsbeginsel in de overwegingen
wordt betrokken, bijvoorbeeld in een zaak over het
gebruik van antibiotica in veevoeder. Met verwijzing naar onzekerheid
over mogelijke gevaren, werd het verboden om nog
langer antibiotica in veevoeder te stoppen.
Hoewel het principe dus inmiddels wordt toegepast, is er nog
steeds discussie, en weten we ook nog niet zo goed welke
richting het voorzorgsbeginsel kan geven aan bestuursbesluiten en
rechterlijke oordelen. Het feit dat het voorzorgsprincipe bestaat en
gebruikt wordt, laat zien dat onzekerheid het recht uitdaagt. Het
is belangrijk dat juristen leren om onzekerheid te accepteren en
manieren vinden om er mee om te gaan. Het voorzorgsbeginsel
is niet meer dan een begin van dat leerproces.
Het Amerikaanse Hooggerechtshof in Washington
© iStockphoto.com
Leven met onzekerheid 1 | 2008
15